PARIJS ANDERS BEKEKEN

Elke bestemming heeft een onverteld verhaal

De Parijse monumenten maken door hun geschiedenis en hun indrukwekkende architectuur ongetwijfeld deel uit van de charme van de Franse hoofdstad. Het erfgoed van Parijs wordt ook voortdurend vernieuwd door zijn prachtige architecturale projecten die het imago van deze culturele metropool keer op keer versterken. Maar net als in mijn vorige reisgidsen ‘Ongewoon Parijs’ & ‘Ongekend Parijs ga ik er van uit dat jij als bezoeker inmiddels bekend bent met de toeristische iconen van de stad. Dus in ‘Parijs anders bekeken’ zie ik de iconen als uitvalsbasis en wijs ik je onderweg op plaatsen, verborgen schatten en thema’s die je zullen verrassen, maar ook het Parijs van de Parijzenaar. Je ontdekt nieuwe hotspots als bewijs dat de stad zich steeds blijft vernieuwen, want Parijs is ook een stad van tegenstellingen. En met een uitklapbare voor- en achterzijde ontdek je ook nog eens mijn favoriete top 10.

 

Ook dit keer was het een uitdaging om je kennis te laten maken met wat ik ‘mijn Parijs’ noem. Elk hoofdstuk bevat een ontdekking waardoor je het verleden en het heden van de stad steeds beter leert kennen, bedoeld als uitnodiging om te dromen, te genieten van tijdloze plekken en vervolgens jezelf te verliezen in een prachtig avontuur vol schoonheid en emoties. Want over een ding zijn wij het beiden eens: wij zijn geen toeristen! We willen niet meer in lange rijen staan voor de toeristische attracties of met een ’hop on – hop off’ bus gesleurd worden langs de vele monumenten van Parijs. Wij zijn bij elk bezoek weer op zoek naar nieuwe ontdekkingen. Daarom is mijn vierde Parijsboek ook geen reisgids maar zie je mij meer als een bevriende gids die je meeneemt buiten de gebaande paden. Friso Wijnen, Ambassaderaad en hoofd cultuur en communicatie van de Nederlandse Ambassade in Frankrijk schreef het voorwoord.

 

‘Parijs Anders bekeken’ is vanaf de eerste week mei 2023 leverbaar en verkrijgbaar bij de betere boekhandel en online bij onder andere Libris, Bol, Edicola Publishers, Bookspot, Scheltema, Boekhandel, Boekhandel Smit, Managementboek, Hebban, Jongbloed, Veltman uitgevers,  Bruna, De Drvkkery, (ja zo wordt het geschreven), Donner en Boekenroute.

‘Parijs Anders bekeken’ is een uitgave van PassePartout reisgidsen en na ‘Ongewoon Parijs’, ‘Ongekend Parijs’ en ‘Rondom Parijs’, de vierde reisgids van journalist, blogger en fotograaf Ferry van der Vliet.

Paperback met vele kleurenfoto’s van Parijs, 160 pagina’s.

ISBN: 978-94-93300-26-2, prijs € 24,50

 

Dit is wat je zoal kunt verwachten 

Ode aan Dior 

Thuis bij monsieur Azzedine

Op bezoek bij tijdgenoten: Brancusi en Giacometti

Afdalen in de Parijse riolering

De laatste rustplaats van Les Misérables

Palais de la Porte Dorée

Het atelier des Lumières

Hôtel de la Marine

 

De liefde voor eten

Een nachtwandeling in de buik van Parijs

De vijf mooiste voedselmarkten van Parijs

De kweekschool van de Franse gastronomie

Esprit Brasserie

Bouillons

Cave à vins, du vin, du pain, du…..

 

Parc de Bagatelle, een verborgen parel

‘À pied’, Clignancourt – Batignolles

Het dorp Batignolles

Cimetière des Batignolles

Het grootste openluchtmuseum van urban art

Rusland in Parijs

 

Rodin in Meudon

Terug naar de dertiger jaren

Een reis door de wereld en door de tijd

Een wandeling door het Manhattan van Parijs

Het oudste dierenkerkhof ter wereld

Handige websites die je verblijf in Parijs nog aangenamer maken.

 

Gesigneerde versies met officiële preegstempel kun je vanaf mei 2023 rechtstreeks bij mij bestellen. Stuur een email naar fvdvliet@upcmail.nl

€ 24,50 plus verzendkosten. Voor Nederland € 4,85 – voor Frankrijk, Duitsland, Verenigd Koninkrijk, België zijn de officiële Post.nl portokosten € 9,00 

Let op als u al in het bezit bent van ‘Ongekend Parijs’. Parijs anders bekeken is een update van Ongekend Parijs echter met een geheel nieuwe vormgeving en vele nieuwe toegevoegde hoofdstukken zoals:

Zoals Ode aan Dior

Op bezoek bij Brancusi

Afdalen in de Parijse riolering

Hôtel de la Marine

De liefde voor eten

De kweekschool van de Franse gastronomie

Bouillons

Parc de Bagatelle, een verborgen parel

Cimetière Batignolles

Een reis door de wereld en de tijd, Musée Albert Kahn

Rodin in Meudon

Terug naar de dertiger jaren

Al met al toch veel nieuws onder de Parijse zon.

CIMETIERE PASSY; DE NECROPOOL VAN DE ARISTOCRATIE

Al jaren heeft Ferdinand Foch een van de mooiste uitzichten in Parijs. Gezeten op zijn paard, hoog boven op de heuvel van Chaillot, kijkt hij uit over het place du Trocadéro, officieel place du Trocadéro et du 11 Novembre, de officiële datum van de wapenstilstand van de Eerste Wereldoorlog. Foch speelde daarin, als geallieerd opperbevelhebber, een belangrijke rol. Hij was niet alleen maarschalk van Frankrijk, Brits veldmaarschalk maar ook maarschalk van Italië en Polen. Hij was de meest gelauwerde generaal van de Eerste Wereldoorlog met de hoogste onderscheidingen van vrijwel alle geallieerde landen. Vóór hem twee vleugels van het Palais de Chaillot, een overblijfsel van de Wereldtentoonstelling van 1937,  op de plek waar eerder het Palais du Trocadéro stond. Dat gebouw was indertijd gebouwd voor de Wereld-tentoonstelling van 1867. In de linkervleugel is het Cité de l'Architecture et du Patrimoine gevestigd en de ingang naar het Théatre national de Chaillot, een theater onder de esplanade. In de rechter vleugel het Musée national de la Marine en het Musée de l'Homme.

Het uitzicht van Ferdinand Foch

In het midden de esplanade Joseph Wresinski, met een ongekend uitzicht op de Eiffeltoren. De acht vergulde figuren op het terras worden toegeschreven aan de beeldhouwers Alexandre Descatoire, Marcel Gimond, Jean Paris dit Pryas, Paul Cornet, Lucien Brasseur, Robert Couturier, Paul Niclausse en Félix-Alexandre Desruelles. Het paleis zelf in neoclassicistische architectuur  is een ontwerp van de Franse architecten Louis-Hippolyte Boileau, Jacques Carlu en Léon Azéma.

Het monument voor de gevallenen van de Eerste Wereldoorlog

 

Een groots monument aan mijn rechter zijde, met daarachter indrukwekkend hoge steunmuren, trekt mijn aandacht. Op een van die muren bevindt zich namelijk het monument voor de Franse soldaten, gesneuveld in de Eerste Wereldoorlog. Het is een creatie van de beeldhouwer Paul Landowski en het was de Franse President Coty die op 11 november 1954, 36 jaar na de wapenstilstand, de eerste steen legde. Het monument werd officieel ingewijd op 13 mei 1956. Het resultaat: een minimalistisch kale stenen gevel, onderbroken door twee inscripties, een aan de linkerkant, ‘A NOS HEROS’ en een aan de rechterkant, ‘A NOS MORTS’. In het midden een groep gebeeldhouwde figuren, met de tekst ‘À LA GLOIRE DE L’ARMEE FRANÇAISE 1914 – 1918’.  Zij getuigen van het prachtige ambacht van Landowski, een bekwame en ervaren meester in de uitoefening en vervaardiging van herdenkingsmonumenten. Veel van zijn werken en studies zijn te zien in Le Musée des Années Trente, het Museum van de jaren 1930 gevestigd in het Espace Landowski aan de avenue André Morizet 28 in Boulogne-Billancourt.

 

Cimetière de Passy

De necropool van de aristocratie

Achter die hoge steunmuren, ligt verheven boven de place du Trocadéro, een kleine begraafplaats: de cimetière de Passy. De muren zijn ooit gebouwd zijn door de Franse industrieel François Coignet een Franse uitvinder. Coignet, begon aan het begin van de 19^e eeuw te experimenteren met gewapend beton.

In het begin van de 19e eeuw werden in de Franse hoofdstad verschillende nieuwe begraafplaatsen aangelegd. Na Père Lachaise, de begraafplaats van Montmartre en de begraafplaats van Montparnasse, werd de begraafplaats van Passy in 1820 geopend als vervanging van de oude gemeenschappelijke begraafplaats van Passy, gesloten in 1802. De centrale ligging in het centrum van een van de duurste arrondissementen van Parijs en vlakbij de wereldberoemde avenue des Champs Elysées, verklaart waarschijnlijk waarom de begraafplaats de bijnaam heeft als de necropool van de aristocratie.

Meer dan 290 bomen, voornamelijk kastanjebomen, dragen bij aan een romantische sfeer

 

Binnen de ringweg kent Parijs vijftien begraafplaatsen, allemaal gesitueerd in de buitenste arrondissementen; het 12e tot en met het 20^e arrondissement. Gek genoeg is er geen begraafplaats in het 13e arrondissement. Zou dat te maken hebben met bijgeloof met betrekking tot het ongeluksgetal?

De unieke toegang tot deze begraafplaats, aan de rue du Commandant Schlœsing 2, is een monumentale ingang in art-decostijl, die in de jaren dertig van de vorige eeuw door de Franse architect en decorateur René-Félix Berger werd ontworpen. De kroonlijst van het elegante paviljoen is versierd met drie bas-reliëfs van beeldhouwer Janthian.

Cimetière de Passy heeft een oppervlakte van 1,7 hectare en omvat ongeveer 2.615 begraafplaatsen die voor altijd worden gehouden, verdeeld over 15 divisies. Sommige zijn eenvoudige grafstenen, andere weer monumentale graven en familiemausoleums. Meer dan 290 bomen, voornamelijk kastanjebomen, dragen bij aan een romantische sfeer. Net als bij andere Parijse begraafplaatsen is het erg moeilijk om hier begraven te worden. Er zijn strikte regels; alleen mensen die in Parijs zijn gestorven of daar hebben gewoond, mogen hier worden begraven. Tegenwoordig maakt de begraafplaats van Passy administratief deel uit van de begraafplaats Montparnasse.

De intieme begraafplaats staat vol met monumentale graven en familiemausoleums

Begraafplaatsen in Parijs zijn het honderste-en-een museum, volgens de Franse kunst-historicus Marcel le Clère, die in 1978 alle Parijse kerkhoven in kaart bracht en er een boek over schreef: ‘Cimetières et sépultures de Paris’ - Begraafplaatsen en begrafenissen in Parijs. En inderdaad, het ligt misschien niet zo voor de hand, maar begraafplaatsen zijn ware vindplaatsen van kunst en kunstenaars. Op hun laatste rustplaatsen zijn soms uitzonderlijke staaltjes van beeldhouwkunst te zien.

Cimetière de Passy is een ware vindplaats van kunst en kunstenaars

Op de begraafplaats van Passy zijn bepaalde beroepsgroepen goed vertegenwoordigd, zoals bijvoorbeeld de vliegerij en de industrie. Vliegtuigbouwer Marcel Dassault ligt hier sinds zijn dood in 1986, maar ook Maurice Bellonte (1896 – 1984), die in 1930 als eerste Fransman de Atlantische Oceaan overstak, samen met zijn co-piloot Dieudonné Costes. Een inmiddels vergeten Franse vliegenier, vliegtuigontwerper en -bouwer Henry Farman (1874 – 1958) is eveneens op Passy te vinden.

Het graf van Maurice Bellonte die in 1930 als eerste Fransman de Atlantische Oceaan overstak

Marcel Renault (1872 – 1903), coureur en medeoprichter van Renault, ligt hier samen met zijn broers Fernand en Louis. Verder Jacques Guerlain (1874 – 1963), een van de meest productieve en invloedrijke parfumeurs van de 20e eeuw. Meer dan tachtig van Guerlain's parfums zijn nog steeds bekend, hoewel bepaalde schattingen suggereren dat hij er zo'n vierhonderd heeft gecomponeerd.

 

Volgens de gedenksteen rust hier Harry Sharon

Ook de Franse politiek en het leger zijn goed vertegenwoordigd. Generaal Huntziger, die in 1940 de smadelijke overgave van de Fransen aan de Duitsers in het bos van Compiègne (in het zelfde treinrijtuig waarin de Duitsers in 1918 hun overgave ondertekenden) moest accepteren, heeft er een monumentaal graf. Hij kwam een jaar na de Duitse invasie om bij een vliegongeluk. Van de ministers vallen de graven op van Georges Mandel die in 1944 in Fontainebleau werd vermoord en dat van Gabriel Hanotaux, Frans diplomaat, historicus en politicus, die in hetzelfde jaar stierf.

De laatste rustplaats van de burgemeester van het 16e arrondissement

Pierre-Christian Taittinger (1926 – 2009) was een Frans politicus voor de Républicains Indépendants en vervolgens voor de UMP. Hij was senator voor Parijs, staatssecretaris voor buitenlandse zaken in de regeringen van Raymond Barre en ten slotte burgemeester in het 16e arrondissement van Parijs.

Pierre-Christian Taittinger

 

Niet te vergeten de graven van de vele componisten, als Claude Debussy, Andre Messager en Gabriel Faure, de schrijvers Octave Mirbeau en Jean Giraudoux of de acteurs Tristan Bernard en Fernandel. Dat zijn weliswaar geliefde namen, maar hun graven zien er weinig interessant uit. Kunstenaars met visie worden zelden begraven en geëerd door andere kunstenaars met visie.

De eenvoudige grafsteen van Fernandel

Ook een groot deel van de familie Manet ligt hier begraven waaronder Frankrijk’s grootste impressionist Édouard Manet (1832-1883). De kunstschilder Manet stierf aan de ziekte locomotorische ataxie, die het centraal zenuwstelsel aantast en verlamming veroorzaakt. De oorzaak was syfilis, die Manet mogelijk al in 1848 had opgelopen. Vlak voor zijn dood in 1883 kreeg hij ook nog koudvuur in zijn been, dat afgezet moest worden. Antonin Proust sprak op de begrafenis en Monet en Zola droegen de kist. Verder waren onder meer Alfred Sisley, Camille Pissarro, Pierre Renoir en Eugène Boudin aanwezig.

 

Frankrijk’s grootste impressionist Édouard Manet

Weinigen weten dat Manet getrouwd was met de Nederlandse Suzanne Leenhoff, concertpianiste, die opgroeide in Zaltbommel. Haar vader was daar beiaardier. Aan het eind van 1840 vertrok zij met haar moeder en broers en zussen naar Parijs, waar haar oma woonde. Het was zelfs Franz Liszt die haar zou  hebben aangeraden haar pianostudie in Parijs voort te zetten, toen hij haar in 1842 had horen spelen tijdens een reis door Nederland.

In Parijs gaf Leenhoff pianolessen aan onder anderen de jongere broers van Édouard Manet. Rond 1849 kreeg zij een relatie met deze schilder. In 1852 beviel Suzanne Leenhoff van een zoon, Léon. Als vader gaf zij ene Koëlla op, over wie verder niets bekend is. Er zijn theorieën dat Manet, die peetoom van het kind werd, de vader was. Er zijn ook vermoedens dat het kind van Manets vader, Auguste, was. Leenhoff en Manet trouwden op 28 oktober 1863 in Zaltbommel. Suzanne Manet stierf in 1906 en ligt ook hier begraven. (bron wikipedia)

Ook Eugène Manet (1833-1892 zijn broer en tevens kunstschilder. Zijn echtgenote Berthe Morisot (1841-1895), impressionistische kunstschilderes en Julie Manet (1878-1966), model, kunstschilder, kunstverzamelaar en de dochter van Eugène Manet en Berthe Morisot. Na de dood van haar vader is zij een dagboek gaan bijhouden. Het werd na haar dood uitgegeven en in het Nederlands gepubliceerd als ‘De impressionistische wereld van Julie Manet’. Gevieren rusten ze in een familiegraf dat bekroond wordt door de buste van Edouart Manet, die nog door Suzanne Leenhoff is gebeeldhouwd.

 

Marie Bashkirtseff, of haar echte naam Maria Konstantinovna Bashkirtseva

Marie Bashkirtseff

Vlak na binnenkomst op de begraafplaats kom je oog in oog te staan met iets wat er uit ziet als een klein Russisch kerkje. Het is een mausoleum opgedragen aan de Oekraïense kunstenares Marie Bashkirtseff.

“Als ik niet jong sterf, hoop ik voort te bestaan als een groot kunstenares; maar als ik jong sterf, wil ik mijn dagboek, dat alleen maar interessant kan zijn, in de openbaarheid laten brengen maar gaat u maar uit van de veronderstelling dat ik beroemd ben”; schreef de ambitieuze jonge Oekraïense Marie Bashkirtseff. Helaas stierf ze jong en de roem, die ze had willen vergaren, is dan ook min of meer uitgebleven. Ze stierf op 25-jarige leeftijd als gevolg van tuberculose. Haar moeder zorgde ervoor - geheel volgens de eerdergenoemde wensen van de kunstenares - dat haar openhartige dagboek inderdaad gepubliceerd werd.  “Waarom zou ik liegen en me anders voordoen dan ik ben?’' Zo luidt de eerste zin van het dagboek dat zij op haar twaalfde jaar begon en voortzette tot tien dagen voor haar dood.

 

Het mausoleum opgedragen aan de Oekraïense kunstenares Marie Bashkirtseff

Maria Konstantinovna Bashkirtseva, haar echte naam (1858-1884) was een Oekraïens - Franse dagboekschrijver, schilder en beeldhouwer, woonde en werkte vele jaren in Parijs. Bashkirtseff zou in haar korte leven een opmerkelijk, zij het vrij conventioneel oeuvre produceren, dat al in 1880 en daarna elk jaar tot haar dood op de Parijse Salon zou worden tentoongesteld. Schilderijen van Marie Bashkirtseff bevinden zich o.a. in het Louvre en het Musée d’Orsay in Parijs, in het Musée des Beaux-Arts Jules Chéret in Nice, het Staatsmuseum Dnepropetrovsk en het Kunstmuseum Kharkov (beide in Oekraïne), het Russisch Museum in Sint Petersburg, en het Rijksmuseum Amsterdam. Marie Bashkirtseff maakte geen groot oeuvre. Zij liet ongeveer honderd schilderijen na. Haar grote vriend Prins Bojidar Karageorgevitch was bij haar sterfbed aanwezig. Haar monument is door de Franse regering tot historisch monument verklaard, reden: Binnen in het mausoleum hangt haar laatste werk, te weten, ‘De Heilige Vrouwe bij het graf’. Dit om te voorkomen dat het schilderij kan worden opgeëist door de familie in het buitenland.

 

Het familiegraf van Baron de Perény met een prachtige wit marmeren kopie van Michelangelo’s Piëta

Het is van hier een kleine wandeling naar een graf met een prachtige wit marmeren kopie van Michelangelo’s Piëta. Wandelen over deze Parijse dodenakker is meer dan een ontdekkingstocht van versteend verdriet. Alle graven hebben zo hun eigen verhaal. De een leeft voort door zijn schilderkunst, films, boeken en muziek. De ander blijft in herinnering, bekend of onbekend. Verse bloemen geven aan dat zij in ieder geval niet onopgemerkt zijn gebleven.

Wandelen over deze Parijse dodenakker is meer dan een ontdekkingstocht van versteend verdriet

Één graf wordt wekelijks bedolven onder verse bloemen, dat van Leila Pahlavi. Prinses Leila was de jongste van wijlen Shah van Iran, vijf kinderen, en de vierde van zijn derde vrouw, koningin Farah. De sjah en zijn familie werden in 1979, na de islamitische revolutie, gedwongen tot ballingschap. Na de dood van de sjah door kanker in 1980 vestigde de familie zich in Amerika. Leila was ooit topmodel voor Valentino en leed later aan anorexia nervosa. Als gevolg van een laag zelfbeeld en een zware depressie, ze werd vaak behandeld in klinieken in de Verenigde Staten en Groot-Brittannië, pleegde zij op 10 juni 2001 vermoedelijk zelfmoord in een Londense hotelkamer. Er waren 16 soorten medicatie in haar luxe suite gevonden waaronder krachtige opioïdes zoals Palfium, Rohypnol en Seconal. Ook was er een kleine hoeveelheid cocaïne aanwezig. Er was geen briefje, alleen een ongedateerd stukje papier met wat gekrabbelde poëzie. In een la lag de foto van de sjah en haar moeder en de kinderen die allemaal televisie zaten te kijken in het paleis in Teheran. Leila, de kleine prinses, zit bij haar vader op schoot. Hoewel een autopsie de oorzaken van Pahlavi's dood niet aan het licht bracht, gaf haar moeder, de voormalige keizerin Farah Pahlavi, een verklaring uit waarin stond dat haar dochter in haar slaap was gestorven en dat ze 'erg depressief' was geweest.

Één graf wordt wekelijks bedolven onder verse bloemen, dat van Leila Pahlavi

Ongeveer 3.000 rouwenden, waaronder leden van de voormalige Iraanse keizerlijke familie, Frederic Mitterand, de neef van de wijlen Franse President François Mitterand en vrouwen gekleed in zwarte kanten hoofdbedekking, verzamelden zich die zaterdag, in juni 2001, in Passy voor de begrafenis van de dochter van de overleden Sjah van Iran. Haar moeder, de voormalige Keizerin Frah, was in het zwart gekleed en liep achter de lijkwagen. Leila Pahlavi  ligt begraven in de buurt van haar grootmoeder Farideh Ghotbi Diba. Ze werd slechts 31 jaar.

Op haar website staat vermeld: ‘Speciale dank aan Mylene Farmer voor het opdragen van dit lied ter nagedachtenis aan onze geliefde ‘Leila’’ .

 

Voor Leïla

In de tuin

bij de rozen

staat geschreven

"Alsjeblieft pluk de bloemen niet"

Maar...

De wind kan niet lezen

 

Een andere wat minder bekende grootheid is Bảo Đại, de 13de en laatste keizer van de Nguyen-dynastie in Vietnam. Op 23 augustus 1945 trad hij af en leefde vervolgens in ballingschap in Hongkong en Frankrijk. In 1949 werd hij door de Fransen weer als staatshoofd geïnstalleerd, ditmaal als president. In 1955 werd hij bij verkiezingen verslagen en sindsdien woonde hij in Parijs, waar hij op 30 juli 1997, op 83 jarige leeftijd, gestorven is in het militaire ziekenhuis Val-de-Grâce.

 

Nog een zwart marmeren grafzerk trekt mijn aandacht met de simpele tekst ‘GHISLAINE’. Ghislaine Princesse de Monaco, 1900 -1991. En wat blijkt? Ghislaine Marie Françoise Dommanget was een Franse actrice en de prinses-gemalin van Monaco van 1946 tot 1949. 

In eerste instantie trouwt ze op 17 juli 1923 in Parijs met Paul Diey, beeldhouwer, schilder en zangleraar, van wie ze in 1925 scheidde. Haar huwelijk bleef kinderloos. Vervolgens krijgt ze als weduwe in 1931 een relatie met André Brulé, acteur, theaterregisseur, met wie ze een zoon kreeg, Jean-Gabriel, geboren in 1934 in Nice. Vervolgens dumpt ze Brulé om op 24 juli 1946 te kunnen trouwen met de regerende prins van Monaco, Louis II, lid van het Huis van Grimaldi.  Louis II had uit een vorig huwelijk twee kinderen, namelijk prins Rainier III en zijn zus Antoinette. Louis II sterft drie jaar later. In zijn testament had Louis de helft van zijn landgoed aan Ghislaine nagelaten maar dit werd betwist en gewonnen door Rainier en zijn zus. Ghislaine wordt afgescheept met een klein pensioen van de Monegaskische regering, al werd dat later stopgezet door prins Rainier. Ze handhaaft wel haar positie als ‘Princesse de Monaco’. Eind jaren vijftig keert ze terug naar het podium waar het vorstendom haar toestemming geeft om op te treden zonder de naam prinses van Monaco te gebruiken. Simpel aangekondigd als Ghislaine. Later trekt ze zich terug in Parijs , waar ze in 1960 haar memoires schrijft, ‘Sois princesse… dit-il’ – Wees een prinses…. zei hij’, opgedragen aan prinses Grace van Monaco met wie zij een goede band onderhoud. Ze overlijdt op 30 april 1991 in Neuilly-sur-Seine. Op haar overlijdensakte staat ‘Prinses-weduwe van Monaco’. Ze wordt begraven in haar trouwjurk.

 

Cimetière de Passy, rue du Commandant Schlœsing 2, 16e arrondissement, metrostation Trocadéro, lijn 6 & 9. Voor openingstijden raadpleeg de website.

PARIJS ZONDER ROZE BRIL

Jacques Dutronc schreef er een chanson over, 'Il est cinq heures, Paris s'éveille'. Elke ochtend, ook op zondag, word je gewekt door de dynamiek van de stad. De schoonmakers in hun gifgroene lichtgevende pakken, ontworpen door de Franse modelegende Pierre Cardin, zijn al druk in de weer. De straten van Parijs worden gereinigd door water uit de riolering langs de goten te laten stromen, gekanaliseerd door strategisch geplaatste hoopjes vodden. Een inventief systeem… Il est cinq heures, Paris se lève. Il est cinq heures, Je n'ai pas sommeil.

 'Il est cinq heures, Paris s'éveille' - Photo credits STPP

Alleen is het nu even anders in Parijs. Les éboueurs parisiens sont en grève ! De vuilnisophalers zijn of waren wekenlang in staking (afhankelijk van wanneer jij deze blog leest). En in een stad waar vrijwel dagelijks het vuil wordt opgehaald is een dergelijke situatie, met betrekking tot de netheid van de stad, steeds zorgwekkender. Drie triggers waren er voor het schrijven van deze blog. Allereerst een artikel over de street art kunstenaar Bisk, die Parijse vuilnishopen omtoverde tot straatkunstwerken. Hij transformeerde vuilnisbakken en stapels vuilnis in echte monsters. Gewapend met zijn zwart-witte spuitverf en een flinke dosis fantasie transformeerde Bisk huisvuil in gezichten van monsters die zowel angstaanjagend als vertederend waren. Zo kregen vuilniszakken, dozen of zelfs pallets de kenmerken van menselijke wezens die voorbijgangers verrast deden opkijken. Social media stond er vol mee. In totaal waren er ongeveer vijftien werken verspreid over Parijs te vinden.

Street art kunstenaar Bisk, toverde Parijse vuilnishopen om tot straatkunstwerken - Photo credits Bisk art

De tweede trigger was een trouwe lezer die zich afvroeg of ik wel eens geschreven heb over de vuilnisophaaldienst van Parijs of te wel ‘Le Service Technique de la Propreté de Paris’, de STPP. Nee dus. Want vanuit mijn passie voor Parijs, met roze bril op, vind ik dat niet zo’n treffend onderwerp. Ik schrijf liever over de schoonheid van de stad, maar ook ik moet toegeven dat mijn lievelingsstad aan het vervuilen is. Je zult het niet zozeer bemerken in het centrum maar des temeer in de arrondissementen die tegen de ringweg aanliggen. Parijs wordt op dit moment geteisterd, niet alleen door de staking van de vuilnisophalers, de bouwwerkzaamheden voor de Olympische Zomerspelen van 2024, de aanleg van honderden fietspaden (vaak afgezet door middel van betonnen spuug lelijke afscheidingen) maar ook door de vele ratten in de stad. 

Spotprent op facebook pagina ‘Parisiens en colère – Sauvons notre Paris’

De Franse krant Le Figaro schreef dat Parijs inmiddels op de vierde plaats staat van meest door ratten geteisterde stad ter wereld. Dat is toch wel het laatste waar je aan denkt. Wie aan Parijs denkt, denkt aan de Stad van de mode, de Stad van de liefde, de Lichtstad, maar niet aan de Stad van de ratten. Nog angstaanjagender is het feit dat er meer ratten dan inwoners zijn in Parijs, namelijk meer dan 3,8 miljoen ratten op slechts 2,2 miljoen Parijzenaars. Parijs zou daarmee op de vierde plaats komen van steden met de meeste ratten, achter de Indiase stad Deshnoke (een stad in het Bikaner-district van Rajasthan vlakbij de grens met Pakistan), London en New York. De Franse hoofdstad wordt op de voet gevolgd door Singapore.

Spotprent op facebook pagina ‘Parisiens en colère – Sauvons notre Paris’

En de laatste trigger waren de foto’s of misschien de noodkreet van de Facebook pagina: ‘Parisiens en colère – Sauvons notre Paris’ – De Facebook pagina van en door boze Parijzenaars; RED ONS PARIJS!

Parijs modestad; 'Prêt-à-Poubelle' - Photo credits: Facebook pagina ‘Parisiens en colère – Sauvons notre Paris’

 

Parijs is aan het vervuilen met name door haar eigen inwoners. Overal liggen sigarettenpeuken, trottoirs die bezaaid liggen met papieren afval, blikjes, plantenbakken die als vuilnisbakken worden gebruikt om nog maar te zwijgen van de miljoenen plakken kauwgum en de stank van urine en hondenpoep. Dit in een stad waar bijna elke 100 meter een vuilnisbak te vinden is. Je ziet winkeliers buiten voor hun deur vegen, ze pakken het afval niet op maar vegen het achteloos aan de voet van de bomen. Voor een bistro of restaurant dienen de roosters om de bomen vaak als asbak. Nog een overlast: mannen urineren overal. Beatrice de eigenaresse van een kiosk aan de avenue de Clichy klaagde meer dan 2.000 keer bij de gemeente, aangezien haar kiosk in de nachtelijke uren gebruikt werd als urinoir door klanten van de nachtclub ‘Le Titan’.

 

Helaas een alledaags straatbeeld vastgelegd door de inwoners van Parijs - Photo credits: Facebook pagina ‘Parisiens en colère – Sauvons notre Paris’

De rue Rivoli, hartje centrum

Tijdens een gemeentelijke campagne heeft de burgemeester van Parijs (Anne Hidalgo) er zich toe verbonden om van het schoonhouden een van haar prioriteiten van haar ambtstermijn te maken. Maar hoe en waar te beginnen, kijkend naar de enorme complexe organisatie structuur die allemaal moet zorgdragen voor het schoonhouden en de hygiëne van de stad?

De versnelde aanleg van fietspaden in Parijs zorgt voor onbegrijpelijke taferelen - Photo credits: Facebook pagina ‘Parisiens en colère – Sauvons notre Paris’

Begrijp jij het nog? - Photo credits: Facebook pagina ‘Parisiens en colère – Sauvons notre Paris’

Allereerst heb je de STPP – ‘Le Service de la Propreté de Paris’ – verantwoordelijk voor de netheid van straten, stoepen en wegen, de afvalinzameling, het schoonmaken van graffiti, posters, etc., en seizoenswerkzaamheden zoals het verwijderen van vallend blad of het schoonhouden van boomroosters.

Vervolgens de STEA – ‘Le Service Technique de l'Eau et de l'Assainissement’ – Verantwoordelijk voor het waterbeleid en behandelt als zodanig alle problemen met betrekking tot water- en sanitaire voorzieningen.

En dan de DPE – ‘La Direction de la Propreté et de l'Eau’ - verantwoordelijk voor het waterbeheer van Parijs die tevens een concessie heeft voor de productie en distributie van water in Parijs.

We zijn nog niet klaar want er is ook nog zoiets als  DEVE – ‘La Direction des Espaces Verts et de l’Environnement’, dienst groen en mlieu,  de DPMP – ‘La Direction de la Police Municipale et de la Prévention’, dienst gemeentepolitie en preventie en last but not least de DVD – ‘La Direction de la Voirie et des Déplacements, de dienst wegen en reizen.

‘Le Service de la Propreté de Paris’ – verantwoordelijk voor de netheid van de stad, maar weer niet in alle stadsdelen - Photo credits STPP

 

2.900 kilometer trottoirs schoonmaken

30.000 kliko’s ledigen

3.000 ton afval per dag ophalen

400.000 m² graffiti verwijderen

2.445 kilometer riolering onderhouden

17.000 kilometer spoor onderhouden

400 zelf reinigende toiletten (sanisettes) onderhouden

166 openbare toiletten in parken en tuinen

Controle van 111.000 particuliere rioolaansluitingen

328 miljoen m³ afvalwater opvangen

12.650 kilometer glasvezelkabels controleren

3.000 ton afval per dag - Photo credits STPP

 

Om al deze opdrachten uit te voeren werken er bij de dienst DPE 7.500 werknemers, bij de dienst STPP 6800 werknemers waaronder 5.000 vuilnisophalers, 700 chauffeurs en 500 techneuten. Bij de dienst STEA 500 werknemers waaronder 200 rioolwerkers en 70 technici in operationele dienst. Zij verzorgen 10 van 20 arrondissementen (2^e, 5^e, 6^e, 8^e, 9^e, 12^e, 14^e, 16^e, 17^e en het 20e. De overige arrondissementen worden bediend door particuliere bedrijven.

 

Dit soort problemen zorgden onder andere voor het einde van de trottinettes per 31 augustus 2023

De garages voor kleine ophaalvoertuigen zijn gestationeerd in bepaalde districten, beheerd door de STPP, met name onder de ringweg bij Porte de St Ouen, Porte de Clichy, Porte d'Issy les Moulineaux, terwijl voertuigen van de de ophaal- en veegdiensten voornamelijk buiten Parijs zijn gestationeerd. Garages in Aubervilliers , Romainville en Ivry sur Seine.

De verwerking van het ingezamelde afval wordt verzorgd door Syctom, de grootstedelijke afvaldienst die het afval verwerkt van 85 aangesloten gemeenten verspreid over vijf departementen: Parijs, Hauts-de-Seine, Yvelines, Seine-Saint-Denis en Val de Marne.

 

Parijzenaars tonen helaas ook weinig respect voor hun stad - Photo credits: Facebook pagina ‘Parisiens en colère – Sauvons notre Paris’

Eigenlijk zijn de stakingen van maart alweer de tweede in korte tijd. Eerder waren er stakingen van de vuilnisophaaldienst in juni 2022. De eisen zijn dezelfde; verbetering van de arbeidsomstandigheden en een betere beloning, want ook in Frankrijk is de inflatie torenhoog. Tevens is er sprake van onderbezetting en gebrek aan management. Vind je het gek met zo’n organisatie!

 

Met name dit soort barrages ontsieren de stad - Photo credits: Facebook pagina ‘Parisiens en colère – Sauvons notre Paris’

Toch valt er veel goeds te melden. De gemeentelijke dienst voor het verwijderen van groot vuil werkt efficiënt. Inwoners kunnen 3975 bellen of melding maken bij encombrants.paris.fr en het groot vuil wordt gratis opgehaald. Jaarlijks zo’n 100.000 ton. Er worden boetes geheven op het niet opruimen van hondenuitwerpselen en urineren in het openbaar en het uitgeven van plastic tassen voor eenmalig gebruik te verbieden. Er is een gratis app ‘DansMaRue’ waar je vervuiling kunt melden, en er zijn speciale boa’s aangesteld om bij overtredingen te verbaliseren. Maar het blijft maatwerk, want het grote Parijs kent 80 administratieve arrondissementen met even zoveel stadsdeelburgemeesters en inwoners met, en het doet mij pijn om te zeggen, weinig respect voor hun eigen mooie stad.