Paris FvdV is een niet commercieel weblog speciaal voor kenners en liefhebbers van de stad Parijs - en voor hen die dat willen worden. Parijs is een stad met een gewichtig verleden, respectabel en gerespecteerd. Het is totaal niet nostalgisch. Parijs is er in geslaagd om, soms op brutale maar altijd op elegante wijze, om te gaan met zijn grootse monumenten. Ze te beschermen en te integreren in de nieuwe dynamiek van de stad. Parijs is een meester op het gebied van herstel en transformatie. U zult er nooit in slagen een volledig overzicht te maken van plekken en verhalen, die allemaal op hetzelfde punt uitkomen en de glorie van deze stad bezingen. toch wil ik een poging wagen. Wekelijks wil ik u niet alleen informeren over wat Parijs nog meer te bieden heeft, maar ook wil ik mijn liefde voor deze stad op u over dragen. In de hoop dat het raakt aan iets wat u herkent of voelt. Ferry van der Vliet.

Privacy verklaring: Indien u weblog Paris FvdV, dat bij Google-Blogger is ondergebracht, leest en reageert op de blogs van Paris FvdV, doet u dat vrijwillig en is uw IP-adres en mailadres - indien u dat vermeld - bekend en wordt opgeslagen. Ook uw schuilnaam waaronder uw reageert wordt opgeslagen. Paris FvdV zal uw gegevens nooit aan derden doorgeven. We houden uw gegevens privé, tenzij de wet of rechtelijke macht ons dwingt uw gegevens aan hen te verstrekken. Datalekken in het systeem vallen onder de verantwoordelijkheid van Google-Blogger. Door weblog Paris FvdV te bezoeken en/of de op of via deze weblog aangeboden informatie te gebruiken, verklaart u zich akkoord met de toepasselijkheid van deze disclaimer. Google gebruikt cookies om services te leveren en verkeer te analyseren dus uw IP-adres en user-agent zijn bij Google bekend, samen met prestatie- en beveiligingsstatistieken om servicekwaliteit te garanderen, gebruiksstatistieken te genereren, misbruik te detecteren en maatregelen te treffen.

vrijdag 28 augustus 2015

SMULLEN IN PARIJS

De Parisii, een Gallische stam, vestigde zich in de 5de eeuw voor Christus op wat nu het Île de la Cité is, in het hart van Parijs. Volgens de overlevering aten de stamleden vaak ranzig vlees met liquamen erover, een sterke saus van gefermenteerde vis, om de slechte smaak te maskeren. Hoewel hun dieet onmiskenbaar mager en grof was, vormde dit het beginpunt voor wat de meest luxueuze keuken ter wereld zou worden.

Direct na de liefde komt het eten, dat is voor de Fransman nog altijd een van de belangrijkste dingen in het leven. Op het eten wordt het laatst bezuinigd. De Fransman ziet in het eten een verrijking van het dagelijkse leven en zal altijd zijn uiterste best doen een genieter te blijven en niet slechts een consument. Het eerste echte Franse kookboek was 'Le Viandier' van de hand van Guillaume Tirel. Het verscheen in 1375. Tirel, chef-kok van vorsten en aristocraten en beter bekend onder de naam Taillevent. Een naam die door een van de bekendste sterren-restaurants in Parijs is overgenomen.

Lipp, al sinds 1880 een legendarische brasserie

Er zijn in Parijs 6219 restaurants in de meest uiteenlopende klassen en prijzen. Men kan terecht vanaf € 15 voor een drie-gangen menu tot € 300 en meer, voor diegene die de gewijde tempels van de Grande Cuisine opzoekt. Het Parijse restaurant - afgeleid van 'se restaurer' (versterken) - is in feite ontstaan tijdens de Franse Revolutie. Het werkloos geworden keukenpersoneel van de aristocratie beproefde het kunnen in hun eigen etablissement. Het is bijna vermakelijk, dat zelfs in de donkerste dagen van de Franse Revolutie, die door de hongersnood van de onderste lagen van de bevolking bespoedigd werd, het thema eten altijd voorop stond en dat de ter dood veroordeelden, zich door omkoperij een goed maal verschaften als troost in hun ellende. Overigens revolutionaire (kook)ideeën vonden ingang tijdens de regering van Lodewijk XIV, een man die bekend stond als smulpaap. Onder hem vonden diverse culinaire vernieuwingen plaats, waaronder de aanplant van grote moestuinen in Versailles, de ontwikkeling van speciaal keukengerei en porceleinen serviesgoed en het gebruik van een dessert aan het eind van een dagelijkse maaltijd in plaats van alleen op speciale gelegenheden.

De entree van Lipp aan de boulevard Saint-Germain 151

Het idee van een restaurant, een vestiging met zitplaatsen en een keuze aan schotels die op diverse tijden van de dag werden opgediend, ontstond in 1760. Tot die tijd aten de mensen altijd in taveernes of herbergen, waar de nadruk op drinken en slapen lag en niet op eten. Eten bleef gewoonlijk beperkt tot één schotel, die altijd door een gilde buiten het etablissement werd bereid. In die tijd hadden gilden een monopolie op een bepaald soort gerecht. Traiteurs maakten ragouts, rôtisseurs leverden gebraden vlees, enzovoort. Met andere woorden de tavernier kon in zijn herberg een gebraden kip serveren maar niet zelf bereiden.

In 1765 opende Monsieur A. Boulanger in de rue des Poulis, de huidige rue du Louvre, een bouillon - een plek waar men soep mocht serveren. 'Venite ad me omnes qui stomacho laboratis et ego vos restaurabo', stond op een uithangbord boven de deur; Komt allen tot mij die maagklachten hebt, en ik zal u beter maken. Hij breidde zijn menu al snel uit tot een schotel van schapenpoten in blanke saus, wat de woede opwekte van de traiteurs, die het als een ragout beschouwden. De gilden daagden de overtreder voor het gerecht, maar Boulanger voerde aan dat zijn gerecht een saus bevatte en niet alleen gestoofd was. Helaas, het gilde verloor het proces, waarmee restaurants officieel werden. In 1783 werd het eerste grootse 'diner philosophique' georganiseerd en zo ontstond de band tussen literatuur en gastronomie die zo typerend is voor Frankrijk. De keuken van de rijken van het ancien régime was overdadig en bewerkelijk en de diners bestonden soms wel uit twintig gangen.

l'Escargot Montorgueil, dit restaurant is sinds 1832 een Parijs instituut.

In 1789 waren er al bijna 100 restaurants in Parijs en aan het begin van de 19e eeuw waren het er al meer dan 500. Deze ontwikkeling was te verklaren door het verdwijnen van de gilden en door het feit dat de koks van de verdreven edelen nieuw emplooi zochten. In 1791 maakte de hofschenker, de voorganger van de sommelier, Monsieur Méot zich zelfstandig en opende restaurant Méot onder de arcade van galerie Valois. In de elegante met zijde behangen salons konden de gasten kiezen uit 22 soorten rode wijn en 27 soorten witte wijn, en op de spijskaart kon je zelfs een keuze maken uit 100 gerechten. En dat in een tijd waarin het steeds armer wordende volk 's morgens om vier uur, voor de bakkerswinkels in een rij stond voor een schamele twee ons brood per persoon.

De rijke burgers die zich de buik vol aten in die tijd vinden we terug in de boeken van Balzac en Zola en de de karikaturen van Daumier. Zij lieten van hun overvloedige diners altijd wat op de borden achter. Met deze resten werd een bloeiende handel gedreven. Handelaars, de zogenaamde 'harlekijnverkopers', haastten zich door wat van de tafels van de rijken was overgebleven te verkopen aan de armen. Bij de Parijse hallen, in het zogenaamde Pavillon des Bijoux, werden de restjes van de maaltijd verhandeld door lieden die ze op tafeltjes uitstalden. Deze verzameling afgekloven botten, viskoppen en koekresten noemden de Parijzenaars, nooit om een uitdrukking verlegen, vanwege de veelkleurigheid 'harlekijn'. De kliekjes waren lukraak bij elkaar geraapt, zoals de lapjes stof van een harlekijnspak.

De gastronomische sterrenhemel boven Parijs straalt tenslotte nog elke dag

Zo ontstond ook het restaurant van de natte voeten. In dit openluchtrestaurant aan de voet van de Fontaine des Innocents konden de armen van de Hallen en alle misdeelden uit de wijk terecht voor een vette bouillon en wat rest afval. Het volk dat als het ware 'tweedehands' in het bezit kwam van de kruimels der rijken, had het gevoel zelf te zitten aan de galadiners in de restaurants of de huizen van de rijken. Uit die tijd stamt ook de uitdrukking 'tuer le ver'. De meeste café's in Parijs gaan 's morgens al heel vroeg open en serveren dan niet alleen koffie. Menig Parijzenaar begint de dag met een hartversterkertje, een gewoonte die bekend staat onder de naam 'tuer le ver' ofwel de worm onschadelijk maken.

Maar hoe moet u als toerist nou wijs worden uit het enorme aanbod van bistro's, restaurants, eethuizen, gourmet-tempels en andere luxe etablissementen, als bovendien iedereen die in Parijs is geweest aankomt met speciale adresjes, waarvan hij of zij de beste toch niet verklapt. Gelukkig leest u regelmatig mijn weblog en zijn er goede gidsen. De gastronomische sterrenhemel boven Parijs straalt tenslotte nog elke dag. De eerste gids ontstond al in 1803. Alexandre Grimod de la Reynière stamde uit een adelijke familie die hem verstoten had. Hij haatte de rijken maar dineerde wel met hen. Hij was een befaamd liefhebber van lekker eten en publiceerde van 1803 tot 1812 zijn 'almanak voor fijnproevers'. Hij was zo in feite de grondlegger van de gastronomische kritiek. De beroemde Michelingids is de door koks meest gevreesde van alle gastronomische gidsen. De eerste Michelingids verscheen in 1900. Door de verspreiding van het gemotoriseerde verkeer kwam de regionale keuken in zwang en zo trof men er vanaf 1926 er een selectie in aan van de beste restaurants in Frankrijk. De steraanduidingen volgden pas in 1931. Dan zijn er ook nog de eet-pausen van Gault en Millau die streng hun voorkeuren en afkeer laten blijken in hùn gids. Eten is een serieuze business en er zijn zeker 15 grote tijdschriften aan gewijd en elke gerenommeerde Franse krant heeft zijn eigen culinaire redactie.

Sinds 2008 is de hegemonie van deze gezaghebbende gidsen doorbroken. Alexandre Cammas, de oprichter ven de hippe en trendy restaurantgids Le Fooding bedacht de term 'fooding', wat een samentrekking is van food (eten) en feeling (sfeer). Deze restaurantgids is het 'coole' broertje van de Michelingids. De tegenbeweging heeft ook een naam gekregen: Bistronomie, een samentrekking van bistro en gastronomie.

Le Fooding zorgt voor een revolutie in de Franse keuken

Het menu
"Het menu is een uiting van de Franse opvatting over beschaafde eetgewoonten. Het geeft blijk van orde en regelmaat, want de opeenvolging der spijzen is onveranderlijk en geldt voor alle rangen en standen", schreef Friedrich Sieburg in zijn boek 'God in Frankrijk', dat hem in 1921 beroemd maakte. Een menu, onverschillig of het door een koning of door de conciërge gegeten zal worden, is al sinds 1791 in dezelfde volgorde samengesteld: Entrées -voorgerechten, viandes et poissons, hoofdgerechten, desserts - nagerechten.

Veel van de specialiteiten op de menukaart komen voort uit wat de 'cuisine du terroir' wordt genoemd, maar eigenlijk gewoon armenkost was. De boeren in de provincie aten de restanten van hun vee die niemand wilde hebben, zoals koeienkop, varkensoor, - snuit, staart en poot, ingewanden zoals darm en pens, kippenmaagjes, lever en niertjes maar ook slakken en kikkers. Luxe afgeleide producten zoals het vlees, de melk, boter en room werden verkocht als voedsel voor de rijken.

Têtes de veau

Op een Franse menukaart klinkt alles lekkerder dan het is. Bijvoorbeeld op de kaart van restaurant 'Au pied de Cochon' - al sinds 1947, 24 uur per dag en 7 dagen in de week geopend: Douzaine de gros escargots de Bourgogne, Foie gras de canard mi-cuit, Tartare de Bœuf Charolais coupé aux couteaux, Belle andouillette de Troyes à l’ancienne grillée, Pied de cochon farci façon Périgourdine. Of restaurant Pharamond waar de familie Pharamond sinds 1832 Parijs kennis wilde laten maken met de Normandische streekgerechten. Op de kaart: Terrine de queue de bœuf en gelée, Boudin et filet mignon de cochon rôti aux deux pommes, Tripes à la mode de Caen.
Chez Georges en Lipp behoort tot het uitstervende ras van echte ouderwetse bistro's met vast op het menu: Tête de veau, sauce ravigote. Lipp, al sinds 1880 een legendarische brasserie met clientèle uit de literaire en politieke wereld, die hier juist komen voor de traditionele keuken. Choucroute volgens Lipp is de favoriete maaltijd van oud President Jacques Chirac.
In de 13de eeuw vormde een toren aan de oevers van de Seine de afsluiting van de ommuring van Parijs. Deze toren van steen uit de Champagnestreek was bedekt met stukjes mica die schitterden in de zon. Vandaar dat men hem de zilveren toren noemde; 'La Tour d'Argent'. Eerst een herberg en pas in 1780 een echt restaurant. Frédéric Delair, een genie in de keuken, aan hem heeft dit restaurant het recept te danken voor een gerecht dat sinds die tijd al op de menukaart staat: Caneton Tour d'Argent ook wel Canard au sang genoemd.

Laten we de bovengenoemde gerechten eens nader bekijken: Escargot de Bourgogne, gekookte wijngaardslak. Ze zijn pas geschikt voor consumptie als de darmkanalen schoon zijn. Dit kan bijvoorbeeld door het voeren van meel, dat de lediging van het darmkanaal stimuleert, waarna ze enkele dagen geen voer meer krijgen. Als de slakken helemaal 'leeg' zijn, trekken ze zich terug, sluiten ze hun huisje af en zijn ze geschikt voor consumptie. Er is maar één restaurant in Parijs dat gespecialiseerd is in slakken, l'Escargot Montorgueil. Dit restaurant is een Parijs instituut. Niet alleen door haar interieur en exterieur maar ook door haar keuken. Zij serveren al sinds 1832  met veel trots de escargot. Het eten van slakken laat zich verklaren vanuit het Katholieke geloof. In de middeleeuwen kende men zo'n 150 vastendagen per jaar. Tijdens het vasten mocht men geen vlees eten en slakken werden vanwege hun koudbloedigheid niet als vlees beschouwd.

Er is maar één restaurant in Parijs dat gespecialiseerd is in slakken, l'Escargot Montorgueil

Foie gras, vette lever. Omstreden maar vaak hèt kroonjuweel van de Franse keuken genoemd. De vergrote lever is afkomstig van kunstmatig vetgemeste ganzen (foie) en eenden (canard) en aangezien het mesten van ganzen 'ingewikkelder' is dan van eenden, is ganzenlever veel duurder, zeg maar rustig peperduur. Het eten Foie gras met de feestdagen in december is een Franse traditie die net zo ingeworteld als in Nederland de oliebol. Bovendien is Foie gras bij wet uitgeroepen als onderdeel van het Franse culturele erfgoed. Aten de Fransen er in 1980 gemiddeld zo’n 50 gram per persoon per jaar van, inmiddels is dat bijna 300 gram.

Tartare de Bœuf. Dit gerecht wordt koud geserveerd en grotendeels bij je tafel klaargemaakt. Mijn favoriete gerecht bij La Coupole, geopend in 1927. Eten in La Coupole is een belevenis. Dit restaurant is nog steeds de ontmoetingsplaats voor talloze beroemde mensen uit de wereld van politiek, literatuur, kunst, zang en dans. Een gevleugelde uitspraak in Parijs is "regeringen worden gevormd in Lipp, ze vallen in la Coupole".
Gemaakt van met de hand fijngehakte rauwe biefstuk afkomstig van het Charolais rund, een begrip in Frankrijk. Voor mijn neus een half hoge schaal met een genereuze bol tartaar met daarin een warmgele eidooier. Ik mocht alleen zeggen of ik die tartaar mild, pittig of heet wilde en vervolgens laat de ober zijn lepel van kommetje naar schaaltje flitsen. Fijngesneden sjalotje, fijngehakte cournichons (kleine augurkjes), Dijon mosterd, olijfolie, tabasco, Worchester sauce en peper en zout. . ‘Pas de ketchup!’, waarschuwt mijn bereider in onberispelijk zwart met witte lange voorschort; ik zou niet durven!

Pens, de basis voor Tripes à la mode de Caen een specialiteit van Pharamond

Andouillette
De naam andouillette zou van het Latijnse inductum komen, gevuld, maar dat bekent dan gewoon worst. Andouillette is natuurlijk een heel specifieke worst, die gevuld wordt met darm (chaudin) en maag van het zwijn. Vroeger kon een andouillette ook nog wat anders bevatten, kalfsdarm bijvoorbeeld of mager vlees, maar die variaties zijn nu grotendeels verdwenen, onder andere sinds de dolle koeienziekte. Het ziet eruit als een gewone witte worst, en is in heel Frankrijk terug te vinden. Daardoor vormt het voor vele toeristen een ongewenste verrassing. Andouilette is namelijk een "verworven smaak", die door veel mensen als zeer onaangenaam wordt ervaren. De textuur is rubberig, en ziet eruit als grof gesneden stukjes vet vlees. De beste andouillettes zijn die het keurmerk AAAAA voeren. 'Association Amicale des Amateurs d'Andouillettes Authentiques' met een zetel in Parijs. Deze ernstige kring van Franse gastronomische journalisten en schrijvers verleent het keurmerk voor twee jaar aan verdienstelijke tripiers die uitstekende andouillettes maken, na collectief proeven en beoordelen. Het keurmerk wordt vaak vermeld op de spijskaart van de opdienende restaurants.
Een andouillette à la ficelle is gemaakt van zuivere varkensdarm, maag en ander orgaanvlees, in kleine reepjes gesneden, die vervolgens met een koordje de buitendarm in worden getrokken. Een bewijs dat de worst in kwestie met de hand werd gemaakt, want machinaal lukt dat niet. Op een handige manier trekt de tripier voor een andouille de ene darm door de andere, Denk aan Russische moederpopjes, maar dan van darm gemaakt.
Verder blijkt het andouillette eten een echte mannenzaak. Ik heb zelden aan tafel gezeten met dames die ze bestelden. Erger nog, de vrouwen in mijn leven hebben de neiging de eetzaal, wat zeg ik, het huis te verlaten wanneer andouillettes worden opgediend. Een uitzondering; mijn echtgenote.

Voor een 'vette' Varkenspoot moet je bij Au Pied de Cochon zijn

Pied de cochon
Vrijwel niets wordt er weggegooid in het land van de 'Franse keuken'. Eén van oudsher bekend gerecht is gestoofde varkenspoot. Rechtstreeks uit de boerenkeuken en van een uiterst smakelijke eenvoud. De poot wordt ingewreven met een mengsel van Provençaalse kruiden, peper, mosterd en zout. Na het aanbraden wordt witte wijn en uitgeperste knoflook bijgevoegd waarin de poot minstens 2 uur moet stoven. Voor de smaak kan er honing aan worden toegevoegd. Toegegeven, het is een caloriebom en je voelt dat de foute cholesterolwaarden zwaar in het rood schieten. Een flinke schep mosterd en een gortdroge Sancerre helpen de vertering een handje.

Terrine de queue de bœuf, een terrine van ossenstaart.
Als men het in Frankrijk over een terrine heeft kunnen ze het hebben over de vorm waar je de terrine in maakt maar ook over het gerecht, de terrine zelf. Een terrine is over het algemeen een rechthoekige vorm met aan weerszijde handvatten en vaak heeft het ook een deksel. Die deksel geeft meteen het verschil aan tussen het gerecht, een terrine of paté. Een terrine wordt afgedekt met een deksel en een paté met deeg. Een paté is officieel een vleesgerecht met een deegkorst er om heen. En een paté eet je zowel koud als warm terwijl je een terrine bijna altijd koud eet. De klassieke terrine bestaat meestal uit vlees, wild en gevogelte met kruiden en sterke drank.

Varkensoren, vrijwel niets wordt er weggegooid in het land van de 'Franse keuken'

Boudin
De bloedworst wordt even vaak beuling of zwarte pens genoemd. Het is een donkere traditionele worst die gestold wordt door verhitting. Ze vinden hun oorsprong in de Gallische keuken. Toen hadden bloedworsten de reputatie dat ze de mannen aanzetten tot dapperheid en heldhaftigheid in de strijd. Bloedworst is een worst, gewoonlijk bestaande uit een mengsel van bloed, meestal van het varken, reuzel, spek, kruiden en vulmiddelen (rogge, brood, gerst, en/of havermout). Zowat elke regio in Europa heeft zijn eigen recept voor bloedworst. Zo is de bloedworst van Poitou gemaakt met spinazie, die van Normandië met appeltjes, die uit de Corrèze en Sologne met kastanjes. En in de Franse Antillen voegen ze met rum en cayennepeper een exotisch tintje aan hun bloedworsten toe.

Tripes à la mode de Caen, pens. Orgaanvlees in de oven gestoofd met kalfspoot, ui, peen, prei, knoflook cider of calvados. Wilt u dit gerecht echt eens proberen dan moet u dat bij Pharamond doen. Met een goede oude calvados bij de koffie zal zowel de maaltijd als de rekening een stuk gemakkelijker te verteren zijn. Tripoux zijn de ingewanden van een schaap.

Tête de veau, betekent letterlijk 'kop (of: hoofd) van het kalf' en is een van oorsprong Frans (armeluis)gerecht. Er wordt naar het hoofd van het kalf verwezen, omdat traditioneel alleen vlees afkomstig van het hoofd van het kalf (tong, losgeweekt vlees) wordt gebruikt. Voor de traditionele bereiding wordt het op een kalfsschedel resterende vlees losgeweekt in kokend water.

Tête de veaubetekent letterlijk 'kop (of: hoofd) van het kalf'

Caneton Tour d'Argent ook wel Canard au sang. Wilde eend bereid met een saus van eendenbloed. Men gebruikt hiervoor een zilveren pers die dient om het karkas van een gebraden eend samen te drukken. Van te voren zijn de bouten en borststukken er af gesneden. Het opgevangen sap dient om de saus te binden.

Misschien heeft het 'smullen in Parijs' voor u, na het lezen van deze blog, een andere betekenis gekregen. Laat ik dan eindigen met woorden van Honoré de Balzac die aan een tafelgenoot die gulzig een grote slok van een voortreffelijke wijn wilde nemen zei: "Deze wijn, mijn vriend, streel je eerst met je blik". En dan? "Dan adem je hem in". En daarna? "Zet je hem op tafel terug zonder hem aangeraakt te hebben, heel eerbiedig". En dan? "Dan spreek je erover.
Met bovenstaande gerechten deed ik het zelfde, en zie ik spreek er nog over.

Een café en de rekening, een mooie afsluiting bij Lipp

Au Pied de Cochon, rue Coquillière 6, 1e arrondissement, métro Les Halles
Pharamond, rue de la Grande Truanderie 24, 1e arrondissement, métro Les Halles
Chez Georges, rue du Mail 1, 2e arrondissement, métro Sentier
Lipp, boulevard Saint-Germain 151, 6e arrondissement, métro St Germain des Prés
La Tour d'Argent, quai de la Tournelle 15, 5e arrondissement, métro Maubert Mutualité
l'Escargot Montorgueuil, rue Montorgueil 38, 1e arrondissement, métro Les Halles

La Coupole, boulevard du Montparnasse 102, 14e arrondissement, métro Vavin, 

vrijdag 21 augustus 2015

SANTÉ GEVANGENIS PARIJS

Metrolijn 6 loopt van Nation naar Charles de Gaulle-Etoile. Een van mijn favoriete lijnen, 13,6 kilometer lang waarvan 6,1 kilometer, 13 stations, bovengronds. Geopend op 2 oktober 1900 ten tijde van de al weer vijfde wereldtentoonstelling in Parijs. Ik stap uit op station Glacière, aan de boulevard Saint-Jacques. Een paar honderd meter verderop ga ik rechts de rue de la Santé in. Wat direct opvalt zijn de bijna 10 meter hoge muren die duidelijk iets suggereren. Het ziet er uit als een onneembaar fort, indrukwekkend, ook een beetje beangstigend. Ik sta voor de laatste gevangenis van Parijs binnen de 'Parijse muren': La Maison d'Arrêt de la Santé of te wel het huis van bewaring, de beroemde of beruchte Santé gevangenis, geopend in 1867 en nog vol in bedrijf tot en met juli 2014. Toen zijn de laatste gedetineerden overgebracht naar omliggende gevangenissen in de voorsteden van Parijs.

Rue de la Santé: Wat direct opvalt zijn de bijna 10 meter hoge muren die duidelijk iets suggereren.

Ik moet zijn op rue de la Santé 42, naast een immens grote blauwe poort waar ik mij moet melden bij de diensdoende beambte, zittend achter hoogstwaarschijnlijk kogelvrij glas. Identiteitscontrole volgt en er opent zich een kleine deur aan de rechterzijde, waar ik na nog eens een controle kennis maak met mijn gids Jean-Marie Akera, detentie leider, gevangeniskok en mijn gids voor de middag. De intense soberheid en strengheid van dit gebouw boezemt onmiddellijk ontzag in. De eerste stop is gelijk een zwarte bladzijde uit de Franse geschiedenis. Daar achter die voordeur, op de binnenplaats, stond van  1939 tot 1972 de guillotine. De laatste twee executies in de Santé gevangenis werden uitgevoerd in 1972. De ter dood veroordeelden waren ene Roger Bontems en Claude Buffet. Claude Buffet, een satanische moordenaar en later betrokken bij een gijzeling in de gevangenis van Clairvaux (Aube) waarbij twee gijzelaars werden vermoord. Ook Bontems was betrokken bij deze gijzeling met gruwelijke afloop. De koelbloedige moord op de verpleegkundige Nicole Comte, moeder van twee kinderen en Guy Girardot, cipier. Op 28 november, rond 4,30 uur werden Buffet en Bontems wakker gemaakt en afgevoerd naar de binnenplaats. Bontems werd onthoofd door de beul André Obrecht om 5.13 uur en zeven minuten later was het de beurt aan Buffet. Van 1909 tot 1939 vonden de onthoofdingen nog in het openbaar plaats bij de muur op de hoek van de boulevard Arago en de rue de la Santé. De eerste onthoofding vond plaats op 6 augustus 1909. Op 24 juni 1939 werd besloten om executies in het openbaar te verbieden. Na 1978 werden ter dood veroordeelden opgesloten in de gevangenis van Fresnes, de enige gevangenis met een licentie voor executies. Het duurde tot 1981 voordat Frankrijk, als laatste Europees land, de doodstraf afschafte op initiatief van Robert Badinter, jurist, politicus en advocaat van o.a...... Roger Bontems.

Rue de la Santé 42, hier moet ik mij melden

La Prison de la Santé is gebouwd tussen 1861 en 1867 door Joseph Auguste Émile Vaudremer, architect en komend uit de school van Baltard. In een wijk ten oosten van Montparnasse, op het terrein van een vroegere steenkolenmarkt in het 14e arrondissement. Een nonnenklooster dat toen dienst deed als ziekenhuis, moest plaatsmaken voor een revolutionaire gevangenis. Het ziekenhuis, ooit gebouwd door Anne van Oostenrijk, verhuisde naar de overzijde van de boulevard Saint Jacques aan de rue Cabanis en is nu het psychiatrisch ziekenhuis Sainte-Anne. Revolutionair, want toen de gevangenis in gebruik werd genomen hadden alle gevangenen stromend water in hun cel, terwijl de meeste wijkbewoners deze luxe nog niet eens kenden. Aanvankelijk uitgerust met 500 cellen en na 1900 al snel werd uitgebreid tot 1000. Op hoogtij dagen zaten 2000 gevangenen opgesloten in cellen van slechts 7 vierkante meter, 3 meter hoog. Door de geschiedenis heen telde Parijs binnen de stadsmuren een tiental gevangenissen waaronder Bicêtre (verwoest in 1632), le Châtelet (gesloopt in 1782), de bekendste van allemaal la Bastille (bestormd op 14 juli 1789), les Carmes (omgebouwd tot klooster in 1794)  la Force (afgebroken in 1845) en la Roquette (gesloten in 1974). En nu sluit ook la Santé tijdelijk haar deuren voor een verbouwing die gaat duren tot 2019.

Het huis van bewaring gaf in de afgelopen 147 jaar onderdak aan vele beruchte en beroemde gevangenen. Verdacht van betrokkenheid bij de diefstal van de Mona Lisa uit het Louvre werd de dichter Guillaume Apollinaire in september 1911 een tijdje opgesloten  in de Santé gevangenis.

J’écoute les bruits de la ville
Et prisonnier sans horizon
Je ne vois rien qu’un ciel hostile
Et les murs nus de ma prison

Ik luister naar de geluiden van de stad
gevangen zonder uitzicht
ik zie niets dan een vijandige lucht
en de kale muren van mijn cel

Ilich Ramirez Sanchez. Hij werd in 1997 in Frankrijk veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf. Beter bekend onder zijn strijdersnaam Carlos en onder de naam de Jakhals. Deze laatste naam werd hem door de pers gegeven. Carlos is vooral bekend door de gijzeling in 1975 van het hoofdkantoor van de OPEC. Jaren was hij een van de meest gezochte voortvluchtigen.

Manuel Noriega, voormalig dictator van Panama, de Franse topcrimineel Jaques Mesrine, ook wel de man met de Duizend Gezichten genoemd. Tot wanhoop gedreven door het slechte eten, ontsnapte deze uit de gevangenis op een spectaculaire wijze, met gebruikmaking van gesmokkelde wapens. Met behulp van een ladder aan de ene kant van de 10 meter hoge muur en enterhaken aan de andere zijde. De hele ontsnapping duurde slechts 25 minuten. Zijn vrijheid was echter van korte duur, zes maanden later werd hij doodgeschoten in het centrum van Parijs. Jean-Christophe Mitterrand, ja inderdaad 'de zoon van' voor fraude, belastingontduiking en omkoperij.

De president van de Franse spoorwegen Loïk le Floch-Prigent en CEO bij de Franse oliegigant Elf voor omkoping en het geven van steekpenningen. Textielbaron Maurice Bidermann eveneens betrokken bij de ELF-affaire in 1994, die toen ook de kop koste van de toenmalige minister Dominique Strauss-Kahn. Jerome Kerviel, in 2007 / 2008 verantwoordelijk voor een verlies van 4,8 miljard euro door te speculeren op de beurs met het geld van de Société Générale, een van de grootste banken van Frankrijk en één van de oudste.

Zij zaten namelijk allemaal in de zogenaamde elite-vleugel speciaal voor 'vooraanstaande gevangenen', waaronder corrupte politici, zakenlieden, belastingambtenaren, advocaten, politie-officieren en gevangenen met een verhoogd risico. Zij kregen een privé gevangenisruimte van negen vierkante meter met televisie, douche en toilet. Ze speelden bridge, een spelletje schaak, kregen les in tekenen of schilderen in een ruimte boven de medische sectie van de gevangenis.
La Santé is berucht om zijn zware regime. Inbrekers, drugshandelaren en andere mindere goden, moesten het soms doen met een ruimte van twaalf vierkante meter waar zij met vieren of soms zelfs met zessen tegelijk vastzaten.

De Santé gevangenis was ook gastheer voor een aantal beruchte Nederlandse criminelen; namelijk de twee Heineken ontvoerders Cor van Hout en Willem Holleeder. Beiden waren naar Parijs gevlucht na de ontvoering van Freddy Heineken en zijn chauffeur Ab Doderer, en werden daar ook op 29 februari 1984 gearresteerd. De hele ontvoering duurde van 9 tot 30 november 1983. Op 28 november werd 35 miljoen gulden losgeld betaald en twee dagen later werden Heineken en zijn chauffeur door de politie bevrijd.

2,8 hectare groot is het ommuurde gebied van de Santé gevangenis, een trapezium vormend fort, omsloten door de rue de la Santé, rue Jean Dolent, Rue Messier en de boulevard Arago. Mijn gids Jean-Marie Akera vertelt mij dat nog een klein gedeelte van de gevangenis in gebruik is. Dit zijn de 'paroles', de voorwaardelijk gestraften, die zich elke avond weer moeten melden en worden ingesloten, zo'n 100 in totaal. Om hun privacy te waarborgen wordt dat deel van de gevangenis niet bezocht. Via de Cour d'Honneur en een smalle gang bereiken we het zenuwcentrum van de gevangenis; de Rotonde. Een stervormige hoge open ruimte waar de vier vleugels van de gevangenis samenkomen. Lange gangen met blauwe deuren. Op elke deur een groot slot en een kijkgaatje voor constante monitoring. Twee etages hoog met links en rechts verveloze cellen van slechts 7 vierkante meter, voorzien van een ijzeren stapelbed geborgd in de betonnen vloer en een toilet zonder enige vorm van privacy. De laatste renovatie vond plaats in 1945. 67 Jaar geleden toen huisveste de gevangenis 6000 personen, 6 maal de capaciteit. Elke deur heeft nog zijn eigen slot dat geopend moet worden met een sleutel. Geen enkel openingssysteem dat deuren elektronisch opent. Je moet er niet bij nadenken als hier brand was uitgebroken.

We passeren de zogenaamde VIP-wijk 14 individuele cellen voor mensen met een speciale status vanwege hun beroep of vanwege de grote media-aandacht voor hun zaak, mijn gids kan een glimlach nauwelijks onderdrukken. Vervolgens het quartier met isolatie cellen, zogenaamde QHS, 'quartier de haute sécurité'. De naam verdween in 1982 maar de cellen zijn gebleven. Helemaal geen comfort, al het meubilair vastgenageld en geen TV.  Zij werden permanent in de gaten gehouden vanwege mogelijk suïcidale bedoelingen.

Een van de eigenaardigheden van de Santé gevangenis is, dat tot de sluiting, de gevangenen werden verdeeld over de gevangenis op basis van geografische afkomst en etniciteit. In blok A; gevangenen afkomstig uit West-Europa. Blok B: Zwart Afrika, Blok C: de Magreb en in Blok D, de rest van de wereld. Sinds 21 juli 2014 is de gevangenis goeddeels verlaten en is het verbijsterend stil. De laatste 60 gevangenen zijn overgebracht naar een nieuwe gevangenis Orléan-Saran (Loiret). Soms hoor je het geknars van deuren gevolgd door het schuiven van grendels. Het betreft hier het insluiten van 'les paroles'. In 2006 zijn de meest vervallen blokken gesloten en verkeren in een soort van post-apocalyptische staat, of de tijd negen jaar is stil blijven staan. Afgebladderde verf, roestige karkassen van stapelbedden, overal tralies en prikkeldraad.

Strafblok QD voor gevangenen die tijdelijk zijn veroordeeld tot eenzame opsluiting, omdat zij de interne regels van de gevangenis hebben gebroken. Een volledige lijst van straffen hangt nog aan de muur: Tot 30 dagen, de maximale straf in geval van een poging tot aanranding van een supervisor. Benauwde cellen met dubbele deuren voor extra veiligheid. Eerst een stalen deur, gevolgd door een deur voorzien van tralies met daar over een stevig raster. De eerste deur kan alleen worden geopend door een cipier, de tweede alleen door een officier. De oculairs in de stalen deuren zijn voorzien van gehard glas omdat het niet de eerste keer is dat een oog werd uitgestoken van een gevangenisbewaarder, door het steken met een vork. Verder weer aparte separatie ruimtes voor gevangenen die beschermd moeten worden tegen de andere gevangenen. veroordeelde pedofielen bijvoorbeeld.

Niets is menselijk hier en toch stond de Santé gevangenissen te boek als een van de veiligste gevangenissen van Frankrijk. In de 167 jaar van zijn bestaan slechts drie succesvolle ontsnappingen. In 1978 Jacques Mesrine en zijn compaan François Besse en in mei 1986 de spectaculaire ontsnapping van Michel Vaujour, overvaller, die ontsnapt met behulp van een helikopter, bestuurd door zijn vrouw Nadine. Sinds die tijd is de 'cour Camembert', de openbare luchtruimte, overdekt met gaas en prikkeldraad met snijbladen. Tevens valt de gevangenis op door het lage aantal zelfmoorden (één in 2013), ook is er sprake van nauwelijks agressie tussen de medegevangenen en bewakers.

Toch stond de Santé bekend als een van de smerigste gevangenissen. Na vernietigende kritiek van Santé's chef-arts dr. Véronique Vasseur over de mensonterende toestanden in deze negentiende-eeuwse gevangenis beloofde de minister van Justitie extra geld. Maar in werkelijkheid gebeurde er niets. Nog steeds krioelden de kakkerlakken, pissebedden, ratten en muizen door de cellen die vaak plaats moesten bieden aan vier personen. Dokter Véronique Vasseur begon in 2000 met het schrijven van een dagboek dat later werd gepubliceerd onder de naam 'La Mal Nommée'. Het was haar manier om de wereld op een ongenadige manier te confronteren met de werkelijkheid. "Het is ongelofelijk wat ze hier allemaal slikken: scheermesjes, sleutels, muntstukken, nagelknippers, messen, vorken, lepels, schroeven...... De hitte doet het ongedierte welig tieren. Het loopt over de matrassen. 'Les types' zitten onder de puisten en ik heb nog nooit zoveel huidziekten gezien in zo weinig tijd". Het boek sloeg in als een bom.

"Zo kan het niet langer"; moeten ook Loïk le Floch-Prigent, Jean-Michel Boucheron en Olivier Spitthakis hebben gedacht. De respectievelijk ex-president-directeur van oliegigant ELF, oud loco-burgemeester van Angoulême en de sjoemelende topverzekeraar richtten de Groep Mialet op, vernoemd naar de inspecteur van politie Jean-Luc Mialet. Deze 37 jarige agent werd veroordeeld wegens banden met de Baskische terroristische organisatie ETA. Mialet, die volhield onschuldig te zijn, kwijnde weg in zijn cel en sloeg uiteindelijk de hand aan zichzelf. Deze belangengroep stelde zich ten doel om een einde te maken aan de middeleeuwse toestanden in de Franse gevangenissen. De Groep Mialet telt inmiddels honderdvijftig prominente ex-bajesklanten onder wie Bernard Tapie de baas van Olympique Marseille. Ook hij heeft in de VIP-ruimte gevangen gezeten en verklaarde: "Wie in de cel heeft gezeten heeft pas het échte leven gezien". Acht maanden voor de Franse verkiezingen realiseerde de minister van Justitie, Elisabeth Guigou, (1997-2000) zich dat maar al te goed. De deur ging wijd open voor de vertegenwoordigers van de Groep Mialet.
Bijna alle prominente ex-bajesklanten zitten inmiddels, na hun vrijlating, weer op hoge posities in de politiek of in het bedrijfsleven. In Frankrijk hoeft een strafblad niet het einde te betekenen van een carrière. Zie ook Bernard Tapie, Dominique Strauss-Kahn, hun invloed moet niet worden onderschat. Vertegenwoordigers van de Groep Mialet worden bijna maandelijks gehoord door topambtenaren en parlementaire commissies.

In 1968 waren er al plannen om de Santé gevangenis te legen en de gevangenen over te hevelen naar de net geopende gevangenis van Fleury-Merogis (Essonne). Toch duurde het meer dan 45 jaar voordat het besluit uiteindelijk werd genomen en uitgevoerd. De huidige minister van Justitie, Christiane Taubira, presenteerde een plan voor renovatie van drie gevangenissen: Baumettes in Marseille, Fleury-Merogis en de Santé gevangenis in Parijs. Hiervoor is een budget vrijgemaakt van 800 miljoen euro.

Uiteindelijk is er gekozen voor renovatie in plaats van sloop van de Santé gevangenis, mede om haar geografische ligging en om een inrichting te behouden, gelegen in het 'hart' van de stad. De meeste andere instellingen liggen ver buiten Parijs. Het vergemakkelijkt familiebezoek en biedt de bewakers de mogelijkheid dicht bij hun werk te wonen in een van de voorsteden. Tevens staat de Santé dichtbij de vele rechtbanken in Parijs en is een gemakkelijk toegankelijke plaats voor advocaten en rechters. De outlook van het gebouw zal in belangrijke mate blijven bestaan. Cellen worden aangepast en vergroot. Allen voorzien van een douche, warm en koud stromend water, een koelkast en een warmhoudplaat.

De oplevering moet geschieden in 2019 en deze gevangenis zal plaats bieden aan 708 cellen voor langdurig geïnterneerden en 100 cellen voor voorwaardelijk gestraften. 95% van alle cellen zal individueel zijn. Onder de voorgestelde projecten zit die van de voormalige zakenman Pierre Botton, hier opgesloten voor 20 maanden tot medio 1990. Het 'openen' van de gevangenis aan de buitenkant met een panoramisch dak uitgerust met galerijen en nieuwe zones voor werk en vrije tijd. De uiteindelijke keuze zal bekend worden aan het einde van dit jaar.  Het idee is te zorgen voor meer waardigheid voor alle gevangenen met behoud van menselijkheid, in de nabijheid van de stad aldus, Sylvie Manaud-Bénazéraf, directeur van de Santé gevangenis sinds 2007.

Overbevolking is nog steeds een chronisch probleem in de Franse gevangenissen. Vorig jaar waren er voor bijna 64.000 gevangenen slechts 51.000 cellen beschikbaar. Vele gevangenen delen een cel met soms drie, vier, vijf medegevangenen.  Maar er is meer. Zo'n 25 procent van de gevangenen kampt met zware psychische problemen, maar van de 188 gevangenissen in Frankrijk hebben er maar 26 opvangmogelijkheden voor psychiatrische zorg. Op 1 januari 2015 zaten er in Frankrijk 77.291 personen in detentie. De jaarlijkse gevangenisbegroting overstijgt de 2,6 miljard euro. (bron website ministerie van Justitie)

Ik verlaat de Santé gevangenis via de bezoekersingang aan de rue Messier. De stalen deur valt achter mij dicht, nog een keer het geschuif van grendels en het gerinkel van de sleutelbos. Diep adem ik in, heerlijk het gevoel van frisse lucht en vrijheid. Op de hoek van de rue Jean Dolent en de rue de la Santé kijk ik naar de plaquette, hoog aan de muur, ter ere van de achttien mensen van het communistisch verzet. Negen van hen werden onthoofd tussen augustus 1941 en juli 1942. De andere negen werden doodgeschoten op 30 april 1944.

Vrijheid, hoe mooi kan het zijn. Zachtjes vervolg ik mijn weg en neurie de melodie van Yves Duteil, 'Le mur de la prison d'en face'

En regardant le mur,
J'imagine à sa place
Les grillages ouvragés
D'un parc abandonné
Explosant de rosiers,
D'espace,
Les grillages ouvragés
D'un parc abandonné
Où les arbres emmêlés
S'enlacent.

Kijkend naar de muur
Bedenk ik, in plaats van
doorwrocht traliewerk
een verlaten park
vol met rozenstruiken
ruimte
doorwrocht traliewerk
een verlaten park
met verwaaide bomen
die zich ineenstrengelen


Het bord geeft nog aan 2018 inmiddels is de oplevering vertraagd naar 2019

vrijdag 14 augustus 2015

TOUR TRIANGLE, TOUR DUO - HOOGBOUW OF HOOGMOED IN PARIJS

Spectaculaire vernieuwingen in Parijs zijn steeds het initiatief geweest van koningen en presidenten. Architectuur uit hogere kringen met als streven, een eigen architectonische nalatenschap. George Pompidou, Giscard d'Estaing en vooral François Mitterrand spanden, hierin de kroon. Na de komst van Nicolas Sarkozy is het wat rustig voor wat betreft presidentiële bouwprojecten in de stad, maar het zijn vooral particuliere prestigeprojecten, initiatieven uit het zakenleven, die de stad opnieuw aanzien zullen geven. In deze blog een aantal spectaculaire bouwprojecten waar op dit moment al aan wordt gebouwd of die in de komende jaren worden opgeleverd.

De Parijzenaars zijn hier als vanouds niet enthousiast over. Volgens peilingen is 62% tegen hoogbouw. Wolkenkrabbers zijn on-Parijs vinden de tegenstanders. Haussmann legde in de 19de eeuw de basis voor een horizontale stad met brede boulevards en die laat zich moeilijk combineren met verticale elementen. Sterker nog, in 1973 bepaalde het gemeentebestuur van Parijs dat er een hoogtelimiet moest worden ingesteld. Om de unieke skyline van de Franse hoofdstad te waarborgen mochten er geen gebouwen of kunstwerken hoger dan 37 meter worden gebouwd. Aanleiding hiertoe was de bouw van de 210 meter hoge en nog steeds verguisde Tour Montparnasse. Over deze toren gaan dezelfde grappen als destijds over de Eiffeltoren: 'Het mooiste uitzicht over Parijs heb je vanaf de toren van Montparnasse.......want dan zie je die niet'. Tot grote schrik van de stadsbewoners werden de hoogtebeperkingen in 2010 opgeheven en de stad ondergaat momenteel een enorme verstedelijking en vergroening. Veel van deze projecten zijn te danken aan de visionaire blik van Anne Hidalgo, voormalig staatssecretaris van cultuur, vervolgens eerste assistent van de vorige Parijse burgemeester Bertrand Delanoë, toen verantwoordelijk voor de ruimtelijke ordening in de regio Parijs, en sinds 5 april 2014 zelf burgemeester van de Franse hoofdstad.

Le Tour Triangle
Op maandag 25 juli 2011 schreef ik het volgende in mijn blog: Kort geleden heeft de Parijse gemeenteraad toestemming verleend voor het bouwen van het derde hoogste gebouw binnen de boulevard périphérique, na de Eiffeltoren (324 m) en de Tour Montparnasse (210 m). De Tour Triangle wordt gebouwd aan de zuidkant van Parijs, in het hart van het Parc des Expositions porte de Versailles, in het 15e arrondissement. De start van de bouw van het 180 meter hoge glazen gebouw, in de vorm van een driehoek, staat gepland voor 2012-2013 en de oplevering moet plaatsvinden in 2016-2017. Het is ontworpen door het Zwitserse architectenduo Herzog & de Meuron en wordt gefinancierd door het bedrijf Unibail-Rodamco Europe. Doelstelling van de opdrachtgevers, een hoogte van 179,8 meter. De Parijse burgemeester Bertrand Delanoë was zo lyrisch over dit unieke gebouw dat hij speciale toestemming verleende voor de bouw.

Protesten van de omwonenden en de economische crisis gooiden helaas roet in het eten. Het had de eerste wolkenkrabber van Parijs sinds de jaren zeventig moeten worden en als klap op de vuurpijl stemde een krappe meerderheid van de gemeenteraadsleden op 17 november 2014 tegen. Dat de bouw van de Tour Triangle nu, eind juni 2015, alsnog door de gemeenteraad is goedgekeurd, is grotendeels te danken aan Anne Hidalgo. Zij is een groot voorstander van dit project en wist in de raad veel stemmen te winnen door met de Nederlands-Franse projectontwikkelaar aanpassingen af te spreken.

De 42 verdiepingen tellende Tour Triangle verrijst aan de Porte de Versailles in het zuidwesten van Parijs. Gelegen op de historische as tussen het 15e arrondissement en de omliggende gemeenschappen van Issy-les-moulineaux en Vanves. In de piramide vormige glazen toren vestigt zich onder meer een viersterrenhotel met 120 kamers, een panoramisch restaurant, een sky Bar, 70.000 m² aan kantoorruimte, waarvan 2.200 m² is gereserveerd voor start-ups en nog eens 10.000 m² voor traditionelere werkplekken. Bij elkaar moet dit ruim 5.000 arbeidsplaatsen opleveren. De bouw van de Tour Triangle is een signaal aan buitenlandse investeerders en internationale architecten aldus Hidalgo. De oplevering wordt verwacht in 2020.

Maar nog steeds blijven tegenstanders zich roeren. "Dit project, ook wel de 'Tobleronetoren' genoemd, voorziet niet in de huidige behoeften van Parijzenaars; zoals woningnood, problemen met openbaar vervoer, milieu en leefbaarheid, dus geen tekort aan kantoren", aldus het burgeractiecomité Collectief tegen de Tour Triangle. Ook UNESCO is kritisch. "Als Parijs gezien wil worden als een stad met historische waarde en als erfgoed dan is het een heel slecht idee om wolkenkrabbers neer te zetten aan de poorten van Parijs". Harde woorden van UNESCO onderdirecteur Francesco Bandarin. Maar kun je een wereldstad zijn zonder wolkenkrabbers? Kan Parijs zich blijven koesteren in zijn 19de eeuwse schoonheid terwijl in alle grote wereldsteden de ene iconische toren na de andere verrijst? Anne Hidalgo's reactie hierop was simpel: "We leven niet in een museum"!

Het Tribunal de Grande Instance de Paris - 12 Kranen werken momenteel aan de fundamenten en de drie verdiepingen tellende kelder.

T.G.I de Batignolles
Er staat meer op stapel. Onlangs is de eerste steen gelegd voor het nieuwe gerechtsgebouw van Parijs door Christiane Taubira de huidige minister van Justitie en.....Anne Hidalgo. Het T.G.I de Batignolles; Het Tribunal de Grande Instance de Paris, naar een initiatief, in 2009, door de toenmalige President van de Republiek; Nicolas Sarkozy. Hij nam het besluit om het huidige Paleis van Justitie, nu gevestigd op het Île de la Cité, en alle aanverwante gerechtelijke diensten, waaronder het hoofdkantoor van de politie, te consolideren in één groot gebouw op een oud rangeerterrein, gelegen tussen de boulevard de Douaumont, parallel aan de boulevard Périphérique en de avenue de la Porte Clichy aan de noord-west zijde van de stad in het 17e arrondissement. 12 Kranen werken momenteel aan de fundamenten en de drie verdiepingen tellende kelder.

Artist impression van de nieuwe rechtbank van Parijs
Photo courtesy of Renzo Piano Architects

De vormgeving van de nieuwe rechtbank van Parijs is toevertrouwd aan de Italiaanse architect Renzo Piano die wij eerder kennen van het iconische ontwerp van het Centre Pompidou. Ook een omstreden gebouw. Een speelse vorm van vier in terrasvorm gestapelde glazen blokken, ieder ter hoogte van een traditioneel parijs gebouw. De terrassen moeten kleine bossen worden. Door gebruik van nieuwe technieken kunnen we licht glas gebruiken, waardoor het gebouw 'transparant' wordt. Door deze hoogbouw winnen we ruimte voor groen, voor parken en pleinen; aldus de architect. Het gebouw wordt gepositioneerd tegenover het parc Clichy-Batignolles Martin Luther King, op een grondoppervlak van 88.500 m², 160 meter hoog, biedt plaats aan maar liefst 90 rechtzalen en 29.000 m² kantoorruimte. 9000 Mensen zullen werkzaam zijn in dit gebouw dat in 2017 moet worden opgeleverd. De aanbesteding werd gelanceerd in PPS (Publiek Private Samenwerking). Totale kosten worden geraamd op 800 miljoen euro en de opdracht is toegekend aan de Franse projectontwikkelaar Bouygues, na een toezegging om de huurprijs 27 jaar ongewijzigd te laten. "Dit wordt het vlaggenschip voor gerechtigheid in Parijs", aldus de Republikeinse (UMP) burgemeester. De eerste protesten kwamen al uit de journalistiek, aangezien het gehele gebouw wordt uitgerust met 'stoorzenders', waardoor er een einde komt aan live-tweets door journalisten tijdens rechtzaken. De vereniging van advocaten heeft ook al bezwaar aangetekend tegen de verhuizing van het centrum van de stad naar de noord-west rand. Wat er te zijner tijd gaat gebeuren met de justitionele gebouwen in het centrum van Parijs is nog onbekend.

Tour Duo
Dat het realiseren van hoogbouw in Parijs het hebben is van een lange adem moge ook weer duidelijk zijn bij de planning van de Tour Duo. Ontworpen door de Ateliers Jean Nouvel. Dit project bestaat uit twee torens van respectievelijk 180 en 120 meter hoog, 39 en 27 verdiepingen. Nouvel, bekend van het Institut Monde Arabe, musée Quai Branly en de Parijse Philharmonie, won op 24 april 2012 de ontwerpwedstrijd georganiseerd door de burge-meester van Parijs. De start van de bouw was oorspronkelijk gepland in 2014.

Dit project is een van de laatste werkzaamheden als onderdeel van de herontwikkeling van 'Paris Rive Gauche'. Een groot gebied ten zuidoosten van Parijs, tussen de sporen van het Paris-Austerlitz treinstation, de Seine en de ringweg in het 13e arrondissement. Op de hoek van de rue Bruneseau en de boulevard du Général-Jean-Simon verrijzen twee gebouwen die plaats bieden aan 86.000 m² kantoorruimte 2000 m² winkel-ruimte, een hotel met 120 kamers maar helaas geen woonruimte.

Vanzelfsprekend weer protesten alom, alleen al gezien het feit, dat er vorig jaar een leegstand was van 3,9 miljoen m² aan kantoorruimte in de gehele Île-de-France. In eerste instantie werd het voorstel ook door de Parijse gemeenteraad getorpedeerd. De Tour Duo zouden de vier torens van de Bibliothèque François Mitterrand overschaduwen. Vanuit het westen van Parijs zouden de torens in een lijn staan met het Pantheon, een gruwel volgens de burgemeester van het 14e arrondissement. Bovendien staat het lijnrecht tegenover het voorstel van de Gemeente Parijs om sociale woningbouw in Parijs voorrang te geven.

Onderschat de macht van Hidalgo niet. 600 miljoen euro investering uit private fondsen, verbetering van de infrastructuur in het 13e arrondissement, werkruimte voor 6500 mensen en extra 120 hotelkamers voor het toerisme. Alle protesten ten spijt; de commissaris van het  onderzoeksteam; Marie-Claire Eustace, gaf deze maand een positief advies over het verzoek voor een ​​bouwvergunning. Start van de bouw staat nog dit jaar op de rol en de oplevering is gepland in 2020.

Het schijnt onmogelijk te zijn om nieuwbouw in Parijs te realiseren zonder een rel. Zo heeft Jean Nouvel zich gedistantieerd van zijn ontwerp van 'La Philharmonie', het nieuwe muziek-walhalla van Parijs. Het spectaculaire gebouw mag zijn naam dan ook niet meer dragen. De bouwmeester zal het gebouw dan ook niet bezoeken voordat er maar liefst 26 bouwkundige correcties worden uitgevoerd. De uitvoerder zou zich uit bezuinigings-overwegingen niet hebben gehouden aan het originele ontwerp van Jean Nouvel. Maar het gebouw is met zijn 386 miljoen euro wel de duurste concertzaal ter wereld - drie keer duurder dan voorzien.

Tour de la Biodiversité.
Wonen in een reusachtige boom. De ruwbouw aan de avenue de France (13de arrondissement) is al klaar en de doelstelling is dat het eind 2015 wordt opgeleverd. In 2010 won de Franse architect Édouard François de eerste opdracht om een appartementen-complex te mogen bouwen in Parijs met een hoogte van 50 meter de M6B2 Tour de la Biodiversité. De buitenzijde van dit 17 verdiepingen tellende gebouw komt er uit te zien als een reusachtige boom en hiermee slaat de architect twee vliegen in een klap: Sociale woningbouw en vergroening van de stad. Het idee van een verticale tuin werd voor het eerst in Parijs toegepast door botanicus Patrick Blanc bij de bouw van het Musée Quai Branly. Op de noordelijke muur van het museum zijn op een vilten ondergrond van 800 m², die doordrenkt is met een voedzame stof, 15.000 planten gepland. Voor Édouard François is dit het tweede gebouw met een groene uitstraling. Zijn eerste project met een 'groene' uitstraling was de 'Tower-Flower in het 17de arrondissement, waarvan de gevels bedekt zijn met bamboepotten met begroeing. Zijn nieuwe project moet er uit komen te zien als een tweede Mont Valérien, een heuvel van 162 meter ten westen van Parijs, gelegen in het departement Hauts-de-Seine in de gemeenten Suresnes, Nanterre en Rueil-Malmaison. Het dak wordt bedekt met 180 cm. aarde waar de vegetatie langzaam kan gedijen met als doelstelling een soort van heli-haven voor insecten en vogels. In plaats van planten op de gevels, die uiteindelijk verdorren, wordt het gebouw bezaaid met bomen.

De M6B2 Tour de la Biodiversité een ontwerp van de Franse Architect Édouard François

Samen met dè tuinbouwschool van Parijs, de l'école Du Breuil, worden zaden opgekweekt, afkomstig uit de 'forêts franciliennes', in 3,5 meter lange roestvrijstalen buizen in de kwekerijen van Vincennes. Drie jaar krijgen de bomen de tijd om te groeien voordat de stalen buizen met eiken, dennen en wilde rozen aan de gevels worden gemonteerd. Om de 'groene' uitstraling van het gebouw te accentueren worden de gevels voorzien van een titanium coating, waarvan de kleur gelijk is aan de mossen van de beroemde Kyoto Tempels. Groen is tevens de kleur van hoop. Zo hopen wij een positieve bijdrage te leveren aan de biodiversiteit en het milieu van de stad, aldus de Franse architect. (Bron: Le Point)

Parijs is gelukkig nooit verwoest door een oorlog, maar het was Haussmann die er voor zorgde dat Parijs het product is van creatieve destructie. Naar schatting 60% van de stad ging aan het einde van de 19e eeuw op de schop. Na de bouw van de Eiffeltoren, de Tour Montparnasse en het Front de Seine zijn de meningen van de Parijzenaars onveranderd gebleven. Hoogbouw okay, maar niet in 'onze' stad! Dan maar in het reservaat van wolkenkrabbers; de zakenwijk La Defense. Overigens staan daar ook heel wat hoogbouw projecten in de koelkast zoals de Tour de Phare en Hermitage Plaza.