NIEUWE ONTDEKKINGEN IN PARIJS

Couvent des Cordeliers, Paris print fair

Een persbericht over een nieuwe tentoonstelling gewijd aan de prentkunst van de vijftiende eeuw tot heden brengt mij naar een van de oudste gebouwen van Parijs, waar nauwelijks over geschreven wordt in de vele Parijsboeken die ik bezit. Tijd om op onderzoek uit te gaan. Het gaat om de tweede  editie van de ‘Paris Print Fair’ die van 23 tot en met 26 maart 2023 wordt gehouden in de refter van het middeleeuwse ‘Couvent des Cordeliers’ verborgen in het hart van het 6e arrondissement.  Deze beurs, uniek voor Frankrijk, wordt georganiseerd door de CESEDT – de  ‘Chambre Syndicale de l’Estampe du Dessin et du Tableau’, een hele mond vol, in samenwerking met gerenommeerde exposanten afkomstig uit heel Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, Nederland, Oostenrijk, Spanje en de Verenigde Staten, die bekend staan om hun internationale referenties in de prentkunst van grote meesters. Uit Nederland is daar bijvoorbeeld aanwezig Jurjens Fine Art uit Amsterdam met onder andere werken van Hieronymus Bosch, Pieter Breugel. Te zien zijn werken (in willekeurige volgorde) van Rembrandt, Dürer, Goya, Degas, Callot, Picasso, Capelari, Braque, Vasarely, Soulages en Dufresne. Als een van de oudste kunstvormen is prentkunst een veelzijdige en legendarische discipline die nog steeds wordt gewaardeerd om zowel zijn verhalende kracht als zijn unieke, variërende, en technische kwaliteiten. Het is een kunstvorm die een revolutie teweegbracht in de toegankelijkheid van kunst voor het publiek, een kunstvorm die kunstenaars een manier biedt om hun werken te reproduceren en hen in staat stelt hun creatieve domein verder te verkennen. Deze tentoonstelling / beurs geeft je niet alleen de mogelijkheid om kennis te maken met beroemde prentkunst maar geeft je ook de gelegenheid om dit unieke gebouw van binnen te bekijken.

 

Couvent des Cordeliers

Het Couvent des Cordeliers was een van de oudste kloosternederzettingen in het middeleeuwse Parijs. Omgeven door de rue Antoine-Dubois, rue Monsieur-le-Prince, rue de La Harpe en de rue de l’École-de-Médicine, grenzend aan de église Saint-Côme op de hoek van de rue Racine en de boulevard Saint-Michel. Hier lagen eens wijngaarden, begrensd door de stadsmuren van Philippe Auguste, ook bekend als Koning Filips II. Het was Lodewijk IX, bijgenaamd de Heilige of Jeanne d’Evreux, de weduwe van Koning Karel IV, bijgenaamd de Schone, (er bestaan twee versies van het verhaal) die een stuk grond aanbood voor de monniken van deze orde om een  klooster, kerk en refter te bouwen. De bouw hiervan begon rond 1230 en de ‘refectoire’, waarover later meer, werd pas in 1506 voltooid. Het Cordeliers-klooster was een van de grootste in Parijs. De term Cordeliers verwijst naar Franciscaanse monniken afkomstig uit geheel Frankrijk (er waren verschillende Cordeliers-kloosters in Frankrijk), verbonden met de Heilige Franciscus van Assisi  en herkenbaar aan het grote koord dat werd gedragen om het handgeweven gewaad. Het klooster nam een zeer belangrijke plaats in in de religieuze en intellectuele geschiedenis van Parijs. Franciscaner monniken uit geheel Europa kwamen hier om hun theologische opleiding te volgen of af te ronden. De kloosterbibliotheek, omvatte ten tijde van de Revolutie maar liefst 25.000 banden. De Franse Revolutie luidde overigens de doodsklok voor religieuze congregaties in Frankrijk. In 1790 werden alle 284 Franciscaanse kloosters, verspreid over geheel Frankrijk, gesloten.

 Couvent des Cordeliers - Foto: L'Image Contemporaine

Op 27 april 1790 werd de kloosterkapel ‘gevorderd’ door een radicaal gezelschap dat zich de Club des Cordeliers noemde. Officieel ‘Société des droits de l'homme et du citoyen’ geheten – de maatschappij voor de Rechten van de Mens en de Burger. . De club verspreidde ideeën over vrijheid, gelijkheid en broederschap en had zich als taak gesteld een toeziend oog op de revolutie te houden en waakzaam te zijn tegen misbruik van macht. Camille Desmoulins was de oprichter.Tot de overige vooraanstaande leiders of leden behoorden advocaten, journalisten, republikeinen en revolutionairs waaronder: Jean-Paul Marat, Georges Danton, en Louis Legendre. 

De dood van Marat door Jacques-Louis David 1793

De Club der Cordeliers hield een waakzaam oog op de aristocraten, volgde kritisch diverse regeringsinstanties, voerde acties door middel van enquêtes, intekenlijsten, petities, demonstraties en indien nodig oproeren. Ze speelden een belangrijke rol bij de afschaffing van de monarchie in de zomer van 1792. Een deel van het klooster werd toen omgevormd tot ziekenhuis voor de revolutionaire Marseillais die gewond raakten bij de aanval op het paleis in de Tuilerieën. Danton en Demoulins maakten zich inmiddels zorgen over de richting van de Revolutie en riepen publiekelijk op tot matiging. Op 30 maart 1794 werden ook zij gearresteerd en beschuldigd door Robespierre van fraude en samenzwering. Op 5 april gingen Desmoulins en Danton met dertien anderen naar de guillotine. De staatsman Georges Danton stierf als laatste nadat hij de beul had gemaand niet te vergeten zijn hoofd aan het volk te tonen; “het mag bepaald gezien worden”.

De bekende journalist Jean-Paul Marat werd een tiental maanden eerder vermoord door een sympathisante van de Girondijnen, te weten Charlotte Corday. Hij werd geëerd als een martelaar van de vrijheid, zij werd vier dagen na Marats dood, gedood door middel van de guillotine. 

Zoals je kunt lezen kent dit monument in Parijs een rijke geschiedenis. In overeenstemming met het thema geneeskunde huisvestte het eerst het Musée Dupuytren uit 1835, een zeer ongebruikelijk museum in Parijs rond anatomie en geneeskunde, dat verbonden is met de school voor geneeskunde en de Université Pierre et Marie Curie. De refter van de Cordeliers is een fantastische plek om te ontdekken, voor iedereen die geïnteresseerd is in architectuur in gotische stijl. De refter is het enige overblijfsel van het voormalige Cordeliersklooster. Een deel van het gebouw wordt gebruikt door de universiteiten van Paris V en Paris VI. Dit gebouw, dat in 1905 op de monumentenlijst werd gezet werd in de jaren 2016 tot 2018 voor ruim 10,5 miljoen euro gerestaureerd. 

Paris print fair 2023 - Jurjens Fine Art Amsterdam - Hieronymus Bosch: Parable of the two blind man

Mede dankzij  de stad Parijs is de eetzaal van 700 m² geschikt gemaakt voor culturele evenementen en de bovenverdiepingen huisvesten studio’s om onderzoekers in residentie te huisvesten. Wat betreft het 18e-eeuwse paviljoen dat grenst aan de refter, daar is  de receptie van deze nieuwe instelling gehuisvest. De ingang bevindt zich op nummer 15 van de rue de l’École de Médicine. Deze straat heette vroeger rue des Cordeliers en later rue Marat.

 

Paris print fair 2023 - Galerie Sarah Sauvin Parijs - Rembrandt van Rijn:  Huisje bij een gracht met uitzicht op de stad Oudekerk ca. 1641

Zoals ik al eerder schreef, deze tentoonstelling / beurs geeft je niet alleen de mogelijkheid om kennis te maken met beroemde prentkunst maar geeft je ook de gelegenheid om dit unieke gebouw van binnen te bekijken. Rue de l’École de Médecine 15. 

Paris print fair 2023 - Marcellin Desboutin: L’Homme à la pipe

 
 

Van donderdag 23 maart tot en met zondag 26 maart geven de volgende galeries ‘acte de presence’:

Galerie Arenthon – Parijs

Galerie Bei der Oper – Wenen

Galerie Nathalie Béreau – Parijs & Chinon

Galerie C.G. Boerner – Düsseldorf & New York

Galerie Brugal – Pont l’Abbé

Paris print fair 2023 - Galerie Arenthon Parijs:  Georges Braque 1958

Galerie Christian Collin – Parijs

Galerie documents 15 – Parijs

Galerie Grillon – Parijs

Jurjens Fine Art – Amsterdam

Galerie Le Coin des Arts – Paris

Paris print fair 2023 - Pasnic Collection Parijs: Antonio Segui

Lelong Editions – Paris

Galerie Martinez D. – Paris

Palau Antiguitats – Barcelona

Galerie H.H. Rumbler – Frankfurt

Galerie Sagot Le Garrec – Parijs

Paris print fair 2023 - Editions Lelong Parijs: Fabienne Verdier: Aria 09, 2021

Galerie Sarah Sauvin – Parijs

Galerie Xavier Sedoux – Parijs

Emanuel von Baeyer Cabinet – Londen

Pasnic collection – Parijs

Association Les amateurs d’estampes – Parijs

 

Paris print fair 2023 - Galerie bei der Oper Wenen - Kitano Tsunetomi: Sagi Musume (l) / Friedrich Capelari : Returning home 1915 (r)

 

Kimsooja 'To Breathe' Galeries Lafayette Haussmann

In december 1893 openden de neven Théophile Bader en Alphonse Kahn een winkel met naaigerief, dat 'Aux Galeries Lafayette' werd genoemd. De naam van de winkel verwees naar het oorspronkelijke adres aan de rue La Fayette, op wandelafstand van de Opera Garnier. In 1905 gaf Bader de Franse architect Georges Chedanne de opdracht om de nieuw aangekochte gebouwen (rue la Fayette 38, 40 en 42) volledig te herbouwen, wat duurde tot in 1907.  Weer een aantal jaren later werd Galeries Lafayette uitgebreid met de aankoop van het pand aan de boulevard Haussmann nummer 15 en groeide uit tot het indrukwekkende warenhuis dat we nu kennen. 

'La Coupole' een creatie van de Franse architect Ferdinand Chanut

Pas in 1912 kreeg Lafayette de monumentale koepel in Byzantijnse stijl van gekleurd glas en smeedijzer, een ontwerp van de Franse architect Ferdinand Chanut. Maar liefst 33 meter hoog. Het metalen frame steunt op 10 punten en is voorzien van  gebrandschilderd glas rijkelijk versierd met bloemmotieven van glaskunstenaar Jacques Grüber, dat weer zorgt voor een prachtig goudkleurig licht.  De rijk geornamenteerde balustrades zijn van de hand van Louis Majorelle. De koepel gaf het gebouw de bijnaam ‘Magasin Coupole’.

De buitenzijde en de constructie van de koepel in 1912 van Galeries Lafayette Paris Haussmann - Foto © Galeries Lafayette

De constructie anno 2023

Vanaf de derde etage heeft u een prachtig overzicht. Wat u zeker moet doen is een bezoek brengen aan de vijfde etage waar u door de binnenramen kunt kijken naar de speciale ijzeren constructie van de achterkant van de koepel. Met de roltrappen gaat u naar de zevende etage en vervolgens met trappen naar de achtste etage. Vanaf het terras wordt u  gratis getrakteerd op een adembenemend uitzicht over Parijs. Met name het uitzicht op de Opera Garnier is spectaculair. Volgens een gedenksteen is op dit zelfde dak op 19 januari 1919 een vliegtuig geland. Ook kunt u de stalen buitenconstructie bekijken die de grote binnenkoepel van daglicht voorziet. Als laatste tip geef ik u mee om zeker in december een kijkje te nemen in Galeries Lafayette. Onder de koepel, op de plek waar Edith Piaf in 1950 haar chansons; "la Vie en rose", "l'Hymne à l'amour" en "La plus belle histoire d'amour" ten gehore bracht, staat dan een immense kerstboom met een hoogte van meer dan 25 meter.

 

De constructie aan de binnenzijde

'To Breathe'

Maar van 14 april tot en met 30 juni krijg je ook de unieke kans om onder begeleiding de binnenkant van de constructie te bekijken. Dit ter gelegenheid van een speciale licht georiënteerde kunstinstallatie ‘To Breathe’, van de Koreaanse kunstenaar Kimsooja, in opdracht van Lafayette Anticipations. Lafayette Anticipations is eigendom van de Fondation Galeries Lafayette en een fonds te weten, ‘Fonds de Dotation’ van de familie Moulin. Ginette Moulin is een Franse zakenvrouw, voorzitter en meerderheidsaandeelhouder van Galeries Lafayette.

 

Voor het kunstwerk van Kimsooja worden 660 ruiten bedekt met een speciaal folie dat natuurlijk licht afbuigt - Foto © Galeries Lafayette

Het resultaat aan het inwendige van de koepel - Foto © Galeries Lafayette

Door de iconische glazen koepel te bedekken met een speciale folie, die natuurlijk licht afbuigt   in alle kleuren van de regenboog (ook wel diffractie genoemd), transformeert Kimsooja de externe oppervlakken van de koepel en de interne ruimtes in een iriserend landschap die gedurende de dag steeds een veranderend beeld geven (te denken aan de kleuren van olie op het water of die van enorme zeepbellen). Meer dan 110 jaren na de bouw geeft Kimsooja de koepel zijn kleuren terug, met behulp van de natuurlijke kenmerken van licht in overeenstemming met de oorspronkelijke bedoelingen van Jacques Grüber. De kunstenares creëert zo een ongekende dialoog met deze iconische koepel en het architecturale erfgoed van Galeries Lafayette door op slimme wijze gekleurd licht terug te brengen in het hart van dit historische art nouveau gebouw.

Kimsooja 'To Breathe' - Foto © Galeries Lafayette

 

‘To Breathe’ is te bewonderen van 14 april tot en met 30 juni 2023. Meer dan 660 ruiten, 1.000 m²  glas worden in 12 dagen bedekt met het speciale folie. Bezoeken aan de binnenkant van de koepel op de 5^e etage zijn alleen mogelijk door vooraf te boeken. Kosten per persoon € 15.

Reserveren op https://haussmann.galerieslafayette.com/events/visites-patrimoine/

Elke woensdag van 10.00 uur tot 12.00 uur (zonder rondleiding)

Elke vrijdag van 12.00 uur tot 14.00 uur (zonder rondleiding)

Elke zaterdag van 09.00 tot 10.30 uur (rondleiding in het Frans)

Elke zondag van 10.00 tot 11.30 uur (rondleiding in het Engels)