Paris FvdV is een niet commercieel weblog speciaal voor kenners en liefhebbers van de stad Parijs - en voor hen die dat willen worden. Parijs is een stad met een gewichtig verleden, respectabel en gerespecteerd. Het is totaal niet nostalgisch. Parijs is er in geslaagd om, soms op brutale maar altijd op elegante wijze, om te gaan met zijn grootse monumenten. Ze te beschermen en te integreren in de nieuwe dynamiek van de stad. Parijs is een meester op het gebied van herstel en transformatie. U zult er nooit in slagen een volledig overzicht te maken van plekken en verhalen, die allemaal op hetzelfde punt uitkomen en de glorie van deze stad bezingen. toch wil ik een poging wagen. Wekelijks wil ik u niet alleen informeren over wat Parijs nog meer te bieden heeft, maar ook wil ik mijn liefde voor deze stad op u over dragen. In de hoop dat het raakt aan iets wat u herkent of voelt. Ferry van der Vliet.

Privacy verklaring: Indien u weblog Paris FvdV, dat bij Google-Blogger is ondergebracht, leest en reageert op de blogs van Paris FvdV, doet u dat vrijwillig en is uw IP-adres en mailadres - indien u dat vermeld - bekend en wordt opgeslagen. Ook uw schuilnaam waaronder uw reageert wordt opgeslagen. Paris FvdV zal uw gegevens nooit aan derden doorgeven. We houden uw gegevens privé, tenzij de wet of rechtelijke macht ons dwingt uw gegevens aan hen te verstrekken. Datalekken in het systeem vallen onder de verantwoordelijkheid van Google-Blogger. Door weblog Paris FvdV te bezoeken en/of de op of via deze weblog aangeboden informatie te gebruiken, verklaart u zich akkoord met de toepasselijkheid van deze disclaimer. Google gebruikt cookies om services te leveren en verkeer te analyseren dus uw IP-adres en user-agent zijn bij Google bekend, samen met prestatie- en beveiligingsstatistieken om servicekwaliteit te garanderen, gebruiksstatistieken te genereren, misbruik te detecteren en maatregelen te treffen.

maandag 1 juni 2015

LA SAMARITAINE PARIS

Het eerste arrondissement is vaak het logische vertrekpunt van iedere Parijse wandeling. Geen wonder, het is een van de rijkste buurten van de stad, en met rijk bedoel ik rijk aan geschiedenis. Hier vindt je de Conciergerie, ooit de zetel van de koninklijke macht en later de gevangenis voor alle helden van de Franse Revolutie waaronder Marie-Antoinette. De Sainte-Chapelle; een juweeltje, ingesloten tussen de muren van het gerechtsgebouw, het Palais de la Justice. De vroegere verblijfplaats van kardinaal Richelieu, het Palais Cardinal of nu bekend onder de naam Palais Royal. En natuurlijk niet te vergeten het Grand Louvre, van koninklijk stulpje tot een van de grootste museums van de wereld. Rijk aan groen dankzij de koninklijke tuinen, waaronder die van de Jardin des Tuileries en die van Palais Royal. Adembenemende uitzichten vanaf de oudste brug van Parijs, de Pont Neuf. Of vanaf de Pont des Arts die tussen 1 juni en 8 juni aanstaande ontdaan wordt van zijn loodzware last; honderdduizenden hangsloten.

La Samaritaine al 10 jaar wachtend op een nieuwe bestemming

Wie langs de oevers van de Seine loopt ter hoogte van de zuidelijke punt van Ile de la Cité komt oog in oog te staan met een statig pand; La Samaritaine. Eens het grootste warenhuis van Parijs. Op 15 juni 2005 sloot het warenhuis,  plotseling en naar eigen zeggen vanwege veiligheidsredenen, officieel omdat het gebouw volgens de brandweer niet aan moderne brandveiligheidseisen zou voldoen. De vereiste aanpassingen zouden het art deco interieur verwoesten. Volgens boze vakbondstongen was veiligheid hooguit een excuus. In werkelijkheid wilden de eigenaren, het luxewarenconcern LVHM: Louis Vuitton Moët Hennessy, het personeel gewoon ontslaan omdat het warenhuis niet rendeerde. De schitterende binnenkant kun je al tien jaar niet meer bekijken. Het is in vervallen staat maar als je er om heen loopt voel je de grandeur en zie je nog overal de overblijfselen van la Belle Epoque, met elementen uit de art deco en de art nouveau. Het gebouw of eigenlijk gebouwen staan op een van de mooiste en duurste locaties van Parijs, tegenover de Pont Neuf, ingesloten door de kerk waar Molière in het huwelijk trad en waar vele beroemde architecten en kunstenaars werden begraven: de Saint Germain-l'Auxerrois uit de 12e eeuw. Tussen de chique rue de Rivoli, rue du Pont Neuf en de quai du Louvre.

Magasin 1 la Samaritaine 1883, waar het allemaal begon - Photo courtesy of la Samaritaine

Het opende zijn deuren in 1870 als een klein zaakje. De eigenaars waren Ernest Cognacq en zijn vrouw Marie Louise Jay, eens verkoopster bij het warenhuis Le Bon Marché. Hun leven lijkt wel de verwezelijking van de American Dream. Een weeskind dat het brengt van straatventer tot oprichter van La Samaritaine. De naam, la Samaritaine, is ontleend aan de waterpomp bij de Pont Neuf in de tijd van Hendrik IV. Het begon allemaal met het succesvol verkopen van stropdassen in een klein zaakje op de hoek van de rue Pont Neuf en de rue de la Monnaie. Toen Cognacq in 1883 hoorde dat de aangrenzende middenstandswoningen te koop kwamen was dit de aanzet tot de eerste winkel van het Grand Magasins de la Samaritaine.

1905 de rue de la Monnaie wordt onderkelderd - Photo courtesy of la Samaritaine

Al snel, in 1886, wordt het gebouw aan de overkant van de rue de la Monnaie geconfisqueerd. Ernest Cognacq is als het ware de uitvinder van het shop in a shop concept. Verschillende middenstanders wiens pand hij opkocht kregen de kans om een winkel te openen is zijn warenhuis. La Samaritaine werd zo een beduchte concurrent voor Galeries Lafayette, in 1893 geopend door Theophile Bader en Alphonse Kahn,  en het oudste warenhuis van Parijs Le Bon Marché opgericht in 1852 door Aristide en Marguerite  Boucicaut.

Bouw en verbouw van magasin 2 - Photo courtesy la Samaritaine

In 1905 wordt de gehele rue de la Monnaie onderkelderd door middel van een metalen vloer tot aan de rue de Rivoli. Verder worden links en rechts grote polychrome koepels geplaatst aan de zijden van de la rue des Prêtres-Saint-Germain-l’Auxerrois en de rue de l’Arbre-Sec naar een ontwerp van de architect Henri Sauvage. Het interieur wordt voorzien van een grote glazen koepel, hangende galerijen die verbonden worden met een immense art-decotrap. In 1907 en 1910 krijgen de gevels een gelijkwaardig uiterlijk door middel van geëmailleerde panelen die heden ten dage nog te bewonderen zijn aan de zijdes van de rue de la Monnaie en de rue de l'Arbre Sec.

1922 - 1932 start nieuwe voorzijde aan de quai du Louvre - Photo ourtesy la Samaritaine

Maar La Samaritaine breidt steeds verder uit. Tussen 1922 en 1932 verrijst een enorme stalen structuur aan de voorzijde tegenover de pont Neuf, wederom een creatie van de architect Frantz Jourdain. De Parijse gemeenteraad staat op zijn achterste poten. Om de bouwvergunning goedgekeurd te krijgen worden de eerdere polychrome koepels afgebroken en het gehele pand bekleed met steen en voorzien van goudkleurige ramen. Op de bovenste etage wordt een restaurant gevestigd met een fenomenaal uitzicht over de gehele stad. Deze architectuur is tot de dag van vandaag onveranderd.

In 1928 wordt het pand aan de achterzijde van passage de Baillet uitgebreid met 'magasin' nr. 4.  De vier winkels bestrijken met al hun etages een oppervlakte van 270.000 m² en bieden werk aan ruim 5000 medewerkers.  De verbouwingen onder leiding van Henri Sauvage blijven doorgaan tot 1933. Niet alle verbouwingen na de Tweede Wereldoorlog waren een succes, maar gelukkig werden tussen 1984 tot 1987 alle originele art deco ornamenten gerestaureerd en in ere hersteld. In 1990 wordt La Samaritaine geclassificeerd als cultureel erfgoed.

1984 - 1987 restauratie van alle originele art deco elementen - Photo courtesy of la Samaritaine

Ernest en Marie-Louise bleken niet alleen briljante ondernemers te zijn maar ook verzamelaars van 18e eeuwse Europese kunst, die weer werd tentoongesteld in het warenhuis. Na zijn dood in 1928, hij stierf op 88 jarige leeftijd, werd de gehele kunstverzameling nagelaten aan de stad Parijs. Ze bevindt zich nu in de Marais in Hôtel Donon in het Musée Cognacq-Jay aan de rue Elzévir 8.

In de najaren van 1970 en 1980 heeft het warenhuis nog nauwelijks toegevoegde waarde en ondergang dreigt. In 2001 wordt het aangekocht door LVHM die onmiddellijk twee gebouwen in de verkoop doet, 'magasin' 1& 3. 2005 Betekent het einde van het eens zo beroemde La Samaritaine.

La Samaritaine in de schaduw van  de Saint Germain-l'Auxerrois uit de 12e eeuw

Na de sluiting wordt in 2007 nog eens overwogen om het warenhuis te heropenen, maar gezien de te hoge kosten wordt hiervan afgezien. Vervolgens deden de eigenaren aan de Parijse deelgemeente Louvre een rigoureus voorstel; slopen en dan iets nieuws neerzetten. In een korte tijd regent het bezwaarschriften. In 2010 stemt de gemeente Parijs in  met een ambitieus  restauratieplan van de twee panden van La Samaritaine. De renovatie en restauratie is sinds medio  2012 in volle gang en moet klaar zijn in 2016 / 2017.  De totale kosten worden geschat op 450 miljoen euro. Het is het grootste particulier gefinancierde project ooit ondernomen en geeft werk aan meer dan 2500 bouwvakkers.

Het gepresenteerde en goedgekeurde ontwerp is van het Japanse architectenbureau SANAA. Dit bureau van de architecten Kazuyo Sejima and Ryue Nishizawa won in 2010 de prestigieuze Pritzkerprijs, zeg maar de nobelprijs voor architectuur. Zij waren ook verantwoordelijk voor de verbouwing van het New Museum of Contemporary Art in New York.

De maquette van het nieuwe Samaritaine naar een ontwerp van de architecten Kazuyo Sejima and Ryue Nishizawa

70.000 M²  gaan op de schop, maar de historische gevels blijven behouden. 10 729 m²  worden geconserveerd en gerestaureerd, wat alleen al twee en een half jaar in beslag neemt.
Aan de Seine-zijde komt op de bovenste etages een nieuw superdeluxe vijf sterren hotel genaamd "Cheval Blanc" met 72 kamers en suites. Het hotel is vernoemd naar het beroemde wijnhuis uit de St-Emillion in de Bordeaux: Château Cheval Blanc, dat bekend staat om zijn uitstekende Grand Cru's.
Verder voorziet het plan in 24.000 M² voor luxe winkels, geheel gesitueerd onder de glazen koepel met de prachtige Art Deco trappen, 20.000 M² voor kantoren en, heel uniek op deze plaats in het 1e arrondissement, 7000 M² (96 appartementen) bestemt voor sociale woningbouw. Last but not least; er is voorzien in een kinderopvang voor 60 kinderen.
Uniek wordt ook de rue de Rivoli zijde, waar de voorzijde van het gebouw wordt voorzien van een transparante, zijdeachtige glazen constructie, die dankzij de reflectie zorgt voor een dialoog tussen binnen en buiten.

Jean-Francois Lagneau; arcitect du Patrimoine toont mij het beschermde interieur

'Magasin 2' tussen de quai du Louvre en de passage Baillet is inmiddels aan de binnenzijde volledig gestript en ontmanteld. Bijna 8000 ton aan materiaal waarvan 10% asbest is verwijderd en afgevoerd. Door het afval te scheiden bleek 63% recyclebaar. 'Magasin 4' tussen de passage Baillet en de rue Rivoli is in zijn geheel gesloopt om plaats te maken voor het unieke ontwerp van het Japanse Architectenbureau SANAA.

"So far so good", ware het niet dat een Franse rechter, in mei 2014, de bouwvergunning heeft ingetrokken die al was afgegeven door het stadsbestuur van Parijs. Dit vanwege klachten van de Société pour la Protection des Paysages et de l'Esthétique de la France, een organisatie die let op de esthetiek van de Franse steden en het Franse landschap. Het nieuwe uiterlijk van het pand zou niet passen in het straatbeeld van de Franse hoofdstad.
Een deel van het werk, aan de kant van de Rue de Rivoli, moet nu worden stilgelegd. LVMH mag wel doorgaan met het werk aan de kant van de Seine.  

De nieuwe facade van magasin 4 aan de rue Rivoli die voor veel ophef zorgt - Artist impression courtesy of Sanaa

De vraag is nu, is het een lelijk 'douchegordijn' of een sierlijk golvende, transparante façade die een architectonische aanwinst voor Parijs vormt? Het complex heeft zijn faam vooral te danken aan het imposante front aan de Seine bij de Pont Neuf. De Rivoli-gevel aan de andere kant van het rechthoekige bouwblok is de minst aanzienlijke van het geheel. Het 'douchegordijn' van het beroemde Japanse architectenbureau Sanaa moet de 'tweede iconische façade' worden. De kwestie past in een permanente controverse over moderne architectuur in de Franse hoofdstad. Tegenstanders vechten bouwplannen aan omdat zij vinden dat de klassieke harmonie van Parijs wordt verpest door lelijke nieuwe gebouwen. Voorstanders vrezen dat de metropool een openluchtmuseum zal worden als zij niet regelmatig wordt opgefrist met spraakmakende architectuur. De Parijse burgemeester, Anne Hidalgo, staat bekend als fervent aanhanger van hoogbouw en moderne architectuur. Parijs mag niet de gevangene zijn van de 19de-eeuwse ordening van baron Haussmann. Als het wil concurreren met Londen, waar de ene wolkenkrabber na de andere verrijst, moet het ruimte bieden aan nieuwe gebouwen, vindt ook zij.

Interieur van het nieuwe winkelcentrum met behoud van alle bestaande art deco elementen - Artis impression courtesy of Sanaa


In ieder geval zorgt het juridisch gesteggel voor aardig wat vertraging en ook op de website van het project Samaritaine is het nog niet bekend wie er nu uiteindelijk als winnaar uit de strijd gaat komen. Wat betreft het nieuwe uiterlijk van la Samaritaine laat ik het graag aan uw mening over. Wat mij betreft; hoe eerder hoe liever.

Voorlopig kijken we nog tegen de houten schuttingen aan met deze afbeelding

Geen opmerkingen:

Een reactie posten