Paris FvdV is een niet commercieel weblog speciaal voor kenners en liefhebbers van de stad Parijs - en voor hen die dat willen worden. Parijs is een stad met een gewichtig verleden, respectabel en gerespecteerd. Het is totaal niet nostalgisch. Parijs is er in geslaagd om, soms op brutale maar altijd op elegante wijze, om te gaan met zijn grootse monumenten. Ze te beschermen en te integreren in de nieuwe dynamiek van de stad. Parijs is een meester op het gebied van herstel en transformatie. U zult er nooit in slagen een volledig overzicht te maken van plekken en verhalen, die allemaal op hetzelfde punt uitkomen en de glorie van deze stad bezingen. toch wil ik een poging wagen. Wekelijks wil ik u niet alleen informeren over wat Parijs nog meer te bieden heeft, maar ook wil ik mijn liefde voor deze stad op u over dragen. In de hoop dat het raakt aan iets wat u herkent of voelt. Ferry van der Vliet.

Privacy verklaring: Indien u weblog Paris FvdV, dat bij Google-Blogger is ondergebracht, leest en reageert op de blogs van Paris FvdV, doet u dat vrijwillig en is uw IP-adres en mailadres - indien u dat vermeld - bekend en wordt opgeslagen. Ook uw schuilnaam waaronder uw reageert wordt opgeslagen. Paris FvdV zal uw gegevens nooit aan derden doorgeven. We houden uw gegevens privé, tenzij de wet of rechtelijke macht ons dwingt uw gegevens aan hen te verstrekken. Datalekken in het systeem vallen onder de verantwoordelijkheid van Google-Blogger. Door weblog Paris FvdV te bezoeken en/of de op of via deze weblog aangeboden informatie te gebruiken, verklaart u zich akkoord met de toepasselijkheid van deze disclaimer. Google gebruikt cookies om services te leveren en verkeer te analyseren dus uw IP-adres en user-agent zijn bij Google bekend, samen met prestatie- en beveiligingsstatistieken om servicekwaliteit te garanderen, gebruiksstatistieken te genereren, misbruik te detecteren en maatregelen te treffen.

donderdag 7 september 2017

CLOCHARDS VAN PARIJS; EEN BLOG MET EEN ROUWRANDJE

Ik noemde hem Serge. En dat kwam omdat hij zo leek op Serge Gainsbourg. Gekleed in een vale, versleten regenjas. De kraag hoog opgetrokken en in de ene hand altijd een peuk en in de andere hand steevast een blikje bier. Hooguit achter in de dertig, maar met zijn verlopen gezicht leek hij eerder de vijftig gepasseerd. Soms luid aan het zingen dan weer druk met zichzelf in gesprek. Toujour;  “bonjour” bij het passeren van voorbijgangers. Schijnbaar had hij niets meer nodig dan zijn kartonnen dozen, plastic boodschappentassen en een vriendelijk woord. Hij was er altijd, weer of geen weer, als ik mij weer eens nestelde voor de lunch op een van de terrassen, onder de arcades van de place des Vosges.

Serge onder de arcades van de place des Vosges

Was..., want Serge is niet meer. Eigenwijs als hij was weigerde hij afgelopen winter zijn vaste stek te verlaten om de nacht door te brengen in een opvangvoorziening. De oude slaapzak en de valse veiligheid van alcohol boden geen bescherming tegen de ijskoude nacht. Hij heeft daar zelfs twee dagen gelegen voordat iemand door had dat Serge toch echt niet sliep. De tol van eenzaamheid. Anoniem en waarschijnlijk zal niemand hem missen. Of toch wel, want bij het lopen langs zijn vaste stek mompel ik;  “au revoir mon ami”.

Vagabonds, clochard, chiffonnier; les sans domicile fixe

Jarenlang hoorden zij bij het geromantiseerde beeld van Parijs. Vastgelegd door bekende fotografen als Eugène Atget, Brassaï en Robert Doisneau. In de jaren dertig telde Parijs al zo'n twaalfduizend 'vagabonds', de eveneens geromantiseerde benaming voor clochards. Balzac noemde ze 'Peau de Chagrin', Atget sprak over Chiffonnier (lompenboeren), het Parijse stadsbestuur heeft een officiëlere benaming: S.D.F. 'Sans Domicile Fixe' of zoals wij zeggen; 'zonder vaste woon- en verblijfplaats', de daklozen. Clochards zijn onlosmakelijk verbonden met het beeld van Parijs. Een roman of film over de stad is niet compleet als er niet ergens een clochard  in figureert. En in het straatbeeld zijn ze net zo talrijk als de monumenten. Parijs hoort bij de clochards net zoals de clochards horen bij het Parijse straatbeeld. Toch, in de vele boeken over Parijs, die ik bezit, wordt nauwelijks of geen aandacht besteed deze 'Sans Domicille Fixe'.

Zo gauw het avond wordt zie je een komen en gaan, posities worden ingenomen in portieken van winkels, bushuisjes en zelfs telefooncellen.

De clochards zijn de bezitlozen, de armsten der armen. In de jaren dertig beschouwden de clochards het clochard zijn, als een beroep. Het verhaal doet nog steeds hardnekkig de ronde, dat vele clochards vrijwillig gekozen hebben voor dit bestaan. Weggevlucht uit de zware last van het dagelijkse bestaan. Een echte clochard is trots en staat op zijn vrijheid. Het hoort bij zijn levensopvatting dat hij niet gebonden wil zijn en geen verplichtingen erkent. De Parijzenaar is aan ze gewend. Ze horen nu eenmaal bij het Parijse straatbeeld. De clochards hebben maar weinig nodig om van te leven. Ze struinen de markten af, waar ze genoegen nemen met het restafval. Van de weinige euro's die zij bij elkaar bedelen 'kopen' ze alcohol. Vaak rode wijn, want wijn voedt.  Om hun ellende te vergeten, drinken ze veel, heel veel, want alleen in beschonken toestand is het leven draagbaar.

Het geromantiseerde beeld van de clochard is voor altijd verdwenen

Zo gauw het avond wordt zie je een komen en gaan van gekaapte winkelwagentjes, oude kinderwagens en worden posities ingenomen in portieken van winkels, bushuisjes en zelfs telefooncellen. 's Winters, als het koud is, liggen ze op straat op de roosters van de metro. Je ziet ze steeds minder in de metrogangen en de perrons. Het Parijse vervoersbedrijf de RATP heeft speciale ordebewakers in dienst, die ’s nachts de metrogangen afstruinen om de clochards, die zich hebben laten insluiten, na middernacht uit de metro te verwijderen. Deze nachtploegen, zogenaamde 'Outreach' teams, gaan met zaklantaarns de gangen in, nemen koffie, broodjes en sigaretten mee om het contact met de clochards te vergemakkelijken. Ze worden aangesproken met “mijnheer” en “u” en begeleid naar een gratis bus van de RATP, die ze vervolgens naar een opvanghuis brengt. Vorig jaar transporteerden de RATP medewerkers in totaal ruim 40.000 daklozen uit de metrogangen naar de opvangvoorzieningen.

'Outreach' teams van de RATP, gaan met zaklantaarns de gangen in, nemen koffie, broodjes en sigaretten mee om het contact met de clochards te vergemakkelijken

Maar door de huidige crisis is het geromantiseerde beeld van de clochard verdwenen. Steeds meer mensen komen door schulden op straat te staan. En een welvarende stad als Parijs trekt ook veel professionele bedelaars aan uit het Oostblok. Je vindt de hele samenleving op straat: Zigeunerfamilies, losgeslagen jongeren, gescheiden mannen, alcoholisten, vluchtelingen, psychiatrische gevallen en ook steeds meer vrouwen. In 2016 stierven 501 mensen op straat, vrijwel onopgemerkt. Tot en met augustus 2017 van dit jaar waren het er al 247 in geheel Frankrijk waarvan 72 de op straatstenen van Parijs. Niemand weet hoeveel daklozen er precies zijn, de schatting is 30.000.

Alleen al dit jaar (t/m augustus 2017) telde Parijs 72 straatdoden

Een keer per jaar worden in Parijs alle 'straatdoden' van Frankrijk plechtig herdacht door het 'Collectief Les Morts de la Rue' onder leiding van de Fransman Christophe Louis. Zijn collectief, opgericht in 2002, bestaande uit 150 vrijwilligers, voert actie voor daklozen, maar bekommert zich vooral om hen na hun dood. Dan wordt de begrafenis georganiseerd en nabestaanden worden opgezocht. "Toen we begonnen lag de gemiddelde leeftijd van een straatdode op 49 jaar", vertelt Christophe Louis in een interview aan Le Figaro. "Dat is nu 46 jaar. Drie jaar eraf, in tien jaar tijd. Dat gaat veel te snel".

De straat is niet voorbestemd om te sterven

"La rue n’est pas une fatalité".
Leur vie devait-elle s’achever là ?

De straat is niet voorbestemd om te sterven
Moest hun leven daar dan ten einde lopen?

Het hoofdkantoor van het Collectif Les Morts de la Rue bevindt zich in het 20e arrondissement aan de rue Orfila 72. Door hier te klikken komt u rechtstreeks op hun website als u een donatie zou willen doen. Collectif Les Morts de la Rue kunt ook u telefonisch bereiken voor een donatie onder telefoonnummer 00 33 1 42 45 08 01

Op YouTube zoek ik nog even naar de woorden van Guus Meeuwis; 'Op straat':

Zie je daar die oude man
graaiend in een vuilnisbak
zoekend naar iets bruikbaars voor in zijn oude plasticzak
net iets te veel meegemaakt
waardoor die dakloos is geraakt
praat in zichzelf
over hoe het vroeger was

en dan zeg jij
dat je eenzaam bent
omdat het even tegen zit
loop even met me door de stad en kijk wat er gebeurt op straat
dan zul je zien dat het met jou zo slecht niet gaat

zie je daar dat meisje
ze is net zeventien
en heeft nu al zo'n 10 jaar haar ouders niet gezien
muurtje om zich heen gebouwd
omdat ze niemand meer vertrouwt
vraag je haar wat liefde is
dan noemt ze jou de prijs

en dan zeg jij,
dat je eenzaam bent .
omdat het even tegen zit,
loop even met me door de stad en kijk wat er gebeurt op straat
dan zul je zien dat het met jouw zo slecht niet gaat

zie je daar die oude vrouw
die rustig voor de regen schuilt
deze bui is minder
dan de tranen die ze heeft gehuild
die vroeger een gezin bezat
maar later klap op klap gehad
nu sjouwt ze haar verleden
in een zelf gemaakte tas

en dan zeg jij
dat je eenzaam bent
omdat het even tegen zit
loop even met me door de stad en kijk wat er gebeurt op straat
dan zul je zien dat het met jou zo slecht niet gaat

zie je daar die jonge man
hij is bijna al zijn tanden kwijt
hij beet zich stuk op het vergif van deze tijd
elk uur een marteling
altijd zoekend naar een ding
kruipt eens per dag door het oog van de naald

en dan zeg jij
dat je eenzaam bent
omdat het even tegen zit
loop even met me door de stad en kijk wat er gebeurt op straat

dan zul je zien dat het met jou zo slecht niet gaat

Door hier te klikken komt u rechtstreeks op hun website als u een donatie zou willen doen aan het Collectif Les Morts de la Rue

7 opmerkingen:

  1. Misschien ongepast om in zo'n aandoenlijk artikel een foutje aan te wijzen, maar ik doe het toch, want deze kleine verbetering zal je artikel alleen recht doen: het is natuurlijk "Au revoir, mon ami." Zonder s aan het eind.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Reacties van Nederlanders in Frankrijk op Nederlanders.Fr

    Reactie van Susan
    Bedankt om ons op de feiten te drukken Ferry ja het draadje is heel dun , laten we blij zijn met wat we hebben en hopelijk wat minder mopperen, het glas is nog half vol.

    Reactie van Gert Snijders
    Ferry,
    Hulde voor het "op de kaart zetten" van het probleem, helaas ook weer niet uniek voor de Lichtstad ...

    Reactie van Maria
    Mooi verwoord en in beeld gebracht en een intens verdrietig verhaal. Sterven doe je niet alleen en al helemaal niet op straat als een "no name" of slechts bekend als Serge.

    Reactie van Dierenopvang Bourgogne
    Rust in vrede Serge...en alle anderen...
    Dank voor dit aangrijpende relaas en de foto's. Ik heb altijd goed contact met de clochards hier; voel me verbonden met hen en help waar kan.
    Ingrid

    Reactie van Henk Blom
    Hulde voor deze bijdrage.

    Reactie van Kim Volleberg
    Mooi geschreven!

    Reactie van Theodora Besse
    Hier of in Alès ken ik geen clochards. Wel bedelaars naast de Aldi of de Lidl. Ik stop ze altijd een euro toe. Vrienden zeggen: "Daar kopen ze alleen maar drank van." Nou en?
    Ik ben simpelweg blij dat ik daar niet zit. Want voor hetzelfde geld had ík daar gezeten. Wie of wat bepaalt ons lot? Ik kan niet treuren om Serge, ik heb hem niet gekend en hij is een van de velen. Jij hebt hem wel gekend Ferry, gecondoleerd met dit verlies. En bedankt voor het mooie verhaal.

    Reactie van Susan
    Wel vraag ik me af waar blijven die bedelaars? Hier worden ze weggejaagd door personeel v.d. super. ik heb weleens gevraagd kent u die mensen zijn ze van hier en wordt er gezorgd voor ze ? Schouderophalend gaan ze door met hun werk, ik weet niet meer wanneer het was in de jaren 70? dat ik voor het eerst las dat in Engeland mensen in grote dozen probeerden zich `staande te houden` ongelofelijk ik was helemaal van slag , nog steeds als ik daklozen zie denk hoe bestaat het en dat in onze samenleving.

    Reactie van Wilsam
    Mooi van je Ferry, dat Serge postuum een naam heeft tussen al die naamlozen. Dank je wel.

    Reactie van Ron
    Mooi verhaal, geschreven met respect voor mensen die het verdienen.......

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Prachtig artikel! Ik koester het boek van Henri van Leeuwen al tijden, waarin hij in de wereld van de clochards duikt https://casakoen.wordpress.com/2012/03/12/zwerver/ Overigens ga i komend weekend naar Parijs, zij het alleen zatermiddag en zondagavond weer terug. Nog dingen die ik niet mag missen? :)

    BeantwoordenVerwijderen
  4. http://paris-fvdv.blogspot.nl/2017/09/montmartre-gezien-door-een-gek.html

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Beste Henri, e.e.a. hangt natuurlijk af van je interesses maar wat ik zeker kan aanbevelen is het nieuwe Fondation Louis Vuitton. Verder aan de rechterzijde van mijn blog, een beetje naar beneden scrollen, kun je selecteren op onderwerp en of arrondissement. Kijk bijvoorbeeld bij wandelingen. Daar zit absoluut iets van jouw gading bij. Of controleer in welk arrondissement je zit - bijvoorbeeld het 6e, kijk dan op 75006 en je krijgt alle wetenswaardigheden over het arrondissement waar je de nacht doorbrengt. Veel plezier in Parijs, warme groet, Ferry

    BeantwoordenVerwijderen