HET MONTMARTRE OOGSTFESTIVAL 2023

“God heeft enkel water geschapen, maar de mens heeft wijn geschapen.”

Dieu n’avait fait que l’eau, mais l’homme a fait le vin.

Victor Hugo 

 

Van woensdag 11 oktober  t/m zondag 15 oktober aanstaande vindt op Montmartre al weer de 90e editie plaats van het traditionele Fète des Vendanges, dat na Paris-Plage en Nuit Blanche het derde Parijse evenement is qua bezoekersaantallen. Ter gelegenheid van het Montmartre Oogstfestival 2023 en met de nadering van de Olympische- en Paralympische Spelen in Parijs brengt het gehele 18e arrondissement een ode aan de spelen onder het Olympische motto: Sneller, hoger, hoger sterk – samen. Een hulde aan de sport, maar vooral aan zijn waarden: respect voor jezelf, voor anderen en voor het milieu. Gedurende 5 dagen biedt het Fête des Vendanges in de 8 districten van het 18e arrondissement , een rijk en ambitieus programma, waarbij artistieke talenten worden onthuld, met onverwachte ontmoetingen tussen kunst en sport, waardoor interactie tussen het publiek en de kunstenaars ontstaat wat uiteindelijk uitmondt in een rijk en gevarieerd programma. Al sinds 1934 beleeft Montmartre in oktober, de wijnmaand,  de vijf gelukkigste dagen van het jaar. Vijf dagen lang straatshows, liveshows, muziek, optochten, rondleidingen, modeshows en zelfs een nachtrace, maar vooral proeven, proeven en nog eens proeven.

 

Alain Coquard, al sinds 5 mei 2012 President van de Republiek Montmartre

Het traditionele Wijnoogstfeest opent in het hart van Montmartre op de Clos de Montmartre, de wijngaard, op de hoek van de rue des Saules en de rue Vincent. Natuurlijk is het de eer aan Alain Coquard, al sinds 5 mei 2012 President van de Republiek Montmartre, om de wijnfeesten te openen in aanwezigheid van Eric Lejoindre, Burgemeester van het  18e arrondissement, Éric Sureau de president van het COFAS - Comité des Fêtes et d'Actions Sociales - en Gilles Guillet, Grootmeester van het broederschap van Clos Montmartre en de Vrije Gemeente van het Oude Montmartre.

 

Een stukje geschiedenis

Dat van die republiek vraagt even om een nadere toelichting. Montmartre is net als Passy, Belleville en la Butte-aux-Cailles een van de meest karakteristieke wijken van Parijs en zal nooit helemaal van Parijs worden. En dat heeft sterk te maken met het verleden. De eerste burgemeester van het zelfstandige Montmartre was Jacques-Félix Desportes, zoon van een rijke Franse koopman. Hij werd gekozen tot burgemeester van Montmartre op 22 mei 1790 en zetelde in het dorpsraadhuis op de eerste verdieping van de oude pastorie op Place du Tertre nr. 3. Het dorp telde toen slechts 400 inwoners. Montmartre was een klein zelfstandig dorp in het departement van de Seine en werd 1 januari 1860 geannexeerd door het grote Parijs. Het grootste deel van het grondgebied is sinds die tijd het 18e arrondissement van de hoofdstad.

 

Les Poulbots, de kinderen van Parijs tijdens het 'Le Grand Défilé'

Op 11 Mei 1921 richtte  Jules Depaquit de l'Ètat Montmartrois (de republiek Montmartre) op. Ontstaan uit een vriendenclub van voornamelijk kunstenaars, met inbegrip van de beroemde striptekenaar Poulbot, die later zijn naam gaf aan de kinderen (les Poulbots) van Parijs. De eerste wet van het vrije Montmartre  was de scheiding van Montmartre en de staat: “Voor wat tegen is en tegen wat vóór is”. In 1921 vestigde ‘La Commune Libre de Montmartre’ zich op Place du Tertre. Hier werden de eerste verkiezingen gehouden waar men onder andere kon kiezen uit de  ‘Liste cubiste’ van Picasso en Max Jacob of nog beter voor de Dadaïstes van Tzara, Breton en Picabia.

 

Anatole de eerste Garde Champêtre de la Commune Libre

In 1934 nam de nieuwe burgemeester, Pierre Labric, het initiatief  voor de wijnfeesten (Fète des Vendanges) elk jaar in oktober en in 1950 is het Syndicat d'Initiative du Vieux Montmartre opgericht met Anatole als Garde Champêtre de la Commune Libre. Anatole is overleden op 7 januari 1998 na 48 jaar in functie te zijn geweest. Bernard Beaufrère is de huidige nog in leven zijnde Garde Champêtre. Tegenwoordig zetelt La Commune Libre du Vieux Montmartre in de rue Mont Cenis.

 

Bernard Beaufrère is de huidige Garde Champêtre

Maar wat je absoluut niet mag missen is op zaterdag 14 oktober Le Grand Défilé en Le Ban des Vendanges. Een optocht door de straten van het oude Montmartre van alle wijn broederschappen uit geheel Frankrijk begeleid door diverse muziekkorpsen. Ruim vijftig broederschappen uit Frankrijk en elders komen samen tijdens dit Grand Défilé.

Ruim vijftig broederschappen uit Frankrijk en elders komen samen tijdens dit Grand Défilé

Start om 11.45 vanaf de Vignes du Clos Montmartre > vervolgens > rue des Saules > rue de l'Abreuvoir > rue Girardon > avenue Junot > rue Caulaincourt > rue du Mont-Cenis > aankomst stadhuis van het 18e arrondissement zo rond 13.30 uur.. Voor mij, samen met het oneindig proeven, een van de hoogtepunten van de Fète des Vendanges. Dit jaar verwachten ze 500.000 mensen in de straten van Montmartre tijdens de vijf dagen van de wijnfeesten.

 

Ook in het voorjaar, zo rond eind april, is er een wijnfeest in het 18e arrondissement waar Montmartre onder ressorteert. In de wijnkelder van het stadhuis ligt de gehele wijnoogst van Clos Montmartre, zo'n 300 tot 500 flessen. De wijnflessen worden per 6 stuks verpakt in een houten kistje, waarvan de bovenkant wordt beschilderd door een Montmartriaans kunstenaar. De kostbare kistjes worden dan per opbod verkocht en de opbrengst is bestemd voor goede doelen.

  Spektakel en nog eens spektakel 'Le Grand Défilé'

Wijnbouw is voor bijna twintig eeuwen een overheersende economische activiteit in het Île-de-France. Sinds de Middeleeuwen tot diep in de 18de eeuw werd de Parijse wijn gezien als een kwaliteitsproduct. De wijn was van een zo'n hoge kwaliteit dat hij werd geserveerd aan het Hof van Frankrijk. Rond 1700 had elke wijk in Parijs zijn eigen wijngaard. Diverse ziektes, waaronder druifluis in het midden van de 19e eeuw, decimeerde de wijnproductie van 42.000 hectare tot 10.000 hectare aan het begin van de 20e eeuw. Restanten van de wijnproductie zijn nog te vinden in de wijken Belleville, Charonne en Ménilmontant. Zij dragen nog steeds de sporen van hun landelijk verleden, van de arbeiders die werkten in de gipsgroeven en de wijngaarden van de Parijse kloosters. In de guinguettes, de cafés en 'bals musettes', hier debuteerden Maurice Chevalier, Yves Montand en Edith Piaf op straat en in de verschillende café-chantants. Vele straatnamen herinneren nog aan de grote hoeveelheid waterbronnen en aan het rijke wijnbouwverleden: Rue des Cascades (waterval), rue de la Duée (kleine bron), rue des Rigoles (slootjes) en rue des Vignoles (wijngaard).

Het leven zorgt dat er zorgen zijn: zorgen doorbreken doet de wijn – Goethe

De huwelijkse staat is als wijn: men kan er slechts goed over oordelen na het tweede glas. Douglas Jerrold, journalist

 

Vroeger was Montmartre een echt wijndorp met meerdere wijngaarden. Waar nu de Place Pierre ligt strekte zich een wijngaard uit. Dat was ook het geval tussen de rue Tardieu en de rue d'Orsel, op de place Jean-Baptiste Clément en rondom het Château des Brouillards. De genadeslag werd gegeven door de exploitatie van kalkgroeven in de hellingen van Montmartre. Over de oudste wijngaard van Parijs; de Clos de Montmartre; doen verschillende verhalen de ronde. Volgens de romantici werd de wijngaard al in de Gallo-Romeinse tijd aangeplant. De realisten echter vertellen een heel ander verhaal: In 1932 besloot de stad Parijs om door zijn ’Service de Jardins’, op de hoek van rue des Saules en de rue Saint Vincent, een wijngaard te laten aanplanten.

De wijngaard van Montmartre: 'Clos de Montmartre'

 

Wijn drinkt de gemiddelde Fransman nog steeds het liefst uit eigen land. Dat is gewoon de beste volgens de Fransman en dan ook nog eens uit een fles met een kurk en niet uit een fles met een schroefdop. De stad is dan ook bezaaid met knusse wijnbarren. Nog even een andere wetenswaardigheid: Maar je kunt, weliswaar ongebruikelijk, je eigen wijn meenemen naar een restaurant. Als je het doet wordt er wel een bedrag gerekend als gedeeltelijke compensatie voor het feit dat je niet van de wijnkaart bestelt. Verder is er een verschil in prijs bij een wijnbar, tussen een fles die je meeneemt naar huis en een fles die je daar ter plekke opent. Je betaalt dan kurkengeld; ‘Droit de bouchon.’

 

Wijn drinkt de gemiddelde Fransman nog steeds het liefst uit eigen land

Wijn is onder de dranken de nuttigste, onder de medicijnen de lekkerste, en onder de voedingsmiddelen de aangenaamste. Deze wijsheid is niet van mij maar van de Griekse filosoof Plutarchus (46 – 120 n.C). Santé!

Geniet nog van onderstaande sfeer impressies uit 2022

Vanaf vrijdag 13 oktober, drie dagen lang genieten van het Parcours du Goût