PARIJS, 13 NOVEMBER 2015, EEN DAG OM NOOIT TE VERGETEN

Van donderdag 7 november 2019 tot en met zondag 10 november 2019 stond Parijs weer in het teken van Paris Photo en onwillekeurig moet ik dan weer terugdenken aan vrijdag 13 november 2015. Juist die dag ging de boeken in als een van de zwartste dagen uit de Franse geschiedenis. Het beloofde een zachte herfstdag te worden en Parijs was druk met de Parijse fotoweek waar elk jaar weer duizenden fotoliefhebbers Paris Photo, Fotofever en Photo Saint Germain bezoeken.

Al weer vier jaar geleden, en ook dit jaar zullen vele kransleggingen volgen bij de plekken waar al die aanslagen op die verschrikkelijke avond plaatsvonden. Op TV zal zeker de documentaire 13 Novembre: Fluctuat Nec Mergitur worden herhaald waar overlevenden en hulpverleners hun verhaal vertellen over angst, saamhorigheid en moed tijdens de terreuraanslagen in Parijs op die bewuste vrijdag. Een uiterst beklemmende reportage van de gebroeders Naudet die al eerder verschillende prijzen kregen voor de documentaire 9/11 die ze maakten over de aanslag op de Twin Towers in New York, waar ze destijds bij toeval aanwezig waren.

Vrijdag 13 november 2015 zal de boeken ingaan als een van de zwartste dagen uit de Franse geschiedenis

Een tijd geleden heb ik alle plaatsen opnieuw bezocht waar de littekens en stille getuigenissen van deze laffe aanslagen nog steeds zichtbaar en voelbaar zijn door middel van graffiti, muurschilderingen en gedenkplaten met namen van alle slachtoffers. Bij het nalopen van de gebeurtenissen van vrijdag 13 november 2015 valt mij de volslagen willekeur op van de dodenrit die de terroristen maakten langs de diverse terrassen in het 10e en 11e arrondissement. Voor alle slachtoffers gold; ‘op het verkeerde moment op de verkeerde plaats’. Op een mooie herfstavond genietend op een terras van een vriendschap en een vriendschappelijke voetbalwedstrijd op tv.

Een verslag van die verschrikkelijke avond en nacht

Die avond speelt het Duitse elftal een vriendschappelijke wedstrijd tegen de Fransen in het Stade de France in de voorstad Saint-Denis, waar het Franse team eens het nationale elftal van Brazilië versloeg in de WK-finale van 1998. De terrassen van de cafés in de stad, voorzien van grote beeldschermen, vullen zich met voetballiefhebbers om niets te missen van de wedstrijd die om 21.00 uur begint. Het stadion is totaal uitverkocht met 80.000 mensen waaronder de Franse President François Hollande. Vier mannen; Salah Abdeslan, Bilal Hadfi, Mohamed Al-Mahmod en Ahmad al Mohammad (mogelijk een valse naam) proberen zich toegang te verschaffen, maar worden bij de controle opgemerkt doordat zij niet in het bezit zijn van toegangskaarten voor de wedstrijd. De eerste felle explosie klinkt in de 20e minuut van de wedstrijd. Bilal Hadfi blaast zich buiten het stadion op, bij ‘porte H’ aan de avenue Jules Rinet, met zijn eigen bomgordel. In eerste instantie wordt gedacht aan een gasexplosie. 10 Minuten later, 21.30 uur, volgt een tweede knal bij ‘Porte D’ en om 21.53 uur volgt een derde explosie. Drie daders hebben zichzelf opgeblazen waarvan een bij een McDonald’s, aan de rue de la Cokerie, net buiten het stadion. Er vallen in totaal vijf doden waaronder drie terroristen en negen zwaargewonden. De president wordt onmiddellijk naar zijn Elysee-paleis gebracht en zijn eveneens aanwezige minister van Binnenlandse Zaken Bernard Cazeneuve, naar diens eigen ministerie op de Place Beauvau. Niemand kan dan nog vermoeden welke drama’s er zich die nacht en de daar op volgende ochtend zullen afspelen.

Le Petit Cambodge en Le Carillon aan de rue Bichat in het 10e arrondissement

In de tussentijd rijdt een zwarte Seat Leon de rue Bichat in, in het 10e arrondissement. In de auto drie mannen: Abdelhamid Abaaoud, Shakib Akrouh en Brahim Abdeslam. Het is 21.25 uur. De rue Bichat grenst aan het Hôpital Saint-Louis. De auto stopt op de hoek bij de rue Alibert. Twee mannen met Kalasjnikovs stappen uit en beginnen te schieten. Eerst nemen ze het terras van Le Carillon onder vuur tot er niemand meer beweegt. Daarna is het tegenoverliggende Le Petit Cambodge aan de beurt. In blinde paniek vluchten de mensen van het terras naar binnen. Koelbloedig worden de nodige salvo’s afgevuurd door de open deur. Er vallen vijftien doden en tien zwaargewonden.

Ik noem ze de littekens van de stad, de gedenkplaten van de slachtoffers van 13 november 2015. Hier aan de muur van het Hôpital Saint-Louis aan de rue Bichat

De twee terroristen stappen in of er niets aan de hand is en zetten koers richting het Canal Saint Martin, naar de rue de la Fontaine-au-Roi. Hooguit vijf minuten lopen vanaf Le Carillon en Le Petit Cambodge. Ze stoppen opnieuw bij pizzeria La Casa Nostra en de tegenover gelegen bar À la bonne bière op de hoek van rue Faubourg du Temple. 7 minuten later, 21.32 uur. Opnieuw worden honderden schoten gelost, Vijf mensen komen om het leven waaronder twee meisjes die net uit een nabijgelegen jeugdherberg zijn gelopen.

À la bonne bière op de hoek van rue Faubourg du Temple waar vijf slachtoffers vallen te betreuren

De dodenrit zet zich voort richting Bastille. Om 21.36 uur stopt de Seat voor het terras van La Belle Équipe. Het terras zit vol met jonge mensen die hier graag afspreken voor een koffietje of een goed glas wijn. Er wordt op dat moment een verjaardag gevierd. De Kalasjnikovs vuren ongenadig honderden kogels af.  Net zolang tot iedereen is omgevallen. Er vallen twintig doden in het restaurant dat slechts plaats biedt aan 28 mensen en negen zwaargewonden. Onder de doden Djamila, de vrouw van de eigenaar Gregory Reibenberg. Ze overlijd in zijn armen. Een jaar later heeft hij een boek geschreven over die avond in november en de tijd erna: ‘Une belle Équipe’.

De dodenrit zet zich voort richting Bastille. Om 21.36 uur stopt de Seat voor het terras van La Belle Équipe

Het is 21.39 uur. De Fiat Leon stopt op de Boulevard Voltaire 253. Een van de mannen loopt rustig het restaurant Comptoir Voltaire binnen. Bij de bar loopt een vriendelijke serveerster op hem af. Op dat moment detoneert de man zijn bomgordel. De aanwezige bewakingscamera’s filmen het ongenadig. De serveerster raakt zwaar gewond. De terrorist Brahim Abdeslam,  de oudere broer van Salah Abdeslam, wordt nog gereanimeerd door de eigenaar die stopt op het moment dat hij de resten van de bomgordel ontdekt.

Comptoir Voltaire waar een van de terroristen zichzelf opblaast in het volle restaurant

21.50 uur. Op dat moment parkeert iemand een zwarte VW-Polo bij de concertzaal Bataclan aan de boulevard Voltaire 50. Daar wordt op dat moment een concert gehouden van de Amerikaanse band Eagles of Death Metal, als onderdeel van hun Zipper Down tour. Het concert dat om 21.00 uur was begonnen was die avond met 1.500 man afgeladen vol. Ondanks de naam speelt de groep geen metal maar blues rock. Het publiek is divers, van jong tot oud, er zijn ouders met hun tienerkinderen. "De sfeer was uiterst gemoedelijk, de zanger maakte grapjes en er werd gedanst. Bij het liedje ‘Kiss the devil, op de gitaarsolo’s, hoorde ik achter me een reeks ontploffingen. Ik zag dat de gitarist zich vreemd gedroeg. Hij keek op een onnatuurlijke wijze naar de deuren van de zaal. Instinctief draaide ik mijn gezicht ook naar die richting. Twee deuren gingen plots open, het werd helemaal donker. Ik zag drie silhouetten de zaal binnenkomen”, aldus een ooggetuige.

Het Bataclan theater aan de boulevard Voltaire 50

Het zijn drie zwaar bewapende terroristen, Omar Ismail Mostefai, Samy Aminour en Foued Mohamed-Aggad die de concertzaal binnendringen. De verkoper van cd's en T-shirts van Eagles of Death Metal, die vlak bij de ingang zit, wordt als een van de eersten doodgeschoten. Er zijn drie beveiligers, die machteloos staan tegenover machinegeweren - ook zij worden meteen gedood. Met automatische vuurwapens wordt vanaf het balkon geschoten op de bezoekers. Verschillende malen herlaadden ze hun wapens ondertussen roepend "Allahoe akbar". De paniek is groot en bezoekers proberen weg te komen via de twee nooduitgangen die, met gevaar voor eigen leven, geopend zijn door Didi, hoofd van de beveiliging.

Een van de nooddeuren van de Bataclan voorzien van een mural door Banksy en het raam met daaronder de voetafdrukken van de zwangere vrouw die in blinde paniek probeerde te vluchten

We kennen allemaal de beelden van Daniel Psenny, redacteur van Le Monde, die nog steeds op ons netvlies staan gebrand. Bezoekers van theater Bataclan die in blinde paniek het gebouw ontvluchten, via de nooduitgangen in de passage Saint-Pierre Amelot, terwijl de terroristen hun wapens aan het herladen zijn. Sommigen hun zwaar gewonde vrienden achter zich aanslepend. Of de zwangere vrouw die uit het raam bungelt en zich vastklampt aan een vensterbank. De Française wist gelukkig ongedeerd te blijven dankzij een onbekende man die haar omhoog hielp. Minder dan drie uren later hebben de drie terroristen 90 mensen gedood en 99 anderen zwaar verwond. 00.20 uur; op dat moment vallen commando’s van de BRI (Brigades de Recherche et d’Intervention) en RAID (Recherche, Assistance, Intervention, Dissuasion) de Bataclan binnen. Een terrorist komt om door politiekogels waardoor zijn bomgordel ontploft.  De twee overige terroristen blazen zichzelf op met hun bomgordel. Een minuut en zes seconden, langer duurt de aanval niet. Overal in de zaal en op de trappen liggen zielloze lichamen in grote plassen bloed terwijl onophoudelijk mobiele telefoons blijven rinkelen.

In minder dan drie uren hebben de drie terroristen in de Bataclan 90 mensen gedood en 99 anderen zwaar gewond

Tijdens de aanslagen van 13 november 2015 vielen 130 doden en meer dan 350 gewonden. Onder hen bevonden zich drie Nederlanders. Een van hen raakte lichtgewond, twee anderen zwaargewond.

Een jaar na de aanslagen lagen er nog steeds 20 mensen in het ziekenhuis. Zeker 50 kinderen groeien door de aanslagen op met het gemis van een of twee ouders, en meer dan 1000 mensen verloren een familielid.

Er waren acht aanslagplegers, zes kwamen om door eigen toedoen, een zevende door een politiekogel en de achtste, Salah Abdeslam, kon of wilde zijn bomgordel niet tot ontsteking brengen. Hij werd na 126 dagen opgepakt in de wijk Molenbeek te Brussel.

Laten we hopen dat 'pas' staat voor nooit meer

Frankrijk won de wedstrijd met 2-0 en de toeschouwers konden na de wedstrijd het stadion veilig verlaten. Het Duitse elftal heeft uit veiligheidsoverwegingen de nacht in het stadion doorgebracht.

Een jaar later opende de Bataclan weer zijn deuren met een concert van Sting. De zanger begon zijn optreden met een minuut stilte ter nagedachtenis aan de negentig mensen die hun leven in de zaal verloren. Sting vroeg geen vergoeding voor zijn optreden.

In de jaren daarna maken geheime operaties een einde aan de levens van nog eens zeven terroristen die gezien werden als het brein achter deze aanvallen. Parijs riep hierbij de hulp in van Amerikaanse, Britse en zelfs Russische en Chinese collega’s.

Op 25 juni 2018 wordt een stencil-graffiti van Banksy ontdekt op een van de nooddeuren van de Bataclan, echter op zaterdag 26 januari 2019 verscheen de volgende tweet van de uitbaters van de zaal: "Het werk van Banksy, een symbool van herdenking dat iedereen toebehoort - burgers, Parijzenaars, wereldburgers - is ons ontnomen". De dieven zouden in de nacht van vrijdag 25 op zaterdag 26 januari 2019 met slijpmachines hebben toegeslagen. Op camerabeelden zou te zien zijn geweest hoe het kunstwerk met deur en al in een vrachtwagen werd geladen.

Op 4 oktober 2019 werd in Parijs het ‘Bouquet of Tulips’  -Tulpenboeket - van Jeff Koons onthuld in aanwezigheid van de kunstenaar en de Amerikaanse ambassadeur in Frankrijk. Het werk is een eerbetoon aan de slachtoffers van de aanslagen op 13 november 2015 in het Bataclan theater. De sculptuur zou eigenlijk voor het Palais de Tokyo komen te staan. Maar het ontwerp, een reusachtige hand met elf kleurige tulpen, kreeg heel wat kritiek te verduren. Het twaalf meter hoge, dertig ton zware kunstwerk. staat nu op een wat discretere plek achter het Petit Palais aan de Champs-Elysées. Koons heeft het ontwerp geschonken, de bouwkosten van ongeveer 3,5 miljoen dollar komen van private schenkers. De bronzen tulpen hebben een polychrome aluminium coating en worden gekenmerkt door hun heldere kleuren. De Parijse burgemeester Anne Hidalgo, die de sculptuur in het bijzijn van de kunstenaar mocht onthullen, toonde zich content met Koons’ geschenk. Hidalgo noemde het ‘een mooi cadeau van het Amerikaanse volk aan Parijs’ en ‘een magnifiek symbool van vrijheid en vriendschap’.

‘Bouquet of Tulips’  -Tulpenboeket - van Jeff Koons 

Op 12 november 2019 werd bekend gemaakt dat er ook nog een herdenkingstuin gaat komen in Parijs ter nagedachtenis voor alle slachtoffers van de aanslagen op 13 november 2015. De locatie moet nog worden bepaald. Het voorstel kwam van de huidige burgemeester van Parijs Anne Hidalgo en werd aan de raad gepresenteerd door de locoburgemeester Emmanuel Grégoire. Het voorstel werd unaniem aangenomen.

Bronnen: 13 Novembre: Fluctuat Nec Mergitur, Le Parisien, Le Monde, Le Figaro, AD, NRC, Liberation, La Depeche, l’Express, De Telegraaf.

HET FIJNSTE FRANSE RESTAURANT VAN NEDERLAND 2019

Maandag 4 november. Ik kom aanrijden bij het Hilton Hotel aan de Apollolaan in het chique Amsterdam-Zuid. Het blijft een iconisch gebouw, gebouwd in een V-vorm, om te benadrukken dat hier twee belangrijke stedenbouwkundige assen bij elkaar komen: De Apollolaan en de Minervalaan. Berlage had bij zijn ontwerp voor Plan Zuid in 1917 de locatie bedoeld voor de Rijksacademie voor Beeldende Kunsten. Het terrein bleef echter tot de bouw van het Hilton onbebouwd. In 1958 door de architect H.A. Maaskant ontworpen, in samenwerking met Architectenbureau De Vlaming en Salm en geopend op 9 mei 1962. Een gebouw met een bewogen historie. In 2010 werd besloten het hotel op de gemeentelijke monumentenlijst te plaatsen. In 2013 werd het gebouw opgenomen in het Beschermingsprogramma ‘Wederopbouw 1959-1965’ en in 2015 werd het een Rijksmonument. John Lennon en Yoko Ono hielden tijdens hun huwelijksreis de eerste zogenoemde bed-in for peace tussen 24 maart en 31 maart 1969. Zij lagen zeven dagen in bed in het Hilton om interviews te geven over wereldvrede. Zij verbleven destijds in kamer 702 en lounge 704 die nu te boeken is als de John and Yoko suite. De crimineel Klaas Bruinsma werd in 1991 geliquideerd naast het hotel. Op 11 juli 2001 pleegde Herman Brood zelfmoord door van het dak van het hotel te springen.

Hilton Amsterdam waar voor de tiende keer de uitreiking plaatsvond van 'Het Fijnste Franse restaurant van Nederland 2019'

Maar ik dwaal een beetje af. Ik ben op weg naar de al weer tiende uitreiking voor het Fijnste Franse restaurant van Nederland 2019. Wederom op uitnodiging van de glossy met de mooiste reisrapportages over bekende en minder bekende Franse streken. Hèt Frankrijk magazine ‘Leven in Frankrijk’ roept elk voorjaar de lezers op tot het inzenden van namen van Franse restaurants die mee mogen dingen naar de titel ‘Beste Franse restaurant van Nederland’. Vervolgens kiest een vakkundige jury tien namen die in aanmerking komen. Bijzondere adressen, adressen waar je je even in Frankrijk waant en voldoen aan de volgende criteria: Het serveren van authentieke Franse gerechten, een goede selectie Franse wijnen op de kaart, er wordt gebruik gemaakt van Franse producten. De ambiance is Frans en er hangt een informele sfeer, prettige, deskundige bediening, de rekening laat een goede prijs- kwaliteitverhouding zien en er wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van verse ingrediënten.

Dit jaar waren de 10 genomineerden:

Bistrot des Alpes - Amsterdam

Brasserie Vieux Paris - Arnhem

Gare Pompidou - Woerden

Jean et Marie - Amsterdam

Klein Parijs - Harderwijk

Le Gone - Den Haag

Le Petit Bistro - Sneek

Louise Petit  - Rotterdam

Marius - Amsterdam

Palmette - Den Haag

De trotse jury: vlnr Jacques Hermes, jury voorzitter; Tom Kellerhuis, hoofdredacteur Leven in Frankrijk; Cathelijne van Vliet en Alain Caron 

De proeve van bekwaamheid werden afgelopen zomer afgenomen door de jury bestaande uit Tom Kellerhuis, hoofdredacteur van HP/deTijd en culinair journalist. Met hem mocht ik deze zomer koken in het prestigieuze kookinstituut van Parijs, Le Cordon Bleu. De veelzijdige Alain Caron, zelf restauranteigenaar. Deze Franse chef-kok die we kennen van het TV-programma ‘Binnenste Buiten’, maar ook als televisie kok, presentator, en auteur van diverse kookboeken. Jacques Hermus, culinair journalist en eveneens auteur van diverse kookboeken en Last but not least de sympathieke hoofdredacteur van Leven in Frankrijk, Cathelijne van Vliet.

Leven in Frankrijk is een lifestyle magazine. Het blad is opgericht in 1998 en het is het eerste blad dat Nederlandse gezinnen volgt in hun tweede vaderland, Frankrijk. Lezers van het blad mogen ook stemmen op hun favoriet. Het restaurant met de meeste stemmen wint dan de publieksprijs.

Alle aandacht voor de nieuwe Franse Ambassadeur in Nederland: vlnr Z.E. Ambassadeur Luis Vassy, Fabienne Javault; directeur Frans Bureau voor Toerisme, Cathelijne van Vliet; hoofdredacteur Leven in Framkrijk, Tom Kellerhuis; Jury voorzitter, Alain Caron; jurylid en TV-kok

Eigenlijk werden er vier prijzen uitgereikt.; de jury en publieksprijs voor het fijnste Franse- en het fijnste Italiaanse restaurant in Nederland. Vanzelfsprekend beperk ik mij tot de eerste twee awards. De verkiezing is elk jaar een feestelijk evenement waarvoor echte francofielen uit alle windrichtingen toestromen richting het Hilton Hotel in Amsterdam dat sinds 4 september een nieuwe hotelmanager heeft, de 41-jarige  Maria Ghebresselasie. Zij komt vanaf het Waldorf Astoria Jerusalem, waar zij sinds de opening in 2015 director of operations was. De veelzijdige Ghebresselasi heeft een talenknobbel en spreekt Engels, Italiaans, Spaans en Arabisch. Nederlands volgt snel, dat is althans haar ambitie. Ze leeft en werkt volgens het motto ’The magic happens in the little details, it challenges you to find the opportunities’. Mooi toch.

Alain Caron vraagt om stilte

“And the winner is”

Het was dit keer de nieuwe Franse Ambassadeur Z.E. dhr. Luis Vassy die de prijs mocht uitreiken aan de winnaar van de award voor het ‘Fijnste Franse Restaurant van Nederland 2019’ nadat Alain Caron met zijn charmante Franse tongval de aanwezigen moest verzoeken  stil te zijn. Eerst nog even het woord aan juryvoorzitter Tom Kellerhuis die nog eens toelichtte waarom juist dit restaurant was uitverkoren uit de shortlist van tien genomineerden. “Een shortlist die zich overigens telkens vernieuwt. Elk jaar komen er mooie nieuwe bistro’s, brasseries en andere Franse eetgelegenheden bij, maar deze prestigieuze prijs kun je maar één keer in je leven winnen, dus winnaars verdwijnen automatisch weer van onze lijst. Dat geeft mooie kansen voor andere zaken; dus mocht u vanavond niet winnen, niet getreurd, dat kan volgend jaar zomaar gebeuren”, aldus Kellerhuis in zijn betoog.

Zeer charmant was het feit dat de Franse Ambassadeur Z.E. dhr. Luis Vassy het eerste deel van zijn speech in het Nederlands hield

Juryvoorzitter Tom Kellerhuis tijdens zijn gloedvol betoog

Kellerhuis vervolgt: “De lat lag hoog dit jaar. In voorgaande jaren was het wel eens makkelijker een winnaar aan te wijzen, dit jaar waren er maar liefst vier potentiele kanshebbers. De jury koos unaniem voor het restaurant met authentieke streekgerechten, gezeteld in een fijne winkelstraat in de stad. De Franse uitstraling, het typische Franse eten, en de onvermoeibare, humoristische en vriendelijke chef gaven dit jaar de doorslag. De lunch hier is altijd druk bezet. Naast het bereiden van de kleine kaart, heet de Franse chef al 22 jaar zijn gasten welkom. Dit restaurant is dan ook, zeker onder de Fransen in de stad, een begrip in de hofstad. Bouchon-gerechten als quenelles de brochet, bloedworst, die overigens geweldig was, en andouilette, worst gevuld met ingewanden,  worden hier tijdens een typische Franse lunch uitgeserveerd. Maar je kunt er ook terecht voor geweldige salades.

En de winnaar van het fijnste Franse restaurant 2019 is: Le Gône in Den Haag.

(Noordeinde 200 C,  2514 GS,  Den Haag)

En de winnaar van het fijnste Franse restaurant 2019 is: Le Gône in Den Haag

Zeer charmant was het feit dat de Franse Ambassadeur Z.E. dhr. Luis Vassy het eerste deel van zijn speech in het Nederlands hield. En dan te bedenken dat hij pas sinds 4 september 2019 Ambassadeur van Frankrijk in het Koninkrijk der Nederlanden is en hij tevens de functie vervult van Permanent vertegenwoordiger van Frankrijk bij de OPCW. (De Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens. In het Engels: Organisation for the Prohibition of Chemical Weapons en afgekort tot OPCW). Vassy werd geboren op 10 januari 1980 en is waarschijnlijk de jongste Franse Ambassadeur en de 95^e ambassadeur van Frankrijk in Nederland sinds 1583. Zijn diplomatieke carrière begon in 2004. Hij is getrouwd met Mathilde Ravanel-Vassy, inspecteur van financiën op het ministerie van Economie en Financiën. Ze hebben samen twee zoons: Gabriel en Antoine.

Chef Rodolphe Zerdoun van Le Gône in Den Haag samen met zijn echtgenote en de Franse Ambassadeur in Nederland. De chef is zijn carrière ooit begonnen bij een van de restaurants van Paul Bocuse 

De publieksprijs voor het Fijnste Franse restaurant van Nederland 2019 ging naar Sneek en werd uitgereikt door Alain Caron aan Le Petit Bistro uit Sneek. Het restaurant van Jan Gerard van der Wal. Le Petit Bistro is niet zomaar een restaurant waar je lekker een hapje kunt eten, maar één waar je echt de sfeer van Parijs kunt proeven. Le Petit Bistro voert een Franse boerenkeuken zonder opsmuk. Puur, eenvoudig, smaakvol en dagverse producten waarvan er vele biologisch zijn en uit de regio komen. Met 24 zitplaatsen een kleine intieme bistro, ongecompliceerd, gastvrij, flessen wijn op tafel. Het restaurant is te vinden aan de Muntstraat 2, 8601 CJ te Sneek, Gezien de slechts 24 zitplaatsen is reserveren een must.

De trotse winnaars van de publieksprijs Le Petit Bistro in Sneek krijgen de prijs uitgereikt door Alain Caron

Na de prijsuitreiking volgde er voor de genodigden een gastronomisch Italiaans – Frans buffet verzorgd door de witte brigade van het Hilton. Al met al weer een zeer geslaagde prijsuitreiking van het Fijnste Franse restaurant van Nederland, voortreffelijk georganiseerd door Credits Media, de uitgever van onder andere het magazine Leven in Frankrijk en het Italië Magazine. Tot volgend jaar.

Het werd nog laat in Amsterdam. (vlnr) Stijn Bosman van Zaamen, modefotograaf Stefan Marcel Gerard, François-Léon Van der Velden CEO van PR-bureau Dutch Global Media en John Gerdsen, TV-chef 24kitchen en auteur van het boek ‘Bon Appétit’

ESPRIT BRASSERIE, PARIJS ERFGOED

Bij het begin van deze blog moet je weten dat de brasserie eigenlijk helemaal geen Parijse uitvinding is, maar een importartikel uit de Elzas. De oprichters waren politieke vluchtelingen die wilden ontkomen aan de schermutselingen van de Frans-Pruisische oorlog. Parijs dankt zijn mooiste brasserieën  onder andere aan Jean Paul Bucher (1938-2011), een voormalige kok uit de Elzas en tot 2005 eigenaar van de acht mooiste van Parijs. Op 33 Jarige leeftijd besloot hij te investeren in oude Parijse, in verval geraakte brasserieën. In 1968 kocht hij zijn eerste aanwinst, Brasserie Flo, van zijn streekgenoot Louis Floderer. Bucher kreeg de smaak te pakken en kocht in de jaren daarna, in een rap tempo, nog zeven zaken, waaronder Balzar, Le Bœuf sur le Toit, Bofinger, La Coupole, Julien, Terminus Nord en, Le Vaudeville. Hij initieerde de Groupe Flo, eigenaar van vele restaurant-ketens. In 2005, zes jaar voor zijn overlijden op 73 jarige leeftijd, verkocht hij zijn geesteskind aan de Belgische miljardair Albert Frère. Jean Paul Bucher; "Monsieur Savoir Vivre". Hij creeërde de Esprit Brasserie.

Nergens ter wereld is de kunst van de verfijnde maaltijd meer een integraal onderdeel van het leven geworden dan in Parijs. Iemand zei eens tegen mij Parijs is niet voor verliefde stelletjes, Parijs is voor eters. Volgens een oud Parijs grapje denken Parijzenaars maar aan twee dingen, de lunch en het diner. Volwassenen kijken altijd naar de met krijt opgeschreven menu’s en schoolkinderen altijd even naar het lunchmenu dat bij de ingang van hun écoles is opgeprikt. Leven in Parijs betekent genieten van uit eten gaan en op zoek zijn naar die eetgelegenheden waar de keuken, de inrichting en de geschiedenis een unieke sfeer scheppen. Deze blog is daar speciaal aan gewijd.

Esprit Brasserie

De grote brasseries, Parijs telt er ongeveer 50, zijn echte instituten geworden met de status als nationaal monument. De essentie van een brasserie is de onveranderlijkheid van interieur tot menu. Voor de Parijzenaar is de brasserie hèt symbool van de culinaire traditie. De Eiffeltoren van de horeca, hoewel de culinaire toppen vaak minder hoog zijn. Een echte brasserie is vooral groot, het interieur het liefst belle époque of art deco, met wandschilderingen en veel spiegels zodat je iedereen goed in de gaten kunt houden. Sfeervol gekleurde tapisserie, houten lambrisering leren banken en glimmend gepoetst koperwerk. De obers in smetteloos wit met een zwart vestje in een strikje. Garçons met een zichtbaar lang dienstverband, hun handen krom van het bestek leggen en hun neus dooraderd van het stiekum nuttigen van glazen wijn achter de klapdeuren van de keuken. Buiten bij de entree, een schitterende vitrine waar oesters en andere fruits du mer, zeevruchten, op kruiend ijs liggen. Wist je dat het oude gebruik van oesters en mosselen pas eten als de ‘R’ in de maandnaam zit, uit Frankrijk komt? Deze traditie is afkomstig van een koninklijk edict van 1759. In 18e eeuw waren er veel gevallen van dodelijke voedselvergiftiging aan het Franse hof, vooral met oesters en zeevruchten. Dus bepaalde Lodewijk de Vijftiende daarom dat fruits de mer alleen nog gegeten mochten worden in de maanden dat het buiten koel genoeg om ze veilig te vervoeren.

De obers in smetteloos wit met een zwart vestje in een strikje

Wat weinigen weten is dat de mooiste en meest beroemde brasseries in Parijs in handen zijn van de Groupe Bertrand. Opgericht in 1997 en gerund door Olivier Bertrand. Grote brasseries waaronder L'Alsace aan de Champs Élysées, Au Pied de Cochon, Bofinger, Lipp, La Coupole, Le Procope, Terminus Nord, Vaudeville, La Lorraine, Grand Café Capucines, La Fermette Marbeuf en Le Bœuf sur le Toit. Maar deze Franse horeca tycoon bezit ook Angelina. Dit theehuis tegenover de Tuilerieën bestaat al sinds 1903 en dankt haar naam aan de Oosten- rijkse banketbakker Antoine Rumpelmayer Angelina. Al is al vanaf dag één een geliefde hotspot waar niet alleen Parijzenaren graag hun theetjes en pâtisseries nuttigen, maar waar ook regelmatig beroemdheden worden (en werden) gespot – Coco Chanel en Marcel Proust waren bijvoorbeeld graag geziene gasten. En dat wil natuurlijk wel wat zeggen over de kwaliteit van de kaart. Hoewel Angelina als salon de thé bekendstaat, wordt de zaak vooral geroemd om zijn africain, warme chocolademelk, net vloeibaar genoeg om te drinken.

Maar het kan nog gekker de Groupe Bertrand is ook eigenaar van alle Burger King en Quick fastfood zaken in Frankrijk, Hippopotamus en Bistro Romain restaurants. Verder twee luxe hotels; The Saint James in het 16^e arrondissement (lid van Relais et Chateaux) en Le Relais Christine in het 6^e arrondissement en lid van de Small Luxury hotels of the World. Dit Franse bedrijf is vandaag de dag de tweede grootste restaurantonderneming in Frankrijk net achter McDonald’s.

Eigenaar zijn van fastfood ketens en genormeerde (eet)instituten, het blijft een vreemde combinatie. Toch heeft Olivier Bertrand, geboren op 3 december 1969, de zelfde bevlogenheid als Jean-Paul Bucher. Afkomstig uit een familie van bierbrouwers uit de  Auvergne. Al vroeg werkzaam in de horeca en daarna in het bankwezen waar hij diverse dossiers van  restaurants en cafés beheerde. Deze ervaring zal structureel blijken te zijn voor de rest van zijn ondernemers carrière. In 1991 opende hij zijn eerste restaurant in Parijs. Later nog eens twee andere in de buurt van de Porte Saint-Martin en het Gare du Nord om ze vervolgens weer te verkopen. In 1997 richtte hij de Groupe Bertrand op en de rest is historie. Een belangrijk persoonlijk doel is gebleven; met passie en respect hoeder te willen zijn van een authentiek gastronomisch cultureel erfgoed.

Brasserie Lipp waarvan de historie teruggaat naar 1880

Brasserie Lipp kwam in zijn bezit in 2002 waarvan de historie teruggaat naar 1880. Toen vestigden Léonard Lipp en zijn vrouw Élise hun cafébedrijf aan de boulevard Saint-Germain 151. Lipp wilde zich toeleggen op het tappen van bier en het serveren van bijpassende maaltijden. Al vanf de opening frequenteerden acteurs en dichters de zaak. In 1914 werden de fundamenten voor de faam van Lipp gelegd door de nieuwe eigenaar Martin Barthélémy-Hébrard. Hij liet de grote geslepen spiegels die in faÏencetegeltjes waren gevat en platen van beschilderd keramiek tegen de muren aanbrengen. En die zijn er nog altijd. In 1920 kwam het restaurant in handen van Marcellin Cazes. Hij liet de cour van het gebouw overkappen en tot eetzaal ombouwen.

Garçons met een zichtbaar lang dienstverband, hun handen krom van het bestek leggen

Op 1 april 2016 nam hij  het bedrijf over van Pierre en Jacques Blanc beter bekend al  ‘Les Frères Blanc’. In hun bezit brasseries met grote namen zoals: Le Procope, La Fermette Marbeuf, Au Pied De Cochon, La Lorraine, Chez Jenny en Le Petit Zinc. 

Le Procope

Dit restaurant is een van de weinige etablissementen in de Franse hoofdstad die kunnen bogen op een geschiedenis van meer dan drie eeuwen. In 1686 geopend als café annex ijssalon in de rue des Fosses-Saint-Germain later omgedoopt tot de rue de l’Ancienne Comédie. De eigenaar heette Francesco Procopio Dei Cotelli. Hier schonk hij een nieuw, modieus drankje, dat men café noemde, maar Procopio stookte ook zijn eigen likeuren zoals Rosée du Soleil gemaakt op basis van venkel, anijs, koriander, dille, geplette karwij en dit alles in brandewijn. Maar men kwam in die tijd ook voor gekonfijte vruchten en het vruchtenijs.

La Fermette Marbeuf

Alleen al voor de inrichting is dit restaurant een bezoek waard maar ook voor de klassieke en betrouwbare keuken. In 1978 kocht Jean Laurent een eettent die sedert de jaren vijftig op nummer 5 in de rue Marbeuf was gevestigd met als doel er onder zijn eigen naam een restaurant te beginnen. Maar omdat de luchtverversing niet voldeed moesten er wat gaten gehakt worden. Al bij de eerste mokerslag werd duidelijk dat achter de bestaande inrichting een ouder interieur schuilging, compleet met gietijzeren pilaren, tegelpanelen en glas-in-lood. Het bleek te gaan om de vroegere eetzaal van hotel Langhem. Een compleet glazen paviljoen in art-nouveaustijl. Compleet met afbeeldingen van vrouwen, dieren, plant- en bloemmotieven.  In 1982 wist hij nog eens de hand te leggen op de inboedel van een complete wintertuin van een villa in Maisons-Laffitte uit dezelfde periode. Hij richtte er de zaal aan de voorzijde mee in. Geen wonder dat dit interieur in 1983 op de lijst van historische monumenten werd geplaatst.

De obers balancerend met volle dienbladen. Ik geniet van die dynamiek

Foto Alex Timmermans

Au Pied De Cochon

Hier zijn de fornuizen sinds 6 december 1946 nog nooit uitgezet. Het restaurant heeft niet eens een sleutel; 24 uur per dag, 365 dagen per jaar worden hier de fruits de mer en de varkenspoten geserveerd volgens een traditie die stamt uit de tijd toen hier de beroemde voedselhallen nog stonden. De sfeer doet mij sterk denken aan het boek van Emile Zola; 'Le Ventre de Paris'. "De wagens arriveerden aan één stuk door, de kreten van voermannen, de zweepslagen, de vergruizing van de straatstenen onder het ijzer van de wielen en de paardenhoeven werd erger, en de wagens kwamen alleen nog maar schoksgewijs vooruit. Ik bevond mij voor het kolossale bedrijf dat de zwelgpartij van die dag van eten zou voorzien. Ik kan in het vage licht de rode stapels vlees onderscheiden, manden met vis, glinsterend met een zilveren glans, bergen groenten die de schaduw doorspikkelen met witte en groene vlekken". Vroeger kruisten de vroege vogels, de werklui van de hallen hier het pad van de nachtvlinders, de kunstenaars en artiesten die zich graag rond de Hallen ophielden. Per dag worden hier een ton aan schaal- en schelpdieren verorberd en per jaar 85.000 varkenspootjes. Wist je trouwens dat een varkenspoot uit 28 botjes bestaat?

 Een restaurant is als een theater met twee podia: de eetzaal en de keuken

La Lorraine

Deze brasserie vierde dit jaar, 2019, zijn honderdjarig bestaan. Gekocht door ene François Pouillages, een handelaar in hout en kolen. De uitspanning droeg toen nog de naam  Café des Négociants en zijn vrouw werkte al in dit restaurant. In 1924, na een renovatie en diverse uitbreidingen, hernoemde hij het in La Lorraine, als eerbetoon omdat na de Eerste Wereldoorlog Duitsland Lotharingen weer aan Frankrijk moest afstaan. Mede dankzij de nabijheid van diverse theaters waaronder Théâtre de l'Empire, La salle Wagram en La salle Pleyel kreeg het de clientèle van diverse artiesten zoals Charlie Chaplin en Jean Gabin. In 2004 wordt de Lorraine nog eens gerenoveerd door Jean-Pierre Heim. De oesterbank van graniet en roestvrij staal werd in ere hersteld net als de fresco's van Pierre Bonnefille en de kristallen kroonluchters van La Compagnie des Cristallerie de Saint-Louis. De mozaïeken vloer bij de ingang werd ontdekt tijdens de renovatiewerkzaamheden. Architect Laura Gonzalez voerde de laatste interieurwijzigingen door speciaal voor de verjaardag van de honderdjarige. De brasserie is te vinden aan de Place des Ternes 2.

De gemiddelde Parijse kelner is zó fijn gevoelig, dat hij je de vernedering bespaart die altijd ligt in het moeten accepteren van beleefdheden, welke slechts om den brode worden bewezen.

Simon Carmiggelt (Kronkel)

Chez Jenny

Als marktkoopman, waar hij producten verkocht uit zijn geboortestreek de Elzas, had Robert Jenny al snel door dat Parijs een ideale afzetmarkt vormde. De Parijzenaars hielden van zijn specialiteiten en dit was voor hem reden om zich met een restaurant in Parijs te vestigen. Hij vond een plek naar zijn smaak aan de boulevard du Temple nummer 39, vlakbij de place de la Republique. Het was de oude balzaal Victor. Brasserie Chez Jenny opende in 1932. De kunstenaars die Jenny voor de inrichting had aangetrokken gaven het de sfeer van een Elzasser weinstube. Charles Spindler voorzag de zalen van diverse taferelen uit de Elzas uitgevoerd in de duurste houtsoorten waaronder wortelhout uit Birma, thuja uit Marokko, amboina hout uit Indonesië en esdoorn uit Canada. Al vanaf de opening zetten de serveersters in originele klederdracht de gasten een heerlijke zuurkool voor. Dit authentieke etablissement is ‘gewoon’ gebleven en nog steeds zeer populair. 

Le Petit Zinc

Op deze plek in de rue Saint-Benoit zat eerst het restaurant l’Assiette au Beurre. Het restaurant in de vorm van een theater, wat het ooit was, heeft een wat donker interieur uit het begin van de 19^e eeuw, dat inclusief de keramiekpanelen doet denken aan de inrichting van Maxim’s. Let op het fraaie dientafeltje dat is versierd met tegeltjes in allerlei kleuren en geïnspireerd op het werk van de schilder Alfons Mucha. Reserveren is een must want het zit iedere avond stampvol.

In 2017 volgde de overname van de zieltogende Flo Groep en zo kwamen de geesteskinderen van Jean-Paul Bucher eveneens in bezit van Olivier Bertrand, Met uitzondering  van Brasserie Flo, Julien en Balzar. De overigen; Le Bœuf sur le Toit, Bofinger, La Coupole, Terminus Nord en Le Vaudeville werden toegevoegd aan de toch al belangrijke lijst van historische monumenten.

Een echte brasserie is vooral groot, het interieur het liefst belle époque of art deco, met wandschilderingen en veel spiegels zodat je iedereen goed in de gaten kunt houden

Boeuf sur le Toit

Dit prachtige restaurant doet qua sfeer denken aan de eetzaal van een super de luxe passagiersschip. Hier wordt 750 keer per dag de tafel gedekt. Het hele restaurant is bijna tot in het karikaturale ingericht in art-deco stijl, terug naar de sfeer van de jaren dertig. Gestucte friezen met terugkerende motieven, geslepen spiegels, lampen in geometrische vormen, dientafeltjes van donker hout en rechthoekige stoelen bekleed met fluweel. Dit restaurant is sinds 1922 vijf keer verhuisd. In 1922 was dit fameuze restaurant te vinden op rue Boissy d’Anglas 28, In 1928, op rue Boissy d’Anglas 33, en op rue de Penthièvre 26. In 1936, verhuisde het restaurant weer naar avenue Pierre 1er de Serbie 41 bis. Sinds 1941, op nummer 34 van rue du Colisée in het achtste arrondissement, op loopafstand van de Champs Elysées.

Een van de vaste onderdelen van de dagindeling van de Parijzenaar bestaat dan ook uit een bezoek aan een restuarant

Bofinger

n 1864 opende Frédéric Bofinger op nummer 5 van de rue de la Bastille, naar het schijnt de eerste gelegenheid waar bier uit het vat werd geserveerd. Met zijn fraaie azuurkleurige koepel van glas in lood, versierd met enorme bloementrossen, sierlijke ingelijste spiegels en gepatineerde houten muren, is het een genot om hier te dineren. Lange tijd is Bofinger een verplichte pleisterplaats voor de hele politieke klasse, kunstenaars en acteurs. Door de toenemende populariteit van de wijk rond place de la Bastille en de opening van de nieuwe Opéra de la Bastille in 1989, blijft deze brasserie een van de drukst bezochte brasseriën van Parijs. Mede dankzij de kwaliteit van de Elzasser keuken en wijnen. Voor het restaurant staat een zogenaamde "banc de huîtres" waar de 'huîtriers', de oestermannen, gedurende het gehele jaar, buiten de schalen prepareren vol met schaal- en schelpdieren. Vergeet vooral niet voor het weggaan een van de mooiste toiletten te bezoeken van de Marais.

La Coupole

Geopend in 1927. Ooit een opslagplaats voor kolen en hout. De onderaardse gangen dwongen de architect om de grootste eetzaal van Parijs te voorzien van 24 pilaren. 32 kunstenaars uit de buurt van Montparnasse werden vervolgens benaderd om de pilaren te beschilderen. Eten in La Coupole is een belevenis. Dit restaurant is nog steeds de ontmoetingsplaats voor talloze beroemde mensen uit de wereld van politiek, literatuur, kunst, zang en dans. Een gevleugelde uitspraak in Parijs is "regeringen worden gevormd in Lipp, ze vallen in la Coupole". Toen Bucher het in 1988 overnam heeft hij het interieur in de oude staat teruggebracht. Zacht groene wanden, prachtig mozaïek op de vloer en je eet nog steeds van het art-déco servies. 91 mensen vormen de zwarte en 43 de witte brigade. Het 800 m² grootte restaurant telt 450 plaatsen gesitueerd rondom een monumentaal kunstwerk 'la Terre' van Louis Derbré'. Vooral als visliefhebber kom je hier aan je trekken, maar ook voor een uitstekende chateaubriand bent u hier aan het juiste adres. Ook hier is de liefde voor monumenten door Olivier Bertrand voelbaar. Onlangs werd de gehele voorgevel en terras in oude staat hersteld.

Het team van Terminus Nord - foto Len Ophorst-Reincke

Terminus Nord

Ook dit restaurant onderging het afgelopen jaar een totale renovatie.

Vanaf 1850 schoten in Parijs de nieuwe stations als paddenstoelen uit de grond. Monumentale gevels met luxe glazen overkappingen en binnenin spectaculaire constructies van ijzer en glas. Dat gevoel uit de 19e eeuw is nog steeds te ervaren als u aankomt op Gare du Nord gebouwd door de Franse architect Ignaz Hittorf, tussen 1861 en 1865, in opdracht van la Compagnie des Chemins de Fer du Nord. Maar het indrukwekkendst is de sfeer van de ontluikende spoorjaren nog te voelen in dit wonderschone restaurant Terminus Nord. Prachtige eetzalen met een mix van art-nouveau en art-deco verweven in een cocktail van koper, mahonie, leder en spiegels. Wanden vol met de mooiste fresco's en authentieke posters en glazen plafonds met glas in lood. Een adembenemend decor uit de belle epoque. Genieten van de feilloze bediening, bijna dansend met volle dienbladen en de dynamiek van de steeds binnenkomende reizigers, op weg of onderweg.

De mens moet in de visie van de levenskunstenaar per slot van rekening niet alleen eten om te leven, maar zeker ook leven om te eten

Le Vaudeville

Het café Vaudeville stamt uit 1827 en werd in die tijd druk bezocht door beurshandelaren en theaterbezoekers. Le Vaudeville ligt in de rue de Vivienne tussen het Palais Royal en de Grands Boulevards, tegenover de beurs van Parijs. Reden toentertijd voor Bucher om ook dit café in te lijven en in 1979 te verbouwen tot brasserie. De inrichting dateert uit de jaren twintig en het prachtige art-deco interieur met veel koper, hout en marmer is gelukkig bewaart gebleven.

Parijs staat bekend als een stad waar de levenskunst ook daadwerkelijk tot een kunst is verheven. Rest mij nog een opmerking. Het succes van bovengenoemde restaurants kan ervoor zorgen dat alles met grote spoed wordt geserveerd zodat de tafel nog eens gedekt kan worden, desalniettemin smakelijk eten.

TIP: Meer ongekende plekken van Parijs? Mijn reisgids ‘Ongewoon Parijs’ heeft inmiddels een opvolger: ‘Ongekend Parijs’. Voor € 22,50 te koop online en bij iedere goede boekhandel.

KUNST MET EEN GROTE K AAN DE SEINE

Parijs was vanaf circa 1860 bijna honderd jaar lang dè kunsthoofdstad van de wereld. Alle grote stromingen en stijlen in de moderne kunst werden hier ontwikkeld. Maar toen werd het stiller in de Parijse kunstscene. De hedendaagse kunst vond elders haar oorsprong.

Gelukkig, kijk er de vele ranglijstjes maar op na, staat Parijs al weer jaren in de top vijf van  s’werelds beste steden voor moderne kunst, zij aan zij met New York, London, Miami en Venetië. Parijs is al lang de thuisbasis van cultuur en verwelkomt de kunstwereld elk jaar in oktober de ‘Grande Dame’ van kunstbeurzen, namelijk de FIAC.  Met meer dan 1.000 kunstgalerijen verspreid over de stad is Parijs hèt mekka voor de kunstliefhebber met invloedrijke galeries als Thaddaeus Ropac, Daniel Templon tot Emmanuel Perrotin en kunstinstellingen zoals het Centre Pompidou, Palais de Tokyo  en het Musée d’Art Moderne de la Ville de Paris.

Hans Hartung in het vernieuwde Musée d'Art Moderne de la Ville de Paris

Op 11 oktober 2019 heropende, na een verbouwing van 14 maanden, het museum voor Moderne Kunst van de stad Parijs. Krap een week later mag ik op speciale uitnodiging het volledig gemoderniseerde museum aanschouwen. Gevestigd in de oostvleugel van het Palais de Tokyo, gelegen in het 16^e arrondissement, tussen de Champs-Élysées, de Eiffeltoren en op steenworp afstand van het Trocadéro. Het paleis werd gebouwd ter gelegenheid van de ‘Exposition Internationale des Arts et Techniques’ van 1937 door de architecten Jean-Claude Dondel, André Aubert, Paul Viard en Marcel Dastugue. Twee imposante boogvormige vleugels die in het midden worden verbonden door een binnenplaats met colonnades. Deze binnenplaats opent zich aan de Seinekant in twee getrapte terrassen met in het midden het bronzen beeld van Emile-Antoine Bourdelle: Le Génie de la France’. In de westvleugel, het enige gedeelte dat wordt aangeduid als het Palais de Tokyo, bevindt zich een expositiehal van hedendaagse kunst. In de oostvleugel is sinds 1961 het Musée d’Art Moderne de la Ville de Paris (MAM) ondergebracht. Het bezit, na het Centre Pompidou, de belangrijkste collectie aan 20^e en 21^e-eeuwse kunst van de stad Parijs.

Meer licht en ruimte wordt geboden om de rijke collecties nòg beter tot zijn recht te laten komen

Dat het MAM mooier is geworden is vooral te danken aan de financiering van 8 miljoen euro door de stad Parijs en de 2 miljoen persoonlijke giften afkomstig uit jaarlijkse fondsenwervingen tijdens de FIAC in oktober en de opbrengsten uit de museumwinkel. Voor elke tentoonstelling worden, met instemming van de kunstenaars, afgeleide producten gemaakt die dan weer verkocht worden in de winkel. Net als de Amerikaanse musea krijgen de zalen de naam van een sponsor. Als mecenas betaal je al snel 1 miljoen euro voor een grote zaal en 500.000 euro voor een kleinere. Je naam is dan voor tien jaar verbonden aan de ruimte aldus Fabrice Hergott, directeur van het museum. Onze permanente collectie omvat 15.000 werken. Sinds 2007 hebben we 2.800 werken aan onze collectie toegevoegd. Regelmatig werken wij mee aan reizende tentoonstellingen. De opbrengsten hiervan, ruim 1,5 miljoen euro, stellen ons in staat jaarlijks tussen de vier en zes tijdelijke tentoonstellingen te organiseren.

De omvang van de permanente collectie van het MAM omvat 15.000 werken

Een groot deel van de collectie is afkomstig uit legaten. De kern is de uitzonderlijke erfenis van Dr. Maurice Giardin in 1953, ruim 500 werken van onder andere Lhote, Derain, Matisse, Braque, Dufy, Lipchitz, Vlaminck en een aantal belangrijke kubistische werken. Verder persoonlijke giften van andere kunstenaars zoals Rouault, 109 werken, Soutine, Modigliani of Buffet, 13 werken.  

In 1954 schonk Électricité de France het kunstwerk ‘La Fée Électricité van Raoul Dufy aan het museum. Dit monumentale kunstwerk, 10 meter bij 60 meter, hangt op de eerste verdieping van het museum in de Salle d’Honneur. ‘La Fée Electricité’ was een opdracht in het kader van de wereldtentoonstelling in 1937 voor het Pavillion de la Lumière, het tentoonstellingspaviljoen van de nationale elektriciteitsmaatschappij. Het werk toont de geschiedenis van elektriciteit, technische innovaties en uitvinders. Het monumentale werk, bestaande uit 250 panelen, ruim 600 vierkante meter en het grootste en tevens het grootste schilderij ter wereld, werd voor eerst in het museum getoond in 1964.

De donaties van Mathilde Amos (1955), erfgename van een bierbrouwer, en Henry-Thomas (1976, 1984, 1986) hebben vervolgens een beslissende bijdrage geleverd om het museum zijn definitieve identiteit en status te geven.

De tentoonstelling van 1937 was ook de gelegenheid voor belangrijke aanwinsten waaronder die van Matisse, Bonnard, Delaunay, Derain, Léger, Lhote en Vuillard en niet te vergeten de grote decoraties van Robert en Sonia Delaunay, Albert Gleizes en Jacques Villon, verworven na een schenking van de Salon des Réalities Nouvelles in 1939.

La Fée Electricité: Dit monumentale kunstwerk, 10 meter bij 60 meter, hangt op de eerste verdieping van het museum in de Salle d’Honneur

Het gebouw kent meerdere renovaties. De eerste verbouwing wordt uitgevoerd in 1972 en zorgt voor een meer flexibel ruimtegebruik. 20 jaar later vindt er opnieuw een verbouwing plaats waarbij het luchtverversingssysteem wordt vervangen. Hier krijgt de onvoltooide Dans van Henri Matisse een permanente plaats in het souterrain; de Salle Matisse. De Dans, ooit gemaakt in opdracht van Albert C. Barnes voor zijn museum in Merion - Pennsylvania.  De eerste versie werd nooit voltooid, de tweede kwam nooit aan op de plaats van bestemming, omdat er bij de berekening van de maten conflicten ontstonden. Dus bleef het in Frankrijk. Voor het ontwerp van het werk in grote vlakken, maakte Matisse gebruik van de knipselkunsttechniek, door uit gekleurd papieren vormen te knippen die hij net zo lang verschoof tot ze beantwoorden aan zijn beeld van de ideale compositie.

Zelfs de permanente collectie wisselt verschillende malen per jaar.

In 2006 vond er nog eens een grondige renovatie plaats. De ambitie, na de recente verbouwing, was om terug te keren naar de architectuur van het gebouw zoals het was ontworpen bij de oprichting in 1937, waardoor meer licht en ruimte wordt geboden om de rijke collecties nòg beter tot zijn recht te laten komen. Helderder, functioneler en beter toegankelijk voor mensen met een beperkte mobiliteit. Vanaf nu worden de bezoekers weer begroet via de monumentale ingang aan de avenue Président Wilson. De art deco architectuur van dit monument vertelt over het avant-gardistische Parijs van het begin van de 20^e eeuw. Nergens anders zie je de enorme kleurrijke Eiffeltoren van Robert Delaunay met de echte op de achtergrond. De 17 zalen van de permanente collectie zijn door directeur Fabrice Hergott vol gehangen met schilderijen die sinds de oprichting van het museum in 1937 bijna nooit zijn tentoongesteld. In totaal zo’n 400 schilderijen, foto’s en sculpturen. Je zult werken van Matisse, Derain, Vuillard, Dubuffet en Picabia tegenkomen, Bekende schilderijen, andere minder - zo niet vergeten, evenals buitenlandse kunstenaars voor wie Frankrijk, en vooral de hoofdstad, een belangrijke rol speelde, zoals de Duitse Otto Freundlich of Chinese Peng Wan Ts.

Peng Wan Ts, geboren in Sichuan in 1939 viert zijn 80^e verjaardag. Opgeleid in Taiwan, waar hij als kind arriveerde. Daar observeerde Peng Wan Ts de meest recente vormen van westerse kunst voordat hij zich in 1965 in Frankrijk vestigde. Vier jaar eerder presenteerde de ‘Biënnale de Paris’ zijn werk voor het eerst aan het Parijse publiek. Tot 9 februari 2020 toont het MAM opnieuw zijn werk dat is ontstaan vanuit een bijna obsessieve interesse in de menselijke figuur altijd op de rand van sociale en politieke kritiek. Peng Wan Ts koos ervoor om het Museum voor Moderne Kunst een verjaardagscadeau aan te bieden, een schilderij dat hij meer dan twintig jaar geleden maakte: The Banquet (1981-2006). Weer een mooie aanvulling voor de permanente collectie.

Peng Wan Ts: 'Femme au Chien' 1974

Peng Wan Ts: 'The Banquet', cadeau van de kunstenaar aan het museum

Speciaal voor de heropening laat het museum twee tijdelijke tentoonstellingen zien: Hans Hartung, ‘La fabrique du geste’ en YOU, werken uit de collectie van Lafayette Anticipations. Lafayette Anticipations is eigendom van de Fondation Galeries Lafayette en een fonds te weten, ‘Fonds de Dotation’ van de familie Moulin. Ginette Moulin is een Franse zakenvrouw en de voorzitter en meerderheidsaandeelhouder van Galeries Lafayette. Dit nieuwe mekka voor hedendaagse kunst omschrijft zichzelf als een laboratorium van innovatie en experimenten voor de makers van kunst, mode en design, of voor iedereen die zijn creativiteit wil uiten en hun werk aan de wereld willen tonen door middel van tentoonstellingen, workshops of andere geavanceerde optredens. Een grote gereedschapskist waarmee kunstenaars hun actievermogen kunnen vergroten om zo nieuwe ideeën naar voren te brengen en te delen met een groot publiek. Met YOU presenteert het museum 50 werken van hedendaagse Franse en internationale kunstenaars afkomstig uit de collectie van Lafayette Anticipations. De werken waar de zintuigen en het intellect worden gestimuleerd zijn te zien tot en met 16 februari 2020.

YOU, werken uit de collectie van Lafayette Anticipations; een gevierendeelde Porsche Panamera 4S Executive

Hans Hartung:  ‘La fabrique du geste’, de gebarenfabriek. Deze  retrospectieve omvat een beperkte selectie van ongeveer driehonderd werken uit Franse en internationale openbare en particuliere collecties en voor het grootste deel uit de Hartung-Bergman Foundation. Dit eerbetoon volgt op de verwerving in 2017 van een verzameling van vier werken van de kunstenaar. De tentoonstelling werpt een nieuwe kijk op het hele werk van deze grote kunstenaar van de twintigste eeuw en zijn essentiële rol in de kunstgeschiedenis. Hans Heinrich Ernst Hartung (Leipzig, 21 september 1904 – Antibes, 8 december 1989) was een Franse schilder en graficus van Duitse herkomst en een voorloper van een van de meest opmerkelijke artistieke uitvindingen van zijn tijd: abstractie.

Hans Hartung was een voorloper van een van de meest opmerkelijke artistieke uitvindingen van zijn tijd: abstractie

De tentoonstelling, die te zien is tot en met 1 maart 2020, is opgebouwd als een opeenvolging van chronologische sequenties in de vorm van vier hoofdsecties. Niet alleen samengesteld uit schilderijen, maar ook foto's, grafische werken, geïllustreerde gelimiteerde edities, experimenten met keramiek, evenals een selectie van geschilderde kiezelstenen. Archiefdocumenten, boeken, correspondentie, notitieboekjes, schetsen, jeugddagboeken, catalogi, kartons uitnodigingen, posters, foto's, documentaire films maken de presentatie compleet en volgen het unieke reisplan.

Museum voor moderne kunst van de stad Parijs, Avenue President-Wilson 11, 16e arrondissement.

Elke dag open, behalve op maandag, van 10.00 tot 18.00 uur. Donderdagavond tot 22.00 uur.

Toegang gratis met uitzondering van de speciale tentoonstellingen.

Metrostation Iéna, lijn 9 en Pont d’Alma, RER-C

TIP : Lunch bij restaurant  Les Marches. De trappen die te zien zijn vanaf de oevers van de Seine aan het einde van de rue de la Manutention, naast het Palais de Tokyo, geven hun naam aan dit charmante Parijse restaurant waar alle gerechten traditioneel vers worden bereid (fait maison) in de puurste traditie van de Parijse gastronomie.

TIP: Meer ongekende plekken van Parijs? Mijn reisgids ‘Ongewoon Parijs’ heeft inmiddels een opvolger: ‘Ongekend Parijs’. Voor € 22,50 te koop online en bij iedere goede boekhandel.