Rue
du Chabanais, zo maar een straat, niet ver van het Musée du Louvre. Een appartementsgebouw
op nummer 12, niets bijzonders. Ware het
niet dat tijdens de Belle Epoque, Parijs' Gouden Eeuw, hier het meest
prestigieuze bordeel van Parijs was gevestigd. Geopend in 1878 en zelfs vermeld
in de prestigieuze 7-delige Nouveau Larousse Illustre encyclopedie van 1904. Eigenaresse
was de ondernemende, in Ierland geboren, Madame Kelly. Ze verkocht zelfs aandelen
in haar winstgevende business aan rijke anonieme investeerders. De totale
kosten van de inrichting werden in die tijd geschat op een slordige 1,7 miljoen
Franse Francs. De entreehal was ontworpen als een soort van kale stenen grot, maar
de diverse slaapkamers waren rijkelijk versierd, velen in een bepaalde stijl:
Moors, Hindoe, Japans, Romeins of in de stijl van Lodewijk XVI. De Japanse
kamer won zelfs een ontwerpprijs op de Wereldtentoonstelling in 1900.
In
diezelfde straat, op nummer 11, is een kleine boetiek annex galerie gevestigd, die
de geheimen uit het 'lustige' verleden levendig houdt. Ver verwijderd van alle
officiële kunstgaleries runt Nicole Canet, een voormalige Cancandanseres, de
galerie 'Au Bonheur du Jour'. Zij
noemt zichzelf archeologe. Een
archeologe gespecialiseerd in erotica. Haar ongewone, doch intieme galerie zit
precies tegenover 'Le Chabanais'. Vroeger een van de meest luxueuze 'gesloten'
huizen (maison closes) van Parijs, tijdens de hoogtij dagen van de
geautoriseerde bordelen van de Belle Epoque. Zelfs de Prins van Wales, Edward
VII, de zoon van de Engelse Koningin Victoria, had hier zijn eigen kamer met
boven het bed zijn koninklijk wapen. Het verhaal gaat dat 'Bertie', het
koosnaampje van de Prins, hier regelmatig het bed deelde met Parijse
prostituees en baadde in een koperen bad
gevuld met champagne. Het was de Spaanse kunstenaar Salvador Dali, die
het bad, versierd met een sculptuur van half vrouw, half zwaan aankocht
voor een bedrag van 112.000 Franse
Francs, even na 1946, toen het fameuze bordeel werd gesloten. Het bad is nog
steeds te bewonderen in het Dali Museum in Figueras Spanje.
Een van de 'stijlkamers' in het luxe bordeel Le Chabanais
Versierd
als een luxueus paleis, om te voorzien in elke sexuele fantasie, was Le
Chabanais bepaald geen achterbuurt hotel. Het was meer een nationaal monument,
dat voorkwam op de adressenlijst van vrijwel iedere gerespecteerde reisagent
uit die tijd, aldus Madame Canet, die na haar carrière als cabaretdanseres
begon met het verkopen van erotisch getinte foto's op de Parijse vlooienmarkten
van Saint-Ouen en Clignancourt.
Het
was bij puur toeval dat zij in 1999 een
ruimte vond voor haar boetiek annex galerie, precies tegenover Le Chabanais,
waar zij nu exclusieve rariteiten tentoonstelt, die de tijden van exclusieve
bordelen doen herleven. Van erotische foto's, -boeken tot -schilderijen, maar
ook antieke seksspeelgoedjes tot originele meubelstukken afkomstig uit de
diverse maison closes. Zelf noemt ze 'Au
Bonheur du Jour', met een knipoog', hèt ondeugende alternatief voor het Louvre.
Eigenaresse van galerie Au Bonheur du Jour; Madame Nicole Canet en uw blogger bij de signering van het boek 'Décors de Bordels' - Foto Alex Timmermans
Een
van haar trotse bezittingen is een houten stereoscoop waar de mannen in die
tijd het vrouwelijk aanbod in 2D konden bekijken. Ook kreeg men zo een goed
idee van de vaak prachtig gedecoreerde peeskamers, excuus... boudoirs. Zelfs de
bekende schilder Henri Toulouse Lautrec, zelf een graag geziene klant, was
gevraagd om een van de boudoirs in Le Chabanais te voorzien van een erotisch
getint tableau in 16 delen.
In
het midden van de jaren 1920 werd Le Chabanais overtroffen als hèt topbordeel van
Parijs. Een ander 'maison closes' opende haar deuren in 1924, aan de rue de
Provence in het achtste arrondissement en werd al zeer snel een stevige
concurrent. Net als Le Chabanais werd de 'One Two Two' een van de meest
luxueuze en beroemde bordelen van Parijs in de jaren 1930 en 1940. Eigenaar was
Marcel Jamet, die samen met zijn eerste vrouw Fernande de Doriane, een
voormalige courtisane van......jawel, Le Chabanais. De naam was afgeleid van
het adres, 122. Vertaald in het Engels; One, Two, Two. Oorspronkelijk was het
drie verdiepingen tellende gebouw een herenhuis eigendom van Prins Joachim
Murat. Het werd later verhoogd naar vier verdiepingen en vervolgens naar een
totaal van zeven verdiepingen. Een indrukwekkend gebouw met gesloten witte
luiken. Insiders vertelden dat alle 22 kamers het decor hadden van een reis
rond de wereld, geïnspireerd op de Kama Sutra. Elke kamer ingericht als een
soort van filmset voorzien van alle soorten van erotische genoegens. Het was
een populaire plek voor de high society, waar je naar toeging om te zien en
gezien te worden. Sommige gasten gingen er naar toe om te dineren met hun
'partner' om zo de charmes te kunnen proeven van de 'bewoners'. Onder hen de Maharadja van Kapurthala en zijn
gehele entourage, waaronder de Aga Khan. Zelfs de koning van België, Leopold III, was een graag geziene
gast. Dit bordeel bleek ook zijn diensten te bewijzen aan de Duitse Wehrmacht
gedurende de tweede wereldoorlog. (Te zien in de Franse film Les Uns et Les
Autres) Het was zelfs het officiële bordeel voor leden van de Franse Gestapo.
De Marthe Richard wet van 13 april 1946,
die het systeem van prostitutie reguleerde in Frankrijk, maakte een einde aan
het bestaansrecht van beide bordelen. De wet is vernoemd naar Marthe Richard, een gemeenteraadslid in
Parijs die zelf prostituee was in 1915.
Genummerd en gesigneerd exemplaar van het boek 'Décors de Bordels' van Nicole Canet
"Ik
vind het heerlijk om als een soort archeologe te duiken in het verleden en zo
de verhalen te ontdekken achter de vele oude erotische foto's in mijn
bezit", aldus Nicole Canet. "Een van de items die nog ontbreken in mijn
weelderige verzameling van bordeel memorabilia is de 'Guide Rose', Een soort
van rosse gids van Parijs. Een klein zwart boekje uit de Belle Epoque. Een
Michelin-stijlgids in zakformaat, maar dan vol met plezierhuizen van Parijs en
omgeving. Ik weet dat twee oude opa's kopieën hebben, maar ze niet willen
verkopen. Ze zijn zeldzaam en gewoon te gewild. "Laatst zag ik nog een exemplaar dat
verkocht werd op een Italiaanse website voor € 311, maar ik was al te
laat".
De gids voor ondeugend Parijs; de Guide Rose
Volgens
mevrouw Nicole Canet heeft 'Paris Méchant' in de Belle Epoque ook nog een
Nederlands tintje. In 1902 vertrok ene Margretha Zelle naar Parijs om te gaan werken
in een circus. Begin 1905 werd ze onder andere beroemd door het opvoeren van
exotische dansen in het Musée Guimet, waar ze zich vervolgens van het ene na
het nadere kledingsstuk, ontdeed. Wij kennen haar beter onder de naam Mata
Hari. Volgens ooggetuigen was zij een rijpe vrouw, mooi, van een wellustige
zinnenbedwelmende schoonheid met volmaakte vormen. Mata Hari verscheen op
kunstenaarsfeesten te Montmartre en in voorname salons van de internationale
wijk tussen de Champs-Élysées en het Bois de Boulogne. Over Mata Hari, de
exotische danseres, deden talloze geruchten de ronde. Niet alleen was zij
exorbitant rijk, zij werkte ook als chique courtisane en volgens de officieren
van de Britse inlichtingendienst was ze een dubbelspionne, die zowel voor de Duitse
als de Franse militaire geheime dienst werkte, onder de codenaam H-21, ofwel
Mata Hari. Op 13 februari 1917 werd Mata Hari in haar hotelkamer in het chique
Parijse hotel Plaza Athénée gearresteerd op beschuldiging van spionage en samenwerking
met de vijand. Ondanks de vele bemoeienissen van de Nederlandse regering werd
zij in de vroege ochtend van de 15de oktober 1917, geëxecuteerd. Zij ligt
begraven in Vincennes, maar haar legende leeft nog altijd voort.
Margretha Zelle, beter bekend als Mata Hari
Buiten Le Chabanais en de One Two
Two kende Parijs tussen 1860 en 1946 meerdere bordelen zoals Dinah, À la Fleur
Blanche, Au Montyon, Le Palce, Le 106, Suzy, en Au Spinx. Le Chabanais en de One Two Two waren
in die tijd de bordelen voor de beter gesitueerden, de 'gewone mens moest zijn
vertier zoeken in de ontucht-huizen van Montmartre, de Cour des Miracles en Saint
Denis. In mijn bezit een prachtig Nederlands reisgidsje uit 1937 uitgegeven
door Cavelier en de Haas: 'Parijs bij nacht verteld door twee ooggetuigen. De
fraaie aanbevelingen in Oudnederlands geschreven wil ik u niet onthouden.
Ik citeer uit de
inleiding en enkele hoofdstukken van het boekje:
"Zou
er wel op de heele wereld een mensch leven, die niet bij de gedachte naar
Parijs te zullen gaan, met tintelende oogen, vol blijdschap uitroept: Ha,
eindelijk dan eens naar Parijs! Hij heeft zich al jaren lang de mooiste
voorstellingen gemaakt van deze stad, deze lichtstad, met haar altijd op straat
en in café's levende bevolking, met haar licht en vroolijkheid, theaters,
bioscopen en vooral haar schitterende cabarets. Cabarets waar de vroolijkheid,
het genoegen en de pret ten top worden gedreven. Waar vindt men dat leven
zooals het in Parijs geleefd wordt? Vooral voor ons Hollanders is dit leven een
bijna onbereikbaar ideaal. En toch eenmaal, al was het maar eenmaal dit leven
meemaken, de vroolijkheid van de echte Parijsche vrouwen en mannen, dat moet
toch wel de moeite en de kosten waard zijn".....
Parijs bij Nacht: Een uitgave uit 1937 van Cavelier en Haas
...."Zoo
wordt gedacht en tegen kennissen gesproken. Het is geen wonder dat hij zoo
spreekt. Hij heeft het relaas van uitgaan, van vroolijke avonden en van plezier
gehoord van deze vriend, of van die kennis. wie echter het leven in deze
lichtstad goed wil beoordelen, wie goed wil zien hoe het leven daar is die zal
zijn tijd niet zoek brengen in een cabaret van verdacht allooi, in een theater,
waar de meest geraffineerde zinnenprikkelende vertooningen worden gegeven. Hij
zal niet in een van de vele kroegen zich te buiten gaan aan de in Frankrijk zoo
gemakkelijk verkrijgbare en sterk benevelende dranken. Neen, hij die de stad
Parijs wil zien, zooals zij is, hij zal met een helder hoofd, met een nuchter
begrip en een goed gevulde beurs, goed opgeborgen, de stad moeten intrekken,
Niet per taxi of tram, neen, loopen. Dan eerst kan men, aangenomen dat men er
meer is geweest, en dus eenigzins wegwijs is, de stad leeren kennen, zooals zij
is. Niet alleen de lichtkant, maar ook het Parijs wat in het donker leeft, het
Parijs dat handelt en zaken doet in misdaad en moord, het Parijs met zijn
menschenhandel en apachenleven". (Note: apachen = straatbandieten in het
Parijs van de vorige eeuw)
"Aan de hand nu van
deze gedachten zijn wij naar Parijs getogen, om het eens met andere oogen te
zien, als wij het al sedert jaren kennen. Wij hebben de nooden, de smarten,
maar ook de misdaden en gluiperigheden van nabij ontmoet in zulke gruwzame vormen,
dat geen woorden in staat zijn een dergelijk leven voor te schilderen. Altijd
zal men woorden te kort komen om dit lijden, dit namelooze wee te beschrijven.
Dat namelooze wee dat geleden wordt in een stad van meer dan een millioen
inwoners, in een beschaafd land en onder de oogen van een maatschappij die zich
opwerpt als beschermer der menschheid en al zijn volk. Zullen er al zijn, die
afgeschrikt worden door deze inleiding, en zijn er die denken zedelooze lectuur
in dit boekje te vinden, zij worden teleurgesteld. Wanneer men dit boek tot het
einde toe gelezen heeft, zal een breedere kijk op het leven van vrouwen die
vielen, U haar leven zuiverder doen zien. U zult ze niet langer zien als de
pest in een maatschappij, maar ook als mensch, als een mensch die hulp noodig
heeft en het zal tevens bijdragen hebben een waarschuwing te zijn voor allen
die naar een of andere grootsche stad gaan om zich te amuseeren en het zal hem
of haar bewaren voor het gevaar waaraan zooveelen van ons jonge mannen en
meisjes ten offer vallen. Laat dus geen valsche schaamte U weerhouden om
wanneer Uw kinderen oud genoeg zijn, ze dit of andere soortgelijke boeken in
handen te geven. Zij zullen dan niet uit nieuwsgierigheid het kwaad zoeken, zij
zullen het weten te ontwijken". Rotterdam, 1 augustus 1937
La Maison de Madame Suzy, rue Grégoire de Tours 7, (6e) - Foto Brassaï
....."Na onze kamer
betrokken te hebben, welke er werkelijk zeer behoorlijk uitzag, namen wij een
heerlijk verfrischend koud bad, waarna wij weer geheel verkwikt en uitgerust,
besloten nog een kijkje in de bar te nemen. toen viel ons iets op, wat wij hier
niet hadden verwacht in dit hotel. Regelmatig trokken dames en heeren naar
boven, de hoteltrap op, om na langere of kortere duur weer in de bar te
verschijnen. Toen werd het ons duidelijk dat wij door den taxichauffeur naar
een bordeel-hotel waren gebracht. Dit gebeurt veel in Parijs. Niet door de
werkelijke stationeerende taxi's maar van de z.g. 'snorders', waar wij toevallig
de taxi van hadden gehuurd"....
....."Wij besluiten
om ons te begeven naar Mont Martre. Dit is een merkwaardige wijk. Men kan
geweest zijn in Amsterdam Zeedijk, op de Hamburgsche Reeperbaan, in Berlijn, in
Weenen - al deze steden hebben hun eigen buurt die met Mont Martre te
vergelijken is. Maar overeen te brengen met deze, bij uitstek Parijsche
karakteristiek van Mont Martre is geen van deze buurten. Mont Martre s eenig.
Aan veel huizen zijn roode lantaarns opgehangen wat wil zeggen dat in zoo'n
huis een bordeel is gevestigd. Ook zijn er veel hotelletjes met voor de ramen
bordjes, waarop staat dat men daar een gemeubileerde kamer kan huren. Er staat
echter niet bij dat men zoo'n kamer niet een geheelen nacht behoeft te huren.
Integendeel een uur is lang genoeg volgens de hotelier en dat niet naar uw
trouwboekje geïnformeerd wordt staat ook niet op het bordje, doch dat is in
deze soort van hotelletjes natuurlijk nooit.
1932 'Belle de Nuit', Quartier Italie, (13e) - Foto Brassaï
"Ondanks dat
het vrij laat in den ochtend was zag men toch hier en daar een late
feestganger, die wegens geldgebrek, uit de zaak waar hij den heelen nacht
groote verteringen heeft gemaakt, weggewerkt is, zacht zingend zijn weg naar
huis zoeken. Ook vrouwen loopen al of nog op straat, vermoeid en loom door de
hedennacht van hen gevergde diensten voor hun klanten. Zij lopen vermoeid naar
een klein eethuisje waar zij wat eten en daarna haar kamer opzoeken en de dag
wegslapen om voor den koomenden nacht nieuwe krachten op te doen. Zoo gaat het
leven van deze vrouwen geregeld door. 's Nachts boemelen, drinken en fuiven, -
overdag slapen.
"Kijk ze aan, deze
beklagenswaardige schepsels, met kringen onder den oogen, zooveel mogelijk met
kunstmiddelen tot iets toonbaars opgelapt, op wier lippen honderden mannen en
jongelingen hun vurige kussen hebben gedrukt. Hoe is het mogelijk dat er mannen
te vinden zijn die zich vermaken met deze wassen beelden, deze levende dooden,
die voor geld de meest onnatuurlijke en beestachtige genoegens aan haar
cliëntèle verschaft.
Chez Suzy - Foto Brassaï uit het boek Paris Secret
Veroordeel ze niet, deze
vrouwen. De omstandigheden hebben er haar toe gemaakt. En aan wien de schuld
dat zij tot de meest geraffineerde zedenloosheid vervallen? Aan de mannen, die
deze vrouwen bezoeken, en die, verzadigd van een gewoon huwelijksleven,
bevrediging zoeken in onnatuurlijke en meest zedenlooze genoegens".
"Ongelukkige
stakkers zijn het. Zij verdienen uw medelijden zeer zeker. Betoon hen dat
medelijden niet, door haar uit te noodigen een avondje met U uit te gaan.
Betoon haar uw medelijden door te trachten in deze vrouwen iets anders te zien,
dan een vrouwtjes lastdier, alleen geschapen tot het genoegen van den man. Veroordeel haar dus niet, doch steek deze
drenkelingen op de levenszee een stroohalm toe, waaraan zij zich kunnen
vastklampen, en waardoor zij misschien gered kan worden".
Het boekje eindigt met
de woorden:
"Na
deze roes te hebben medegemaakt, beseft ge eerst nu pas duidelijk, wat het
nachtleven in Parijs in werkelijkheid is, en lichamelijk voelt gij een
souvenir, dat zij voor Uw verdere leven als een herinnering meegaf. Leeren doen
de menschen nooit.......".
De
galerie 'Au Bonheur du Jour' is te
vinden in het centrum van Parijs, aan de rue Chabanais, nummer 11, in het 2e
arrondissement, vlakbij de Opera Garnier en de Nationale Bibliotheek (site
Richelieu). De galerie bestaat uit twee ruimtes. Een ruimte hangt vol met
erotische foto's uit de negentiende en twintigste eeuw en wordt ook vaak
gebruikt voor thematische tentoonstellingen. De andere ruimte is als het ware
een Parijs boudoir vol met curiosa en bijzondere objecten uit verschillende
bordelen. Verder kun je er neuzen in historische erotische boeken en
-tijdschriften. Tip: Deze bijzondere
galerie is uitsluitend geopend tijdens de exposities van dinsdag tot en met
zaterdag van 14.30 uur tot 19.30 uur. Tussen de exposities door uitsluitend op
afspraak. Controleer dus altijd van te voren even de website.
Au Bonheur du Jour in de rue Chabanais 11
Oh
ja, en zou je zelf nog eens willen overnachten in een voormalig maison closes? Dat
kan. Op enkele minuten lopen van de Moulin Rouge, zelf bekend om zijn roerige
verleden als huis van plezier vol met beeldschone courtisanes, vind je Hotel Rotary. In het begin van de 20e
eeuw was dit zes verdiepingen tellende hotel een Belle Epoque bordeel. Te
herkennen aan de ingewikkelde trappen zodat klanten ongezien naar boven konden
en een paar zeer boudoirachtige kamers. Als muren konden praten........ Te
vinden aan de rue Vintmille 4 in het 9e arrondissement.
Een
ander voormalig 'snel hotel' met de naam Hotel
Amour Paris, (inmiddels wel een viersterren hotel) hoe kan het ook anders,
is te vinden op loopafstand van Pigalle, de rosse buurt van Parijs. Aan de rue
Navarin 8, eveneens in het 9e arrondissement. De kamers zijn versierd rond het
thema liefde uit oude tijdschriften.
Een
ander hotel in het hart van Pigalle is het Maison
Souquet. Een oase van luxe en
plezier. Yoni Aidan en Sylviane Sanz
zijn de trotse eigenaren van dit voormalig bordeel dat zij hebben omgebouwd tot
een vijf-sterren hotel. Twee rode lantaarns, die doen denken aan een bordeel verlichten
de gevel van het huis Souquet. De toon is gezet. Binnen, schemerig licht,
gecombineerd met intense geur mix van jasmijn, roos en tabak, als onderdeel van
deze erotische sfeer. Deze ervaring heeft een kostprijs: € 375 voor een kamer de luxe en € 675 voor een
"Junior Suite".
Maison Souquet, rue de Bruxelles 10
Au Bonheur du Jour, rue Chabanais 11, 2e arrondissement, metro
Pyramides, Palais Royal, 4 Septembre, Bourse.
Hotel Rotary **, rue Vintmille 4, 9e arrondissement, metro Place de
Clichy. Kamers vanaf € 54 (Geen lift).
Hotel Amour ****, rue Navarin 8, 9e arrondissement, metro Saint
Georges. Kamers vanaf €
115
Maison Souquet*****, 10, rue de Bruxelles 10, 9e arrondissement, metro
Blanche. Kamers vanaf € 375