Paris FvdV is een niet commercieel weblog speciaal voor kenners en liefhebbers van de stad Parijs - en voor hen die dat willen worden. Parijs is een stad met een gewichtig verleden, respectabel en gerespecteerd. Het is totaal niet nostalgisch. Parijs is er in geslaagd om, soms op brutale maar altijd op elegante wijze, om te gaan met zijn grootse monumenten. Ze te beschermen en te integreren in de nieuwe dynamiek van de stad. Parijs is een meester op het gebied van herstel en transformatie. U zult er nooit in slagen een volledig overzicht te maken van plekken en verhalen, die allemaal op hetzelfde punt uitkomen en de glorie van deze stad bezingen. toch wil ik een poging wagen. Wekelijks wil ik u niet alleen informeren over wat Parijs nog meer te bieden heeft, maar ook wil ik mijn liefde voor deze stad op u over dragen. In de hoop dat het raakt aan iets wat u herkent of voelt. Ferry van der Vliet.

Privacy verklaring: Indien u weblog Paris FvdV, dat bij Google-Blogger is ondergebracht, leest en reageert op de blogs van Paris FvdV, doet u dat vrijwillig en is uw IP-adres en mailadres - indien u dat vermeld - bekend en wordt opgeslagen. Ook uw schuilnaam waaronder uw reageert wordt opgeslagen. Paris FvdV zal uw gegevens nooit aan derden doorgeven. We houden uw gegevens privé, tenzij de wet of rechtelijke macht ons dwingt uw gegevens aan hen te verstrekken. Datalekken in het systeem vallen onder de verantwoordelijkheid van Google-Blogger. Door weblog Paris FvdV te bezoeken en/of de op of via deze weblog aangeboden informatie te gebruiken, verklaart u zich akkoord met de toepasselijkheid van deze disclaimer. Google gebruikt cookies om services te leveren en verkeer te analyseren dus uw IP-adres en user-agent zijn bij Google bekend, samen met prestatie- en beveiligingsstatistieken om servicekwaliteit te garanderen, gebruiksstatistieken te genereren, misbruik te detecteren en maatregelen te treffen.

zaterdag 26 juli 2025

50 JAAR FINISH TOUR DE FRANCE CHAMPS-ÉLYSÉES



Op 27 juli 2025 viert de slotetappe van de Tour de 50e verjaardag van de finish op de Champs-Élysées met een unieke passage over de Butte Montmartre. Een knipoog naar de Spelen van 2024... en een nieuwe uitdaging voor de renners. Een kleine revolutie staat de renners van de Tour de France van 2025 te wachten. Om de 50e verjaardag van de finish op de Champs-Élysées te vieren, zal het peloton meer doen dan alleen ereronden rijden. Dit jaar zal de slotetappe drie keer Montmartre beklimmen alvorens weer af te dalen naar de Champs-Élysées. Deze klim is ongekend in de geschiedenis van de Tour en belooft deze 21e etappe, die normaal gesproken op sprinters is gericht, een extra dimensie te geven.



De slot etappe van de Tour de France 2025 van Mantes-la-Ville naar de Champs Élysées Parijs
 

Montmartre als remake van de Olympische Spelen 2024

Ongetwijfeld herinneren jullie nog de beklimming van de rue Lepic en de passage voor de Sacré-Coeur tijdens de Olympische races in 2024. De renners vertrekken om 16.10 uur vanuit Mantes-la-Jolie voor een 132 kilometer lange rit richting Parijs. Na twee bescheiden klimmetjes – Côte de Bazemont (1,7 kilometer à 7%) en Côte du Pavé des Gardes (700 meter à 9,7%) – bereiken de renners na een slordige 50 kilometer de Franse hoofdstad, waar ze, volgens de voorspellingen, kort na 17.30 uur aankomen. Vanaf daar zal het er levendig aan toe gaan, met vier bochten over de klassieke route Champs- Tuileries -Rivoli, alvorens af te buigen via de Rue Royale richting Place de la Madeleine, richting Montmartre en de klim naar de Rue de Lepic, via de Boulevards Malesherbes en des Batignolles. een kasseiklim van 1,1 kilometer à 5,9%, die in totaal drie keer op het menu staat, met de top op 6,1 kilometer van de finish. In tegenstelling tot vorig jaar (tijdens de Olympische Spelen) rijden de renners na de Butte Montmartre niet door naar Belleville, maar dalen ze af via de Rue Lamarck en de Rue Caulaincourt.



Dit keer volgt er drie keer de klim naar de butte Montmartre



De Moulin de la Galette aan de rue de Lepic waar de renners passeren zal zeker in beeld komen
 

De 21e en daarmee laatste etappe van de Tour de France 2025 kent daardoor een spectaculair slot, heel anders dan we van de Tour gewend zijn. Want de klim naar Montmartre kan zeker voor een totaal ander wedstrijdbeeld zorgen. Aanvallers krijgen wellicht de kans om voor het eerst sinds jaren iets te proberen vóór het peloton het bekende rondje langs de Place de la Concorde ingaat.

 

Wandeling Champs Élysées

Dit alles wordt natuurlijk weer voorzien van spectaculair camerawerk, en daarom leek het mij een leuk idee om een deel van de route vast op papier te zetten met een tweeledig doel: Dit deel nog eens na te lopen of met mijn blog gaan zitten voor de TV, als extra ondersteuning voor alle plekken die in beeld verschijnen. Natuurlijk volgt er uitgebreid commentaar over de onderlinge strijd van de wielrenners, maar het zal je opvallen hoe weinig de commentatoren weten te vertellen over de stad zelf en over wat je allemaal te zien krijgt vanuit de helikopter. In de volgende alinea's neem ik je mee langs de ronde die de renners gaan afleggen. Ik beschrijf het als een wandeling zodat je, eenmaal in Parijs, zelf deze route nog een keer kunt afleggen.



De Arc de Triomphe
 

We beginnen onze wandeling bij de start/finish aan de kant van de Avenue des Champs Élysées met de even nummers. Geniet eerst maar even van het zicht op de Arc de Triomphe. De bouw begon in 1806, ter ere van een van Napoleons overwinningen bij Austerlitz. Pas rond 1836, onder koning Lodewijk Filips, werd de bouw voltooid. De Champs Élysées is een van 's werelds duurste winkelstraten. Op nummer 68 (niet ver van nummer 100 waar het startpunt is) opende Guerlain najaar 2012 een flagshipstore Dat is op zich geen nieuws, ware het niet dat het huurbedrag meteen een absoluut wereldrecord blijkt te zijn  in de retailwereld, met gemiddeld 13.255 euro per m² per jaar en dat  met 176 m² op de begane grond en 183 m² op de eerste verdieping. Maar vergis je niet, op deze handelsader worden de hoogste omzetten per vierkante meter gegenereerd: er is sprake van een rendement van € 10.000 tot € 50.000 per m². per jaar. (bron: PPG Paris Property Group) 


Maison Guerlain betovert al vele jaren de wereld met haar parfums


Op weg naar boven passeer je een aantal prachtige winkelgaleries: Galerie des Champs Élysées op 26, Galerie du Claridge op 74, de Lido Passage, op 76, waar eens het oude Lido was gevestigd en op 82 tot 88, de tweede Galerie des Champs Élysées.



Het schitterende interieur van de voormalige showroom van Citroën

Op nummer 42 de voormalige showroom van Citroën. Dit pand was al sinds 1927 in het bezit van de automobielfabrikant en in 2006 en 2007 geheel verbouwd door de architecte Manuelle Gautrand. Het is alweer 7 jaar geleden dat de Citroën-showroom zijn deuren sloot op de Champs-Élysées. Het was eind 2017 toen de emblematische winkel, herkenbaar voor duizenden, de koffers pakte en vertrok. Nu is het een winkel in sportkleding; Soloman. Gelukkig is de unieke architectuur van dit pand ongewijzigd gebleven.



 De ingang van Galeries Lafayette op nummer 52

Winkelconcepten op de Champs-Élysees wisselen vaker dan je met je ogen kunt knipperen. Op nummer 44 zat eens de Disney store waar je alle gadgets van Disney kon kopen zonder het Disney Parijs te bezoeken. Daarna werd het een Levi store en sinds juni 2024 is het een ‘flagship store’ van Calvin Klein. De Virgin megastore zat op de nummers 52 tot en met 60. Helaas is deze superstore sinds 14 juni 2013 gesloten en opende Galeries Lafayette in oktober 2018 haar tweede winkel in Parijs. Voor de dames is dit een echte ‘MUST SEE’. Een stukje verderop op de nummers 68, 70 en 72, het super chique Guerlain en Sephora, meteen de grootste parfumzaak van Parijs.

 

Lido 2 de Paris


Het ‘Lido de Paris’ op nummer 116 was het grootste panoramische theater ter wereld, waar elke twee minuten het decor veranderde. Jaarlijks bezochten 500.000 bezoekers dit cabaret en consumeerden 300.000 flessen champagne. Na shows als Allez Lido (1977), Cocorico (1981), Panache (1985) Bravissimo (1990), c'Est Magique (1994), Bonheur (2003) en Paris Merveille (2015), werd het ‘Lido de Paris’, in december 2021, overgenomen door de Groupe Accor. In eerste instantie beloofden ze alles te behouden zoals het was. Echter er werd al snel besloten om de show Paris Merveilles te sluiten en het theater te verbouwen tot een musical theater. Op 30 juli 2022 stonden de beroemde Bluebell dansers en danseressen voor het laatst op de planken met het Diner-Spectacle concept. Na 76 jaar eindigde het historische cabaret en werd het omgedoopt tot een musical theater. Het theater kreeg vervolgens de naam Lido 2 Paris.


Bvlgari is een Italiaans luxemerk, opgericht in 1884 in Rome door de Griekse zilversmid Sotirio Bulgari

 

We vervolgen onze weg richting de Arc de Triomphe waar de mannen de vrouwen kunnen verrassen op nummer 136 bij het juweliershuis Bvlgary of laten smelten voor de etalage van het juweliershuis Cartier op 154.


Cartier een gerenommeerd Frans juweliershuis, opgericht in 1847 door Louis-François Cartier in Parijs


We zijn nu aangekomen op het keerpunt, ter hoogte van de place Charles de Gaulle, ook wel de place de l'Étoile. Oversteken op de place Charles de Gaulle is levensgevaarlijk. Voetgangers die naar de Arc de Triomphe gaan, moeten door de voetgangerstunnel van het metrostation onder het plein. De verkeerscirculatie op dit plein waar 12 avenues op uitkomen is zo druk, dat tussen de verschillende verzekeraars een knock-for-knock agreement is afgesproken. Dat komt erop neer, dat iedere verzekeraar alleen de schade van eigen klanten betaalt. Toch kan het verkeer er goed doorrijden. We steken de Champs Élysées over en vervolgen onze wandelroute in tegenovergestelde richting. Rechts, op 133, de bijzondere glazen gevel van de Publicis Drugstore, waarin onder andere een trendy lounge-bar en een zeer betaalbaar restaurant van topkok Éric Frechon: LE Drugstore.



De bijzondere glazen gevel van de Publicis Drugstore

Op 119 de grootste bar Nespresso boutique in de wereld verdeeld in drie zones: Een barista bar, waar je koffie kunt bestellen en kunt kennismaken met de verschillende smaken. Een lounge waar je kunt genieten van een heerlijke kop koffie en een design ruimte waar je de espressomachine Essenza kunt aanpassen in 16 verschillende kleuren. Geniet hier na de lunch bij Le Drugstore van een heerlijke kop koffie.


De flagstore van het luxe koffer- en modemerk Louis Vuitton

 

In 1854 opende Louis Vuitton zijn eerste, in luxe koffers gespecialiseerde winkel in Parijs. Pas in 1896 signeerde hij alle koffers met het inmiddels wereldwijd gepatenteerde monogram in bruin beige met de letters LV. In 1914 werd de eerste Louis Vuitton winkel geopend op de Champs-Élysées. Toen de grootste winkel ter wereld gespecialiseerd in reisbagage. In 2005 heropende Louis Vuitton op de Champs Élysées 101 een nieuwe flagstore, de grootste Louis Vuitton winkel ter wereld. Nee, een extravagante koffer met het iconische monogrampatroon hoort niet bij de winkel, maar misschien heb je de geruchten al gehoord over de bouw van een toekomstig Louis Vuitton hotel in de hoofdstad? Nou op donderdag 28 september 2023 werden die geruchten bevestigd. Oorspronkelijk was 103-111 Avenue des Champs-Elysées een hotel dat werd gebouwd op initiatief van de Compagnie des Wagons Lits voor de Wereld-tentoonstelling van 1900. Meer recentelijk had de HSBC bank er 20 jaar lang haar intrek genomen en nu is het de beurt aan Louis Vuitton om het art deco gebouw over te nemen en haar allereerste LV hotel te openen! Weet je nog dat het gebouw bedekt was met een XXL canvas bedrukt met het universum van Dior, wat de mogelijke opening van een nieuw flagship store voor het merk op de Champs-Élysées opriep. De LVHM directie besliste anders. Het is de terugkeer naar de roots van het gebouw, dat al een hotel was toen het in 1898 opende. Hier werd spionne Mata Hari in haar hotelkamer gearresteerd en wegens hoogverraad doodgeschoten. Het eerste hotel in de geschiedenis van Louis Vuitton zal 6.000 m² beslaan en in 2026 opengaan.

 

Achter deze mega Louis Vuitton koffer wordt gebouwd aan het eerste LV Hotel


Op 99 het gerenommeerde restaurant Fouquet's. Fouquet's bestaat al sinds 1899 en is sinds 1930 dè hot spot voor sterren van de Franse filmindustrie. Gabin, Michèle Morgan, Truffaut, Godard en Chabrol behoorden tot de vaste clientèle. In 1990 krijgt het gebouw de status van historisch monument en tot op de dag van vandaag is het de 'place to be' voor de Parijse society, de showbusiness en de  Franse politiek. 

Toyota was het eerste Japanse automerk op de Champs-Élysées die  zijn collectie op nummer 79 presenteerde. Net als Citroen, Mercedes, Peugeot hebben deze showrooms inmiddels plaats moeten maken voor luxe kledingmerken. Zo ook Toyota waar nu het ‘Nike House of Innovation’ is gevestigd.

 

De ingang van Ladurée


Op nummer 75, Ladurée Champs-Élysées, waar je terecht kunt voor  ontbijt, lunch, theetijd, brunch, dessertbar, diner of een patisserieworkshop. Wereldberoemd vanwege de macaron, bestaande uit twee schelpen gemaakt van een mengsel van amandelpoeder, poedersuiker en eiwit, aangevuld met een heerlijke ganache. Het paradepaardje van de theesalon, net als de ‘religieuse’ met rozen, de Saint-Honoré met rozen en frambozen, de croissant met amandelvulling, en meer. Op het hartige menu de clubsandwich, de vol-au-vent en de Ladurée-omelet. 

Renault was altijd al een pionier en visionair: in 1910 was het de eerste fabrikant die zijn showroom opende op de Avenue des Champs-Élysées 53 in Parijs om klanten te verwelkomen tijdens de Autosalon, die destijds in het Grand Palais werd gehouden. Van de eerste showroom aan het begin van de eeuw, vervolgens de Pub Renault in 1962 tot L'Atelier Renault in 2000. Met gemiddeld bijna 1,8 miljoen bezoekers per jaar ondergaat dit internationale symbool van het merk momenteel de vierde transformatie in zijn geschiedenis. 


Artist impression van Renault Carwalk


De belangrijkste ambities van de locatie zijn een andere kijk op de mobiliteit van morgen te bieden en de unieke relatie van Renault met zijn klanten te versterken. Er komt onder meer een permanente tentoonstelling van 18 voertuigen en een plaats van samenkomst in het hart van de structuur, waar conferenties, wisselende tentoonstellingen en live-uitzendingen zullen plaatsvinden. Bezoekers kunnen de fysieke winkel met de originele Renault- artikelen  bezoeken  en hebben toegang tot het restaurant met terras dat opnieuw wordt geopend en plaats biedt aan maximaal 154 gasten (binnen en buiten). De toekomstige luxe showcase van het merk krijgt een nieuwe naam: de Renault Carwalk™. Deze nieuwe naam verwijst naar de expertise van het merk en illustreert de ambitie om een ontmoetings- en uitwisselingsplek te worden, waar elke bezoeker plaats kan nemen op Renaults 'to-experience'-modeshow*. *De woordspeling in de Engelse versie van de naam carwalk is een knipoog naar de catwalk van de haute couture-modeshows. De openingsdatum is nog onbekend. 

In de brasserie l'Alsace op nummer 39 kunt je 24 uur per dag, zeven dagen in de week terecht voor de onvermijdelijke zuurkool uit de Elzasser keuken, maar ook voor een voortreffelijk zeebanket. De diverse bioscopen van Gaumont en UGC, die je onderweg bent tegengekomen, vertonen bijna altijd de films in originele versie (VO ‘version originale’) dus zonder de vaak onvermijdelijke Franse nasynchronisatie.

We laten de winkels achter ons en steken de Rond-Point des Champs Elysées - Marcel Dassault over, richting de Place de la Concorde. We krijgen nu het groene gedeelte van de Avenue des Champs Élysées. Je passeert zo dadelijk het Grand Palais met zijn prachtige art-nouveau constructie uit staal en glas.

Zicht op het Grand Palais vanuit het Petite Palais

 

Het Grand Palais in Parijs werd gebouwd voor de Wereldtentoonstelling van 1900, een uniek erfgoed dat door de jaren heen steeds verder is verfraaid. Het ronde schip is begin jaren 2000 ingrijpend gerenoveerd, waarbij de prachtige glaskoepel compleet is gerestaureerd en de funderingen zijn versterkt. Daarna volgden de Galerie Sud-Est in 2011, de Salon d’Honneur in 2012 en het dak van de Rotonde du Palais de la Découverte in 2017, die schitterend zijn opgeknapt en het iconische gebouw volledig in oude luister hebben hersteld. Op 12 maart 2021 ging het Grand Palais dicht voor een verbouwing van vier jaar. Sinds de zomer van 2024 is het gefaseerd opengesteld en vanaf 6 juni 2025 was het iconische gebouw weer helemaal toegankelijk voor het publiek, waarbij nooit eerder gebruikte ruimtes voor het eerst konden worden bezichtigd.


De prachtige binnentuin (gratis te bezoeken) van het Petite Palais

 

Direct tegenover het Grand Palais staat zijn kleinere broertje; Petit Palais. Gebouwd door Charles Girault, die overigens tekende voor het ontwerp van beide paleizen. Geheel gerenoveerd in 2005. Een groot bordes leidt naar een indrukwekkend portaal met glazen koepels, erkers en een immense zuilengang en een café-restaurant. Deze grenst weer aan een halfronde weelderige binnentuin met een prachtige collonade met rondlopende fresco's en een grote vijver. TIP: je kunt hier terecht voor koffie of een lunch, ook zonder museumbezoek. Lunchen midden in de stad maar toch in een oase van rust, ver weg van het Parijse kabaal! Een absolute aanrader.

Even verderop in de Jardins des Champs-Élysées, het 3-Michelin-sterren-restaurant Alléno Paris – Pavillon Ledoyen. Het gebouw met de elegante neo-klassieke gevel is een ontwerp uit 1842 van de Keulse architect Jacques Ignace Hittorff, die ook voor het ontwerp tekende van de Place de la Concorde. Dit uiterst chique en prijzige restaurant heeft een prachtige binnentuin. Prijzen voor eten à la carte liggen tussen de € 295 en € 415 pp.


Place de la Concorde met uitzicht op de Madeleine kerk

 

Je bent nog enkele stappen verwijderd van het grootste koningsplein van Parijs (84.000 m²); de Place de la Concorde, daar waar de renners naar rechts afbuigen om vervolgens parallel aan de Seine te koersen. In 1748 besloot de stad Parijs om dit plein aan te leggen ter ere van Koning Lodewijk XV. Pas in 1830 kreeg het plein zijn huidige gestalte. Geniet van het prachtige lijnenspel, het snijpunt van de twee stadsassen. In de noord- zuidrichting, het Palais de Bourbon en de Madeleinekerk en in de oost- westrichting de twee triomfbogen; de Arc de Triomphe du Carousel en de Arc de Triomphe op Place Charles de Gaulle. In het midden de 23 meter hoge en 220 ton wegende obelisk van Luxor, een geschenk van de sultan van Egypte, geflankeerd door de prachtige fonteinen van Hittorf. De ene fontein symboliseert de binnenvaart, de andere de zeevaart.


Palais de Bourbon of de Assemblée Nationale de Franse Tweede Kamer

 

We volgen de koers richting de Seine en vervolgen onze route parallel aan de tuinen van de Tuilerieën via de Quai des Tuileries. Aan de straatkant passeer je het Musée de l'Orangerie waar je de waterlelies kunt bewonderen van Claude Monet op acht monumentale doeken. De kunstenaar heeft tot aan zijn dood in 1926 aan deze doeken gewerkt. Ter hoogte van de Pont Royal nemen we de trappen naar boven naar de tuinen van de Tuilerieën in plaats van de tunnel die door de renners negen keer wordt doorkruist. Je passeert de voorzijde van de Flore vleugel, ook wel 'Porte de Lions' genoemd. Hier zit de restauratieafdeling van het Louvre en de kunst uit Afrika, Azië, Oceanië en Amerika. 



De Arc de Triomphe du Carrousel, opgericht in 1806 -1808

Bij het doorlopen van de Jardins du Carrousel kom je oog in oog te staan met de Arc de Triomphe du Carrousel, opgericht in 1806 -1808 in opdracht van Napoleon. Vervolgens passeer je de voorzijde van het Musée des Arts Décoratifs. Tot 1883 waren beiden vleugels nog met elkaar verbonden door het Tuilerieën kasteel dat in het zelfde jaar is gesloopt. We nemen de trappen naar beneden.



 Jeanne d'Arc

Naast het Hotel Regina, staat het indrukwekkende gouden beeld van Jeanne d'Arc, de Maagd van Orleans, in 1431 als heks verbrand. Het beeld is gemaakt door de Franse beeldhouwer Emmanuel Frémiet in 1874. Wij houden links aan en volgen de prachtige zuilengalerijen van de rue Rivoli tot aan de Place de la Concorde. Een wereld van vijf sterren luxe gaat voorbij; Hotel Brighton, Hotel le Meurice en The Westin Hotel. TIP: Sta even stil, of nog beter, ga naar binnen op nummer 226, bij Angélina. Het interieur is onveranderd sinds 1903, toen haar voorvader, Antoine Rumpelmeyer, hier zijn eerste banketbakkerij annex theesalon opende. Zien en gezien worden, want hier kun je de verleiding niet weerstaan voor wat heet, de beste warme chocola ter wereld.



De prachtige zuilengalerijen van de rue Rivoli
 

We zijn nu bijna bij de finish en naderen weer de Place de la Concorde. De prachtige gevels aan dit plein sluiten qua architectuur aan op het Louvre.  Rechts het Hôtel de la Marine, Ruim twee eeuwen lang was dit het hoofdkwartier van de admiralen van de koninklijke marine, maar nu is het prestigieuze Hôtel de la Marine compleet vernieuwd! Deze metamorfose was mogelijk dankzij het werk van architect Alain Moatti en het 300 m² glazen dak van Hugh Dutton, een Engelse architect. Drie jaar lang is er hard gewerkt aan dit emblematische monument aan de Rue Royale, dé nieuwe culturele hotspot in de hoofdstad. Het vernieuwde gebouw huisvest kantoren, een bibliotheek, restaurants, een theehuis en boetieks. En ook het hoofdkantoor van de stichting voor de herdenking van het slavernijverleden en een showroom voor de 6000-delige collectie Al Thanidu Qatar die de komende 20 jaar te bezichtigen is in het museum.



Hôtel de la Marine
 

Na de rue Royale, met op het einde de Madeleinekerk, volgt het, vijf-sterren, nouveau riche Hôtel de Crillon. Op 5 juli 2017, na vier jaar verbouwen, opende dit hotel weer haar deuren. In 2012 raakte het hotel zijn 'paleisstatus' kwijt. Het hotel beschikte toen zelfs niet eens over een zwembad! Le Crillon, eigendom van een Saoedische prins is dankzij de investering van 200 miljoen weer in oude luister hersteld. Kamers vanaf € 2505. Het zwaar bewaakte gebouw ernaast is de Amerikaanse Ambassade.



De rue Royale vanuit hier begint voor de renners driemaal de klim naar Montmartre
 

We zijn toe aan de laatste meters, die we volgen langs de groene zijde van de Champs Élysées. Nog even flaneren over de allée Marcel Proust langs het café Lenôtre en het Théâtre Marigny, in 1883 gebouwd door Charles Garnier, die ook tekende voor de Opera Garnier aan de place de l'Opera. Nog een laatste demarage en jouw Tour de France eindigt hier en de tourwinnaar........die krijgt € 500.000 op zijn rekening bijgeschreven.


zaterdag 19 juli 2025

MISS TIC, PARIJS WAS HAAR CANVAS

 

Misschien  zijn ze je opgevallen, eenmaal gespot zijn ze onmiskenbaar herkenbaar; stencils van meestal een stoere vrouw met lang zwart haar die doet denken aan een punkrockster, vaak begeleid door poëtische boodschappen en de hand-tekening van Miss Tic. Eind jaren 1990 doken haar stencils op in de wijk Montmartre, Ménilmontand, de Marais, Montorgueil en La Butte-aux-Cailles. 

Ze debuteerde in 1985. Ze tekende een portret van zichzelf op karton van een foto. Ze sneed de verlichte gebieden uit met een mes, hing het opengewerkte karton aan een muur in het 14e arrondissement, schilderde het en verwijderde het vervolgens. Het eerste portret van haar, een afdruk in zwart-wit aan de muur: een wijs en slank jong meisje met haar handen op haar knieën. Naast de afbeelding staat een statement: "Ik heb muurkunst opgehangen om woorden met hartjes te bedekken”. Haar handtekening Miss Tic ontleende ze aan de kleine heks Miss Tick die in Scrooge staat, een krant uit het Mickey-tijdperk maar is ook een interpretatie van het woord ‘mystique’, mysterie, macht glamour.  

 

Ze zag het levenslicht in 1956 op Montmartre, tussen Château-Rouge en de Sacré-Coeur, als Radhia Novat, dochter van een Tunesische immigrantenvader en een Franse moeder uit Normandië. Hier bracht ze haar jeugd door totdat het gezin verhuisde naar Orly, een van de zuidelijke banlieues van Parijs. Al vroeg kwam tragedie in haar leven toen ze op tienjarige leeftijd haar moeder, haar kleine broertje en haar grootmoeder verloor bij een auto-ongeluk. Zelf raakte ze ook gewond, waarna ze haar rechterhand niet meer kon gebruiken. Hierdoor werd ze gedwongen linkshandig te worden. Zes jaar later overleed ook haar vader aan een hartaanval waardoor ze op 16-jarige leeftijd wees werd. Ze werd toen opgevoed door haar stiefmoeder. Begin jaren tachtig vlucht ze naar de Verenigde Staten waar ze drie jaar in Californië doorbrengt te midden van de punkscene van San Francisco en Los Angeles.



Miss Tic, eind jaren 1990 doken haar stencils op in de wijk Montmartre, Ménilmontand, de Marais, Montorgueil en La Butte-aux-Cailles
 

Na het verbreken van een relatie keerde ze terug naar Parijs en ontmoette artiesten uit de graffiti- en urban art beweging, zoals Speedy Graphito, Kim Prinsu, Jef Aérosol, SP38, Blek le Rat, Futura 2000, Nuklé-Art en Banlieue-Banlieue die de straat opgingen, posters kaapten en muren en hekken beschilderden. De politie was woedend over de toename van taggers in de jaren 1990, zoals de bekladding van het metrostation Louvre-Rivoli in 1991 (zie vorige blog). Miss Tic werd betrapt bij het plaatsen van een stencil op een muur in de Marais. De eigenaresse diende een klacht in en ze werd gearresteerd. Ze wordt uiteindelijk in hoger beroep veroordeeld tot betaling van 22.000 franc aan de eiseres. Om te voorkomen als delinquent te worden bestempeld besloot ze om voortaan vooraf toestemming te vragen aan winkeliers, op voorwaarde dat ze carte blanche kreeg.

 


Als een van de pioniers van de Parijs street art sieren haar werken de straten van Parijs met een stijl die glamour en poëtische esthetiek combineert. Haar werk heeft een fundamentele rol gespeeld in de erkenning van urban art naar een volwaardig artistiek sociaal-cultureel fenomeen dat zijn hoogtepunt bereikte in de jaren 2000. 




Inmiddels wordt haar graffiti van raadselachtige vrouwenfiguren overal gespot in Parijs. Met donker haar, killer outfits en stoere attitudes naast sluwe boodschappen zoals: “Macht beschermt niet, ze beschermt zichzelf” – “Van mijn ondeugd maak ik schilderijen” – “Bezitten is bezeten worden” – “Het mooiste cadeau is de liefde”. Kernachtige uitspraken die je even aan het denken zetten. Je vraagt je misschien af wat betekent dit? Miss Tic is duidelijk een rebel met de kunst van empowerment. Maar haar sjablonen zijn altijd een subtiele mix van vrouwelijkheid, maatschappijkritiek en introspectie. Achter deze gezichten en lichamen schuilt een diepe reflectie op de positie van vrouwen, vrijheid en de maatschappij. Ze spreken zowel de stad als haar inwoners aan.

 

Wat ooit werd gezien als vandalisme, werd erkend en tentoongesteld in galerijen en musea. Ze slaagde erin zich te vestigen in de openbare ruimte en tegelijkertijd institutionele erkenning te krijgen. Haar werk is opgenomen in zowel particuliere als openbare collecties: in het ‘Fond d'Art Contemporain de la Ville de Paris’ in 1999, de Street Art-collectie van het Victoria and Albert Museum in Londen in 2005 en in 2009 het Musée Ingres in Montauban.


In 2010 vroeg Larousse haar om illustraties te maken voor de speciale editie van hun woordenboek; in 2011 drukte de Franse post een reeks verzamelpostzegels van haar werk ter gelegenheid van Internationale Vrouwendag. Zelfs Louis Vuitton, Kenzo en Longchamp hebben haar figuren, sterk en fragiel, maar tegelijkertijd sensueel en intelligent, gebruikt om hun collecties te representeren.


In 2007 werd ze door Claude Chabrol uitgekozen om de poster voor zijn film "La Fille Coupée en Deux" te illustreren, en in 2011 door het gerenommeerde "Art Rock"-festival van Saint-Brieuc. Ook in 2011 werd een portret van schrijfster Amélie Nothomb, dat ze maakte voor de tentoonstelling "Femme de l'être" (gewijd aan vrouwelijke iconen wereldwijd), gebruikt als omslag voor "Tuer le pére". “Femme de l'être” is ook de titel van de eerste monografie van Miss.Tic, geschreven door Christophe Génin in 2008.

 

De erfenis van Miss.Tic

Miss Tic stierf op 22 mei 2022 in Parijs, op 66-jarige leeftijd aan kanker. Ze moest ooit vechten voor haar plek in de kunstwereld en nu worden haar tentoongestelde kunstwerken voor duizenden euro’s verkocht. Zelfs na haar dood wordt haar werk – vaak zorgvuldig beschermd op de Parijse stadsmuren door lokale boetiekjes en restaurants en elke dag door steeds meer toeschouwers gewaardeerd. Zo blijft Miss.Tic een van de meest invloedrijke figuren in de Franse straatkunst, niet alleen vanwege haar unieke benadering van het mengen van tekst en beeld, maar ook vanwege haar toewijding om van openbare ruimtes een plek voor artistieke en politieke expressie te maken. Door haar werk legde ze de tijdgeest vast, waarbij ze kunst gebruikte als middel tot verzet en persoonlijke expressie.

 

Miss Tic, Radhia Novat,  Foto © Atelier Miss Tic, Thierry Bouët


"Je suis partie pour rester"

Van 27 september tot en met 25 oktober 2025 brengt de Parijse galerie Mathgoth een eerbetoon aan Miss.Tic. Ga naar het 13e arrondissement van Parijs om "Je suis partie pour rester" te ontdekken, een gloednieuwe tentoonstelling, gewijd aan de beroemde straatkunstenares, waar je ongeveer zestig werken van Miss Tic kunt bewonderen, evenals persoonlijke voorwerpen, werkdocumenten, niet eerder vertoonde foto's en stencilafdrukken die nooit eerder zijn tentoongesteld. In het persbericht laat de Mathgoth galerie weten dat een hele zaal gewijd zal zijn aan archiefvideo's, die een beter inzicht geven in het creatieve proces van de kunstenaar. Initiatienemers van deze tentoonstelling zijn Mathilde en Gautier Jourdain, oprichters van de galerie Mathgoth, en Antoine en Charlotte Novat, de stiefkinderen van Miss.Tic, die de entiteit ‘Atelier Miss.Tic’ vormen.




Mathgoth Galery, Rue Alphonse Boudard 1, 13e arrondissement.

Geopend van woensdag tot en met zaterdag van 14.00 tot 19.00 uur,  gratis toegang.

Metrostation Bibliothèque François Mitterand, lijn 14 – Quai de la Gare, lijn 6


 


Mocht je binnenkort naar Parijs gaan, hou dan je ogen open voor de street art van Miss tic. Het is een uniek stukje Parijse cultuur, gecreëerd door een icoon.


zaterdag 12 juli 2025

METROSTATION LOUVRE RIVOLI

 

Buiten de benenwagen is de metro van Parijs mijn favoriete vervoermiddel. Waar en hoe lang je ook wandelt, verdwalen is onmogelijk. Je komt altijd wel weer een metrostation tegen waar je de metro kunt nemen naar je volgende bestemming. Het waren de Franse ingenieurs Brame en Flachat, van de spoorwegmaatschappij Paris-Saint-Germain, die in 1855 met het idee kwamen, om een gesloten ondergronds netwerk aan te leggen van Gare du Nord naar de markthallen in het centrum van Parijs. Dit om de aanvoer van goederen naar de 'Buik van Parijs' efficiënter te laten verlopen. Waren deze plannen direct uitgevoerd, dan was Parijs de eerste stad in de wereld met een metro. Echter, het duurde een halve eeuw voordat de eerste metrolijn werd geopend en wel op 19 juli 1900. Speciaal aangelegd voor de wereldtentoonstelling. Van oost; Porte de Vincennes, naar west; Porte Mailot, een traject van 10,3 kilometer met 18 stations. Een kaartje 2e klasse koste in die tijd 0,15 Franse franc en 0,25 Franse franc voor reizen in de 1e klasse. Nu loopt Lijn 1 van Château de Vincennes naar La Défense en is meteen de drukste metrolijn van Parijs. Bijna een half miljoen passagiers per dag, met een jaartotaal van 168 miljoen per jaar (cijfer 2024). Lijn 1 telt 25 stations waarvan één station geldt als een van de mooiste stations van het spoorwegennet van het Îlle-de-France, en daarom zeer populair bij toeristen en Parijzenaars. Volgens schattingen van de RATP bezoeken jaarlijks zo’n 1,87 miljoen reizigers dit station.



Louvre Rivoli, een van de mooiste stations van het spoorwegennet van het Îlle-de-France
 

Dit station, destijds ‘Louvre’ geheten werd in 1968 op initiatief van de toenmalige minister van Cultuur, André Malraux heringericht met de installatie van diverse replica’s van historische sculpturen uit het Louvre in een volledig nieuw ontworpen ruimte door de Franse architect Robert Venter.

Nog even wat geschiedenis. Het begon allemaal in 1898 met de Compagnie du chemin de fer métropolitain de Paris (CMP). De stad was verantwoordelijk voor de aanleg van de ondergrondse infrastructuur, terwijl de levering van sporen, rollend materieel en stationuitrusting werd toevertrouwd aan de CMP. Deze werd in mei 1898 opgericht om de concessie voor de exploitatie van de metro te verkrijgen. Station ‘Louvre’ werd geopend op 13 augustus 1900, iets minder dan een maand nadat het eerste deel tussen de Porte de Vincennes en Porte Maillot in gebruik werd genomen. Deze metrolijn was bedoeld voor de Wereldtentoonstelling van 1900, maar het werd voornamelijk gebouwd langs een oost-westverbinding op de rechteroever, die het meest geschikt was om aan de behoeften van het publiek te voldoen. Om economische redenen hadden de meeste stations voor dit eerste bouwproject slechts één toegang via de weg, die naar een ondergrondse kaartverkoop leidde. Er was geen sprake van uitgangen of secundaire toegangen, die pas later wijdverspreid zouden worden.

 


Op de perrons staan kopieën van kunstwerken die in het Louvre tentoongesteld worden

Station Louvre werd in 1989 omgedoopt tot ‘Louvre Rivoli’, De renovatie van het Musée du Louvre in 1989 en de verplaatsing van de hoofdingang in 1990 onder het Cour d'Honneur via de Pyramide leidde tot de verplaatsing van de metro-ingang naar het station Palais Royal. Voorheen was de ingang naar het Louvre Paleis via de Mansart-zuilengang aan de oostzijde. Tegelijkertijd werd het station Louvre omgedoopt tot Louvre - Rivoli om de nadruk te leggen op de verbinding met de Rue de Rivoli, waarvan de naam een overwinning herdenkt die Napoleon Bonaparte in 1797 op Oostenrijk behaalde.



De typische Metropolitain typografie werd ontworpen door de Fransman Georges Auriol
 

Het station heeft één ingang / uitgang aan de rue de l’Amiral-de Coligny die rechts van nummer 8 van deze straat uitkomt via een vaste trap op de kruising van de rue de Rivoli en rue du Louvre. De ingang is ontworpen door Hector Guimard die bij decreet van 1944 is geregistreerd als historisch monument op 12 februari 2016. Al sinds 1900 speelt het design en de architectuur een belangrijke rol in het ontwerp van de Parijse metro. Wie kent niet de beroemde witte, vierzijdig afgeschuinde,  geglazuurde metro- tegels van zandsteen die werden gefabriceerd door het bedrijf Boulenger in Choisy-le-Roi, Val-de-Marne? Of de prachtige Art Nouveau ingangen ontworpen door Guimard, gebouwd tussen 1900 en 1913, met hun smeedijzeren bogen en amberkleurige lampen. De typische Metropolitain typografie werd ontworpen door de Fransman Georges Auriol.



Kopie van 'de stervende slaaf' van Michelangelo
 

Station ‘Louvre-Rivoli’ beschikt over een museumwaardige scenografie, met diverse opmerkelijke beelden en videovertoningen. De Bourgondische zandstenen muren, het verlaagde plafond en de keuze voor zwart als overheersende achtergrondkleur creëren een bijzondere en verfijnde sfeer. Unieke verlichtingsarmaturen versterken deze museale sfeer nog verder, waardoor het station een werkelijk meeslepende ervaring wordt. Wat het Louvre-Rivoli echt bijzonder maakt, zijn de glazen kasten met reproducties van oude kunstvoorwerpen en bekende beelden die de platforms sieren. De hoogwaardige afgietsels op de beide perrons zijn gemaakt door de Réunion des musées nationaux Grand Palais. Als je geen haast hebt doe dan net als ik en neem dan de tijd om uit te stappen en de details van het station te bewonderen terwijl je wacht op de volgende trein. Zoals ik al eerder zei is de inrichting van het station een van de mooiste van het Parijse metronet. Op de perrons staan kopieën van kunstwerken die in het Louvre tentoongesteld worden en vier periodes in de kunstgeschiedenis vertegenwoordigen: de Egyptische oudheid, de Grieks-Romeinse periode, de Oosterse beschavingen en de Franse middeleeuwen. Ze zijn opgesteld van west naar oost van de ingang tot de achterkant van de perrons.


Kopie van de Venus van Milo, -150

 

Zuidplatform richting Château de Vincennes:

·        Diane de Gabii 1694 (waarschijnlijk de Griekse godin Artemis)

·        Osorkon I, -924 (de tweede farao van de 22e dynastie)

·        Socrates (filosoof)

·        Gudea -2120 (de prins van Lagash)

·        Livia Drusilla 25 (vrouw van keizer August)

·        Kubusbeeld van Ouahibré, -595 (Egypte)

·        Buste van Marie-Antoinette, 1782 (Koningin van Frankrijk echtgenote van koning Lodewijk XVI

·        La Liberté 1839 (Icoon van de vrijheid)

·        Amon en Toetanchamon, -1330 Afkomstig van de tempel van Amon-Re

·        Milo van Croton, 1768 (Figuur uit de Griekse oudheid)

·        La Vierge de l’Annonciation, 1335

·        De 'Athena a la ciste', 2e eeuw (Ook bekend als de 'Pallas Athena van Velletri')



 Kopie van 'Amenemhat III, -1843 Farao van de 12e dynastie

 

Noordplatform, richting La Défense

·        Codex van Hammurabi, -1792 / -1750 (1e dynastie van Babylon)

·        Verheerlijking van de bloem - Stèle funéraire de l'exaltation de la fleur,  -470

·        Groot hoofd met Tulband van Gudea, prins van Lagash, -2120

·        Hoofd van de Dwaze Maagd -  Tête de Vierge folle, 1230

·        Stervende slaaf, Michelangelo, 1513

·        Godin Nephthys, -1391 (Zuster van Isis en Osiris)

·        Venus van Milo, -150

·        Amenemhat III,  -1843, (Farao van de 12e dynastie)

·        Apollo van Piombino, -125 / -100 (De god Apollo als jonge man)

·        Egyptische godin Sekhmet , -1390

 

Aan het einde van het perron bevindt zich een historische plattegrond van het Louvre en reproducties van oude gravures van het paleis. Wat ook bijdraagt aan de museale sfeer is het ontbreken van reclameposters op de perrons.



 

In mei 1991 werd het station nog op brute wijze vernield door een groep graffiti spuiters die zo media-aandacht wilde krijgen om graffiti in Parijs te promoten. De schade bedroeg 500.000 Franse franc. Hiphopgraffiti verscheen voor het eerst halverwege de jaren ‘80 op de muren van Parijs en Noord-Europa. Begin jaren ‘90 wekte het aanzienlijke media-aandacht en tot op de dag van vandaag is het onderwerp van verhitte controverse en misverstanden. De tags, die het metrostation ‘Louvre-Rivoli’ bedekten, werden het minst begrepen en het meest bekritiseerde element van de graffitibeweging. Toch vormden ze de basis van de hele beweging, die halverwege de jaren ‘70 in Philadelphia begon.

Gezien de toename van illegale graffiti en de hoge kosten die particulieren en gemeenten maken om hun eigendommen te herstellen, is de repressie verscherpt conform artikel 1382 van het Wetboek van Strafrecht, met straffen tot twee jaar gevangenisstraf en een boete die kan variëren van € 3.750 tot € 30.000. 

Het station ‘Louvre-Rivoli’ bevindt zich tussen de stations ‘Palais Royal – Musée du Louvre’ en Châtelet.