Ik schrijf 1981, In die
tijd was de socialist François Mitterand, President van Frankrijk Onder zijn
regeerperiode is het aanzien van Parijs wezenlijk veranderd. Geen enkele regent
of koning van de afgelopen eeuwen vindt in hem zijn gelijke met zijn 'Grand
Projets'.
Zijn toverwoord voor
Parijs was 'transparantie' en prachtige voorbeelden hiervan zijn: Het Institut
du Monde Arabe (1987), La Grande Arche in La Defense (1989), Opera de la
Bastille (1990), Fondation Cartier (1995), de
Bibliothèque Nationale François Mitterand (1995) en een glazen piramide
op de binnenplaats van het Louvre (1996).
Een aantal van deze 'glazen'
architectonische wonderen zijn afkomstig van het enfant terrible van de Franse
architectuur; Jean Nouvel. Geboren in 1950 in het zuidwesten van Frankrijk. In
deze blog neem ik u mee naar een van zijn veel geprezen meesterwerken; het IMA,
Institut du Monde Arabe. (Instituut
van de Arabische wereld) Dit voorbeeld van fraaie moderne architectuur,
opgebouwd uit glas en aluminium kunt u vinden aan de Seine, tegenover het Ile
Saint Louis aan de quai Saint-Bernard.
Niet alleen van buiten maar ook van binnen is het IMA een architectonische parel
Een stichting, die door
Frankrijk en negentien Arabische landen werd opgezet, zette zich in de jaren 1980
- 1987 in voor verbetering van de moeizame verhouding tussen Frankrijk en de
Arabische wereld, die getekend werd door vervreemding en verergerd was door de
koloniale politiek. Daartoe besloot men een gemeenschappelijk cultuurinstituut
op te zetten met de bedoeling de banden tussen de westerse- en Islamitische
wereld te versterken. Voor het ontwerp werd in 1981 een wedstrijd uitgeschreven
die uiteindelijk werd gewonnen door een groep van architecten waaronder; Jean
Nouvel, Gilbert Lezenes, Pierre Soria en het team van Architecture Studio.
Het binnenhof, de grote médina van het Institut du Monde Arabe
Het was niet
gemakkelijk om een eigentijdse vorm te creëren die zich liet inpassen in de
kromming van de quai Saint-Bernard pal aan de Seine en bovendien een beeld
moest oproepen van de Arabische wereld. De architect bedacht twee gebouwen die
in direct contact met elkaar staan. Een wigvormig gebogen en spits toelopend
gebouw met een glazen façade voor het museum van Islamitische kunst en een
langgerekt rechthoekig gebouw dat plaats biedt aan de bibliotheek. Door het glas
van de westelijke muur is de witte marmeren toren van de bibliotheek te zien,
die de vorm heeft van een opwaartse spiraal en doet denken aan de minaret van de
moskee in Samarra. Tussen de beide gebouwen bevindt zich een flinke kloof
waarin een vierkante, met spiegels geplaveide binnentuin (ryad) schuilt. De as
van de tuin is gericht naar de tegenoverliggende Notre Dame. Een subtiel gebaar
dat een link moet symboliseren tussen de Islam en de Christelijke kerk.
600 schermen, die symbool staan voor houten bewerkte luiken, die bebruikt worden in de Arabische wereld, filteren het licht
De verbinding tussen de
Arabische traditie en de moderne tijd werd het hoofdthema van het
architectonische concept en inspireerde de architecten tot een sensationele
oplossing voor de zuidelijke façade. 600 metalen schermen die symbool staan
voor houten bewerkte luiken, 'moucharabiya of mashrabiya', die in de Arabische
wereld traditioneel voor balkons en ramen worden aangebracht, om het licht te
filteren en een al te vrijpostige blik in de leefruimte van vrouwen te
verhinderen. Elk scherm heeft 21 roestvrijstalen iris-diafragma's bestaande uit
in elkaar schuivende bladen die elektronisch worden aangestuurd. Ze openen als
er weinig licht is en sluiten bij een teveel aan zonlicht wat in de ruimtes van
de bibliotheek een wonderschoon
schaduwspel oplevert.
Het gebouw biedt plaats aan een museum, bibliotheek, theater en aan een restaurant
Het gebouw biedt onder
andere onderdak aan een museum voor Arabische kunst (ingang 7e etage) vol met
oude manuscripten, prachtig gemaakte zijden tapijten, aardewerk en een breed
scala aan gebruiksvoorwerpen, alsmede wetenschappelijke en astronomische
instrumenten tussen 750 en 1258 na Christus. Een bibliotheek (ingang 3e etage) met
meer dan 60.000 boeken, een theater en een restaurant. Het IMA oogstte in de
afgelopen jaren grote successen met meerdere thematische tentoonstellingen, zoals
'Delacroix le voyage au Maroc, Venise et l'Orient' - Bonaparte et l'Égypte' en
'Le Maroc de Matisse'.
Een absolute aanrader
zijn de doorzichtige liften die je razendsnel naar de negende etage brengen
alwaar je (gratis) van een prachtig uitzicht kunt genieten over de Seine, het
oude centrum van Parijs en de wijk Bastille in het noorden.
Het IMA, Institut du Monde Arabe, Rue des Fossés-Saint-Bernard 1, 5e
arrondissement, metro: Jussieu, Cardinal Lemoine, Sully Morland.
Op een half uur lopen
van het Institut Monde Arabe staat een ander 'macaber' monument dat helaas ook symbool
staat voor verbetering van de moeizame verhouding tussen Frankrijk en de
Arabische wereld, die getekend wordt door vervreemding en verergerd is door de
politiek.
In onze samenleving is
het waarborgen van vrijheid van meningsuiting een van de grootste
verworvenheden. Woensdagmiddag 7 januari maakten schoten in Parijs op de
redactie van het blad Charlie Hebdo daar voor twaalf mensen een einde aan. De
wereld stond even stil.
Een ander macaber monument op de hoek van de rue Nicolas Appert en de passage Sainte-Anne Popincourt
Twaalf slachtoffers,
onder wie negen redactieleden, vallen er bij de laffe aanslag van de broers
Chérif (32 jaar) en Saïd (34 jaar) Kouachi op de Parijse redactielokalen van Charlie
Hebdo. Na de beschieting vluchtten de daders naar buiten en beschoten daar de
inmiddels toegesnelde politie. Een agent werd neergeschoten. Eenmaal gewond op
straat schoot een van de aanvallers hem in het hoofd. Dit bracht het aantal dodelijke
slachtoffers op twaalf: Stéphane Charbonnier (Charb), Jean Cabut (Cabu), Bernard
Verlhac (Tignous), Georges Wolinski (Wolinski), Philippe Honoré, Bernard Maris,
Michel Renaud, Moustapha Ourrad, Elsa Cayat, Frédéric Boisseau, Franck
Brinsolaro (agent en bewaker) en Ahmed Merabet (politieagent).
De vroegere redactie van het satirisch weekblad Charlie Hebdo
Onmiddellijk na de
aanslag kondigen de overgebleven cartoonisten en redacteurs aan dat het blad
verder zal gaan. Het levert Charlie Hebdo ongekende steunbetuigingen op en het
ledenaantal schoot omhoog van 10.000 naar meer dan 200.000.
Tot op de dag van
vandaag worden er bloemen gelegd en kaarsjes gebrand op de hoek van de rue
Nicolas Appert en de passage Sainte-Anne Popincourt, de vroegere redactie van
Charlie Hebdo en op de plek waar Ahmed Merabet het leven liet; boulevard
Richard Lenoir tegenover de rue Moufle.
De plek waar de Franse politieagent Ahmed Merabet het leven liet
Gaan staan voor onze
vrijheid is het enige echte verweermiddel dat wij hebben tegen terrorisme. Die
vrijheid dus niet beperken, respect hebben voor mensen met een andere
opvatting, een ander geloof of een andere huidskleur. Als wij ons daar allemaal
achter scharen is dat sterker dan welke terroristische wandaad ook.
