Paris FvdV is een niet commercieel weblog speciaal voor kenners en liefhebbers van de stad Parijs - en voor hen die dat willen worden. Parijs is een stad met een gewichtig verleden, respectabel en gerespecteerd. Het is totaal niet nostalgisch. Parijs is er in geslaagd om, soms op brutale maar altijd op elegante wijze, om te gaan met zijn grootse monumenten. Ze te beschermen en te integreren in de nieuwe dynamiek van de stad. Parijs is een meester op het gebied van herstel en transformatie. U zult er nooit in slagen een volledig overzicht te maken van plekken en verhalen, die allemaal op hetzelfde punt uitkomen en de glorie van deze stad bezingen. toch wil ik een poging wagen. Wekelijks wil ik u niet alleen informeren over wat Parijs nog meer te bieden heeft, maar ook wil ik mijn liefde voor deze stad op u over dragen. In de hoop dat het raakt aan iets wat u herkent of voelt. Ferry van der Vliet.

Privacy verklaring: Indien u weblog Paris FvdV, dat bij Google-Blogger is ondergebracht, leest en reageert op de blogs van Paris FvdV, doet u dat vrijwillig en is uw IP-adres en mailadres - indien u dat vermeld - bekend en wordt opgeslagen. Ook uw schuilnaam waaronder uw reageert wordt opgeslagen. Paris FvdV zal uw gegevens nooit aan derden doorgeven. We houden uw gegevens privé, tenzij de wet of rechtelijke macht ons dwingt uw gegevens aan hen te verstrekken. Datalekken in het systeem vallen onder de verantwoordelijkheid van Google-Blogger. Door weblog Paris FvdV te bezoeken en/of de op of via deze weblog aangeboden informatie te gebruiken, verklaart u zich akkoord met de toepasselijkheid van deze disclaimer. Google gebruikt cookies om services te leveren en verkeer te analyseren dus uw IP-adres en user-agent zijn bij Google bekend, samen met prestatie- en beveiligingsstatistieken om servicekwaliteit te garanderen, gebruiksstatistieken te genereren, misbruik te detecteren en maatregelen te treffen.

dinsdag 17 december 2024

2024 KERST IN PARIJS

 

Net als Londen is Parijs bezoeken tijdens de kerstperiode een must. Daarom komt deze zinsnede vrijwel altijd voor in mijn blog over kerst in Parijs: “Parijs is in december één groot zinnenprikkelend feest, een grote verleiding. En geef het maar toe, het is heerlijk om verleid te worden. In Parijs lukt dat moeiteloos. Jouw zintuigen draaien overuren. Je zou alles willen bekijken, ruiken, aanraken, proeven en last but not least de ongrijpbare magie willen ervaren”.



Rue de la Paix 
 

Maar dit keer pak ik het iets anders aan. Dit keer maak ik jullie deelgenoot van mijn favoriete top 10 over wat er zoal te doen is in Parijs gedurende de decemberperiode en mede dankzij de prachtige foto’s van onder andere Ronald Balder wordt je nog eens visueel overdonderd door de pracht en praal van deze stad. Klaar….. daar gaan we dan!


130 jaar Kerst bij Galeries Lafayette Haussmann

 

1.     De kerstboom van Galeries Lafayette 

Al sinds 1976 weet Galeries Lafayette Haussmann je jaarlijks tijdens de kerst weer te verrassen. In het midden van het warenhuis staat traditiegetrouw een immense kerstboom onder de 43 meter hoge koepel. Deze enorme koepel werd ingehuldigd op 8 oktober 1912, doordrenkt van art nouveau en Byzantijnse stijl, met rijk geornamenteerde balustrades versierd met metalen bladeren, een creatie van Louis Majorelle. 10 Balken ondersteunen een groot aantal glas-in-loodramen die met elkaar zijn verbonden door een metalen frame versierd met bloemmotieven, een creatie van Jacques Grüber.



 

Dit jaar is het kerstsprookje van Galeries Lafayette bedacht door Kevin Germanier. TIP: het mooiste uitzicht op de boom en de koepel heb je vanaf de derde etage. Elke 30 minuten geniet je van een schitterende geluids- en lichtshow. 

Galeries Lafayette Haussmann, boulevard Haussmann 40, 9e arrondissement, metrostation Chaussée d’Antin - Lafayette, Lijn 7 & 9 

 

2.  De kerstetalages van Galeries Lafayette en Printemps  

Voorbij de hoofdingang van Galeries Lafayette aan de boulevard Haussmann nummer 40 beginnen de geanimeerde thematische kerstetalages van Galeries Lafayette en het warenhuis Printemps. Prachtig om te zien hoe die kleine kinderen genieten, met hun snoetjes gedrukt tegen de etalages. Eigenlijk is het een feest voor jong en oud. Houdt wel rekening met enorme drukte. Soms is er geen doorkomen aan. TIP: let goed op je spullen want in die drukte zijn ook zakkenrollers actief.




 

Wegdromen bij alle pracht en praal bij Galeries Lafayette Haussmann


Printemps Haussmann - foto Printemps



Printemps, boulevard Haussmann 64, 9e arrondissement, metrostation Chaussée d’Antin - Lafayette, Lijn 7 & 9 

 

3.     Place Vendôme 

Op loopafstand van de boulevard Haussmann ligt de monumentale rue de la Paix,welke uitkomt op een van de mooiste pleinen van Parijs, de place Vendôme, zeker nu met de kerst met haar indrukwekkende kerstbomen.  Aan de rechterzijde het super chique Ritz hotel naast het juweliershuis Cartier. Bekijk zeker de etalages aan de overzijde van Van Cleef & Arpels, Chanel Joaillerie met als thema ‘Nuit magique de Chanel,  verder Piaget, Chaumet, Patek Phillippe, Dior en de prachtige gouden gevel van Louis Vuitton.

 


Cartier in rue de la Paix


Place Vendôme



Place Vendôme

 


Louis Vuitton op de hoek van de place Vendôme en de rue Saint-Honoré

4.     Le Festival du Merveilleux 

Slechts één keer per jaar heb je de kans om als 'gewone' bezoeker binnen te kijken in één van de best bewaarde geheimen van Parijs. Een juweeltje, dat alléén tijdens deze  kerstperiode geopend is voor het publiek. Normaal kun je hier uitsluitend terecht op afspraak. Het is gevestigd op een van de mooiste verborgen stukjes Parijs in de oude wijndepots van Bercy (12e). Het Musée des Arts Forains, gesitueerd in een kwadrant, tussen de rue des Pirogues de Bercy, rue Baron le Roy, avenue des Terroirs de France en de rue l'Heureux. 1,5 Hectare groot en inmiddels benoemd tot cultureel erfgoed. In een van de voormalige wijnmagazijnen, gebouwd door een leerling van Eiffel, is het kermismuseum gevestigd. De Fransman Jean-Paul Favand verzamelde gedurende 35 jaar duizenden zeldzame objecten, daterend van 1850 tot 1930, uit de wereld van; kermissen, entertainment, variété, theater en music hall. Het is een van de belangrijkste particuliere kermis kunstcollecties van de wereld, zo uniek, dat het zelfs als decor diende in de heerlijke film van Woody Allen, 'Midnight in Paris'.

 



De binnenplaatsen tussen de depots zijn helemaal in kerstsfeer


Het zeer bijzondere interieur van het Musée des Arts Forains zal bij wijze van uitzondering worden open gesteld van 10.00 uur tot 18.00 uur voor het publiek van 27 december 2024 tot en met 5 januari 2025. Hier kun je kennismaken met de dromerige en surrealistische fantasiewereld van de kermis tijdens 'Le Festival du Merveilleux'. Verder heb je ook de unieke kans om een bezoek te brengen aan de Venetiaanse kamers (Salons Vénitiëns) het Théâtre du Merveilleux en de nieuwe magische spiegelzaal 'le Magic Mirror'. Dit paviljoen, daterend uit 1925, gebouwd in exotische houtsoorten, waaronder mahonie, is een van de nog zes resterende originelen in de wereld. De binnenplaatsen tussen de depots zijn helemaal in kerstsfeer met grote houtvuren en optredens van diverse variété artiesten, dit alles geheel in de stijl van de Belle Epoque, het Parijs van 1900. Entree € 22,80.  Kinderen tot 11 jaar € 14,80. Ik raad je aan om je tickets vooraf online te kopen.



De Fransman Jean-Paul Favand verzamelde gedurende 35 jaar duizenden zeldzame objecten, daterend van 1850 tot 1930



Musée des Arts Forains, metrostation Cour Saint Emilion, Lijn 14. TIP: vooraf reserveren is een must. LET OP: Er kunnen sluitingen optreden op lijn 14 naar het museum. Controleer je reisschema op de website van de RATP voordat je tickets koopt. 

 

5.     Place Maurice Barrès, rue Saint-Honoré 

Het is weer die tijd van het jaar waarin retailers ons trakteren op etalages met een kerstthema. Ze zijn ontworpen om ons te verleiden al onze cadeaus, inclusief cadeaus voor onszelf, bij hun modehuis te kopen. De concurrentie is dus behoorlijk hevig. Laat het aan Chanel en Dior over om een ​​van de meest opvallende tot nu toe te leveren. Na place Vendôme kom je in de rue Saint Honoré vol met bekende modehuizen. Maar eenmaal bij de place Maurice Barrès, laten Chanel en Dior zien dat ze van goeden huize komen.



Chanel rue Saint Honoré



Dior place Maurice Barrès



Place Maurice Barrès 

 

6.     Jardin des Plantes ‘Jungle en voie d'illumination’ 

Bij het vallen van de avond verandert de Jardin des Plantes in een soort van ‘Jurrassic Parc’. Kruip dit jaar in de huid van een paleontoloog en laat je verrassen door de fascinerende biodiversiteit van de Jura-periode tijdens een lichtgevende nachtelijke reis door de paden van de Jardin des Plantes. Het tijdperk Jura duurde van 201 tot 145 miljoen jaar geleden. Deze nieuwe editie van een niet te missen avondwandeling in de Jardin des Plantes toont het Jura tijdperk zoals dat in recente wetenschappelijke publicaties wordt beschreven: een tijdperk waarin de oceanen wemelden van leven terwijl dinosaurussen het vasteland bereikten en de eerste vogels hun opwachting maakten. Van diepe oceanen bevolkt door gigantische zeereptielen tot groene valleien waar dinosaurussen domineren: verken 5 paleo-omgevingen en ontdek deze soorten die miljoenen jaren geleden onze planeet bevolkten.




Nog te zien tot en met 19 januari 2025, van woensdag tot en met zondag van 10.00 tot 22.00 uur (laatste toegang: 21.00 uur). De entree is € 15 tot € 18 per persoon. Ook hier is het advies om vooraf, online, je kaarten te bestellen (klik hier). TIP: bezoek de tuin zodra het donker wordt. Overdag is het minder spectaculair. 

Jardin des Plantes, place Valhubert, 5e arrondissement,  metrostation Gare Austerlitz, lijn 5 & 10.

 

7.     ‘Lumières en Seine’, Parc Saint Cloud 

Een betoverend wandelparcours  kun je beleven in het Domaine National de Saint-Cloud.Tot en met 12 januari  2025 dompel jezelf onder in de magie van de feestdagen samen met familie, vrienden of gezellig met z’n tweetjes. Dit betoverende parcours in het Domaine National de Saint-Cloud aan de westkant van Parijs is een evenement dat je niet mag missen. 



Een mooie manier om in de kerstsfeer te komen of het jaar af te sluiten met een nachtelijke wandeling van ongeveer twee kilometer. Het park en de fonteinen staan vol met verlichte installaties, sculpturen en andere kunstwerken. Ook aan de inwendige mens is gedacht met een food court Waar zowel jonge als oude foodliefhebbers kunnen genieten van warme dranken en van zoete en hartige lekkernijen. Elke dag geopend vanaf 17.00 uur tot 23.00 uur, laatste entree om 21.00 uur. Toegang zonder tijdslot € 28 per persoon, met tijdslot € 23 per persoon.
 

Domaine National de Saint-Cloud - Entrée La Grille Clémenceau, Grille Clémenceau - Saint-Cloud, 92210, metrostation Boulogne - Pont de Saint-Cloud, lijn 10. 

 

8.     Het paradepaardje van LVHM ; La Samaritaine 

De magie van Kerstmis houdt ook La Samaritaine in zijn greep! Terwijl de hoofdstad haar winterjas aantrekt en de straten oplichten, wedijveren alle Parijse warenhuizen met elkaar in creativiteit om steeds wisselende kerstetalages te onthullen. Het is dan ook geen verrassing dat de komst van de kerstetalages een van de hoogtepunten van het feestseizoen in Parijs is.



Het thema voor Kerst 2024 in La Samaritaine:  "Samaritaine Paris Jardin d'hiver"
Foto's La Samaritaine



Voor de feestdagen transformeert Samaritaine zichzelf in een betoverd koninkrijk, vol fantastische, bijna mystieke natuurwonderen! Als je het warenhuis binnenstapt, word je ondergedompeld in een magische wereld, waar alles tot leven komt. Dieren en planten vermengen zich met alledaagse voorwerpen. "Samaritaine Paris Jardin d'hiver" is dè kans om terug te keren naar de natuur. De Art Nouveau-architectuur van de winkel weerspiegelt de geest van een wintertuin vol met klimop, kastanjebladeren en de pauw, het symbool van Samaritaine. Ga op een spannende reis waar de tijd lijkt stil staat. Flora en fauna vullen de hallen van Samaritaine en brengen een eerbetoon aan een natuurlijk landschap dat ergens tussen realiteit en dromen ligt. Nog te zien tot en met 5 januari 2025. 

La Samaritaine, rue de la Monnaie 19, 1e arrondissement, metrostation Pont Neuf, lijn 7 

 

9. Grand Palais des Glaces 2024 

Het ‘Grand Palais des Glaces’, de gigantische iconische ijsbaan onder het glazen dak van het Grand Palais, is eindelijk terug na een afwezigheid van 5 jaar! Schaats tot en met 8 januari 2025 weer op de grootste overdekte ijsbaan ter wereld! Een uitzonderlijke ervaring om dag en nacht van te genieten: overdag schaats je onder het glazen dak badend in het licht en 's avonds wordt de sfeer omgetoverd compleet met een DJ en spectaculaire lichtprojecties. Per dag zijn er vijf verschillende time-slots. Kaarten vanaf € 25,00. Kinderen  € 15,00. Vooraf boeken wordt sterk geadviseerd.  



 

10.  Les Marchés de Noël 

LA MAGIE DE NOËL AUX PLACE DE LA CONCORDE ET LES TUILLERIES

Voor de feestdagen wordt het legendarische Place de la Concorde voor het eerst omgetoverd tot een betoverend kerstdorp. Met een rodelbaan omringd door verlichte dennenbomen, een ambachtelijke markt met het label “Made in Paris” en chalets met zoete en hartige lekkernijen. Dit is de perfecte plek voor een feestelijk uitje.




Place de la Concorde en de Jardin des Tuileries in het 1e arrondissement.

 

MARCHÉ DE NOËL DE LA VILLETTE

Ontdek de allereerste kerstmarkt in de wijk Villette, van 23 november tot 29 december. Met meer dan 30 chalets op de Place de la Fontaine aux Lions, zal de markt voorzien zijn van prachtige decoraties en verlichte installaties. Er is ook veel entertainment, zoals een ijsbaan.

Place de la Fontaine aux Lions, 19e arrondissement.

 

MARCHÉ DE NOËL ALSACIEN

Parvis de la Gare de l'Est - côté rue d'Alsace, 10e arrondissement.

 

MARCHÉ DE NOËL DES ABBESSES

Place des Abbesses, 18e arrondissement.

 

MARCHÉ DE NOËL DE PARIS NOTRE-DAME

De editie 2024 van de kerstmarkt Notre-Dame krijgt een speciaal tintje! De kathedraal is op 8 december weer open gegaan voor het publiek. Het is dus aan de voet van een Notre-Dame, die mooier is dan ooit, dat bezoekers kennis kunnen maken met Franse knowhow en lokale producten! Van lederwaren en sieraden tot zoete en hartige lekkernijen, deze markt zal de perfecte plek zijn om een dosis lokale consumptie toe te voegen aan je kerst inkopen.



Square René Viviani - 2 rue du Fouarre, 4e arrondissement.

 

VILLAGE DE NOËL A SAINT-GERMAIN-DES-PRÉS

Quartier Saint-Germain-des-Prés, 6e arrondissement.

 

VILLAGE DE NOËL SUR LE PARVIS DE LA DÉFENSE

Parvis de la Défense.

 

VILLAGE DE NOËL A TOUR EIFFEL

Champs de Mars, 7e arrondissement, metro Bir Hakeim, Trocadero.


 

Rest mij jullie fijne feestdagen toe te wensen. Tot volgend jaar.



zondag 8 december 2024

FONDATION CARTIER


In 1989 bracht ik voor het eerst een bezoek aan de ‘Fondation Cartier pour l’Art Contemporain’. Op 20 oktober 1984 richtte Alain Dominique Perrin, destijds voorzitter van Cartier International, de Fondation Cartier pour l'Art Contemporain op, de eerste Franse zakelijke stichting gewijd aan hedendaagse kunst. Oorspronkelijk gevestigd op het landgoed Montcel in Jouy-en-Josas, plaatste de Fondation Cartier kunstenaars centraal in haar activiteiten, en creëerde een unieke benadering die verschillende gebieden van hedendaagse creatie en nieuwsgierigheid in al haar vormen omvatte. Door middel van een programma van tentoonstellingen en residenties bood het ruimte voor vrije verkenning en ontmoetingen voor internationaal gerenommeerde kunstenaars, opkomende talenten met diverse culturele en geografische achtergronden. Historisch gezien was de locatie in Jouy-en-Josas, van 1984 tot 1993 het eerste hoofdkantoor van de Fondation Cartier, waar veel opmerkelijke werken van hedendaagse kunstenaars; Arman, Cesar, Daniel Spoerri, Jean-Pierre Raynaud, François Morellet en vele anderen werden gecreëerd. 

Domaine Montcel

Tien jaar lang was de Foundation Cartier hier gevestigd Dit prachtige terrein van 14 hectare, met een geklasseerd park in Engelse stijl, werd verlaten toen de stichting in 1994 terugkeerde naar Parijs. In juli 2000 verwierf Alain Ellouz, een particuliere ondernemer en oprichter van verschillende bedrijven, het landgoed Montcel, dat een kasteel omvat, gebouwd aan het einde van de 18e eeuw voor Baron Oberkampf. Het park bewaart nu nog steeds twee uitzonderlijke kunstwerken: ‘Hommage à Eiffel’ van de beeldhouwer César en ‘Long Term Parking’ uit 1962 van Arman.

 

Brochure uit 1989 - La Serre, Jean-Pierre Raynaud, 1985


Vanaf de oprichting baseerde de Fondation Cartier pour l'Art Contemporain haar activiteiten op drie belangrijke principes die vandaag de dag nog steeds gelden. De eerste is de centrale positie die wordt toegekend aan kunstenaars en hun artistieke productie, inclusief gevestigde kunstenaars die al bekend zijn bij het grote publiek, evenals jonge opkomende kunstenaars, die de kans krijgen om te debuteren. De tweede is de focus op transversaliteit: de Fondation Cartier is een ruimte gewijd aan alle vormen van creatie, van schilderkunst tot fotografie, architectuur tot film, design tot mode, en meer. De derde is de strikte scheiding tussen de activiteiten van de Fondation Cartier en de commerciële ontwikkeling van het juweliershuis Cartier. Dit waren de belangrijkste principes die ten grondslag lagen aan de lancering van de Fondation Cartier op 20 oktober 1984 in Jouy-en-Josas en zijn sinds die tijd onveranderd gebleven.

 

Fondation Cartier aan de boulevard Raspail in het 14e arrondissement


Boulevard Raspail

In 1994 verhuisde de Fondation Cartier naar het hart van Parijs, naar de boulevard Raspail 261, waar het zijn intrek nam in een van de meest iconische werken van de beroemde Franse architect Jean Nouvel. Deze bijzondere structuur valt op door de in die tijd innovatieve aanpak en unieke dialoog met de omringende omgeving. Het gebouw van glas en staal is gepositioneerd in een tuin ontworpen door de beroemde tuinarchitect Lothar Baumgarten. De tuin speelt een cruciale sleutelrol in het architecturale concept van Jean Nouvel. Nouvel noemde zijn creatie het ‘phantoom’ in het park. Een oefening in transparantie en de eeuwige zoektocht om de barrière tussen binnen en buiten weg te nemen.



 Nouvels ontwerp is gebaseerd op een subtiele balans tussen transparantie en reflectiviteit - Foto's Fondation Cartier




De glazen wanden reproduceren de lijnen van de boulevard en zorgen ervoor dat voorbijgangers de buitengewone wisselwerking tussen structuur en natuur die het gebouw kenmerkt kunnen bewonderen. Nouvels ontwerp is gebaseerd op een subtiele balans tussen transparantie en reflectiviteit. De gevel creëert een dynamische interactie met natuurlijk licht, waarbij het uiterlijk verandert afhankelijk van het tijdstip van de dag en de weers-omstandigheden. De complexiteit van het ontwerp is ook duidelijk te zien in het gebruik van moderne materialen, zoals staal en glas, gecombineerd met natuurlijke elementen. Het gebouw bestaat uit 650 ton staal en 5.000 vierkante meter glas. De omringende vegetatie en eeuwenoude bomen zijn geïntegreerd in het project, wat zorgt voor een gevoel van continuïteit tussen architectuur en landschap. Deze fusie van elementen creëert een omgeving die uitnodigt tot reflectie en contemplatie, en doorbreekt traditionele barrières tussen binnen- en buitenruimtes. Vanuit een functioneel perspectief herbergt de Fondation Cartier een verscheidenheid aan flexibele tentoonstellingsruimtes, ontworpen om zich aan te passen aan de uiteenlopende behoeften van hedendaagse kunsttentoonstellingen. 


Foto Fondation Cartier


De modulariteit van de binnenruimtes zorgt voor veelzijdigheid in gebruik, wat de dynamische aard van hedendaagse kunst weerspiegelt, in lijn met de missie van de stichting. Het gebouw is tevens het hoofdkantoor van de stichting. Er zijn in totaal 17 verdiepingen hoewel er slechts negen boven de grond liggen. Al met al een briljante manipulatie van vorm, patronen, materialen en kleuren. Helaas legde een bijna 200 jaar oude Libanese ceder, een vrijheidsboom geplant door de dichter François Chateaubriand in 1823, in augustus 2020 het loodje.

 

Place du Palais Royal

Dit jaar onthulde oprichter en voorzitter van de Fondation Cartier, Alain Dominique Perrin, tijdens de viering van het 40 jarig bestaan, dat de stichting eind 2025 zal verhuizen naar een nieuw monumentaal gebouw gelegen aan de historische place du Palais Royal in het 1e arrondissement. Ingeklemd tussen twee voormalige paleizen; het Louvre en het Palais Royal. Deze keer, wederom, met hun meesterarchitect Jean Nouvel, die verantwoordelijk is voor haar nieuwe thuis in een gerenoveerd Haussmann-gebouw uit 1855. Het werd oorspronkelijk gebouwd als onderdeel van Napoleon III‘s stedelijke herontwikkelingsinitiatief voor de wereldtentoonstelling van 1855 in Parijs, en werd voor het eerst ingehuldigd als het Grand Hôtel du Louvre in dat zelfde jaar. Destijds telde het luxe hotel 700 kamers en een aantal stoomliften. Later in 1883 werd het het Grands Magasins du Louvre voordat het in 1978 werd omgebouwd tot het Louvre des Antiquaires met 240 antiekwinkels. Het bood ook af en toe onderdak aan tijdelijke tentoonstellingen. De bovenste verdiepingen werden gecommercialiseerd als kantoorgebouw, het Centre d'Affaires du Louvre , met huurders waaronder het Ministerie van Financiën , Banque de France, Crédit Lyonnais, Banque Française du Commerce Extérieur, Industrial Bank of Japan en de Amerikaanse ambassade. Na jaren van financiële problemen en een toenemend aantal leegstanden sloot het Louvre des Antiquaires in 2016. De site aan de boulevard Raspail zal te zijner tijd worden omgevormd tot kantoren.



 Artist impression van het nieuwe gebouw - opening eind 2025 - Foto Fondation Cartier

Parijs, een stad die bekendstaat om zijn architectonische aanbod, ontwikkelt zijn landschap voortdurend met projecten die zijn skyline en culturele verhaal steeds opnieuw definiëren. Onlangs zijn Moreau Kusunoki en Frida Escobedo  aangekondigd als de hoofdarchitecten voor de renovatie van het beroemde Centre Pompidou. Zo ook de renovatie en verbouwing van het Louvre des Antiquaires. Tot nu toe voorziet het interieurontwerp van Jean Nouvel in een volledig open gevel van het gebouw met grote erkers met uitzicht op de Rue du Faubourg Saint-Honoré, Rue de Rivoli en Place du Palais-Royal. 


De tentoonstellingsruimtes bestaan uit vijf bewegende platforms - Foto Fondation Cartier

De nieuwe locatie beslaat 8.500 vierkante meter aan openbare ruimtes, waaronder 6.500 vierkante meter aan tentoonstellingsruimte, met vijf mobiele platforms die 1.200 vierkante meter beslaan. Deze functie stelt de Fondation Cartier in staat om het oppervlak en de navigatie van het gebouw aan te passen aan de kunstenaars, afhankelijk van hun behoeften en wat ze van plan zijn te exposeren. Zo ontstaan gelaagde verticale ruimtes die tot 11 meter hoog kunnen zijn, waardoor de breedte en het gevoel van de ruimte worden vergroot. De nieuwe locatie beschikt ook over 1.200 vierkante meter aan looppaden met uitzicht op de volumes die door de bewegende platforms worden gecreëerd. Het interieurontwerp van Jean Nouvel transformeert het historische gebouw op een manier die de ruimte in de loop van de tijd laat evolueren. Zijn ontwerp voorziet het gebouw van een flexibele structuur die kan worden aangepast en gewijzigd, waardoor de stichting kunstenaars kan ondersteunen en artistieke experimenten kan bevorderen. 


Het prachtige Haussmann gebouw gezien vanuit de place du Palais Royal - Foto Fondation Cartier


De nieuwe Fondation Cartier zal waarschijnlijk de instelling zijn die de grootste differentiatie van haar ruimtes biedt waarmee kunstenaars en curatoren indien nodig het interieur kunnen aanpassen. 

Opening eind 2025. Ik kan niet wachten. 

Bron en foto’s met dank aan de Fondation Cartier pour l’Art Contemporain.



woensdag 27 november 2024

PANTHÉON, TEMPEL DER FAAM


Onlangs ontving ik een speciale uitnodiging om een bezoek te brengen aan de ‘Tempel der Faam’, het Panthéon. Parijs is een charme offensief begonnen om de lichtstad na de Olympische Zomerspelen weer extra onder de aandacht te brengen. Voor het Panthéon reden om Paris FvdV uit te nodigen om aandacht te vragen voor de vrouwen die zijn bijgezet in deze tempel der grootheden. De voorlaatste bijzetting was op 30 november 2021; de Amerikaans-Franse danseres, zangeres, actrice, spionne en burgerrechtenactiviste Joséphine Baker. Ze is de eerste zwarte vrouw die deze ereplaats toekomt (overigens was Felix Éboué, gouverneur van Franse koloniën, in 1949 de eerste zwarte man) en na Sophie Berthelot (1907), Marie Curie (1995) Germaine Tillion en Geneviève de Gaulle-Anthoniozen (2015) en Simone Veil (2018) de zesde vrouw die een graftombe krijgt in de Tempel der Faam. Twee jaar geleden werd daarvoor een petitie gelanceerd onder meer door Brian Baker, een van de twaalf kinderen die Baker adopteerde. Brian strijdt al langere tijd voor herdenking van het werk van zijn moeder. De petitie werd door zo’n 38 duizend Fransen ondertekend. Haar lichaam werd overgebracht vanuit Monaco waar zij In 1975 in een coma geraakte door een hersenbloeding. Ze werd in bed gevonden, omringd met kranten waarin ze gloeiende recensies had gelezen over haar gouden jubileumshow ‘Joséphine à Bobino’, die was gefinancierd door de Grimaldi's en Jackie Kennedy. Ze stierf een paar dagen later in het ziekenhuis, werd begraven met militaire eer en vond een laatste rustplaats op het Cimetière de Monaco.


De rue Soufflot met aan het einde het Panthéon, de Franse tempel der faam


Joséphine Baker was een ‘exceptionele persoonlijkheid’, die ‘haar hele leven streed voor vrijheid en emancipatie’. Met die woorden bevestigde het Élysée de berichtgeving over het eerbetoon aan de Amerikaans-Franse artieste en activiste. De datum van 30 november is gekozen omdat dit de dag was waarop ze in 1937 de Franse nationaliteit kreeg toen ze trouwde met Jean Lion. Emmanuel Macron prees Joséphine Baker als ‘de belichaming van de Franse geest’. 


Het eerbetoon aan haar wordt in Frankrijk verwelkomd als een boodschap van broeder-schap en de terechte erkenning van een icoon. Een boodschap die volgens verschillende Franse media overigens niet los gezien kan worden van politiek, met de presidentsverkiezingen in april volgend jaar. Zo spreekt dagblad Le Monde van een ‘politieke zet’ van Macron die Frankrijk wil ‘verzoenen’, een boodschap waarmee hij zich in de presidents-campagne van 2017 al probeerde te onder-scheiden van Marine Le Pen. Overigens is het alleen aan de President van Frankrijk om mensen te ‘panthéoniseren’. Daar horen sinds 1789 heel wat voorwaarden bij. Je moet allereerst de Franse nationaliteit bezitten, verder moet je worden voorgedragen, minstens 10 jaar dood zijn én verdienstelijk zijn geweest voor het land. Er moet een lichaam zijn of minstens een fragment ervan of de as. Zet de familie het licht op groen, dan moet de plaatselijke burgemeester nog zijn fiat tot opgraving verlenen. Ten slotte is de handtekening van de president vereist. Op 21 februari 2024 werden Missak Manouchian, vergezeld van zijn vrouw Mélinée en zijn verzetskameraden, het Pantheon bijgezet.


Uitzicht vanaf het Panthéon op de Montagne Sainte Geneviève


Panthéon

Het Griekse woord ‘panthéon’ betekent tempel gewijd aan alle goden en in 1791 kreeg het ook de bestemming als nationaal mausoleum: ‘Pour les grands hommes de l’époque de la liberté francaise’, nadat eerst Honoré  Gabriel Mirabeau was bijgezet. Maar dat verhaal krijgt later nog een staartje.


De architect Jacques Germain Soufflot ontwerpt een enorme kruiskoepelkerk die moest concurreren met kerkgebouwen in het buitenland


Duidelijk zichtbaar ligt het Panthéon op de Montagne Sainte Geneviève. Het kruis op de 83 meter hoge koepel verraadt het kerkverleden van dit gebouw. Sainte Geneviève; in de vijfde eeuw redt deze maagd, met het gebed als wapen, Parijs op een miraculeuze wijze van de Hunnen en de hongersnood en wordt de patrones van de stad. Gevolg: In de 6de eeuw wordt er een christelijke kerk gebouwd die naar haar wordt vernoemd en waar zij dan ook wordt begraven. De kerk raakt in verval en de ernstige zieke Lodewijk XV belooft bij genezing een nieuwe kerk te bouwen ter ere van de heilige. De architect Jacques Germain Soufflot ontwerpt een enorme kruiskoepelkerk die moest concurreren met kerkgebouwen in het buitenland. Het voorportaal gaat schuil onder een woud van Korintische zuilen die zich binnen weer voortzetten. 52 Gecanneleerde zuilen en maar liefst 76 pilasters, die op een rondlopend platform staan, structureren het gebouw.  De bronzen toegangsdeuren wegen elk 6 ton.  Soufflot heeft zijn schepping helaas nooit af gezien. 10 Jaar na zijn dood, midden in de chaos van de revolutie, wordt de kerk in 1789 opgeleverd. De revolutionairen maken er meteen een tempel van voor hun overleden voorvechters. Het Panthéon is geboren. Mirabeau kreeg als eerste de eer. Honoré Gabriel de Riqueti, graaf van Mirabeau of gewoon Mirabeau (1749 - 1791) was een Frans revolutionair, charmeur en een broodschrijver, die bekendstond om zijn lelijkheid en niet voor plagiaat terugdeinsde. Echter op initiatief van Robespierre werden de overblijfselen van Mirabeau weer snel verwijderd, toen bekend werd dat hij in zijn laatste maanden in het geheim had samengespannen met het hof van Lodewijk XVI. Uiteindelijk was het Napoléon die 42 mannen de eer tot bijzetting verleent. De ‘groten van Napoléon’ liggen in de westvleugel van de crypte aan de rechterkant, in de grafkamers II t/m V. Grafkamer IV was gereserveerd voor protestanten. Onder hen ook een Nederlander!


De graftombe van de enige Nederlander in het Panthéon


Jan-Willem de Winter

Jan-Willem de Winter uit Kampen, een patriot die naar Frankrijk vluchtte en in 1795 als Jean-Guillaume de Winter aan het hoofd van de Franse troepen de Nederlanden weer betrad. Daarmee begon voor hem een glanzende carrière. Tijdens de hoogtij dagen van Napoléon werd De Winter ernstig ziek en moest hij het opperbevel overdragen. Keizer Napoléon gaf hem het Grootkruis van het legioen van Eer en verhief hem op 4 mei 1810 tot Comte de l’Empire, Comte de Huessen, Graaf van Huessen. Op 2 juni 1812 overleed hij in Parijs. Bij zijn grafkamer (grafkamer IV) staat op een zuil de volgende toelichting: Nederlands marineofficier die de Revolutie steunt, vervolgens Holland moet ontvluchten en naar Frankrijk uitwijkt. In 1795 keert hij terug in de Nederlandse provincies aan het hoofd van het Franse leger, en wordt vervolgens gevolmachtigd minister van de Bataafse Republiek bij de Franse regering. Lodewijk Bonaparte, koning van Holland, benoemt hem tot maarschalk, graaf en bevelhebber van land- en zeemacht. Napoleon verheft hem achtereenvolgens tot grootofficier in het Legioen van eer, inspecteur-generaal van de noordelijke zeekusten en commandant van de verenigde zeestrijdkrachten op Texel, en tenslotte graaf van het Keizerrijk. Net als bij sommige ‘groten der aarde’ worden hart en andere stoffelijke resten niet altijd op dezelfde plaats bewaard (ik kom daar later nog op terug). Zo ook bij De Winter. Bij zijn stoffelijke resten in het Panthéon ontbreekt het hart. Het bevindt zich in de Bovenkerk in Kampen. Al in augustus 1813 werd voor deze hoog gestegen plaatsgenoot een monumentje geplaatst in de kerk. Op de rood marmeren console werd in 1821 een vaas geplaatst met daarin het hart van De Winter. De console met vaas bevindt zich nu hoog aan de zuidelijke muur van de kerk. Een inscriptie in het Latijn stelt: 'Isala nascentum, morientem Sequana vidit - Utraque victuro nomen honore colit', wat zoveel betekent als 'Aan de IJssel werd hij geboren, aan de Seine stierf hij’. In Kampen geëerd, maar in de rest van Nederland afgeschilderd als verrader, werd Jan Willem de Winter uiteindelijk vergeten.


Ik moet zeggen dat je ontzettend nederig wordt wanneer je dit immense gebouw betreedt


De nationale begrafenis van Victor Hugo in 1885 luidt de definitieve bestemming van het Panthéon in als Tempel der Faam. En ik moet zeggen dat je ontzettend nederig wordt wanneer je dit immense gebouw betreedt. Het bouwwerk heeft de vorm van een Grieks kruis, waarbij de vleugels naar het oosten langer zijn dan de vleugels die daar dwars op staan. Zo ontstaat een lengte van 110 meter en een breedte van slechts 84 meter. Met recht dè necropolis voor de groten van Frankrijk. In het hiërarchische Frankrijk kan iemand zelfs na de dood promotie maken. Zijn of haar resten worden opgegraven en naar Parijs gebracht, waar ze na een luisterrijke ceremonie worden bijgezet in de crypte van het Panthéon, naast grote geesten als Voltaire, Rousseau, Zola en Hugo. Zo kent het seculiere Frankrijk zijn eigen vorm van heiligverklaring.

Het bouwwerk doet even koel als verheven aan, mede door het dichtmetselen van de vensters en het verdwijnen van de sacrale functie. De beschildering van het interieur stamt uit de 19e eeuw en toont onder andere scènes uit het leven van de heilige Geneveva en belangrijke gebeurtenissen uit de Franse geschiedenis waaronder de doop van Clovis, Karel de Grote die tot keizer wordt gekroond, Koning Lodewijk de Heilige, geschiedenis van Jeanne d’Arc en zo kan ik nog een hele tijd doorgaan.


De beschildering van het interieur stamt uit de 19e eeuw


Monument voor Jean-Jacques Rousseau van Albert Bartholome


Midden in de ruimte slingert traag de metalen bol waarmee Foucault de rotatie van de aarde aantoonde. Een dunne metalen draad, circa 67 meter lang, een gewicht van 28 kilo en een zak fijn zand. De uitrusting voor een sensationeel experiment uit 1851 was eigenlijk heel eenvoudig. De slinger, die als hij eenmaal in beweging is gezet, blijft draaien door een magneet in de vloer, zwaait majestueus door de ruimte, van de ene kant naar de andere. Nauwelijks merkbaar verandert beetje bij beetje het slingervlak van de pendel, die als de wijzers van een klok heel langzaam een andere baan zoekt. De slinger in het Panthéon is overigens een kopie. Het origineel ‘slingert’ in het Musée des Arts et Métiers.


De slinger van Foucault in het midden onder de 83 meter hoge koepel


Helemaal achterin, naast de beeltenis van Marianne voert een wenteltrap naar de crypte voor een horizontaal rendez-vous met meer dan zeventig illustere Fransen. De stemmige verlichting maakt het aangenamer dan boven. De graftombes staan in nissen en zijn via gaanderijen in de crypte met elkaar verbonden. Waar de tijd stil staat voor dit illustere volk draait de wereld verder door. De slinger van Foucault boven in de grote hal beaamt dit.


Marianne omringd door afgevaardigden die de eed afleggen, wapens geheven naar de Grondwet en de soldaten symboliseren het leger van de Republiek. Opschrift: "Leef vrij of sterf". Sculptuur van François Sicard (1920)


De wenteltrap naar de crypte


Door de eeuwen heen is het ‘panthéoniseren’ een politieke kwestie gebleven. Zo wilde president Sarkozy de schrijver Albert Camus in de crypte laten bijzetten. De zoon van Camus wilde niet dat de rechtse president goede sier maakte met de nagedachtenis van zijn vader. De Gaulle bepaalde in zijn testament absoluut niet bijgezet te willen worden in de Tempel der Faam. Hij stierf in zijn woonplaats Colombey-les-Deux-Églises. Daar werd hij op het plaatselijke kerkhof begraven, niet alleen omdat hij een staatsbegrafenis had geweigerd, maar vooral omdat hij begraven wilde worden bij zijn dochter Anne, die op jonge leeftijd was overleden. Eerder had hij alle onderscheidingen en eerbewijzen afgewezen.


De graftombes staan in nissen en zijn via gaanderijen in de crypte met elkaar verbonden


Feministen hopen nog steeds dat er gekozen wordt voor voorvechters van vrouwenrechten zoals de filosofe Simone de Beauvoir, of de 18e eeuwse feministische pionier Olympe de Gouges of Louise Michel de heldin van de Parijse Commune uit 1871 en George Sand, pseudoniem van Amandine Lucile Aurore Dudevant, Frans schrijfster en feministe avant la lettre. President Hollande kreeg de kans in 2015 maar maakte een veilige keuze door twee mannen en twee vrouwen te ‘panthéoniseren’: drie verzets- strijders - Geneviève de Gaulle-Anthonioz (nicht van President De Gaulle), Germaine Tillon en Pierre Brossolette - en de politicus Jean Zay, die in 1944 door collaborerende Fransen werd vermoord.

Maria Sklodowska beter bekend als Marie Curie heeft de weg geopend voor vrouwelijke kandidaten; ze wachtte maar liefst eenenzestig jaar op deze eer (1995). Haar man met wie ze samen begraven was, mocht mee verhuizen. Zo’n Poolse, dubbele Nobelprijswinnares adopteren en naturaliseren de Fransen maar al te graag. Getrouwd met Pierre Curie en beiden kregen in 1903 de Nobelprijs voor natuurkunde. Daarmee was Marie de eerste vrouw die een Nobelprijs won. Pierre overleed in 1906 toen hij de drukke rue Dauphine overstak ter hoogte van de quai de Conti. Hij gleed uit door de regen en kwam met zijn hoofd onder de wielen van een paard en wagen. In 1911 ontving Marie opnieuw een Nobelprijs voor scheikunde. Ze kreeg deze voor het isoleren van radium. Dit onderzoek was het voorstadium van haar dood. Zij stierf in 1934 aan leukemie door de jarenlange blootstelling aan radium. Klein detail, toen in 1995 haar kist werd bijgezet in het Panthéon naast die van Pierre was háár kist bedekt met lood.




Kenners onder jullie zullen mij onmiddellijk verbeteren. Sophie Berthelot was de eerste vrouw! Zij mocht echter testamentair niet gescheiden worden van haar echtgenoot, de Franse scheikundige en politicus Macellin Berthelot die in 1907 werd ‘gepanthéoniseerd’. Door de Fransen wordt dit gezien als ‘bijvangst’, niet op ‘eigen kracht’ en dus wordt zij niet gerekend onder de ‘groten der aarde’. Geneviève de Gaulle-Anthonioz (nicht van President De Gaulle / 1920 – 2202) en Germaine Tillon (1907- 2008) weer wel. Simone Veil was de volgende vrouw. Nou weten we ook dat Fransen regels maken maar ze weer even snel breken. Het was President Macron die besliste dat deze ‘grande dame’ van de Franse politiek geen 10 jaar hoefde te wachten om te worden ‘gepanthéoniseerd’.


De graftombe van Simone Veil en haar echtgenoot Antoine Veil


“We wilden Simone Veil in het Panthéon bijzetten zonder generaties te hoeven wachten. Zo kunnen haar strijd, waardigheid en hoop een kompas blijven in deze moeilijke tijden”, aldus Macron is zijn discours tijdens de plechtigheid.

Het echtpaar rust in Caveau VI in gezelschap van Jean Moulin, een belangrijk persoon in het Franse verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog, Jean Monnet, één van de grondleggers van een Verenigd Europa en schrijver André Malreaux, Frans schrijver en politicus. Op de sobere stenen sarcofaag staat nr. 78651. Macron noemde dit nummer als een symbool van ‘onaanraakbare waardigheid’.


De graven van Voltaire en Rousseau


Overigens zijn er door de eeuwen heen ook weer ‘groten der aarde’ uit het Panthéon verwijderd nadat zij later weer van hun voetstuk waren gevallen. Ik noemde al Honoré Gabriel Mirabeau, zo ook Louis-Michel le Peletier de Saint-Fargeau. Zijn lichaam werd op 14 februari 1795 door zijn familie verwijderd. Auguste Marie Henri Picot de Dampierre werd weer verwijderd wegens beschuldiging van verraad. Zijn naam staat nog wel gegraveerd aan de noordkant van de Arc de Triomphe. Louis-Joseph-Charles-Amable d’Albert de Luynes, in 1807 weer verwijderd uit het Panthéon en herbegraven in de Chapelle de Saint Jean l'Évangeliste in de Église Saint-Sulpice van Parijs. Reden onbekend.

Van een aantal grootheden is niet het gehele lichaam herbegraven in het Panthéon maar alleen een urn waarin het hart aanwezig is zoals: Generaal Jean-Pierre Firmin Mahler (1808, Frans politicus Jean-Pierre Sers (1809), Italiaans politicus Girolamo-Luigi Durazzo, toen hij stierf in Genua op 21 januari 1809, verleende Napoleon hem de eer van het Panthéon. Marineofficier en admiraal Justin Bonaventure Morard de Galles (1809), Militaire commandant Alexandre-Antoine Hureau de Sénarmont (1811) en Frans staatsman Leon Gambetta (1920). Bij brigade generaal Jan Willem de Winter, graaf van Huessen (1812), ontbreekt juist het hart.


De klim van 206 treden naar de collonade van de koepel wordt beloond met een fantastisch 360 graden uitzicht over Parijs


Mijn gids neemt mij richting de uitgang waar wij stoppen bij een grote deur die haast ceremonieel met een enorme bos sleutels wordt geopend. Na drie jaar van renovatie is het weer mogelijk om van april tot en met oktober, vier keer per dag de koepel van het Panthéon te beklimmen. Om er te komen, moet je wel zo'n 206 treden beklimmen maar eenmaal boven wordt de architectuur van deze mythische plek onthuld, evenals een 360° perspectief op Parijs. Tot 1889 was dit gebouw ook het hoogste punt van Parijs voordat het werd onttroond door de bouw van de Eiffeltoren. De koepel verbergt eigenlijk drie boven elkaar liggende koepels en weegt maar liefst 17.000 ton. Bij de eerste stop heb je een prachtig uitzicht over het interieur van het mausoleum. Bij de tweede stop, sta je onder de immense colonnade van de koepel en heb je zicht op het stadhuis van het 5e arrondissement en over de place du Panthéon, de rue Soufflot en de jardin du Luxembourg. Vervolgens de laatste trappen richting de colonnade van de koepel voor een adembenemend uitzicht over Parijs. Kaarten voor de beklimming moet je vooraf online bestellen. De beklimming en de afdaling nemen zo’n 45 minuten in beslag. Die middag ben ik weer een geweldige Parijservaring rijker.


Zicht op het stadhuis van het 5e arrondissement aan de place du Panthéon


Eglise Saint-Étienne-du-Mont


De oude sterrenwacht van de Sorbonne universiteit, gelegen op het dak van de universiteit aan de rue Saint-Jacques. Deze sterrenwacht stamt uit de tijd dat studenten van de Sorbonne Astronomie konden studeren


De Universiteit van Parijs, ook bekend onder de naam Sorbonne, was tot 1970 de universiteit van Parijs. Na de gebeurtenissen in mei 1968 werd de universiteit gesplitst in dertien afzonderlijke universiteiten. In het midden de voormalige Sint-Ursulakapel deze kapel werd in 1642 voltooid.


Montmartre met op de voorgrond de Saint Eustache