PARIS PASSY

We beginnen vandaag onze wandeling op de rand van het 15e en 16e arrondissement. Het deel van Parijs dat eeuwenlang de hoogste klassen heeft aangetrokken. De dorpen Passy, Auteuil en Chaillot werden in 1860 door de stad Parijs geannexeerd als het 16e arrondissement. Dit was altijd het gebied van de luxueuze wereldtentoonstellingen. In 1878 werd op de Chaillot-heuvel een immens Moors paleis gebouwd; het Palais du Trocadéro.  

De Exposition Universelle van 1878 was de derde wereldtentoonstelling die werd gehouden in Parijs. De tentoonstelling was vooral ter viering van de wederopbouw van Frankrijk na de Frans-Duitse Oorlog. Het Palais du Trocadéro  was een schepping van de architecten Davioud en Bourdais, met torens van 76 meter hoog. Het gebouw bleef tot 1937 staan en maakte toen plaats voor het huidige Palais de Chaillot. Onder de vele uitvindingen die te zien waren op de tentoonstelling bevond zich ook Alexander Graham Bell's telefoon. Thomas Edison presenteerde er de megafoon en fonograaf. De tentoonstelling werd verlicht door elektrische booglampen, en op 30 juni werd het voltooide hoofd van het Vrijheidsbeeld tentoongesteld in de tuin van het Trocadéro, terwijl andere stukken te zien waren op de Champ-de-Mars. Meer dan 13 miljoen mensen betaalden om de tentoonstelling te bezoeken.

 Het Palais du Trocadéro (1878) was een schepping van de architecten Davioud en Bourdais,

Het 16e is een schitterende buurt voor wandelaars. Met serieuze hoogteverschillen en de chicste gebouwen. Meer dan de helft van Arthur Guimard's (de ontwerper van de metro-ingangen van glas en ijzer) gebouwen staan hier, complexen die hoge welstand verraden. Een arrondissement met bevoorrechte wijken, prachtige uitzichtpunten en mondaine straten, maar ook smalle steegjes, die niet meer zijn veranderd sinds Atget ze vastlegde op de gevoelige plaat. 'Le seizième' behoort tot 'les beaux quartiers', de mooie wijken van Parijs. Het is op stand wonen, net zozeer en misschien nog wel meer dan in het zevende. Het is een buurt van deftige mensen die zich zouden schamen om ergens anders in Parijs te wonen. Wonen in het 16e staat ook bijzonder goed op je visitekaartje. Kortom ze zijn BCBG; of wel 'bon chic, bon genre'.

In de 13e eeuw was het nog gewoon een gehucht van houthakkers, maar de wijngaarden hoog op de heuvels boven de Seine bleken een aantrekkings-kracht te hebben op de edelen, verbonden aan het hof van de koning. De wijn van de abdij van Passy en de Minimes de Chaillot waren in de wijde omtrek befaamd en geliefd. Het dorp Passy telde zo rond de periode van de Franse revolutie slechts zes straten en werd gescheiden van de stad door de 'Mur des Fermiers Généraux'; de Muur van de Belastingpachters, een stadsomwalling van Parijs, die in tegenstelling tot zijn voorgangers niet zozeer opgericht was uit defensieve doeleinden, maar alleen om accijns te kunnen heffen op goederen die de stad in en uitgingen. De muur werd gebouwd tussen 1785 en 1788, en in 1860 weer gesloopt. Na de wijn, zorgde de ontdekking van ijzerhoudende bronnen in de 17e eeuw voor een nog grotere bekendheid. Het genezende water van Passy zorgde voor een rijke clientèle die benieuwd kwam kijken naar de veel geroemde thermische bronnen, die vooral bekend stonden om haar laxerende werking.  Nog steeds drink je in dit gedeelte van de stad het lekkerste water. 

Wandeling

We stappen uit op het metrostation Bir-Hakeim, een van de fraaie boven de grond gelegen stations van Ligne 6. Geopend tijdens de wereld-tentoonstelling van 1900 en vormt een halve cirkel van Place Charles de Gaulle - Étoile en Place Nation. Buiten gekomen nemen we de brug die over de Seine loopt; de prachtige Pont de Bir Hakeim. Deze metalen voetbrug, met daarop een weg en een treinspoor, werd gebouwd in 1878 voor de Wereldtentoonstelling en is opgenomen in het register van historische monumenten. Vanaf de brug heb je een prachtig vergezicht op de Eiffeltoren (rechts), de woontorens van Grenelle (links) en het Maison de la Radio (links). Maar voor we de gehele oversteek maken dalen we midden op de brug de trappen af naar het Zwaneneiland.

Onbekend maakt onbemind. De Allée des Cygnes, ook wel bekend als Ile des Cygnes, is letterlijk een eiland midden in de Seine, de grens tussen het 15e en 16e arrondissement. Het eiland werd in 1827 aangelegd en is vooral tijdens de warme lente- en zomermaanden een prettige plek voor een wandeling. Het heeft een lang wandelpad met banken en is omzoomd door bomen. Het is er koel en rustig.  Hier onderga je de rust van de Seine met zijn boten. Ze gaan gestaag hun weg naar gene zijde van de stad. Hier blijft het drukke leven ver weg. Dat is de rust van de rivier, die je ook zo heerlijk kunt beleven langs de vele kades van de Seine.

De kop van het eiland wordt bewaakt door een replica van het beeld dat dit jaar 125 jaar bestaat: Het Vrijheidsbeeld dat in de haven van New York staat. Dit beeld werd onthuld in 1885, een jaar eerder dan in New York. Omdat toen het bronzen beeld nog niet klaar was, werd een gipsen kopie gebruikt. Het definitieve beeld werd in 1889 geplaatst. Het originele ontwerp is van Eugene-Emmanuel Viollet-le-Duc en Alexandre-Gustave Eiffel. De Franse beeldhouwer Frédéric Auguste Bartholdi heeft het project uitgevoerd en Bartholdi's moeder, Marie, heeft er voor geposeerd. Er was 15 jaar nodig, van 1870 tot 1885, om het Vrijheidsbeeld te bouwen in het atelier van Bartholdi  aan de rue de Chazelles, vlakbij het Parc Monceau in Parijs. Het beeld was een cadeau van Frankrijk aan Amerika, voor de viering van de 100ste  verjaardag van de Amerikaanse onafhankelijkheid. De bouw werd door het Franse volk zelf bekostigd. De verschillende onderdelen werden in 214 kratten, op een schip, over de Atlantische Oceaan, naar Amerika vervoerd. Eenmaal in Amerika aangekomen ontstond er een vertraging van 15 maanden omdat de sokkel nog niet klaar was. Uiteindelijk werd het beeld onthuld op 28 oktober 1886. 

Passy; het is het beeld van de film Last Tango in Paris, die in het begin van de jaren zeventig voor een deel in Passy en op de Bir-Hakeim werd opgenomen.

Terug naar de trappen en bovenaan links richting Passy langs de machtige kolommen van de Bir-Hakeim. Let eens op de prachtige symmetrie van de zuilen die afgewisseld worden met enorme lampen waar je, als je goed kijkt, de Eiffeltoren kunt zien in de weerspiegeling. We nemen de speciale loopbrug over de Voie Georges Pompidou richting de roltrappen in de rue l 'Alboni waar de machtige Pont de Bir-Hakeim eindigt in het metrostation Passy. Natuurlijk hadden wij dit stuk ook met de metro kunnen doen, maar dan had u het Zwaneneiland, het prachtige uitzicht op de Eiffeltoren en het Vrijheidsbeeld gemist. loop rustig het perron op van het station Passy, waar u opnieuw wordt verrast met een prachtig uitzicht over de Seine en de bovengrondse stations van lijn 6. Het is het beeld van de film Last Tango in Paris, die in het begin van de jaren zeventig voor een deel in Passy en op de brug werd opgenomen. Wat meteen opvalt is het werkelijk prachtige ontwerp van deze, in een lijn liggende, metrostations, allemaal 75 meter lang en gebouwd hoog boven de grond, op grote neoklassieke ijzeren pilaren. Dit alles naar een ontwerp van de Franse architect Jean Camilla Formigé en verwezenlijkt door de werkplaatsen van J. Leclaire in Montreuil, die ook de opdracht kregen voor alle viaducten van metrolijn 2 en het viaduct van het station Austerlitz. Bij lijn 6, gebouwd tussen 1900 en 1909, werden alle bovengrondse stations opgetrokken in tweekleurig baksteen.

Vanuit het metrostation een prachtig uitzicht over de bovengrondse metrostations van ligne 6

We blijven de rue l 'Albioni volgen tot aan de place du Costa Rica waar verschillende restaurantjes zitten, waar u kunt lunchen. Als u goed oplet torent hoog boven een van de gebouwen de Eiffeltoren en twee panden worden aan het zicht ontrokken door een gigantische muurreclame. Kiest u voor winkelen dan neemt u de rue du Passy, waarin luxeboetieks en franchisenemers elkaar afwisselen. Deze hoofdweg van het vroegere dorp Passy eindigt in het Bois de Boulogne. Ik neem u mee naar de rue Raynouard. In deze straat woonden Jean-Jacques Rousseau, Benjamin Franklin en Honoré de Balzac. Rousseau (1712-1778) was een baanbrekend filosoof, schrijver en componist van zeven opera's en andere muziekstukken. Honoré de Balzac (1799-1850) kan worden beschouwd als een van de belangrijkste Franse schrijvers van de eerste helft van de negentiende eeuw. Vergeet niet bij de gebouwen aan de linkerzijde o.a. bij nummer 19 naar binnen te kijken. Daat heeft u zicht op prachtige privé binnentuinen die met hun hooggelegen terrassen uitkijken over de Seine. Weer zo'n mooi uitzicht tussen de nummers 25 en 29 de avenue  du Parc de Passy.

Place du Costa Rica, twee panden worden aan het zicht ontrokken door immense muurreclames

Wat verder in de straat op nummer 47 staat in een lager gelegen tuin het Maison de Balzac. Hij woonde hier tussen 1840 en 1847 onder de naam van zijn vroegere kinderverzorgster, Madame de Breugnol, om zo aan zijn schuldeisers te ontkomen. Het ziet er nog grotendeels zo uit als in die tijd. Bezoekers moesten een wachtwoord noemen voordat ze werden binnengelaten. Met geld van zijn familie was hij ooit een uitgeverij/boekhandel, een drukkerij en een lettergieterij begonnen. De bedrijven gingen echter failliet en lieten Balzac achter met schulden die hem, ondanks zijn grote literaire productiviteit, zijn hele leven zouden achtervolgen. Het wachtwoord luidde: "On y entre comme le vin dans les bouteilles" (Men gaat er binnen zoals wijn in flessen).  Als onwelkome bezoekers er toch in slaagden binnen te komen, ontsnapte Balzac via een achterdeur en ging hij via een netwerk van ondergrondse kelders naar de rivier. Zijn huis is nu een museum, eigendom van de stad Parijs en gratis te bezoeken. De helaas wat verwaarloosde tuin vol rozen biedt wel weer een verrassend uitzicht op de Eiffeltoren.

Een prachtig doorkijkje bij rue Raynouard nr. 19

Na de tuin, een nogal grimmig woonblok dat werd gebouwd door Auguste Perret, architect en stedebouwkundige en de uitvinder van gewapend beton dat door Le Corbusier werd aangehaald als een mijlpaal van de moderne tijd. We nemen links de trap omlaag (tegenover nr. 62) en gaan meteen weer links de rue Berton in. Op nummer 24 bevindt zich de vluchtuitgang van Balzac. De straat versmalt zich hier en vormt een van de meest verrassende hoekjes van Parijs. Let vooral op de oude straatlantaarns met zijarm die bijna nergens meer in Parijs zijn te vinden. Het zijn de straatlantaarns die we kennen uit de film 'Le Ballon Rouge'. De muren vol met klimop, de ruwe straatstenen en de oude gaslantaarns scheppen een sfeertje dat zo zou passen in de beelden van het Parijs van Eugène Atget. Jammer van de grote bewakingscamera's hoog op de muren. Deze zijn van de Turkse ambassade, gevestigd achter de muur in het voormalige herenhuis van Princesse de Lamballe en later het woonhuis van dokter Émile Blanche, een chique Franse psychiater met patiënten als Berlioz, Liszt, Gounod, Rossini en Delacroix.

Maison de Balzac

Tegenover de poort van de Turkse ambassade vervolgen we onze wandeling via de avenue Marcel Proust, langs het Parc de Passy naar de avenue René Boylesve. Bij de impasse Marie de Régnier begeven we ons op privébezit. Vergeet niet naar boven te kijken want daar bevinden zich de terrassen die we ontdekten, binnenkijkend op de rue Raynouard nr. 19. We komen uit op de rue Charles Dickens en de rue des Eaux. Deze straat werd genoemd naar een minerale bron die hier in 1650 werd ontdekt. Het water bevatte ijzer en zwavel en het verhaal deed in die tijd zelfs de ronde dat het onvruchtbaarheid bij vrouwen zou tegengaan. Dit was eens het grondgebied van de Abbaye de Passy waar de minderbroeders of de 'Bonshommes de Chaillot' leefden. Op de heuvel, nu volgebouwd met chique zes etages hoge huizenblokken, lagen de wijngaarden van Passy. Sommige straatnamen zoals de rue de Vineuse en rue des Vignes herinneren daar nog aan. De abdij werd tijdens de revolutie gesloten en in 1906 in zijn geheel afgebroken, maar in de catacomben die bewaard zijn gebleven bevindt zich nu het Musée duVin, Caveau des Échansons. De daar tentoongestelde wijnparafernalia zijn net zo opwindend als champagne van gister, maar de kelderbar is een sfeervolle plek voor een goed glas wijn of een lunch. Bij gebruik van de lunch is de entree voor het museum gratis. Uitgebreide gewelfde kelders en gangen leiden naar oude mijntunnels, helaas niet toegankelijk, waar de stenen voor de bouw van de Notre Dame vandaan werden gehaald.

Rue Berton dat zo zou passen in de beelden van het Parijs van Eugène Atget. 

We zijn nu aan het einde van onze wandeling. Volgt u de rue de Eaux dan komt u uit bij de Seine. U kunt ook de trappen nemen van de smalle passage des Eaux die uitkomen op de rue Rayouard. Het is dan ook gepast om te eindigen met een quote van Honoré de Balzac die met name van toepassing is op een stad als Parijs: "L'architecture est jusqu'à un certain point l'expression de la civilisation d'un peuple" - De bouwkunst is tot op zekere hoogte de uitdrukking van de beschaving van een volk.

Maison de Balzac, rue rayouard 47, 16e arrondissement, metro Passy, La Muette.

Geopend dinsdag t/m zondag 10.30 uur - 18.00 uur - toegang gratis.

Musée du Vin, square Charles Dickens 5, 16e arrondissement, metro Passy, La Muette.

Geopend dinsdag t/m zondag 10.00 uur - 18.00 uur, entree € 11,90 inclusief een glas wijn.