VILLA MONTMORENCY; ‘DE VERBODEN STAD’ OF ‘HET GETTO VAN DE ELITE’

Velen van jullie zullen de serie CHANSONS hebben bekeken, naar de heerlijke chemie tussen Matthijs van Nieuwkerk en Rob Kemps. Dan is het zeker leuk om te weten dat op dit moment druk wordt gewerkt aan een nieuw seizoen aldus Petra Ponfoort, location scout in Parijs die ik al weer jaren ken van mijn Parijse netwerk.

De ingang van de 'verboden stad', Villa Montmorency

Weet je nog de aflevering l’Amour, waar een bezoek werd gebracht aan Dave en de eerste ontmoeting plaats vond is zijn woonhuis in het 16^e arrondissement. Om precies te zijn in Villa Montmorency. In Parijs beter bekend als de ‘verboden stad’ of het ‘getto van de rijken’. Een van de duurste stukjes in de Franse hoofdstad volgens de Nederlander Otto-René Weijsenfeld de Grave, al jaren werkzaam in het topsegment van de Parijse onroerend goed markt. ‘Belles-Demeures de France Paris’, behoort tot de slechts 1200 geselecteerde kantoren werkzaam in 45 landen geselecteerd door Christie’s International Real Estate. Als basisprijs wordt een verkoopprijs van minimaal 1 miljoen euro gehanteerd. “Ons kantoor is goed voor meer dan 30% van de markt tot 4 miljoen euro. Van 4 miljoen tot 5 miljoen euro pakken wij 50% en alles wat daar boven ligt hebben wij maar liefst 70% van de markt. Dat wil zeggen dat de overige 30% van deze onroerend goed markt wordt afgehandeld door 2500 makelaars”, aldus Otto. “Onlangs hebben wij daar weer een pand verkocht. De verwerving van een eigendom tussen de Eiffeltoren en het dorp Auteuil blijft een uiterlijk teken van maatschappelijk succes, een soort Rolex van onroerend goed”.

In de serie Chansons brachten Mathijs en Rob een bezoek aan Dave in zijn woning in Villa Montmorency - Foto stills uit de BNN Vara serie

 

Dave behoeft geen introductie. We kennen hem van de hit ‘Dansez Maintenant’ die hem grote bekendheid bracht in Nederland. Maar in zijn tweede vaderland Frankrijk, waar Dave al sinds 1965 woont, is hij pas echt een grootheid. Hij verkocht meer dan 50 miljoen platen en cd’s. Inmiddels bijna 78 jaar treedt hij nog steeds op, van pensioen wil hij niets weten. Door het bezoek van Matthijs en Rob werd ook ik geattendeerd op dit high-end vastgoedparadijs gelegen in het hart van het dorp Auteuil aan de westkant van Parijs. Dit landgoed, 10 hectare groot wordt begrensd door de rue Poussin, rue Bosio, rue Pierre-Guérin, rue Raffet en de boulevard de Montmorency. 

Villa Montmorency in het 16e arrondissement - Foto Google Earth

De onroerendgoedprijzen zijn hier extreem hoog, gemiddeld van € 12.000 tot € 20.000 per m² in 2020, zo’n 3 tot 50 miljoen per pand of 36 keer de gemiddelde waarde van een woning in Frankrijk. Niet alleen door de vele woningen met opmerkelijke architectuur maar vooral dankzij het private karakter. Deze wijk van Parijs staat bekend als een rustige privéstad gehuisvest op de top van een heuvel. Hoge poorten bij de ingang, feilloze bewaking, bij de hoofdingang. Het eerste rode bakstenen gebouw is gereserveerd voor de 24/7 bewaking. Overdag wisselen drie paren conciërges elkaar af terwijl twee wachters ’s nachts de wacht houden. Een netwerk van honderden bewakingscamera’s beschermen dit mini dorp van zo’n 120 woningen, een paradijs voor vooraanstaande zakenmensen en showbizz-beroemdheden. Pottenkijkers worden geweerd en je krijgt alleen toegang op vertoon van legitimatie. Je bezoek moet vooraf zijn aangekondigd en na 20.00 uur komt het zelfs voor dat de conciërge de bewoner belt om te controleren of de bezoeker inderdaad wordt verwacht. 

Maar de ‘verboden stad’ heeft ook zijn ‘onaanraakbaren’, dat zijn de erfgenamen, vaak berooid, die het huis hebben verworven uit familiebezit en ‘kleine huurders’ met een huur van € 2.500 tot € 4.000 per maand, wonend in de kleine gebouwen. Dit is verre van de rijken van de eerste categorie die zich gemakkelijk een huis kunnen veroorloven voor meer dan 10 miljoen euro. Maar het zijn vooral de ‘erfgenamen’ en de ‘kleine eigenaren’ die de Villa een menselijk gezicht geven en vriendelijk maken, echter van tijd tot tijd gespannen relaties onderhouden met de neo-fortuinlijken. Gemiddeld worden hier slechts vier tot vijf woningen per jaar zeer discreet verkocht. Bijna uitsluitend aan Fransen want de nieuwe Russische, Chinese of Saoedische miljardairs hebben geen zin om zich hier te vestigen. Zij kiezen de omgeving van de ‘gouden driehoek’, de avenue Montagne, avenue Georges V en de Champs Elysées. Want hier zitten de luxe boetieks, activiteiten voor hun vrouwen. Het is zeker niet om te pronken dat men hier komt wonen. Geparkeerd langs de privélanen lijken een enkele Rolls en twee of drie Porsche Cayennes een zeldzaamheid tussen de Smarts, Clio’s Golf’s en Mini’s, aldus Marie-Hélène Lundgrun, directeur van het agentschap Belles Demeures de France.

 

Een verstild dorp, een oase in de stad

Wonen tussen miljardairs brengt ook aanzienlijke kosten met zich mee. Bewaking, onderhoud, voorzieningen, tuinmannen, vuilnisophaaldienst en meer (het verwijderen van huisvuil gebeurt met kleine elektrische kiepbakken om de bewoners niet te storen), alles is de verantwoordelijkheid van de bewoners van deze exclusieve enclave. Vastgelegd in een intern reglement dat sinds 1853, ja je leest het goed, regelmatig wordt bijgewerkt. Elke nieuwe bewoner ontvangt dit huishoudelijk reglement. Een chique gebonden notitieboekje van zo’n 40 pagina’s. De stijl van dit boekje schommelt tussen poëzie en een handboek over landrecht. Om te beginnen schijnt het te zijn vastgelegd dat de groene enclave bedoeld is voor een tweede woning. In de ‘landhuizen’ is het verboden om een professionele activiteit uit te oefenen die de rust van dit gehucht, gewijd aan gezinshuisvesting kan verstoren. Dus geen nachtelijke feesten, zelfs barbecueën in de tuin is verboden. Het personeel; chauffeurs, butlers en ander huishoudelijk personeel die zorgen voor een ordelijke organisatie van elk herenhuis, voor hen is het ten strengste verboden om met hun voertuig de Villa binnen te komen en te parkeren. Alleen eigenaren mogen over de gangpaden rijden waar de snelheid is beperkt tot 25 km/u. Parkeren voor het huis mag op voorwaarde dat ze een villabadge hebben zichtbaar op de voorruit. Ook is er een verbod om je auto te wassen met een tuinslang. Zo mag je ook geen kamer verhuren aan je ‘dienstmeisje’. Appartementen die worden verhuurd moeten een minimale grootte hebben van 150 m². De hoogte van elk gebouw is beperkt tot maximaal 9 meter en de bouw van een veranda vereist instemming van de buren. Verder moeten alle esthetische decoraties van de gevels op elkaar worden afgestemd. Tenslotte is goed onderhoud verplicht. Aanbevolen wordt om de poort, indien nodig, opnieuw te schilderen en overhangende takken te snoeien. Oh ja en het is kinderen verboden om kiezels te gooien in de fontein op het centrale middenplein. Bij het in gebreke blijven, zo blijkt uit het reglement, zal de vereniging van eigenaren de werken laten uitvoeren en vervolgens de facturen naar de betrokken eigenaars sturen (hoofdstuk V, artikel 1). Het is maar dat je het weet, mocht je plannen hebben. Bezint eer dat gij begint.

 

Exclusief slapen in Villa Montmorency. Deze villa met vijf slaapkamers en vijf badkamers is te huur bij Tripsite vanaf     € 7250 per nacht

Villa Montmorency kent een rijke geschiedenis, heel toepasselijk voor dit ‘getto van de rijken’. Het staat op het grondgebied van het vroegere Château de Boufflers. De ingang van het kasteel bevond zich ter hoogte van nummer 60 van de huidige rue d’Auteuil, en omvatte een groot park in Engelse stijl. Lange tijd wisselde het grondgebied van diverse eigenaars, allemaal afkomstig uit de Franse adel tot het in 1852 in handen kwam van de gebroeders Émile en Isaac Pereire, eigenaars van de Compagnie du chemin de fer de Paris à Saint-Germain. Het kasteel verdwijnt en het land wordt opgedeeld om de aanleg van de Auteuil-spoorlijn en het gelijknamige station mogelijk te maken. De wijk was toen nog weinig verstedelijkt. Rondom worden straten aangelegd en wordt besloten tot de oprichting van een vastgoedproject op een perceel van het oude domein. Het wordt ‘villa Montmorency’, een prestigieuze naam bedoeld om een deftige en vooraanstaande klantenkring aan te trekken. De bouw wordt gepland op het steile deel van het oude park, dat toen de Clos d’Aligre heette, dit om het uitzicht van de woningen vrij te houden. Vanaf het begin wordt de villa ommuurd.

 

De ingang van de Villa aan de rue de Poussin. Het rode bakstenen gebouw is voor de 24/7 bewaking

Het was de architect Théodore Charpentier die de Villa Montmorency ontwierp, in de geest van de bekende villa's aan zee aan de Atlantische kust. Aan het einde van de bouw in 1860,  bestaat het uit ongeveer vijftig huizen, gescheiden door zes, met bomen omzoomde lanen, pompeus genaamd ‘avenues’: avenue de Montmorency, avenue du Square, avenue de Bouffers, avenue des Sycomores, avenue des Tileul en de avenue des Peupliers. Deze komen samen op een centraal middenplein met een fontein. De onderverdeling is in de loop van de tijd nooit gestopt met evolueren, aangezien het in 1977 106 huizen had, op dit moment 120. Het was in de jaren ‘70 dat de eerste persoonlijkheden uit de entertainmentwereld zich vestigden in de Villa Montmorency, daarna volgden grote ondernemers in de jaren 80.

Uitzicht vanuit een van de herenhuizen - Foto Belles Demeures de France

Onder de illustere bewoners van de Villa Montmorency, door de geschiedenis heen, vinden we namen als: Victor Hugo die zich er in 1873 voor 3 jaar vestigde, maar ook André Gide die er aan het begin van de 20e eeuw een modernistisch chalet liet bouwen waar hij Guillaume Apollinaire in 1916 ontving nadat hij was teruggekeerd uit de loopgraven. Verder de filosoof Henri Bergson (1859-1949), actrice Sarah Bernhardt (1844-1923), de schilder en mode-illustrator Félix Fournery (1865-1938) en beeldhouwers André Vermare (1869-1949) en Paul Roussel (1867-1928).

De herenhuizen zoals je ze ziet aangeprijsd in de luxe catalogi van makelaars waaronder Barnes en Daniel Féau

Daarna volgen kunstenaars, filmsterren, chansonniers, bankiers, renteniers en de crème de la crème van de Franse zakenwereld. Onder hen miljardairs zoals Vincent Bolloré eigenaar van Vivendi, een Frans mediaconglomeraat  waaronder Canal + en Universal Music. Martin Bouygues; bouw, vastgoedontwikkeling en zijn zus Corinne, media (TF1) en telecommunicatie. Laurent Dassault; mede-directeur van Dassault Group (vliegtuigbouw), Wladimir Taittinger van het champagnehuis Taittinger, Christine de Vaureix dochter van Jacques Louis Vuitton (de beroemde koffermaker). George Tranchant, politicus, zakenman en eigenaar van diverse casino’s (overleden in 2020), Tarak Ben Ammar een Tunesisch-Franse filmproducent en distributeur en eigenaar van het Franse productie- en distributiebedrijf Quinta Communications. Zij hebben allemaal meerdere huizen, sommige zelfs drie, om hun nakomelingen in deze chique enclave te huisvesten.

Verder Dominique Desseigne, eigenaar van de Groupe Barrière, exploiteert casino's  in Frankrijk, Zwitserland en elders in Europa. De groep is ook actief in de Franse luxehotelindustrie en in de horeca- en vrijetijdsindustrie. Hij zorgde nog voor onrust in Villa Montmorency door in 2007 in zijn huis onderdak te bieden aan Nicolas Sarkozy dichtbij zijn ‘amour’ Carla Bruni die de ‘pech’ had te wonen in de rue Pierre-Guérin, net achter Villa Montmorency. Deze gastvrijheid leidde tot heel wat ongemakken voor de bewoners; geblokkeerde wegen, konvooien met zwaailichten en de aanwezigheid van lijfwachten. Zelfs als Nicolas Sarkozy aan het joggen was op het domein, volgden twee voertuigen hem door de gangpaden. Snel daarna nam hij zijn intrek in het herenhuis van zijn nieuwe partner Carla Bruni op loopafstand van het huis van Desseigne en met een achteruitgang naar de buitenkant van de villa. Beiden wonen er nog steeds.

Voor dit soort huizen is een dikke portemonaie gewenst - Foto's: Daniel Féau

Het mooiste huis in de villa is van Alain Afflelou, een Franse opticien en zakenman. Hij is de oprichter en eigenaar van een keten van optiekwinkels die zijn naam draagt. Een perceel van1.400 m², een grote binnenplaats, een zwembad, sauna en een Engelse tuin. Hij zou er wel afstand van willen doen voor de prijs van 48 miljoen euro. Tot zover de namen die allemaal voorkomen in de Franse lijst van puissant rijke personen. Deze lijst telt maar liefst 55 miljardairs.

Huizen kosten hier zo’n 3 tot 50 miljoen of 36 keer de gemiddelde waarde van een woning in Frankrijk

Ook de showbizz is of was rijkelijk aanwezig waaronder Isabelle Adjani, Carole Bouquet, Gerard Depardieu, Mylène Farmer, Rika Zarai, Céline Dion, Dave en Sylvie Vartan. Sylvie woont er nog steeds met haar tweede echtgenoot de Amerikaanse producer Tony Scotty.  Daarvoor deelde ze de woning met Johnny Hallyday die door de bewaking werd aangezien voor een dakloze toen hij stomdronken uit het huis van Sylvie kwam. Dave woont er met zijn vaste vriend en liedjesschrijver Patrick Loiseau. Dave kwam begin dit jaar in het nieuws vanwege een ongelukkige val in zijn huis waardoor hij moest worden opgenomen in het ziekenhuis. 

De ‘verboden stad’ heeft ook zijn ‘onaanraakbaren’, dat zijn de erfgenamen, vaak berooid, die het huis hebben verworven uit familiebezit - Foto: Barnes 

Toch is het niet alleen rozengeur en maneschijn in dit Parijse paradijs. Hoewel de veiligheid is gewaarborgd door een groot aantal bewakers vertoonde deze toch een aantal tekortkomingen. In februari 2003 kwam een voormalige bediende  terug,  op nr. 35 van de zeer rustige avenue des Peupliers, om zijn vrouw, de kok en de hospita die daar was, te vermoorden, waardoor de Villa Montmorency publiciteit kreeg die zeer weinig werd gewaardeerd door de bewoners. Twee jaar later was het de beurt aan architect Olivier-Clément Cacoub (de ontwerper van het mausoleum van Bourguiba in Monastir) en zijn vrouw, beiden boven de tachtig, die door inbrekers vast werden gebonden en beroofd. In 2008 vindt er weer een inbraak plaats; de Braziliaanse voetballer Thiago Silva werd daar het slachtoffer van een diefstal van goederen, met een geschatte schade waarde van 16  miljoen euro. Op 12 september 2020, slaagde een groep gele hesjes en demonstranten die vijandig stonden tegenover de 'oligarchie' erin de villa binnen te dringen.

Alleen eigenaren mogen over de gangpaden rijden waar de snelheid is beperkt tot 25 km/u

Het Depardieu-syndroom

In 2012 leverde acteur Gérard Depardieu met veel bombarie zijn paspoort in, omdat hij dat jaar 85 procent belasting over zijn inkomsten moest betalen vanwege een ‘buitengewone vermogensbijdrage zonder plafond’. Uit de mond van president François Hollande werd opgetekend dat hij ‘een hekel heeft aan rijken’. De socialist kwam tevens met een omstreden belasting van 75 procent op inkomens van meer dan 1 miljoen, de ISF Impôt de solidarité sur la fortune – de solidariteitsbelasting op vermogen. Die taks was tijdelijk, maar de toon was gezet. In december 2012 kreeg Depardieu kritiek omdat hij een huis kocht in Néchin in België om de nieuwe Franse belasting op topinkomens te ontwijken. Op 3 januari 2013 werd hij Russisch staatsburger. Het Franse weekblad ‘Les Inrockuptibles’ zette uit ongenoegen over alle controverses in januari 2013 een 'overlijdensbericht' op de cover. "Bij Inrocks houden we van Depardieu de acteur. Het genie. Maar vandaag nemen we afscheid van hem, hoewel we huiveren van zijn recente waanzin maar het is altijd beter zich de mooie zaken te herinneren... Dat helpt om te rouwen", schreef redactiedirectrice Audrey Pulvar in haar editoriaal. Maar de daad bleek grote gevolgen te hebben. In 2014 stonden plotseling maar liefst tussen de 15 en 25 herenhuizen te koop. Ongehoord sinds 1860, de datum van de oprichting van de Villa de Montmorency. De rijken voelden zich verplicht om in fiscale ballingschap te gaan. Gelukkig is tijdens het presidentschap van Macron is de rust weergekeerd. DE ISF is vervangen door de IFI een vermogensbelasting op onroerend goed.

De 'wraak cover' van het Franse weekblad ‘Les Inrockuptibles’ 

 

Het is weer vreedzaam wakker worden met het getjilp van vogels, ontbijten op je terras van 120 vierkante meter met de geur van blauwe regen en een vers gemaaid gazon zonder nieuwsgierige blikken en indringers, in alle rust en luxe op dit stukje platteland waar het leven goed is. Alleen het gezoem van de sprinklerinstallatie lijkt het getjilp van de mussen te mogen verstoren. Een privédorp in een megalopolis met twee miljoen bleke gezichten die uitlaatgassen inademen, slalommen tussen de fietsen en stepjes en uitglijden over de hondenpoep. 

Bronnen: Belles Demeures, Barnes, Daniel Féau, Le Point, Michel Pinçon en Monique Pinçon-Charlot, Walker’s Guide to the 16th arrondissement, Vanity Fair, Sipa Media

LEGENDARISCHE GEBOUWEN IN HET HART VAN PARIJS

Ze maken onderdeel uit van de unieke transformatie in het hart van Parijs; legendarische gebouwen die na jaren van verbouwen een nieuwe bestemming hebben gekregen. Eerder schreef ik al over het warenhuis La Samaritaine, de vernieuwde Bourse de Commerce het museum dat de Pinault kunstcollectie herbergt, en het Hôtel de la Marine, het voormalige ministerie van de marine. 

La Poste du Louvre

Tijdens de week van Koningsdag in Parijs bracht ik een bezoek aan weer een legendarisch gebouw in het hart van Parijs: ‘La Poste du Louvre’ in het 1^e arrondissement. Dit reusachtige pand op de hoek van de rue du Louvre en de rue Étienne Marcel, werd in 1886 ontworpen door architect Julien Guadet, leerling van de grote Henri Labrouste, op het grondgebied van het voormalige Hôtel d’Armenonville. In 1757 aangekocht door Laurent Destouches in opdracht van Lodewijk XV om er een postkantoor te vestigen. Al snel bleek het pand te klein en werd geofferd als onderdeel van de transformaties van Parijs aan het einde van de 19^e eeuw. Julien Guadet werd belast, tussen 1878 en 1886, met de bouw van een nieuw postkantoor op de plek van het vorige, om tegemoet te komen aan de nieuwe vereisten van het snelgroeiende Parijs. Nieuwe bouwmaterialen doen hun intrede waaronder glas en staal. Prefect Georges-Eugène Haussmann liet tussen 1854 en 1866 tien overdekte markthallen bouwen. Architect Victor Baltard ontwierp daarvoor gietijzeren boogconstructies met glazen daken. Een hoge ijzeren toren ontstaat op de tekentafels van Gustave Eiffel. Diezelfde materialen neemt Guadet mee in zijn ontwerp voor een postgebouw, het enige in Frankrijk waar je dag en nacht terecht kon. Het nieuwe gebouw werd officieel ingehuldigd op 14 juli 1888.

 

La Poste du Louvre op de hoek van de rue du Louvre en de rue Étienne Marcel, werd in 1886 ontworpen door architect Julien Guadet

In 2015 gaan de loketten definitief dicht. Pas in 2012 geeft de Poste Immo, de vastgoeddochter van Le Groupe La Poste, opdracht om deze uitzonderlijke site te renoveren met de ambitie om het open te stellen voor de stad en er een plaats van te maken die voor iedereen toegankelijk moet zijn. Het project wordt toevertrouwd aan architect Dominique Perrault. Hij is het meest bekend om zijn ontwerp van de Bibliothèque nationale de France. Bij de start van het project werden de totale kosten van de ingrijpende renovatie geraamd op 140 miljoen euro. Echter door onvoorziene vertragingen vanwege asbestverwijdering en covid lopen de kosten hard op. Op 2 juni 2020 wordt het monumentale gebouw ook nog eens geteisterd door een brand, waarschijnlijk veroorzaakt door een gaslek.

 

Het project wordt toevertrouwd aan architect Dominique Perrault

Maar op 18 januari 2022 is het dan zover, de inhuldiging door de minister van Economie, Bruno Le Maire in aanwezigheid van de burgemeester van Parijs, Anne Hidalgo en de burgemeester van het centrum van Parijs Mr. Ariel Weil. Duidelijk is nu te zien dat La Poste opmerkelijk is vanwege zijn monumentale stenen omhulsel en zijn metalen structuur van buitengewone afmetingen. Perrault heeft de 1.400 m² grote centrale binnenplaats van glas en staal gecombineerd met hedendaagse architectuur  en op vier plaatsen geopend naar de stad. La Poste du Louvre is nu open voor voorbijgangers net als de naburige Galerie Vivienne en Véro-Dodat. Maar liefst vijf overdekte openingen geven toegang tot de centrale patio vanuit les rues du Louvre, Jean-Jacques Rousseau, Étienne Marcel en de passage Gutenberg. Op de begane grond heb je toegang tot 13 winkels. De winkels bevinden zich aan de zijde van de rue Étienne Marcel en de rue Jean-Jacques Rousseau.

Perrault heeft de 1.400 m² grote centrale binnenplaats van glas en staal gecombineerd met hedendaagse architectuur 

Naast 17 sociale woningen bevat het monumentale gebouw ook een vijf sterren hotel van ondernemer Laurent Taïeb. Het hotel, Madame Rêve, heeft de architectuur van het gebouw uit de negentiende eeuw behouden, althans op de begane grond. De kleur zwart voert er de hoofdtoon: “C’est la couleur du chic Français”, aldus Monsieur Taïeb. Maar zodra de lift is genomen en de verdiepingen zijn beklommen naar de vierde en vijfde verdieping van het gebouw, neemt  Madame Rêve haar gasten mee naar de 21e eeuw. Het hotel heeft 82 kamers en suites  met verschillende uitzichten op de hoofdstad, waarvan de helft een balkon heeft. Het hotel heeft een  panoramisch restaurant met een adembenemend uitzicht, genaamd Plume, met Japanse invloeden.

Restaurant La Plume - Foto ©  Madame Rêve

Inmiddels belooft Madame Rêve ons de 7e hemel. Op de top van het Louvre-postkantoor verbergt ROOF, een subliem U-vormig terras met 500 zitplaatsen en weer een prachtig uitzicht over heel Parijs. Het uitzicht op Saint-Eustache, de Notre Dame en de Eiffeltoren is uitzonderlijk. Hier lijkt de tijd stil te staan.

ROOF, een subliem U-vormig terras met 500 zitplaatsen - Foto © Madame Rêve

 

15.000 m² zal worden ingenomen door kantoren, verdeeld over twee niveaus plus entresol, voorzien van architecturale elementen zoals de metalen ‘Guadet-structuren’ in Eiffel-stijl met grote glazen oppervlakken die zorgen voor natuurlijk licht op alle werkplekken.. Verder is er een politiebureau gevestigd, een kinderdagverblijf en dè nieuwe versie van het Louvre-postkantoor, het enige Franse postkantoor dat tot middernacht open is, zeven dagen in de week. In de kelders zijn nog steeds de parkeerplaatsen voor postauto’s ondergebracht.

 

Felix Potin

Na mijn bezoek aan La Poste en Madame du Rêve maak ik gebruik om nog een iconisch pand te bezoeken; het voormalige hoofdkantoor van Felix Potin op de hoek van de rue Réaumur 51 en de boulevard Sebastopol nummer 99. Gelukkig op loopafstand van La Poste. Ik neem de rue Étienne Marcel in oostelijke richting, steek over bij de rue Montmartre en neem de derde zijstraat aan de linkerkant: De rue de la Chaussee d’Antin. Deze loop ik af tot aan de boulevard Sebastopol die ik links vervolg totdat deze gekruist wordt door de rue Réaumur. De rue Réaumur steek ik even over zodat ik een prachtig gezicht heb op een rijk geornamenteerd gebouw met een prachtige koepel uit de belle époque. Gebouwd in 1910 door architect Charles Lemaresquier. De imposante neobarokke constructie en de uitbundige, cilindrische hoektoren zijn een knipoog naar de welvaart van Félix Potin, het bedrijf dat hij bezat. Een Monoprix-supermarkt bezet nu de ruimte, maar de naam van het voormalige bedrijf blijft op de stenen gevel gegraveerd. Een herinnering aan de man die de eerste Franse supermarktketen oprichtte. 

Het begon allemaal in 1836. De jonge Jean Louis Félix Potin, een boerenzoon uit Arpajon in het huidige departement Essonne , vond op 16-jarige leeftijd een baan als kruidenier assistent in de rue du Rocher in het achtste arrondissement van Parijs. Acht jaar en een schat aan ervaring later, richtte hij zijn eigen bedrijf op aan de rue Neuve-Coquenard 28, in het negende arrondissement. Hij was toen nog maar 24 jaar oud. Zijn winkel leek veel op andere lokale verkooppunten en was verre van revolutionair. Bij de ingang stonden vaten met pruimen en olijven en binnen hingen slierten gerookte haring en suikerbrood. De locatie aan een drukke, door vrouwen bezochte straat bleek echter een verstandige keuze. 

Potin wilde de gebruikelijke verkooppraktijken opschudden. Geïnspireerd door Le Bon Marché en andere nieuwe warenhuizen die destijds verschenen, concentreerde hij zich op het verkopen van grote hoeveelheden voor lage prijzen, in plaats van grote winsten te maken op artikelen die van tijd tot tijd werden gekocht. Sommige producten werden zelfs met verlies verkocht, maar dit werd al snel gecompenseerd door de opwaardering op meer luxe artikelen zoals snoep. Bovendien was hij de eerste die de prijzen voor zijn waren aankondigde, waardoor de consument een vast bedrag werd gegarandeerd.

Het voormalige hoofdkantoor van Felix Potin op de hoek van de rue Réaumur 51 en de boulevard Sebastopol nummer 99

 

Potin was constant op zoek naar nieuwe producten en waagde een gok met chocolade door een cacaomolen te installeren op de binnenplaats achter zijn winkel. Gesterkt door dit succes opende hij in 1860 nog een winkel - die aan de Boulevard de Sébastopol - gevolgd door een derde aan de rue de Rennes 140.

Potin wilde zijn winkels zo efficiënt mogelijk bevoorraden en bouwde in 1861 een fabriek in de buurt van het Bassin de la Villette. De haven van La Villette was de eerste rivierhaven in Frankrijk en de fabriek bevond zich  op de hoek van de rue de l’Ourcq in de buurt van de stations van Belleville-La-Villette en Paris-Abattoirs, de slachthuizen van Parijs aan het einde van de 19^e eeuw.

Vervolgens nog een fabriek in Pantin in 1881 – om olie te bottelen, mosterd en andere specerijen te produceren, suikerklontjes te maken, koffie te branden, likeuren te distilleren, koekjes en snoep te verpakken, maar ook groenten in blik en hij bereidt vleeswaren. Hij gebruikte de twee sites ook om producten te bewaren die hij rechtstreeks uit heel Frankrijk haalde. Dit maakte tussenpersonen overbodig en dus lagere kosten mogelijk. In de loop van de tijd verwierf Potin percelen grond in Zuid-Frankrijk en Tunesië, die hij gebruikte om zijn eigen fruit, groenten en wijnen te verbouwen.

 

De prachtige art-deco gebouwen, waaronder die aan de rue de Rennes (l) en de boulevard Sebastopol (r), blijven het levende bewijs van de durf en het talent van deze moderne retail pionier.

Door zijn innovatieve businessmodel had de zakenman volledige controle over zijn aanbod, terwijl hij ook een solide merkstrategie lanceerde voor rivaliserende bedrijven. Sardines, noedels, koffie en chocolade werden allemaal verpakt in de fabrieken en verkocht onder de naam Félix Potin. In zijn winkels konden klanten meel, kaas, gedroogd fruit, specerijen, snoep, conserven, wijnen en likeuren vinden, evenals hygiëne- en hardware producten. Kortom, alles wat moeder de vrouw ooit nodig zou kunnen hebben. In 1870 begon het bedrijf met het aanbieden van een nieuwe dienst: thuisbezorging. De voertuigen die door de Franse hoofdstad reden, versierd met de merknaam Félix Potin, hielpen ook bij het opbouwen van de reputatie van het bedrijf. 

Maar het klinkende succes wekte veel jaloezie. In november 1870, terwijl de Duitsers Parijs belegerden, verspreidde zich een vreemd gerucht door de Franse hoofdstad. Potin de kruidenier zou ervan zijn beschuldigd een speculant te zijn en zich van het leven hebben beroofd in plaats van met zo'n oneer geconfronteerd te worden. Het tegendeel bleek waar. Potin had juist niet geprofiteerd van de tekorten om de prijzen op te drijven, maar had zijn waren zelfs tegen lagere prijzen verkocht en zelfs kantines van gratis voedsel voorzien. De inwoners van Parijs deden hem recht door zich massaal naar de boulevard de Sébastopol te haasten om hem te bedanken. Helaas kon de zakenman van dit gebaar nauwelijks genieten, want hij stierf in juli 1871 op 51-jarige leeftijd. Zijn weduwe, Joséphine, die altijd met hem had samengewerkt, nam het bedrijf over met hun drie zonen en twee schoonzonen. 

In het begin van de 20e eeuw was Félix Potin de eerste supermarktketen ter wereld. Het had tien fabrieken, vijf wijnkelders, 70 dochterondernemingen en duizenden partnerverkooppunten die werden bevoorraad door de magazijnen van Félix Potin, die bijna 1,5 miljoen vierkante meter besloegen. Alleen al de fabrieken in Parijs hadden in 1906 1.800 mensen in dienst en breidden hun aantal uit tot 8.000 in 1926. In die tijd werd ook het prachtige art-nouveaugebouw gebouwd aan de Rue de Rennes tussen Montparnasse en Saint-Germain-des-Prés in 1904, samen met met de renovatie van het historische hoofdkwartier aan de Boulevard de Sébastopol in 1910. 

Tot het einde van de jaren vijftig behield het bedrijf zijn familiale aspect. Maar in de snel veranderende Franse economie werd Félix Potin verkocht aan vastgoedspeculanten en financiers die weinig interesse hadden om het bedrijf te moderniseren. Al snel waren er in heel Frankrijk supermarkten en grootwinkelbedrijven. De Félix Potin-winkels waren niet meer in staat om de enorme concurrentie het hoofd te bieden en begonnen in het begin van de jaren tachtig in aantal af te nemen voordat ze in 1995 hun deuren voorgoed sloten. 

Het merk is misschien verdwenen, maar oudere Parijzenaars zullen zich de beroemde slogan nog herinneren: "Félix Potin, on y revient !"

KONINGSDAG 2022 IN PARIJS

Je merkt het al als je met de auto de oversteek maakt bij de Seine van het eerste, naar het zevende arrondissement. Rijdend via de altijd drukke place de la Concorde zie ik voor mij het prachtige gebouw van de Chambre des Députés of de Assemblée Nationale. De Franse Tweede Kamer is gevestigd in het Palais Bourbon. Dit paleis, gebouwd in 1722, is genoemd naar de eerste eigenares, de hertogin van Bourbon, een buitenechtelijke dochter van Lodewijk XIV. Het ligt pal tegenover de Madeleine, aan de overkant van de Seine, daar waar de Place de la Concorde wordt verbonden door de sobere Pont de la Concorde met de chique Quai d'Orsay. Ik ben op weg naar het nobele Faubourg Saint-Germain, de wijk van de adel en de aristocratie, vol met ministeries en ambassades. 

Het zevende arrondissement behoort tot 'les beaux quartiers'. Het is een gegoede buurt, waar de huren en koopprijzen behoorlijk hoog zijn. Een groot arrondissement, met lange straten en lanen, die tal van oude hôtels herbergen, vaak met grote tuinen. Hôtel komt van het Latijn; 'hospitum', herberg. In de 17e eeuw oorspronkelijk het huis van een adellijke heer. Later werd het de algemene aanduiding voor paleisachtige gebouwen met een privé of openbaar karakter.

Ik parkeer mijn auto in de rue Saint Dominique. Het is bijna 11.30 uur en een voorjaarszonnetje verlicht de vanillekleurige gevels van de huizen. Ik ben op weg naar de rue de Grenelle 85, de ambtswoning van onze ambassadeur in Frankrijk; Z.E. Mr. Pieter de Gooijer voor het Koningsfeest 2022

 

Volgens militair protocol worden eregasten begroet met het presenteren en neerlaten van de sabel.  Door het handvat naar het gezicht of de borst te brengen, moet duidelijk worden dat het wapen met overtuiging wordt gehanteerd (“met het hart” of “met het verstand”)

De prachtige ambtswoning van onze Ambassadeur is gevestigd in het voormalige Hôtel d'Avaray. In 1718 kreeg de architect Jean-Baptiste Le Roux van Claude Théophile de Bésiade, markies van Avaray, de opdracht een luxueuze residentie te bouwen nabij het buurtschap 'près de la justice Saint-Germain'. De bouw nam ongeveer twee jaar in beslag. Directe nazaten van de familie Bésiade d’Avaray verkochten dit herenhuis in 1920 aan de Nederlandse regering en sinds die tijd is het Hôtel d’Avaray de officiële residentie van de ambassadeurs van het Koninkrijk der Nederlanden in Parijs.

 

Ook dit jaar is de Koningsdagreceptie van onze ambassadeur druk bezocht

Koningsdag in Parijs, en op de een of andere manier weten ze bij onze ambassade in Frankrijk altijd een stralende dag uit te kiezen. Het is altijd een eer om (weer) te worden uitgenodigd voor een festiviteit in de chique Nederlandse residentie. De laatste keer was in 2019. Daarna werd het stil vanwege de Covid. Vol trots toonde ik natuurlijk op Facebook mijn persoonlijke uitnodiging. Vreemd dat je dan reacties krijgt zo in de trant van; “zo, gaat daar ons belastinggeld naar toe?” Vreemd of misschien toch niet? Ik heb de eer gehad om vaker te zijn uitgenodigd door onze ambassadeur maar ook door zijn voorganger Dhr. Ed Kronenburg. Sinds augustus 2017 is Pieter de Gooijer onze ambassadeur in Frankrijk. Geen wonder want Nederland en Frankrijk delen niet alleen een rijk verleden en vormen al jaren een hecht partnerschap, we zijn ook nog eens grondleggers van de Europese Unie. Wat ik ook niet wist was dat Nederland en Frankrijk aan elkaar grenzen. In de Cariben weliswaar. Sint Maarten grenst namelijk aan Saint-Martin.

 Onze ambassadeur Z.E. Mr. Pieter de Gooijer met zijn gezin - Foto © Bart Koetsier

Een voor een sluiten de gasten zich aan. Dat betekent honderden handen schudden voor onze ambassadeur en zijn charmante partner mevrouw Julie Vermooten, die er beiden op staan om een ieder persoonlijk te verwelkomen. Vertegenwoordigers van defensie van diverse grootmachten, leden van verschillende ambassades, maar met name Nederlanders uit het Franse bedrijfsleven en verenigingen waaronder het CAPA, 'Club Affaires Paris Amsterdam', de NZGF, de Nederlandse Zaken Gemeenschap Frankrijk en ANEAS, de oudste Nederlandse vereniging in Frankrijk. De Koningsdagreceptie wordt jaarlijks mede mogelijk gemaakt door de steun van zowel het Franse- als Nederlandse bedrijfsleven waaronder: Gebr. Barendsen B.V. Borst Bloembollen, Van den Bos Flowerbulbs B.V. World Fflower Inc., Van Drie Group, stompetoren kaas, Florapodium en Heineken Frankrijk. 

De ambassade is er niet alleen voor de belangen van de 1700 Nederlandse bedrijven actief in Frankrijk of de 1300 Franse bedrijven in Nederland maar ook voor  ruim 60.000 Nederlanders die permanent wonen en werken in Frankrijk. Prioriteit wordt gegeven aan start-ups en mkb, juist omdat deze bedrijven een belangrijke bijdrage leveren aan innovatie en groei. Dus niet alleen maar voor paspoorten, ID-kaarten en visa!.

 

Voor de ambassadeur bracht ik een speciaal cadeau mee. Mijn derde boek waarvoor hij het voorwoord heeft geschreven - Foto © Bart Koetsier

Zoals altijd onder de genodigden vele Nederlanders wonend en werkend in en om Parijs waaronder ook verschillende leden van het Atelier Néerlandais (AN), waar ik zelf ook lid van ben. Het AN, is onderdeel van de Nederlandse ambassade, een springplank speciaal voor Nederlandse ondernemers, zelfstandigen en organisaties in de creatieve bedrijfstakken, waarvan de voornaamste: architectuur, fotografie, filmproductie, illustratie, graphic novel, kunsthandel, ontwerpdisciplines, podiumkunsten, uitgeverij etc. Het AN, onder de bezielende leiding van  cultureel attaché Friso Wijnen en Lilian Widdershoven, helpt zowel marktgerichte ondernemers als culturele instellingen hun positie op de Franse markt te versterken. Hier krijgen zij de benodigde ondersteuning en een plek om te netwerken met Franse partners maar ook ruimte voor ontmoetingen en presentaties, denk aan fotoshoots, modeshows, concerten, recepties, exposities. Buiten co-werkplekken en kleinere ruimtes om contacten afzonderlijk te ontvangen, wordt de ruimte regelmatig ingezet voor culturele evenementen. Tijdens beurs- en festivalweken is het Atelier Néerlandais de Nederlandse locatie in Parijs, denk aan Paris Photo, D’Days, FIAC, Futur en Seine, Paris Design Week en de modeweken.

vlnr. Dhr. Hein Duijnstee - creatief directeur Stordes, Dhr. Friso Wijnen ambassaderaad en cultureel attaché en Mevr. Lilian Widdershoven – Hoofd van het Atelier Néerlandais

Je kunt je indenken dat het netwerken was geblazen, ook voor mij! Zo had ik weer een ontmoeting met de Nederlandse modeontwerper Louise Jacqueline. Met haar eigen modelabel wil ze elke vrouw met haar creaties tot bloei brengen, tot de perfecte versie van zichzelf. Haar inspiratie haalt ze uit de tulp. De vormen, belijningen, verfijndheid zijn allemaal te herleiden naar deze bloem die voor haar staat voor de kracht van de vrouw. Elke creatie draagt dan ook de naam van een tulp Deze vormen en kleuren staan centraal in de stijl van haar label LOUISEJACQUELINE”. Onderneemster, ontwerpster en couturière. In Frankrijk is er een betere omschrijving voor zo iemand; ‘une créatrice’.

 

vlnr. Marianna Stepanian, attaché voor UNESCO bij de Nederlandse ambassade en modeontwerper Louise Jacqueline

Louise Jacqueline zal zich zeker geïnspireerd voelen door de speciale tulpen die de residentie van onze ambassadeur sieren. Een primeur; deze tulpen, geleverd door Barendsen BV, en veredeld door de bedrijven Flowerworld, Boots en Borst representeren de ‘crème de la crème’ van de Nederlandse bloemenwereld. Wat deze tulpen zo bijzonder maakt, naast de schitterende kleuren, is dat dit de tulpen van de toekomst zijn. Ze worden nu voor het eerst veredeld, in zeer kleine oplage, daarna wordt het ras vermenigvuldigd. De bloemen in de residentie vormen een Nederlandse primeur, een stukje toekomst, want ze zullen pas over 15 jaar in de winkels te koop zijn.

 

Een Nederlandse primeur de tulpen van de toekomst - Foto © Bart Koetsier

Onmiskenbaar vanwege zijn lengte is de persoon die in Parijs bekend staat als de man van 300 miljoen Hij kreeg het voor elkaar dat de Franse overheid 300 miljoen heeft uitgetrokken voor het aanleggen van 650 kilometer aan onafgebroken en veilige fietspaden in en rondom Parijs, om zo de belangrijkste voorsteden van de regio met elkaar te verbinden. Het idee is geënt op het bestaande regionale treinnetwerk de RER. Het bedrag is 60% van de totale investering die nodig is. De totale investering voor de RER-V bedraagt 500 miljoen. Stein van Oosteren is attaché bij de Nederlandse Permanente Vertegenwoordiging van UNESCO, de VN –organisatie voor cultuur, onderwijs, wetenschap,  communicatie en informatie.

 

vlnr. Dhr. Stein van Oosteren met Mr. Loïc Lejay,  Inspecteur ICPE DREAL - (Direction Régionale de l'Environnement, de l'Aménagement et du Logement)

De uitnodiging die ik mocht ontvangen was niet alleen uit naam van de ambassadeur maar ook van de permanente vertegenwoordiging van de UNESCO en de OCDE: de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling. Een samenwerkingsverband van 38 landen om sociaal en economisch beleid te bespreken, te bestuderen en te coördineren. De aangesloten landen, waaronder Nederland, proberen gezamenlijke problemen op te lossen en trachten internationaal hun beleid af te stemmen. Hier sprak ik met ambassadeur Guido Biessen. De in Parijs gevestigde Organisatie is een forum voor overheidsfunctionarissen om de impact en ontwikkeling van beleid dat het sociaal-economisch welzijn van de burgers in de hele wereld moet verbeteren, te bespreken en te analyseren. De activiteiten worden aangestuurd door een secretariaat bestaande uit economische en beleidsanalisten die vertrouwd zijn met alle aspecten van de economie.

vlnr. Mevr. Karin Kok, Dr. Guido Biessen – Ambassadeur PV OESO en Dhr. Stephan Raes - Hoofd afdeling Structuur- en industriebeleid OECD

Binnenkort maken jullie kennis in een van mijn volgende blogs met Yama Saraj, vluchteling uit Afghanistan en lid van het Atelier Néerlandais. Hij vertelde mij over de roadtrip die hij maakte naar het geboortedorp van zijn vader in Afghanistan, meer dan zevenduizend kilometer over de weg. Iedere ochtend gaf hij boksles aan kinderen. Boksen had ook hem geholpen bij het overwinnen van zijn angsten en voor zijn Afghaanse leerlingen bleek dat niet anders. Dat bracht hem op het idee voor een  ‘slimme bokszak’, om mensen op afstand te trainen. Het ontwerp moest simpel zijn, zodat het waar ook ter wereld lokaal geproduceerd kan worden.  Inmiddels woont en werkt hij in Parijs aan diverse virtuele programma’s gericht op conditie, kracht en welzijn, programma’s voor vluchtelingen, maar ook voor politie en soldaten.

vlnr. Mevr. Ruth van der Waall-Schaeffer - theologe/ predikante Nederlandse Protestantse Kerk Parijs, Wouter Kok – KAUSA communicatie & Design, Yama Sarai en Mevr. Jeanny van der Vliet

Kijk je op zijn profiel dan lees je Parijzenaar, Francofiel,  geboren in Eindhoven in het Koninkrijk der Nederlanden. Basiswaarden: Respect, tolerantie, ruimdenkendheid & gezond verstand plus levensvreugde. Bob Franke geeft de Eiffeltoren namelijk een oer Hollands tintje. Sinds april 1999 is Bob ‘manager operations’ van de 133 jaar oude IJzeren Dame in Parijs of officieel ‘Société d'Exploitation de la tour Eiffel. Reden om binnenkort met hem in gesprek te gaan als voorbereiding op een toekomstige blog.

Een toast op onze koning door de Nederlander Bob Franke manager operations van de Tour Eiffel

De Koningsdag in de residentie was duidelijk soberder dan andere jaren. Een en ander heeft natuurlijk te maken met de oorlog in Oekraïne. Toch is het een gedenkwaardig moment aldus de ambassadeur in zijn speech dat het weer de eerste keer is sinds het uitbreken van de coronapandemie dat we Koningsdag op de residentie kunnen vieren en het glas kunnen heffen op de verjaardag van onze Koning Willem-Alexander. Echter, het is ook een donkere tijd. Voor het eerst sinds decennia woedt er oorlog op het Europese continent. “Een ieder van u heeft zeker de gruwelijke beelden uit Oekraïne nog helder op het netvlies staan. We moeten Oekraïne blijven steunen, en de bevolking en regering waar nodig helpen. Nederland draagt, net als Frankrijk, bij met humanitaire hulp, grote inzamelingsacties en wapenleveranties. Deze oorlog zal pas ten einde zijn als Rusland de wapens neerlegt. En er is pas sprake van vrede als oorlogsmisdaden worden bestraft”, aldus onze ambassadeur in zijn speech.

 In zijn speech stond Z.E. Pieter de Gooijer stil bij de oorlog in Oekraïne

Speciale gast was de ambassadeur van Oekraïne Z.E. Vadym Omelchenko

Dhr. Omelchenko hield een korte en indrukwekkende toespraak

Vervolgens is het woord aan zijn speciale gast Z.E. Vadym Omelchenko, sinds 2020 ambassadeur van Oekraïne in Frankrijk. Vóór 1991 vormde Oekraïne de Oekraïense Socialistische Sovjetrepubliek binnen de Sovjet-Unie en werd in Frankrijk vertegenwoordigd door de Russische ambassade. Na zijn onafhankelijkheid opende Oekraïne in 1993 zijn ambassade in Parijs. Dhr. Omelchenko hield een korte en indrukwekkende toespraak waarin hij verwijst naar de onrechtmatige oorlog in Oekraïne maar spreekt een warm woord van dank uit voor de ondervonden vriendschap en support van Nederland.

 

Lang leve onze Koning, hoera, hoera, hoera !

Mevr. Julie Vermooten met de oudste dochter

In zijn dankwoord stipuleert onze ambassadeur nog eens dat juist door de Russische invasie in Oekraïne de toenadering tussen Europese landen is gegroeid. Maar ook zijn de banden tussen Nederland en Frankrijk nauwer dan ooit.  De zeer spannende presidentsverkiezingen waren voor Nederland een belangrijk vertrekpunt om onze toch al goede betrekkingen extra te verbeteren. “We hebben elkaar nodig, op het gebied van energie, cultuur, veiligheid en Europese samenwerking”, aldus Pieter de Gooier. Een extra reden om het glas te heffen, natuurlijk na het zingen van twee coupletten van ons volkslied. Lang leve onze Koning, hoera, hoera, hoera !

Laat ik eerlijk zijn. Het eerste couplet ken ik uit mijn hoofd voor het tweede couplet heb ik toch echt een spiekbriefje nodig