MONTMARTRE VIERT DE VERBEELDING

Een vreemde titel maar het heeft allemaal te maken met het thema van de 91^e editie van de traditionele ‘Fète des Vendanges’, de Parijse wijnfeesten die jaarlijks in oktober worden gehouden. Vijf dagen lang, van 9 tot en met 13 oktober 2024, vieren de acht districten van het 18^e arrondissement het oogstfeest van de ‘Clos Montmartre’. Al sinds 1934 beleeft Montmartre in oktober, de wijnmaand,  de vijf gelukkigste dagen van het jaar. Vijf dagen lang straatshows, concerten, muziek, optochten, rondleidingen, modeshows en zelfs een nachtrace, maar vooral proeven, proeven en nog eens proeven.

 

Al sinds 1934 beleeft Montmartre in oktober, de wijnmaand,  de vijf gelukkigste dagen van het jaar

Vroeger was Montmartre een echt wijndorp met meerdere wijngaarden. Waar nu de Place Pierre ligt strekte zich een wijngaard uit. Dat was ook het geval tussen de rue Tardieu en de rue d'Orsel, op de place Jean-Baptiste Clément en rondom het Château des Brouillards. De genadeslag werd gegeven door de exploitatie van kalkgroeven in de hellingen van Montmartre. Over de oudste wijngaard van Parijs, de huidige Clos Montmartre, doen verschillende verhalen de ronde. Volgens de romantici werd de wijngaard al in de Gallo-Romeinse tijd aangeplant. De realisten echter vertellen een heel ander verhaal: In 1932 besloot de stad Parijs om door zijn ’Service de Jardins’, op de hoek van rue des Saules en de rue Saint Vincent, een wijngaard te laten aanplanten ter voorkoming van een gepland vastgoedproject. Dit alles op initiatief van figuren uit de buurt waaronder Pierre Labric, burgemeester van de ‘Commune Libre’, Jean-Louis Forain, Francisque Poulbot en Adolphe Willette, oprichters van de Republiek Montmartre en Victor Perrot, voorzitter van de Vereniging ‘Le Vieux Montmartre’. E werden wijnstokken aangeplant, geschonken door de stad Parijs. Sinds 1934 viert Montmartre elk tweede weekend van de maand oktober zijn wijntraditie en verwelkomt het de komst van de nieuwe wijnoogst uit zijn wijngaard.

 Clos Montmartre - Foto's Ronald Balder

Opening

Op woensdag 9 oktober 2024 om 19.00 uur vindt de opening plaats in het 18^e-eeuwse stadhuis van Montmartre aan de place Jules Joffrin. Ceremoniemeester Marco Avallone, begeleid door zijn trouwe koor ‘Envie de Chant’, nodigt iedereen uit om de opening van het 91^e wijnfestival te komen vieren. De toegang is gratis afhankelijk van de beschikbaarheid. Na het optreden van het koor is het tijd voor een betoverende bal die het stadhuis, tot in de late uurtjes, in vuur en vlam zet.

 

Rondleidingen

Op 9 oktober om 11.00 uur, 10 oktober om 14.00 uur en 11 oktober om 14.00 uur en 16.00 uur zijn er speciale rondleidingen in de wijngaard. Deze plek, doordrenkt van geschiedenis, spreekt nog steeds tot de verbeelding. Je wordt persoonlijk rondgeleid door de kunsthistoricus Jean-Manuel Gabert die met passie vertelt over het ontstaan van de ‘Clos Montmartre’. Vooraf reserveren op de website is een must. Klik hier om te reserveren.

 

Decibels Vendanges

Luister en ontdek de huidige Franse- en buitenlandse muziekscene tijdens de ‘Decibels Vendanges’. Laat je vier dagen lang verrassen door nieuwe talenten uit de muziek en dancescene. Op 9, 10, 11 en 12 oktober zijn er gratis live muziekconcerten op drie locaties in het 18^e arrondissement: Le Hasard Ludique - 128 Avenue de Saint-Ouen,  Be-Jazzy - 12 Avenue de la Porte de Montmartre en ADN Montmartre -  14 Rue Muller. Pop, psychorock, electro, rap, soul r&b, hiphop, folk en song. ‘Decibels Vendanges’ verrast je met een enorme diversiteit aan muziek. Alle concerten beginnen om 20.00 uur.

 

Parcour du Goût

Bevrijd je smaakpapillen en verlangens terwijl je meer dan 150 exposanten ontmoet tijdens het beroemde ‘Parcours du Goût’. Zoals elk jaar presenteren Franse wijnbouwers en producenten hun regionale producten op de top van de 130 meter hoge Butte Montmartre. Aan de voet van de Sacré-Coeur flaneren fijnproevers over de kasseien om hier en daar het beste van de Franse terroirs te ontdekken. Vrijdag 11 oktober, zaterdag 12 oktober en zondag 13 oktober van 10.00 tot 23.00 uur. De rues Azaïs, Saint-Eleuthère, Cardinal Guibert, Cardinal Dubois en de Parvis du Sacré Cœur. Ook hier is de toegang gratis.

 

Zoals elk jaar presenteren Franse wijnbouwers en producenten hun regionale producten op de top van de 130 meter hoge Butte Montmartre

Tijdens het ‘Parcour du Goût krijg je twee uitzonderlijke Clos Montmartre 2023 aangeboden: een weelderige en genereuze ‘rosé cuvée’, en een rode met zorgvuldig geselecteerde druivensoorten, in de geest van solidariteit en gezelligheid. De rosé is een heldere zalmpioenrosé (unieke en atypische kleur in de huidige rosés), met magenta accenten, de neus is openhartig, intens, bloemig, citroenachtig, in de mond gaan frisheid en volume samen.

De vintage 2023 kun je proeven op Place Jean Marais

Het rood heeft een dieppaarse kleur, met intens geroosterde, kruidige en koffietonen. In de mond is de aanzet schoon en ruim, de tannines bedekt en soepel, met aroma's van toast en zwart fruit. Je krijgt de gelegenheid om ze te proeven op Place Jean Marais en het hele jaar door om ze te kopen op de website van het Comité: www.comitedesfetesdemontmartre.com en in het Musée de Montmartre aan de rue Cortot nummer 12. Alle opbrengsten uit de verkoop door een team van vrijwilligers komen ten goede aan diverse goede doelen. 

 

Le Grand Défilé

Maar wat je absoluut niet mag missen is op zaterdag 12 oktober ‘Le Grand Défilé’ en ‘Le Ban des Vendanges’. Een optocht door de straten van het oude Montmartre van alle wijn broederschappen uit geheel Frankrijk begeleid door diverse muziekkorpsen en culturele verenigingen. Ruim vijftig broederschappen uit Frankrijk en elders komen samen tijdens dit Grand Défilé. Le Ban des Vendanges wordt geopend door de leden van de 'République Montmartre' onder leiding van hun 11^e president Mr. Alain Coquard.

 De 11^e president van de République Montmartre Mr. Alain Coquard

Dat van die republiek vraagt even om een nadere toelichting. Montmartre is net als Passy, Belleville en la Butte-aux-Cailles een van de meest karakteristieke wijken van Parijs en zal nooit helemaal van Parijs worden. En dat heeft sterk te maken met het verleden. De eerste burgemeester van het zelfstandige Montmartre was Jacques-Félix Desportes, zoon van een rijke Franse koopman. Hij werd gekozen tot burgemeester van Montmartre op 22 mei 1790 en zetelde in het dorpsraadhuis op de eerste verdieping van de oude pastorie op Place du Tertre nr. 3. Het dorp telde toen slechts 400 inwoners. Montmartre was een klein zelfstandig dorp in het departement van de Seine en werd 1 januari 1860 geannexeerd door het grote Parijs. Het grootste deel van het grondgebied is sinds die tijd het 18e arrondissement van de hoofdstad. 

Op 11 Mei 1921 richtte  Jules Depaquit de l'Ètat Montmartrois (de republiek Montmartre) op. Ontstaan uit een vriendenclub van voornamelijk kunstenaars, met inbegrip van de beroemde striptekenaar Poulbot, die later zijn naam gaf aan de kinderen (les Poulbots) van Parijs. Geraakt door het leed van deze kinderen opende Poulbot in 1920 een apotheek om hen te helpen. En het was in 1939 dat Lucien Pinoteau, vriend van Poulbot, deze missie overnam en haar de naam ‘Association des P'tits Poulbots’ gaf. Het werd representatief voor Montmartre en de P'tits Poulbots, gekleed in infanteriekostuum uit 1813, maken nu nog steeds deel uit van de folklore. Zij verzorgen entertainment voor feesten, optochten en ceremonies.

Les P'tits Poulbots gekleed in infanteriekostuum uit 1813

 

De eerste wet van het vrije Montmartre  was de scheiding van Montmartre en de staat: “Voor wat tegen is en tegen wat vóór is”. In 1921 vestigde ‘La Commune Libre de Montmartre’ zich op Place du Tertre. Hier werden de eerste verkiezingen gehouden waar men onder andere kon kiezen uit de  ‘Liste cubiste’ van Picasso en Max Jacob of nog beter voor de Dadaïstes van Tzara, Breton en Picabia. 

Bernard Beaufrère is de huidige nog in leven zijnde Garde Champêtre

In 1934 nam de nieuwe burgemeester, Pierre Labric, het initiatief  voor de wijnfeesten (Fète des Vendanges) elk jaar in oktober en in 1950 is het Syndicat d'Initiative du Vieux Montmartre opgericht met Anatole als Garde Champêtre de la Commune Libre. Anatole is overleden op 7 januari 1998 na 48 jaar in functie te zijn geweest. Bernard Beaufrère is de huidige nog in leven zijnde Garde Champêtre. Tegenwoordig zetelt ‘La Commune Libre du Vieux Montmartre’ in de rue Mont Cenis.

 

Het Grande Defilé Voor mij, samen met het oneindig proeven, een van de hoogtepunten van de Fète des Vendanges

Het Grande Defilé start om 11.45 uur vanaf de ‘Vignes du Clos Montmartre ‘ vervolgens > rue des Saules > rue de l'Abreuvoir > rue Girardon > avenue Junot > rue Caulaincourt > rue du Mont-Cenis > aankomst stadhuis van het 18e arrondissement zo rond 13.30 uur.. Voor mij, samen met het oneindig proeven, een van de hoogtepunten van de Fète des Vendanges. Dit jaar verwachten ze 400.000 mensen in de straten van Montmartre tijdens de vijf dagen van de wijnfeesten.

Bal des Vendanges

Maar dit Oogstfestival zou niet legendarisch zijn zonder het langverwachte concert, dat op zaterdagavond plaatsvindt. DJ Thierry Lecamp zal deze avond hosten met een eclectische en ritmische playlist, die belooft iedereen onder de sterren te laten dansen. Zaterdag 13 oktober van 16.30 uur tot en met 19.30 uur. Place Saint-Pierre. De toegang is geheel gratis.

 

Bal des Vendanges

Tot slot:

“De huwelijkse staat is als wijn: men kan er slechts goed over oordelen na het tweede glas”. Douglas Jerrold, journalist

 

“Wijn is onder de dranken de nuttigste, onder de medicijnen de lekkerste, en onder de voedingsmiddelen de aangenaamste”.

Deze wijsheid is niet van mij maar van de Griekse filosoof Plutarchus (46 – 120 n.C).

Santé! 

MIJN PARIJSE JUWEELTJES PER ARRONDISSEMENT (DEEL 2)

Voor deel1 met de juweeltjes uit de eerste 10 arrondissementen; klik hier.

 

La Cour Damoye (11^e)

Het verborgen steegje van de place de la Bastille. De Cour Damoye is een van de meest westelijk gelegen geheime passages van de Faubourg Saint Antoine. Discreet verscholen achter de drukke terrassen van de place de la Bastille ligt een van de mooiste passages van Parijs. De entree vind je op nummer 12. Een smalle poort die toegang biedt tot een van de meest charmante en rustige steegjes op de rechteroever. Iets meer dan 120 meter lang en 6 meter breed vormt de cour Damoye de verbinding tussen de place de la Bastille en rue Daval. De geschiedenis gaat terug naar 1778.  Een geplaveide enclave volledig gerenoveerd met respect voor de oorspronkelijke architectuur. Winkels en werkplaatsen met daarboven gelegen woningen getuigen van een architecturale homogeniteit. Blauwe regen langs de huizen zorgt voor een immense schoonheid en betovering. Niet toegankelijk voor autoverkeer maar als je je ogen sluit zou je bijna het geschreeuw van de koetsiers en hun door paarden getrokken koetsen kunnen horen. Deze straat speelt verstoppertje tussen smeedijzeren hekken en is een van mijn mooiste ontdekkingen van de Franse hoofdstad. Place de la Bastille 12, metrostation Bastille, lijn 1, 5 & 8.

 

Het binnenwerk van de klokkentoren van het Gare de Lyon

De klokkentoren van het Gare de Lyon (12^e)

De bijzonderheid van dit gebouw blijft de vierzijdige klokkentoren die 67 meter boven Seine-niveau uitsteekt. Gebouwd tussen 1895 en 1902 en vaak vergeleken met de Elizabeth toren in London, beter bekend als de Big Ben. De monumentale klok is een ontwerp van de beroemde horlogemaker Paul Garnier.  Paul Garnier werd geboren in november 1801 in de Vogezen en is beroemd omdat hij vrijwel alle stations in Frankrijk heeft voorzien van een stationsklok. Op de vierde verdieping, 400 traptreden verder, een van de eerste kamers met gebrandschilderde ramen, waar een oude tentoonstelling te zien is van originele posters, die vertellen over het rijke verleden van 'Compagnie du Paris-Lyon-Méditerranée'. In het midden een prachtige wenteltrap van hout en metaal waarmee je vervolgens de twee niveaus bereikt achter de vier grote wijzerplaten, elk met een doorsnede van 6,5 meter. De grote wijzers hebben een lengte van 4 meter en wegen zo'n 38 kilo per stuk; een constructie à la Eiffel van ijzer en glas. Het uitzicht vanuit deze hoge belfort is ronduit adembenemend. Place Louis Armand, metrostation Gare de Lyon, lijn 1 & 14 RER A, D & R.

 

Hoe bijzonder, een Chinese tempel verborgen in een parkeergarage

Les Olympiades, Chinese tempel (13^e)

Alles wat je hier ziet lijkt rechtstreeks vanuit Hong Kong of Shanghai te zijn overgevlogen. Op zondag is de wijk het drukst, als de Chinese families hun overbevolkte appartementen ontvluchten om te lunchen in de talrijke restaurants. Er zijn twee boeddhistische tempels. Eentje in de ondergrondse straat, rue du Disque, ter hoogte van nummer 81 avenue d'Ivry en de ander op het niveau van de woontorens, de Amicale des Teochew. Aan dezelfde kant van het trottoir, ter hoogte van de Tang-supermarkt ga je door het koopcentrum. Rechtdoor en dan links en je komt uit op een terras. Rechts zie je een grote tempel. Vergeet niet je schoenen uit te trekken. Een kleurenpalet van goud, rood en oranje, geurende wierookstokjes, offergaven en bloemenkransen vullen de gebedsruimte. Metrostation Olympiades, lijn 14 

 Passage d’Enfer (14^e)

Nee niet het beroemde parfum van parfumeur Olivia Giacobetti, maar een afgesloten straatje, beginnend aan de boulevard Raspail en parallel aan de rue Campagne-Première naar het zuidwesten. Aan de achterzijde maakt het een bocht van 90° naar een poort die weer uitkomt op de laatst genoemde straat. De Passage d’Enfer, Een privé weg, afgesloten door poorten. Het ontleent zijn naam aan de boulevard d’Enfer, de oude naam van de boulevard Raspail die leidt naar Place Denfert-Rochereau. Volgens verschillende bronnen komt de benaming van het ‘Bois d’Enfer’ dat dit plateau vroeger bedekte. Wat dit straatje zo bijzonder maakt is de on-Parijse sfeer en de symmetrie. Eigenlijk lijkt het meer op een filmdecor. Een autovrij straatje vol met kasseien, mooi gepleisterde huizen in pasteltinten, met houten raamluiken en authentieke straatlampen aan de huizen. De naam wekt misschien verwarring want waarom zou dit een verbinding naar de hel zijn. Misschien de verwijzing naar de vroegere naam van de boulevard Raspail, maar er wordt ook een verbinding gelegd dat de naam zou verwijzen naar ingestorte mijngroeves, Veelvuldig deden in het verleden zogenaamde sinkholes hele straten en huizenblokken inclusief bewoners verdwijnen in diepe gaten, wel degelijk een hel. Metrostation Raspail, lijn 4 & 6.

 

Ballon Air de Paris, Parc André Citroën (15^e)

Midden in het Parc André Citroën vind je een van de leukste attracties van Parijs en bij velen nog steeds onbekend: De Ballon Air de Paris. Een luchtballon gevuld met 6000 m3 helium die bij kalm weer regelmatig stijgt tot een hoogte van 150 meter. Een vlucht met deze verankerde luchtballon is uniek. Al sinds 1999 maken zo'n 50.000 toeristen per jaar een ballonvaart die zo'n 10 minuten duurt, een beleving die ik je zeker kan aanbevelen. 's Nachts licht de ballon die voorzien is van 6.400 led's, fraai op. In de mand onder de ballon kunnen steeds 30 personen mee om op 150 meter te genieten de stilte en van een ongekend uitzicht boven Parijs. Metrostation Javel-André Citroën, lijn 10, Balard, lijn 8.

 

Parc de Bagatelle (16^e)

Het Bois de Boulogne is hèt wandelgebied voor vele Parijzenaars. Diep in het bos beschermt een oude stenen muur een luxueuze botanische tuin die, wanneer ontdekt, aanvoelt als een echte ontdekking. Ik heb het over het Parc de Bagatelle. Een parel die zelfs door de Parijzenaars vaak over het hoofd wordt gezien. Als gevolg hiervan behoudt het het gevoel van een geheime tuin, een mysterie dat nog eens versterkt wordt door de locatie; verborgen in het uitgestrekte areaal van de bossen van Boulogne. In 1905 vertrouwde de stad Parijs de herontwikkeling van de tuinen toe aan de curator van ‘Les Jardins de Paris’: Jean-Claude-Nicolas Forestier (wel een toepasselijke naam). Aan hem zijn we het huidige ontwerp van het park verschuldigd met respect voor het verleden. Hij transformeerde  het terrein in weelderige, romantische botanische tuinen met behoud van de oorspronkelijke 18e-eeuwse rococo-tempels, grotten en meren. Er werden rozentuinen geplant en de ‘Roserie de Bagatelle’ werd opgericht met een collectie die nu 10.000 rozenplanten omvat, samengesteld uit 1.500 verschillende soorten. Het is inmiddels een van de oudste en belangrijkste rozentuinen in Frankrijk. Er is ook een iristuin, tuinen vol met pioenrozen en clematissen, waterspiegels en vijvers vol met waterplanten en waterlelies zoals wij die kennen van de schilderijen van Monet.

Allée de Longchamp, Route de Sèvres à Neuilly, Bois de Boulogne. Om daar te komen neem je de metro naar Pont de Neuilly, lijn 1 en vervolgens buslijn 43 of de metro naar Porte Maillot, lijn 1 en vervolgens buslijn 244. TIP: Buslijn 43 die vertrekt vanaf het Gare du Nord stopt voor de ingang van het park.

 

Square des Batignolles

Het dorp Batignolles (17^e)

Begrensd door de spoorlijnen en rangeerterreinen van Saint-Lazare en de avenue Clichy ligt in het 17e arrondissement het ‘dorp’ Batignolles. De dichter Verlaine groeide er op. De zangeres Barbara, altijd in het zwart gekleed, werd er geboren. De kunstschilder Éduard Manet en zijn vrienden, bekend als de ‘le groupe des Batignolles, hadden hier hun uitvalsbasis. Ze verzamelden zich in het Café Guerbois. De groep bestond uit schilders als Auguste Renoir, Claude Monet, Frédéric Bazille en anderen. Ze schilderden vele scènes van het caféleven. Hun oude ateliers zijn vervangen door kunstgalerijen. Ook de beroemde schrijver Émile Zola woonde tijdelijk in het dorp Batignolles. Traditioneel een arbeiderswijk met een diverse etnische bevolking, maar inmiddels een modieuze enclave, een wijk in wording voor de opkomende klasse beter bekend als ‘bobos’ oftewel les bourgeois bohemiens. Vol jonge créateurs en kunstenaars op zoek naar goedkope werkruimte. Een heerlijke buurt met een gemengde persoonlijkheid waarin verleden, heden en toekomst zij aan zij leven, tamelijk harmonieus. In de ogen van de meeste Parijzenaars is dit vooral een quartier résidentiel, onbekend bij de toerist en eigenlijk willen de inwoners dat ook zo houden, maar beslist de moeite waard om er eens een kijkje te nemen. In het hart ligt een prachtig park, Square des Batignolles, ontworpen door Jean-Charles Alphand in de naturalistische Engelse tuinstijl vol met oude platanen. Alle typische landelijke elementen uit die periode zijn aanwezig, een vijver, watervallen, een meanderende kunstmatige rivier, kronkelende zacht glooiende wandelpaden, zitbankjes en voor de kinderen is er een oude draaimolen. Een oase in de stad. Metrostation Pont Cardinet, lijn 14.

 

Dit intieme museum ligt verscholen in een tuin vol met betoverende geuren- en kleurenpracht

Het atelier van Susanne Valadon

Musée de Montmartre (18^e)

Dit intieme museum, dat eens het oudste hotel was op de heuvel, ligt verscholen in een tuin vol met betoverende geuren- en kleurenpracht. Hier zien we dat stenen een ziel hebben, want hoe had deze plek anders zo'n groot aantal vooraanstaande gasten kunnen trekken. Eigendom van Claude de la Rose of Rosimond, een acteur bij het Théâtre de Molière waar ook Molière deel van uitmaakte. Renoir had hier in 1875 zijn eerste Parijse adres en schilderde hier tal van meesterwerken, waaronder de absolute uitschieter Le Bal du Moulin de la Galette. Het doek hangt nu in het Musée d'Orsay en Le Balançoire – de Schommel, die nog steeds te zien is in de tuin. Van Gogh en Gauguin waren hier regelmatig te gast bij Émile Bernard. Vincent van Gogh woonde een stukje verderop in een uitspanning met de naam 'Aux Billards en Bois'. Hier schilderde Van Gogh in 1886 'La Guinguette', eveneens te vinden in het Musée d'Orsay. Op de tweede verdieping woonden Susanne Valadon en haar zoon Maurice Utrillo. Haar atelier is nog steeds te bezichtigen in het museum, in de staat of zij heel even haar atelier heeft verlaten. Als ongetrouwde moeder van de latere schilder Maurice Utrillo verdiende ze geld als model voor Renoir en Henri de Toulouse-Lautrec om in haar onderhoud te voorzien. Ze schilderde zelf ook. Rue Cortot 12, metrostation Abesses, lijn 12.

 

Rusland in Parijs

Église Saint-Serge-de- Redonège (19^e)

De rue de Crimée nummer 93 vlakbij het prachtige parc des Buttes-Chaumont. Een eenvoudig hek met rechts een koperen plaat met opschrift: ‘Institut de Theologie Orthodoxe et Église Saint-Serge’ trekt hier de aandacht. De poort staat op een kier dus nodigt uit om naar binnen te gaan. Een klein steegje omzoomd met oude muren waarover een oude wijnstok kronkelt leidt naar een klein kleurrijk huisje versierd met een fresco. Onderzoek later leert mij dat dit een afbeelding is van Saint-Serge de Radonège. Links van het huisje loopt een verlaten, langzaam glooiend pad naar boven. Ik passeer een vervallen houten constructie met het opschrift librairie en plotseling ontdek ik aan de rechterzijde, hoog gelegen op een heuvel een houten kerk. De église Saint-Serge-de- Redonège, dat een Russische  Orthodoxe kerkje schijnt te zijn. Het kerkje is gebouwd zo rond 1850 en werd vernoemd naar een Russische monnik die leefde in de 14e eeuw. De muren langs de trap werden beschilderd tussen 1925 en 1927 door Dimitri Semionovich Stelletsky, voorstellend heiligen die het Orthodoxe geloof vertegenwoordigen. Binnen in de kerk zijn de muren bedekt met fresco’s, maar het juweel van de kerk is ongetwijfeld de iconostase (een wand samengesteld uit iconen die de altaar ruimte afschermt voor blikken van gelovigen). De narthex (voorportaal), is versierd met scenes uit het Oude Testament. Een stukje Rusland in Parijs. Metrostation Laumière, lijn 5.

 

Le mur aux victimes des Révolutions (20^e)

We stappen uit bij metro Père Lachaise, bij de uitgang aan de place Auguste Mérivier en gaan rechts de avenue de Gambetta in. Na ongeveer honderdvijftig meter aan de rechterkant, komt u aan bij een van de mooiste en rustigste tuinen van Parijs: Le jardin du Samuel de Champlain. Slechts 13192 m² groot. Een langgerekte strook, die loopt langs de noordwest muur van het kerkhof Pére Lachaise. Deze serene openbare tuin, aangelegd in 1889, is genoemd naar de vader van het nieuwe Frankrijk, de Fransman Samuel de Champlain; navigator, cartograaf, ontdekker, geograaf en etnoloog. Hij stichtte in 1608 de Canadese stad Quebec. Vrijwel onmiddellijk voert een steile helling je naar boven, met als beloning, boven aan de top, een prachtig uitzicht over typische Haussmann gebouwen van de Avenue Gambetta en de noordwestzijde van Parijs. De steile klim wordt beloond door een bijzonder monument uit 1909, gemaakt door de Franse beeldhouwer Paul Moreau-Vauthier (1871-1936); 'Le mur aux victimes des Révolutions'. Een monument ter nagedachtenis aan de slachtoffers van de Franse revoluties. Linksonder, als inscriptie, een uitspraak van  Victor Hugo: “Ce que nous demandons à l’Avenir. Ce que nous voulons de Lui. C’est la Justice. Ce n’est pas la Vengeance” (Vrij vertaald; Wat wij in de toekomst vragen, wat wij willen, is rechtvaardigheid, geen wraak). Geraakt door dit monument en de prachtige tekst, loop je verder en passeer je een oude gesloten toegangspoort, vol met graffiti, die vroeger leidde naar de grootste necropool van Parijs, Père Lachaise, wetende, dat achter deze muur, ook de beeldhouwer zelf begraven ligt. Metrostation Gambetta, lijn 3 & 3B.

 

Lees ook mijn reisgids ‘Ongewoon Parijs’, een boek vol met mijn Parijse juweeltjes.

MIJN PARIJSE JUWEELTJES PER ARRONDISSEMENT (DEEL 1)

Zoals waarschijnlijk iedereen weet publiceer ik al sinds april 2011 over de Franse hoofdstad. Mijn blogs bevatten de observaties van een nieuwsgierige reiziger die het Parijs van de Parijzenaars wil leren kennen en steeds op zoek gaat naar de couleur locale. Bijna wekelijks neem ik je mee buiten de gebaande paden en langs verborgen schatten, alsof je wordt rondgeleid door een bevriende gids. Dat mooie straatje, die verborgen passage, die prachtige wandeling of fietstocht, dat ene restaurant , de vergeten spoorlijn, het onbekende Parijs, dat is wat mij steeds verbaast en boeit. Ik noem ze mijn juweeltjes en dat is waar mijn blogs over gaan. Inmiddels heb ik al 658 blogs geschreven die door meer dan 1,6 miljoen lezers zijn bekeken.

Vaak krijg ik de vraag; “wat zijn jouw favoriete plekken in Parijs?”

Teveel voor een blog en daarom zal ik mij beperken tot één favoriet per arrondissement, verdeeld over twee blogs.

 

Place Dauphine (1^e)

Verscholen tussen de Pont Neuf, quai de l'Horloge, Palais de Justice en de quai des Orfèvres ligt een van de mooiste oases van Parijs. Een pleintje waar ik regelmatig terugkeer; het place Dauphine. Als een van de weinige buurten aan Haussmanns drastische stadsplanning ontsnapt. Werkelijk een van de mooiste pleintjes in de stad en bijna 40 jaar lang, op nummer 15, het domicilie van Yves Montand en Simone Signoret. Aan de randen van het plein zijn bomen geplant om zo het gesloten uiterlijk van het plein te behouden. In de fraaie panden er omheen zijn veel kunsthandels en kleine restaurants te vinden. Het gehele plein staat geclassificeerd als historisch monument, eveneens de gebouwen aan de oneven zijde aan de zuidkant; de nummers 13, 15, 17, 19, 21, 23, 25, 27, 29 en 31. En de even nummers aan de noordkant; 12,14, 16, 24, 26 en 28. Metrostation Pont Neuf, lijn 7.

 

Bibliothèque Nationale de France - Site Richelieu (2^e)

Al in de middeleeuwen verzamelden de Franse koningen manuscripten. De boekencollectie van Karel de V bevatte al meer dan duizend werken die bewaard werden in het Louvre. Kort na de ontdekking van de boekdrukkunst verordonneerde Frans I, met het decreet van Montpellier,  dat van elk in Frankrijk gedrukt boek één exemplaar naar Parijs moest worden gestuurd. De boeken werden gearchiveerd in de officiële opslagplaats, de Bibliothèque Nationale Richelieu die in 1692 haar deuren opende. De beroemde grote leeszaal; 'La Salle de lecture des Imprimés', is een technisch hoogstandje uit het tweede keizerrijk, vanwege de revolutionaire toepassing van gietijzer, het werk van Henri Labrouste (1854). Slanke ijzeren zuilen die negen koepels dragen. Rue de Richelieu 58, metrostation Bourse, lijn 3

 

Musée  des Arts et Métiers (3^e)

Het herbergt de collectie van het Conservatoire National des Arts et Métiers en is gevestigd in de oude abdij van Saint-Martin-des-Champs, en werd in 1794 opgericht door Abbé Grégoire. Aanvankelijk fungeerde het als een soort opslagplaats van nieuwe uitvindingen. Het museum bezit een collectie van meer dan 80.000 voorwerpen, waarvan er slechts 8.000 worden geëxposeerd. Je krijgt zo een uniek en historisch overzicht van allerlei technieken en uitvindingen.  De rekenmachine van Pascal, de fonograaf van Edison, de lens waar vuurtorens mee zijn uitgerust, een vinding van ene monsieur Soleil. De eerste Cray 2 computer uit 1985, de camera van Daguerre, uitvinder van de fotografie maar ook de eerste filmprojector van de gebroeders Lumière. Verder ook uitvindingen van de 21 eeuw, waaronder de TGV, de Velib, en lijn 14, de eerste metro zonder machinist. Rue Réaumur 60, metrostation Arts et Métiers, lijn 3&11.

 

Zicht op de Saint-Gervais et Saint Protais vanuit de rue de Barres

Saint-Gervais-et-Saint-Protais (4^e)

Deze kerk is gebouwd op de resten van het eerste gebouw aan de Rive Droite; een basiliek die voor het eerst wordt vermeld in documenten uit het eind van de 4e eeuw. Een basiliek gewijd aan de broers Gervasius en Protasius, twee Romeinse officieren die onder Nero de marteldood stierven. Deze prachtige kerk, een van de mooiste van Parijs,  staat op een zachte helling, wat nog eens wordt benadrukt door de traptreden aan de voorgevel en in de rue François-Miron. Begin je bezoek aan de kerk aan de zijde van de Seine in een van de mooiste straatjes van Parijs, de rue des Barres, schuin tegenover het café-restaurant Louis Phillipe. Let ook op het vakwerkhuis op de hoek van de rue Grenier sur l’eau  waarschijnlijk afkomstig uit de 14e eeuw. Het hout aan de buitenkant is duidelijk te zien ondanks het feit dat toentertijd houtbouw verboden was vanwege het brandgevaar. Tegenover dit straatje ligt de zijingang naar de kerk. Rue des Barres 13, metrostation Hôtel de Ville, lijn 1&11.

 

Val de Grâce

Val-de-Grâce & Musée du Service de Santé des Armées (5^e)

Het museum van de Gezondheidsdienst der Strijdkrachten, het ‘Musée du Service de Santé des Armées’, gehuisvest in het klooster van de voormalige koninklijke abdij van Val-de-Grâce.

Na de aankoop van je toegangskaartje sla je twee vliegen in een klap. Je krijgt niet alleen toegang tot het museum maar ook nog eens toegang tot de voormalige kapittelzaal van de nonnen en de kerk van Val-de-Grâce. Het interieur van de kerk is geïnspireerd op de Basiliek van Sint Pieter te Rome. De 40 meter hoge koepel is rijk versierd met beelden, religieuze voorstellingen en medaillons. Het museum, opgericht in 1916, geeft een boeiende inkijk in drie eeuwen geschiedenis van de verschillende componenten van de militaire geneeskunde. , Place Alphonse Laveran 1, metrostation Port-Royal, lijn RER-B.

 

Musée de l'Histoire de la Médecine, (6^e)

Achter een immense zuilengalerij van de ‘Université Paris Cité’ bevindt zich de voormalige Faculteit Geneeskunde, opgericht in 1803. Een klein museum; 25 meter lang en 8 meter breed – een enkele ruimte met twee niveaus – versierd met houtwerk waarin portretten zijn geplaatst van beroemde doctoren en chirurgen, meestal geschilderd in de 18e-eeuw. De collectie is verbazingwekkend en laat ons zien hoeveel de chirurgische en medische technieken door de jaren heen zijn geëvolueerd. De zeldzame collectie is de oudste in Europa en werd in de 18e eeuw bijeengebracht door ene Dean Lafaye. Later werden nog belangrijke stukken toegevoegd die de verschillende taken van de operatieve kunst tot het einde van de 19e-eeuw bestrijken. Rue de l’École de la Médicine 12, metrostation Odeon, lijn 4 & 10.

 

‘Le cantonnement’, een geheime bunker onder de Champs de Mars (7^e)

Een mysterieuze bunker onder de Champs-de Mars. Discreet verborgen met een ingang halverwege het grasveld, tussen de Eifeltoren, het tijdelijke Grand Palais Éphémère en de École Militaire. Het ‘cantonnement’ is een ruimte enkele honderden vierkante meters groot. Een strategische plek met een rijke geschiedenis en niet toegankelijk voor het publiek. Nee, geen officiële bunker die de president van de republiek beschermt in geval van een vijandelijke aanval, nee, het is / was een militair radiostation. 

Gebouwd tussen 1903 en 1908 om de profiteren van de hoogte van de IJzeren Dame. Toen werd op de top een telegraaf gemonteerd en om ontdekking te voorkomen begroef het leger zijn radiotelegraafstation onder de Champs-de-Mars, verbonden met een tunnel naar de zuidelijke pijler, die onder de wandelpaden doorloopt. Sinds het begin van de 20e eeuw tot het jaar 2000 deed het dienst als het draadloze telegraafstation (TSF) van de Eiffeltoren. De ingang bevindt zich halverwege de Champs-de-Mars, metrostation École Militaire, lijn 8.

 

Lavatory de la Madeleine’ (8^e).

Meer dan honderd jaar deed dit toilet, misschien wel het mooiste van Europa, trouwe dienst. In maart 2011 werd de ‘Lavatory de la Madeleine’ geclassificeerd als Historisch monument. Zodra je binnenkomt bevindt zich aan de linkerkant de ontvangstcabine van de hôtesse, een elegantere benaming voor ‘madame pipi’ of zoals bij ons juffrouw van de retirade. De cabine is volledig origineel en registreert nog steeds automatisch het aantal klanten dat passeert. Midden in de ruimte de originele schoenpoetsstoel, bovenop een podium van vier treden, omgeven door een rood koord om beklimming te voorkomen. Een schoenpoetser zal er niet zijn aangezien dat beroep in Europa niet meer bestaat. In een etalage hangen enkele posters uit de Belle Époque. Zeven toilethokjes zijn beschikbaar voor zowel vrouwen als mannen. Ik kan je vertellen, in de hoofdstad is er geen mooiere en luxueuzere plek om van plotselinge aandrang af te komen. Place de la Madeleine, metrostation Madeleine, lijn 8, 12 & 14.

 

La Coupole de Galeries Lafayette (9^e)

Om het een wereldwonder te noemen is misschien iets te veel van het goede, maar de majestueuze koepel van Galeries Lafayette Haussmann is een van de meest iconische architectonische monumenten van Parijs. Een technisch hoogstandje en een juweel van art nouveau,  jaarlijks bewonderd door zo’n 37 miljoen bezoekers. Dit monument is het resultaat van de samenwerking van drie iconische kunstenaars: Ferdinand Chanut voor de geometrie en structuur, Jacques Grüber voor de glas-in-loodramen en Louis Majorelle voor het ijzerwerk. Het heeft zich in de loop van de tijd gepositioneerd als een emblematisch element van de Franse hoofdstad. Deze enorme koepel werd ingehuldigd op 8 oktober 1912. Het binnenwerk van de koepel kun je bezoeken tijdens een rondleiding. Boulevard Haussmann, metrostation Chaussée d’Antin La Fayette, lijn 7&9.

 

Bouillon Julien (10^e)

Julien is een overblijfsel uit de voorbije tijd. Persoonlijk vind ik dit de mooiste bouillon. Een monument uit de begintijd van de art-nouveau. Hoge, immens grote spiegels worden omgeven door sierstucwerk met links en rechts prachtige panelen van glaspasta, gemaakt door glaskunstenaar Louis Trézel en geïnspireerd op het werk van de kunstschilder Alfons Mucha. Afgebeeld zijn vier jonge vrouwen, die de vier seizoenen symboliseren. De plafonds zijn voorzien van glas in lood en de vloeren rijk versierd met plantenmotieven in mozaïek. In het midden koperen kapstokken voorzien van lampen met witte bollen. Elke keer als ik weer een bezoek breng aan dit restaurant vallen mij weer nieuwe details op in dit adembenemende decor, dat je steeds weer meeneemt in een reis terug naar de Belle Epoque. De 23 koppige bediening, altijd smetteloos gekleed in zwart-wit maakt de simpele en betaalbare maaltijd hier tot een feest. Rue du Faubourg Saint Denis 16, metrostation Strasbourg Saint Denis, lijn 4, 8 & 9.

 

Lees ook mijn reisgids ‘Ongewoon Parijs’, een boek vol met mijn Parijse juweeltjes.