NOTRE DAME

In februari 1831 publiceerde Victor Hugo zijn roman 'De Klokkenluider van de Notre Dame' (Notre-Dame de Paris). De tragische geschiedenis rond Quasimodo, de kreupele en  gebochelde klokkenluider van de Notre-Dame, die verliefd wordt op de beeldschone zigeunerin Esméralda. Hij aanbidt haar sinds zij hem, toen een honende menigte hem aan de schandpaal nagelde, liefdevol een slok water aanbood. De roman, die is gesitueerd in het Parijs van de late 15e eeuw, werd meerdere malen verfilmd. De Notre-Dame fungeert als schuilplaats van de dove, eenogige Quasimodo, die als klokkenluider zijn boterham verdient en dankzij hem krijgen wij een mooi beeld te zien van de beide klokkentorens van deze indrukwekkende kathedraal in het vierde arrondissement van Parijs. Ja dat klopt! Velen denken dat Île de la Cité onderdeel is van het eerste arrondissement van Parijs. Maar dit eiland in de Seine wordt verdeeld over twee arrondissementen, namelijk het eerste en het vierde arrondissement.

 

De magnifieke westelijke gevel

 

De magnifieke westelijke gevel die oprijst als 'een grootse symfonie van steen', zoals Victor Hugo hem omschreef, bestaat uit drie verdiepingen. Op de begane grond, drie in het muurwerk getrapte portalen; links het Maria-portaal, in het midden het portaal van het Laatste Oordeel en rechts het Anna-portaal. Direct daarboven een galerij van 28 hoge beelden met een hoogte van elk 3,5 meter. Het is nooit duidelijk geworden of het hier nu gaat om figuren uit het oude testament of dat hiermee Franse Koningen worden bedoeld. De originele beelden staan in het Musée de Cluny. De verdieping daarboven wordt gedomineerd door het grote roosvenster, links en rechts geflankeerd door twee tweelingvensters. De muur wordt uiteindelijk bekroond door twee 69 meter hoge stompe torens (gemeten vanaf de grond). Wie de 400 treden naar het platform van de zuidelijke toren beklimt krijgt niet alleen een prachtig uitzicht op de spits en de steunberen van de kerk, maar u heeft ook een adembenemend uitzicht over de stad, terwijl u links en rechts grimmig wordt bekeken door de gargouilles, de waterspuwers van de Notre-Dame.

 

De term gargouille is Frans voor keel. Ze zijn allemaal in de 19e eeuw gemaakt door de onbekende kunstenaar Victor Pyanet.  

Tijdens de Franse Revolutie werd de kerk geplunderd en getransformeerd tot Tempel van de Rede. De bronzen kerkklokken werden omgesmolten voor kanonnen en het was de grote klok, in de rechter toren, die waarschijnlijk vanwege zijn gewicht, 13 ton, de revolutie wist te overleven. De Emmanuel, zoals deze klok heet, is in de zeventiende eeuw opnieuw gegoten en wordt alleen geluid tijdens bijzondere gelegenheden. Het verhaal doet de ronde dat deze klok zijn bijzondere klank heeft te danken, aan dames uit de adelstand, die hun gouden en zilveren sieraden in de smeltpot wierpen, en dat daarom de F-dur van deze klok zo zuiver is.

 

De 13 ton wegende klok Emmanuel 

Door de eeuwen heen hebben de overige klokken, aangemerkt als Frans Cultureel Erfgoed, veel van hun fraaie en vooral herkenbare klankkleur verloren. Volgend jaar in 2013 bestaat de Notre-Dame 850 jaar en daarom is besloten om negen klokken in de loop van dit jaar te vervangen. De vervaardiging van deze nieuwe klokken vraagt om extreme nauwkeurigheid om er voor zorg te dragen dat de nieuwe klokken hun gewenste klankkleur terugkrijgen. In de hele wereld zijn er maar twee klokgieterijen die deze gigantische klus kunnen klaren. Acht klokken uit de noordelijke toren worden toevertrouwd aan de Franse Fonderie Cornille Havard in Villedieu-les-Poêles (departement Manche). Alle klokken zijn opgedragen aan een bijzondere persoon en dragen ook hun naam. De Gabriël vernoemd naar de Aartsengel Gabriël is de grootste uit de noordelijke toren. De Anne Geneviève is genoemd naar de patroonheilige van de stad Parijs. Denis, Marcel, Maurice en Jean-Marie waren bisschoppen van Parijs. Etienne was een martelaar en de klok Benoît-Joseph, is vernoemd naar paus Benedictus XVI, Joseph Ratzinger,  paus sinds 2005.

 

De inwendige structuur van de klokkentoren 

Het Nederlandse bedrijf 'Koninklijke Eijsbouts' uit Asten maakt de grootste en voornaamste klok voor de zuidtoren van de kathedraal in Parijs. Vrijdag 14 september 2012 was het eindelijk zo ver. Na maanden van voorbereiding was aan het eind van de middag het spannende moment van het gieten van de klok. Duizenden kilo's gesmolten klokkenbrons werden in een speciale mal gegoten, bij een temperatuur van 1100 graden, onder toeziend oog van onder meer de Bisschop van Parijs. Het gieten zelf duurde een kwartier, maar het afkoelen gaat tien dagen duren. De Mariaklok, zoals de klok heet, weegt straks bijna 6500 kilo en vervangt de huidige klok uit 1378.

De Mariaklok krijgt een lage toonsoort. "Hij zal klankkarakteristieken hebben die een brug moeten slaan tussen een heel oude klok uit 1680 die al in de toren hangt en de acht nieuwe klokken die nu in Frankrijk worden gegoten", aldus directeur Joost Eijsbouts. (Bron: NOS) Om dat voor elkaar te krijgen, heeft het bedrijf samen met de TU Eindhoven een speciaal computerprogramma ontwikkeld. De vervanging van de negen klokken gaat zo'n slordige 2,7 miljoen euro kosten. De klokken zullen voor het eerst luiden met Palmpasen op zaterdag 2 februari 2013.