DE BORDELEN VAN PARIJS; PARIS MÉCHANT

Rue du Chabanais, zo maar een straat, niet ver van het Musée du Louvre. Een appartementsgebouw op nummer 12, niets bijzonders.  Ware het niet dat tijdens de Belle Epoque, Parijs' Gouden Eeuw, hier het meest prestigieuze bordeel van Parijs was gevestigd. Geopend in 1878 en zelfs vermeld in de prestigieuze 7-delige Nouveau Larousse Illustre encyclopedie van 1904. Eigenaresse was de ondernemende, in Ierland geboren, Madame Kelly. Ze verkocht zelfs aandelen in haar winstgevende business aan rijke anonieme investeerders. De totale kosten van de inrichting werden in die tijd geschat op een slordige 1,7 miljoen Franse Francs. De entreehal was ontworpen als een soort van kale stenen grot, maar de diverse slaapkamers waren rijkelijk versierd, velen in een bepaalde stijl: Moors, Hindoe, Japans, Romeins of in de stijl van Lodewijk XVI. De Japanse kamer won zelfs een ontwerpprijs op de Wereldtentoonstelling in 1900.

In diezelfde straat, op nummer 11, is een kleine boetiek annex galerie gevestigd, die de geheimen uit het 'lustige' verleden levendig houdt. Ver verwijderd van alle officiële kunstgaleries runt Nicole Canet, een voormalige Cancandanseres, de galerie 'Au Bonheur du Jour'. Zij noemt zichzelf  archeologe. Een archeologe gespecialiseerd in erotica. Haar ongewone, doch intieme galerie zit precies tegenover 'Le Chabanais'. Vroeger een van de meest luxueuze 'gesloten' huizen (maison closes) van Parijs, tijdens de hoogtij dagen van de geautoriseerde bordelen van de Belle Epoque. Zelfs de Prins van Wales, Edward VII, de zoon van de Engelse Koningin Victoria, had hier zijn eigen kamer met boven het bed zijn koninklijk wapen. Het verhaal gaat dat 'Bertie', het koosnaampje van de Prins, hier regelmatig het bed deelde met Parijse prostituees en baadde in een koperen bad  gevuld met champagne. Het was de Spaanse kunstenaar Salvador Dali, die het bad, versierd met een sculptuur van half vrouw, half zwaan aankocht voor  een bedrag van 112.000 Franse Francs, even na 1946, toen het fameuze bordeel werd gesloten. Het bad is nog steeds te bewonderen in het Dali Museum in Figueras Spanje.

Een van de 'stijlkamers' in het luxe bordeel Le Chabanais

Versierd als een luxueus paleis, om te voorzien in elke sexuele fantasie, was Le Chabanais bepaald geen achterbuurt hotel. Het was meer een nationaal monument, dat voorkwam op de adressenlijst van vrijwel iedere gerespecteerde reisagent uit die tijd, aldus Madame Canet, die na haar carrière als cabaretdanseres begon met het verkopen van erotisch getinte foto's op de Parijse vlooienmarkten van Saint-Ouen en Clignancourt.

Het was bij  puur toeval dat zij in 1999 een ruimte vond voor haar boetiek annex galerie, precies tegenover Le Chabanais, waar zij nu exclusieve rariteiten tentoonstelt, die de tijden van exclusieve bordelen doen herleven. Van erotische foto's, -boeken tot -schilderijen, maar ook antieke seksspeelgoedjes tot originele meubelstukken afkomstig uit de diverse  maison closes. Zelf noemt ze 'Au Bonheur du Jour', met een knipoog', hèt ondeugende alternatief voor het Louvre.

Eigenaresse van galerie Au Bonheur du Jour; Madame Nicole Canet en uw blogger bij de signering van het boek  'Décors de Bordels' - Foto Alex Timmermans

Een van haar trotse bezittingen is een houten stereoscoop waar de mannen in die tijd het vrouwelijk aanbod in 2D konden bekijken. Ook kreeg men zo een goed idee van de vaak prachtig gedecoreerde peeskamers, excuus... boudoirs. Zelfs de bekende schilder Henri Toulouse Lautrec, zelf een graag geziene klant, was gevraagd om een van de boudoirs in Le Chabanais te voorzien van een erotisch getint tableau in 16 delen.

In het midden van de jaren 1920 werd Le Chabanais overtroffen als hèt topbordeel van Parijs. Een ander 'maison closes' opende haar deuren in 1924, aan de rue de Provence in het achtste arrondissement en werd al zeer snel een stevige concurrent. Net als Le Chabanais werd de 'One Two Two' een van de meest luxueuze en beroemde bordelen van Parijs in de jaren 1930 en 1940. Eigenaar was Marcel Jamet, die samen met zijn eerste vrouw Fernande de Doriane, een voormalige courtisane van......jawel, Le Chabanais. De naam was afgeleid van het adres, 122. Vertaald in het Engels; One, Two, Two. Oorspronkelijk was het drie verdiepingen tellende gebouw een herenhuis eigendom van Prins Joachim Murat. Het werd later verhoogd naar vier verdiepingen en vervolgens naar een totaal van zeven verdiepingen. Een indrukwekkend gebouw met gesloten witte luiken. Insiders vertelden dat alle 22 kamers het decor hadden van een reis rond de wereld, geïnspireerd op de Kama Sutra. Elke kamer ingericht als een soort van filmset voorzien van alle soorten van erotische genoegens. Het was een populaire plek voor de high society, waar je naar toeging om te zien en gezien te worden. Sommige gasten gingen er naar toe om te dineren met hun 'partner' om zo de charmes te kunnen proeven van de 'bewoners'.  Onder hen de Maharadja van Kapurthala en zijn gehele entourage, waaronder de Aga Khan. Zelfs de koning van  België, Leopold III, was een graag geziene gast. Dit bordeel bleek ook zijn diensten te bewijzen aan de Duitse Wehrmacht gedurende de tweede wereldoorlog. (Te zien in de Franse film Les Uns et Les Autres) Het was zelfs het officiële bordeel voor leden van de Franse Gestapo. De Marthe Richard wet van 13 april  1946, die het systeem van prostitutie reguleerde in Frankrijk, maakte een einde aan het bestaansrecht van beide bordelen. De wet is vernoemd naar  Marthe Richard, een gemeenteraadslid in Parijs die zelf prostituee was in 1915.

Genummerd en gesigneerd exemplaar van het boek 'Décors de Bordels' van Nicole Canet

"Ik vind het heerlijk om als een soort archeologe te duiken in het verleden en zo de verhalen te ontdekken achter de vele oude erotische foto's in mijn bezit", aldus Nicole Canet. "Een van de items die nog ontbreken in mijn weelderige verzameling van bordeel memorabilia is de 'Guide Rose', Een soort van rosse gids van Parijs. Een klein zwart boekje uit de Belle Epoque. Een Michelin-stijlgids in zakformaat, maar dan vol met plezierhuizen van Parijs en omgeving. Ik weet dat twee oude opa's kopieën hebben, maar ze niet willen verkopen. Ze zijn zeldzaam en gewoon te gewild.  "Laatst zag ik nog een exemplaar dat verkocht werd op een Italiaanse website voor € 311, maar ik was al te laat".

De gids voor ondeugend Parijs; de Guide Rose

Volgens mevrouw Nicole Canet heeft 'Paris Méchant' in de Belle Epoque ook nog een Nederlands tintje. In 1902 vertrok ene Margretha Zelle naar Parijs om te gaan werken in een circus. Begin 1905 werd ze onder andere beroemd door het opvoeren van exotische dansen in het Musée Guimet, waar ze zich vervolgens van het ene na het nadere kledingsstuk, ontdeed. Wij kennen haar beter onder de naam Mata Hari. Volgens ooggetuigen was zij een rijpe vrouw, mooi, van een wellustige zinnenbedwelmende schoonheid met volmaakte vormen. Mata Hari verscheen op kunstenaarsfeesten te Montmartre en in voorname salons van de internationale wijk tussen de Champs-Élysées en het Bois de Boulogne. Over Mata Hari, de exotische danseres, deden talloze geruchten de ronde. Niet alleen was zij exorbitant rijk, zij werkte ook als chique courtisane en volgens de officieren van de Britse inlichtingendienst was ze een dubbelspionne, die zowel voor de Duitse als de Franse militaire geheime dienst werkte, onder de codenaam H-21, ofwel Mata Hari. Op 13 februari 1917 werd Mata Hari in haar hotelkamer in het chique Parijse hotel Plaza Athénée gearresteerd op beschuldiging van spionage en samenwerking met de vijand. Ondanks de vele bemoeienissen van de Nederlandse regering werd zij in de vroege ochtend van de 15de oktober 1917, geëxecuteerd. Zij ligt begraven in Vincennes, maar haar legende leeft nog altijd voort.

Margretha Zelle, beter bekend als Mata Hari

Buiten Le Chabanais en de One Two Two kende Parijs tussen 1860 en 1946 meerdere bordelen zoals Dinah, À la Fleur Blanche, Au Montyon, Le Palce, Le 106, Suzy, en Au Spinx. Le Chabanais en de One Two Two waren in die tijd de bordelen voor de beter gesitueerden, de 'gewone mens moest zijn vertier zoeken in de ontucht-huizen van Montmartre, de Cour des Miracles en Saint Denis. In mijn bezit een prachtig Nederlands reisgidsje uit 1937 uitgegeven door Cavelier en de Haas: 'Parijs bij nacht verteld door twee ooggetuigen. De fraaie aanbevelingen in Oudnederlands geschreven wil ik u niet onthouden.

Ik citeer uit de inleiding en enkele hoofdstukken van het boekje:

"Zou er wel op de heele wereld een mensch leven, die niet bij de gedachte naar Parijs te zullen gaan, met tintelende oogen, vol blijdschap uitroept: Ha, eindelijk dan eens naar Parijs! Hij heeft zich al jaren lang de mooiste voorstellingen gemaakt van deze stad, deze lichtstad, met haar altijd op straat en in café's levende bevolking, met haar licht en vroolijkheid, theaters, bioscopen en vooral haar schitterende cabarets. Cabarets waar de vroolijkheid, het genoegen en de pret ten top worden gedreven. Waar vindt men dat leven zooals het in Parijs geleefd wordt? Vooral voor ons Hollanders is dit leven een bijna onbereikbaar ideaal. En toch eenmaal, al was het maar eenmaal dit leven meemaken, de vroolijkheid van de echte Parijsche vrouwen en mannen, dat moet toch wel de moeite en de kosten waard zijn".....

Parijs bij Nacht: Een uitgave uit 1937 van Cavelier en Haas

...."Zoo wordt gedacht en tegen kennissen gesproken. Het is geen wonder dat hij zoo spreekt. Hij heeft het relaas van uitgaan, van vroolijke avonden en van plezier gehoord van deze vriend, of van die kennis. wie echter het leven in deze lichtstad goed wil beoordelen, wie goed wil zien hoe het leven daar is die zal zijn tijd niet zoek brengen in een cabaret van verdacht allooi, in een theater, waar de meest geraffineerde zinnenprikkelende vertooningen worden gegeven. Hij zal niet in een van de vele kroegen zich te buiten gaan aan de in Frankrijk zoo gemakkelijk verkrijgbare en sterk benevelende dranken. Neen, hij die de stad Parijs wil zien, zooals zij is, hij zal met een helder hoofd, met een nuchter begrip en een goed gevulde beurs, goed opgeborgen, de stad moeten intrekken, Niet per taxi of tram, neen, loopen. Dan eerst kan men, aangenomen dat men er meer is geweest, en dus eenigzins wegwijs is, de stad leeren kennen, zooals zij is. Niet alleen de lichtkant, maar ook het Parijs wat in het donker leeft, het Parijs dat handelt en zaken doet in misdaad en moord, het Parijs met zijn menschenhandel en apachenleven". (Note: apachen = straatbandieten in het Parijs van de vorige eeuw)

"Aan de hand nu van deze gedachten zijn wij naar Parijs getogen, om het eens met andere oogen te zien, als wij het al sedert jaren kennen. Wij hebben de nooden, de smarten, maar ook de misdaden en gluiperigheden van nabij ontmoet in zulke gruwzame vormen, dat geen woorden in staat zijn een dergelijk leven voor te schilderen. Altijd zal men woorden te kort komen om dit lijden, dit namelooze wee te beschrijven. Dat namelooze wee dat geleden wordt in een stad van meer dan een millioen inwoners, in een beschaafd land en onder de oogen van een maatschappij die zich opwerpt als beschermer der menschheid en al zijn volk. Zullen er al zijn, die afgeschrikt worden door deze inleiding, en zijn er die denken zedelooze lectuur in dit boekje te vinden, zij worden teleurgesteld. Wanneer men dit boek tot het einde toe gelezen heeft, zal een breedere kijk op het leven van vrouwen die vielen, U haar leven zuiverder doen zien. U zult ze niet langer zien als de pest in een maatschappij, maar ook als mensch, als een mensch die hulp noodig heeft en het zal tevens bijdragen hebben een waarschuwing te zijn voor allen die naar een of andere grootsche stad gaan om zich te amuseeren en het zal hem of haar bewaren voor het gevaar waaraan zooveelen van ons jonge mannen en meisjes ten offer vallen. Laat dus geen valsche schaamte U weerhouden om wanneer Uw kinderen oud genoeg zijn, ze dit of andere soortgelijke boeken in handen te geven. Zij zullen dan niet uit nieuwsgierigheid het kwaad zoeken, zij zullen het weten te ontwijken". Rotterdam, 1 augustus 1937

La Maison de Madame Suzy, rue Grégoire de Tours 7, (6e) - Foto Brassaï

....."Na onze kamer betrokken te hebben, welke er werkelijk zeer behoorlijk uitzag, namen wij een heerlijk verfrischend koud bad, waarna wij weer geheel verkwikt en uitgerust, besloten nog een kijkje in de bar te nemen. toen viel ons iets op, wat wij hier niet hadden verwacht in dit hotel. Regelmatig trokken dames en heeren naar boven, de hoteltrap op, om na langere of kortere duur weer in de bar te verschijnen. Toen werd het ons duidelijk dat wij door den taxichauffeur naar een bordeel-hotel waren gebracht. Dit gebeurt veel in Parijs. Niet door de werkelijke stationeerende taxi's maar van de z.g. 'snorders', waar wij toevallig de taxi van hadden gehuurd"....

....."Wij besluiten om ons te begeven naar Mont Martre. Dit is een merkwaardige wijk. Men kan geweest zijn in Amsterdam Zeedijk, op de Hamburgsche Reeperbaan, in Berlijn, in Weenen - al deze steden hebben hun eigen buurt die met Mont Martre te vergelijken is. Maar overeen te brengen met deze, bij uitstek Parijsche karakteristiek van Mont Martre is geen van deze buurten. Mont Martre s eenig. Aan veel huizen zijn roode lantaarns opgehangen wat wil zeggen dat in zoo'n huis een bordeel is gevestigd. Ook zijn er veel hotelletjes met voor de ramen bordjes, waarop staat dat men daar een gemeubileerde kamer kan huren. Er staat echter niet bij dat men zoo'n kamer niet een geheelen nacht behoeft te huren. Integendeel een uur is lang genoeg volgens de hotelier en dat niet naar uw trouwboekje geïnformeerd wordt staat ook niet op het bordje, doch dat is in deze soort van hotelletjes natuurlijk nooit.

1932 'Belle de Nuit', Quartier Italie, (13e) - Foto Brassaï

"Ondanks dat het vrij laat in den ochtend was zag men toch hier en daar een late feestganger, die wegens geldgebrek, uit de zaak waar hij den heelen nacht groote verteringen heeft gemaakt, weggewerkt is, zacht zingend zijn weg naar huis zoeken. Ook vrouwen loopen al of nog op straat, vermoeid en loom door de hedennacht van hen gevergde diensten voor hun klanten. Zij lopen vermoeid naar een klein eethuisje waar zij wat eten en daarna haar kamer opzoeken en de dag wegslapen om voor den koomenden nacht nieuwe krachten op te doen. Zoo gaat het leven van deze vrouwen geregeld door. 's Nachts boemelen, drinken en fuiven, - overdag slapen.

"Kijk ze aan, deze beklagenswaardige schepsels, met kringen onder den oogen, zooveel mogelijk met kunstmiddelen tot iets toonbaars opgelapt, op wier lippen honderden mannen en jongelingen hun vurige kussen hebben gedrukt. Hoe is het mogelijk dat er mannen te vinden zijn die zich vermaken met deze wassen beelden, deze levende dooden, die voor geld de meest onnatuurlijke en beestachtige genoegens aan haar cliëntèle verschaft.

Chez Suzy - Foto Brassaï uit het boek Paris Secret

Veroordeel ze niet, deze vrouwen. De omstandigheden hebben er haar toe gemaakt. En aan wien de schuld dat zij tot de meest geraffineerde zedenloosheid vervallen? Aan de mannen, die deze vrouwen bezoeken, en die, verzadigd van een gewoon huwelijksleven, bevrediging zoeken in onnatuurlijke en meest zedenlooze genoegens".

"Ongelukkige stakkers zijn het. Zij verdienen uw medelijden zeer zeker. Betoon hen dat medelijden niet, door haar uit te noodigen een avondje met U uit te gaan. Betoon haar uw medelijden door te trachten in deze vrouwen iets anders te zien, dan een vrouwtjes lastdier, alleen geschapen tot het genoegen van den man.  Veroordeel haar dus niet, doch steek deze drenkelingen op de levenszee een stroohalm toe, waaraan zij zich kunnen vastklampen, en waardoor zij misschien gered kan worden".

Het boekje eindigt met de woorden:

"Na deze roes te hebben medegemaakt, beseft ge eerst nu pas duidelijk, wat het nachtleven in Parijs in werkelijkheid is, en lichamelijk voelt gij een souvenir, dat zij voor Uw verdere leven als een herinnering meegaf. Leeren doen de menschen nooit.......".

De galerie 'Au Bonheur du Jour' is te vinden in het centrum van Parijs, aan de rue Chabanais, nummer 11, in het 2e arrondissement, vlakbij de Opera Garnier en de Nationale Bibliotheek (site Richelieu). De galerie bestaat uit twee ruimtes. Een ruimte hangt vol met erotische foto's uit de negentiende en twintigste eeuw en wordt ook vaak gebruikt voor thematische tentoonstellingen. De andere ruimte is als het ware een Parijs boudoir vol met curiosa en bijzondere objecten uit verschillende bordelen. Verder kun je er neuzen in historische erotische boeken en -tijdschriften. Tip: Deze bijzondere galerie is uitsluitend geopend tijdens de exposities van dinsdag tot en met zaterdag van 14.30 uur tot 19.30 uur. Tussen de exposities door uitsluitend op afspraak. Controleer dus altijd van te voren even de website.

Au Bonheur du Jour in de rue Chabanais 11

Oh ja, en zou je zelf nog eens willen overnachten in een voormalig maison closes? Dat kan. Op enkele minuten lopen van de Moulin Rouge, zelf bekend om zijn roerige verleden als huis van plezier vol met beeldschone courtisanes, vind je Hotel Rotary. In het begin van de 20e eeuw was dit zes verdiepingen tellende hotel een Belle Epoque bordeel. Te herkennen aan de ingewikkelde trappen zodat klanten ongezien naar boven konden en een paar zeer boudoirachtige kamers. Als muren konden praten........ Te vinden aan de rue Vintmille 4 in het 9e arrondissement.

Een ander voormalig 'snel hotel' met de naam Hotel Amour Paris, (inmiddels wel een viersterren hotel) hoe kan het ook anders, is te vinden op loopafstand van Pigalle, de rosse buurt van Parijs. Aan de rue Navarin 8, eveneens in het 9e arrondissement. De kamers zijn versierd rond het thema liefde uit oude tijdschriften.

Een ander hotel in het hart van Pigalle is het Maison Souquet.  Een oase van luxe en plezier.  Yoni Aidan en Sylviane Sanz zijn de trotse eigenaren van dit voormalig bordeel dat zij hebben omgebouwd tot een vijf-sterren hotel. Twee rode lantaarns, die doen denken aan een bordeel verlichten de gevel van het huis Souquet. De toon is gezet. Binnen, schemerig licht, gecombineerd met intense geur mix van jasmijn, roos en tabak, als onderdeel van deze erotische sfeer. Deze ervaring heeft een kostprijs:  € 375 voor een kamer de luxe en € 675 voor een "Junior Suite".

Maison Souquet, rue de Bruxelles 10

Au Bonheur du Jour, rue Chabanais 11, 2e arrondissement, metro Pyramides, Palais Royal, 4 Septembre, Bourse.

Hotel Rotary **, rue Vintmille 4, 9e arrondissement, metro Place de Clichy. Kamers vanaf € 54 (Geen lift).

Hotel Amour ****, rue Navarin 8, 9e arrondissement, metro Saint Georges. Kamers vanaf € 115

Maison Souquet*****, 10, rue de Bruxelles 10, 9e arrondissement, metro Blanche. Kamers vanaf € 375