LE MUSÉE GUSTAVE-MOREAU, 'UN MUSÉE SENTIMENTAL'

De middag voor de 'Cocktail de Nouvel An' 2017, georganiseerd door de Nederlandse ambassade in Frankrijk brengt mij naar een museum dat al geruime tijd op mijn Parijse 'To-Do' lijstje' staat. Een geheime Parijse parel in de wijk Nouvelle Athènes, tegenwoordig 'SoPi' genoemd of te wel 'South-Pigalle'.

Musée Gustave Moreau in de wijk Nouvelle Athènes

Parijs maakte in de tweede helft van de 19e eeuw een enorme groei door. Er moesten dus appartementen worden gebouwd. Projectontwikkelaars besloten om de vele acteurs, kunst-schilders, musici en schrijvers onder te brengen rond de Opéra Garnier, waar veel theaters lagen. Zo ontstond in de wijk Nouvelle Athènes een opvallende architecturale eenheid, die je zelfs stijlvol kunt noemen. Gebouwen gebaseerd op de oudheid met veel zuilen en frontons. Zowel rond de Église de la Trinité, tot aan Pigalle, als achter de Notre-Dame-de-Lorette.

Mede dankzij de journalist Adolphe Dureau de la Malle kreeg deze wijk in 1823 grote bekendheid door de keuze van een groot aantal schrijvers, acteurs, muzikanten en schilders, die de elite van de Parijse romantische beweging vormden, om zich hier te vestigen. Grote namen waaronder Ary Scheffer, Eugène Delacroix, George Sand, Alexandre Dumas, Frederic Chopin, Victor Hugo, Pissarro, Claude Monet, Paul Gauguin, Horace Vernet, Paul Delaroche en vele anderen.

Een museum waar de tijd stilstaat

Zo ook de kunstschilder Gustave Moreau (1826-1898). In 1851 vestigde hij zich in de wijk in een studio aan de avenue Frochot, een van de mooiste privé straatjes van Parijs. Later, in 1852, kochten zijn ouders, Louis en Pauline Moreau, voor hem het huis aan de rue de la Rochefoucauld nummer 14, waar nu ook het Musée Gustave Moreau is gevestigd. Woningen van kunstenaars spreken altijd tot mijn verbeelding. In Parijs zijn er heel wat maar de bijzonderste plek is ongetwijfeld dit museum. In januari 2015 opnieuw geopend, na een anderhalf jaar durende restauratie. Het interieur werd teruggebracht naar zijn originele staat. In tegenstelling tot wat je zou vermoeden, waren de wanden destijds niet effen geschilderd maar voorzien van rijk behang. Natuurlijk waren deze oude behangpapieren niet meer te verkrijgen. Maar de echte kleuren en reliëfs werden herontdekt achter een kast die sinds mensenheugenis niet meer was verschoven. Gelukkig vond men een soortgelijk papier weer terug in de beroemde collectie van het Londense bedrijf 'Watts of Westminster', al sinds 1874 een van de oudste behangfabrikanten van Europa. Hierdoor alleen al is het interieur een bezoek waard.

Iedere vierkante centimeter van de muren is hier benut om de enorme collectie te tonen

De grote verrassing is de enorme diversiteit in de werken en de gigantische hoeveelheid schetsen die er te zien zijn. Verdeeld over drie verdiepingen krijgt u om en de nabij 1200 schilderijen en aquarellen en nog eens meer dan 4000 tekeningen te zien. Zo'n 9000 tekeningen van Moreau zitten nog in depot, omdat de plaats ontbreekt om ze allemaal tentoon te stellen. Iedere vierkante centimeter van de muren is benut om de enorme collectie te tonen. Geen overdreven gedoe van wanden in perfecte grijstinten maar gewoon opmeten waar we nog een portretje of landschapje kunnen toevoegen. Soms in drie, vier of vijf rijen boven elkaar. Nadeel is tevens het voordeel, alles is nog zoals het destijds was. Het licht is er niet ideaal waardoor sommige werken moeilijk zijn te bestuderen, maar ook dat heeft weer zijn charme.

 Drie jaar voor zijn dood besloot Gustave Moreau van zijn huis een museum te maken

Het huis in een vrij nauwe straat ziet er van buiten niet zo imposant uit, maar is van binnen enorm. Hoewel zijn kunst heel opvallend is, heeft de 19e eeuwse kunstschilder nooit echt beroemdheid gekend. Moreau bleef ongehuwd en zijn moeder die tot 1894 leefde en met wie hij samenwoonde, was zijn idool en de enige met wie hij vertrouwelijk was. Dit verklaart waarschijnlijk de zeer grote plaats die vrouwen in zijn werk innemen. Hier woonde en schilderde hij in afzondering tot zijn dood in 1898. Drie jaar voor zijn dood besloot hij van het huis een museum te maken. Gustave Moreau, een onbegrepen schilder, die zijn thema's voor het belangrijkste deel aan Griekse mythen, sagen en Bijbelse vertellingen ontleende, liet op zijn visitekaartjes 'peintre d'histoire' vermelden. Vanaf 1892 professor aan de École des Beaux-Arts. Onder zijn leerlingen waren Matisse, Marquet, Manguin, Camoin, die in 1905 als 'Les Fauves' bekend werden.

Op de eerste verdieping de woonruimtes van de kunstenaar. De ontvangstkamer, vol met zeldzame boeken en een antiquiteitenverzameling van zijn vader. Het woonvertrek met portretten en souvenirs van verre reizen. Het boudoir staat weer vol met herinneringen aan zijn vriendin Alexandrine Durieux. Let in de eetkamer vooral op de mooie collectie keramiek.

Het eerst wat direct opvalt is de werkelijk adembenemende wenteltrap uit 1895

De smalle eerste verdieping vormt een groot contrast met de twee bovenliggende zalen, zijn ateliers. Het eerst wat direct opvalt is de werkelijk adembenemende wenteltrap uit 1895 die de verbinding vormt tussen de tweede en derde verdieping. Het is een van de mooiste trappen die ik in Parijs ben tegengekomen. Ook hier kom je ogen te kort. Elke centimeter wand is benut. Overal kasten met dubbele lagen waar diverse werken achter elkaar hangen. Deze twee enorme ateliers stelde hem in staat om grote werken te produceren. Op de derde etage zie je ook de originele kachels uit die tijd en langs de ramen kasten, verscholen achter gordijntjes, vol met draaipanelen met studies en tekeningen, geïnventariseerd, gedateerd en getekend door de schilder zelf. U mag in alle rust zelf al deze prenten bekijken.

Een fascinerend lijnenspel

Moreau wijdde zijn laatste levensjaren aan dit museum en schonk het na zijn dood aan de Franse staat onder voorwaarde dat alles in de oude toestand bewaard moest blijven. Het museum werd pas vijf jaar na zijn dood in 1903 opengesteld voor het publiek. Zijn favoriete leerling, Georges Rouault, werd de eerste conservator van het museum. Schrijf dit museum maar op uw 'To-Do' lijstje van 2017.

Achter gordijntjes, vol met draaipanelen met studies en tekeningen, geïnventariseerd, gedateerd en getekend door de schilder zelf. U mag in alle rust zelf al deze prenten bekijken.

Klik hier voor zijn biografie. Gustave Moreau ligt begraven op  Cimetière de Montmartre.

Musée Gustave Moreau, 4 rue de La Rochefoucauld, 9e arrondissement, métro Trinité, Saint-Georges.

Dagelijks geopend behalve op dinsdag. Maandag, woensdag, donderdag: 10:00-12:45 en van 14u tot 17.15 uur -  vrijdag, zaterdag, zondag: 10u tot 17u15 zonder onderbreking.

Helaas niet geschikt voor bezoekers in een rolstoel.

Wilt u op bezoek bij andere kunstenaars?

Maison de Balzac, 47 rue Raynouard, métro Passy, La Muette - entrée gratis

Musée Bourdelle, 18 rue Antoine Bourdelle, métro Falguière - entrée gratis

Musée Delacroix, 8 rue de Fürstenberg, métro Saint-Germais-des-Prés - entrée gratis

Maison de Victor Hugo, 6 Place des Vosges, métro Saint-Paul, Bastille - entrée gratis

Musée Maillol, 61 rue de Grenelle, métro rue du Bac - entrée gratis

Musée de la Vie Romantique, 16 rue Chaptal, métro Blanche, Pigalle - entrée gratis

Musée Edith Piaf, 5-7 rue Crespin-du Gast, métro Menilmontant - uitsluitend op afspraak

Musée Zadkine, 100 bis rue d'Assas, métro Notre-Dame-des-Champs - entrée gratis

Musée Rodin, 79 rue de Varenne, méto Invalides, Varenne - entrée € 10 (2017)

Zelfportret van Gustave Moreau op 50-jarige leeftijd (circa 1876)