DE MOOISTE (BIOLOGISCHE) MARKTEN VAN PARIJS

De eerste (voedsel)markt in Parijs dateert uit de vijfde eeuw en was gevestigd op het huidige Ile de la Cité.  Toen de stad zich langzaam uitbreidde kwamen er steeds meer markten. Aanvankelijk bij de stadspoorten en later, in het begin van de 13e eeuw, in het gebied tussen de rue de Saint Denis, de rue Saint-Honoré en de rue Croix des Petits-Champs. Pas in de loop van de 16e eeuw, toen Parijs inmiddels zo'n driehonderdduizend inwoners had, werden de ambachtslieden verbannen naar de omliggende steegjes en werd het gebied rond de Saint-Eustache een grote voedselmarkt. In de 17e eeuw waren er nog drie grote markten naast die van Les Halles. Aan de quai de la Mégisserie, waar nu de vogeltjesmarkt is. hier was de markt voor gevogelte, schapen, lammeren, varkens en wild. De vismarkt was aan de rue de la Poissonnière en de wijnhandelaren hadden zich gevestigd aan de quai Saint-Bernard.

Zo vers van het land; Marché Biologique du boulevard Raspail

Met de Franse Revolutie kwam een einde aan het recht van de vorst om markten toe te staan. Het werd nu een aangelegenheid van het Parijse stadsbestuur. Zo rond 1860 telde Parijs 51 grote en kleine markten, waarvan er eenentwintig overdekt waren. In die tijd werd het ook noodzakelijk om de centrale hallen te vernieuwen. Het was de Franse architect Victor Baltard die tussen 1854 en 1866 de beroemde Parijse Hallen bouwde, gietijzeren boogconstructies met glazen daken. Deze markthallen deden dienst tot 1969, waarna de centrale markt met de bijnaam de buik van Parijs,  werd verplaatst naar de voorstad Rungis. Een deel van deze oude hallen is nog te zien in de gemeente Nogent-sur-Marne, al het andere is helaas vernietigd.

Op de markt van Rungis doen de restauranthouders, winkeliers, en marktkoopmannen van Parijs hun dagelijkse inkopen. Om drie uur in de nacht beginnen de visgroothandelaren hun waren aan de man te brengen. Daarna volgt de rest en het is de bloemengroothandel die de markt zo rond elf uur 's morgens afsluit.

Beleven, ruiken, proeven, het kan allemaal bij de mooiste markten van Parijs

De talrijke markten die Parijs rijk is beginnen tussen zeven en negen uur. Uren is de groenteman bezig om van zijn appels, perziken en meer, fraaie piramiden te bouwen, om rieten manden met druiven te versieren en een kleurrijk stilleven te maken van de rode tomaten, groene paprika's en donkerpaarse aubergines. Dit alles gelardeerd met waterkers of haricots verts.  Let vooral op de sla, die is er te kust en te keur. De knapperige romaine of de batavia en de scarole (andijvie die in Frankrijk rauw wordt gegeten), de mesclun (gemengde sla), eikenblad, krop en krulsla en zo kan ik nog een hele tijd doorgaan.  De Parijzenaars doen het liefst 's ochtends hun boodschappen, de groenteman is dan nog goedgemutst, alles is nog voorradig en vlees en vis is dan het meest vers. De Parijzenaar houdt van vers. In Parijs treft men zelden vrieskastbezitters aan, niet alleen omdat de mensen er geen plaats voor hebben, maar vooral omdat alles er op berekend is om binnen enkele uren te worden genuttigd. "Is het voor vanmiddag of voor vanavond?" is een veel gestelde vraag wanneer u een meloen, avocado of een Camenbert koopt. À point noemt de Fransman dat.

De kleine eettentjes van de Marché des Enfants-Rouges

In deze blog neem ik u mee naar de meest bijzondere voedselmarkten van Parijs. We beginnen in de Marais in het 3e arrondissement. De Marchédes Enfants-Rouges, de markt van de rode kinderen ligt aan de rue de Bretagne, ter hoogte van nummer 39. In de 17e eeuw heette de markt 'petit marché du Marais' en later kreeg ze de naam van een naastgelegen armenhuis voor kinderen, die herkenbaar waren aan hun rode kleren. De markt is een van de oudste van Parijs en stamt uit 1615. Je vindt er niet alleen heerlijke etenswaren maar ook kleine eettentjes waar alles vers voor je wordt bereid met ingrediënten van de diverse omliggende marktkramen. Er heerst een levendige sfeer en je kunt er terecht voor soep, couscous, sushi, ander aziatisch voedsel en nog veel meer. Op tijd zijn is een must en er zijn geen aparte tafeltjes. U eet heerlijk tussen de Fransen aan lange eettafels. De levendige rue de Bretagne zit trouwens vol met eetcafés, traiteurs en eetwinkels.

Elke dag verse aanvoer vanuit Bretagne

'Il est cinq heures, Paris se lève' is pas echt van toepassing bij de opbouw van de zondagmarkt op de Boulevard Raspail, tussen de rue de Rennes en de rue du Cherche Midi. (metro: Rennes). In de vroege ochtend rijden zwaar beladen busjes de stad binnen om op tijd een kraam te kunnen bemachtigen voor de Marché Biologique du boulevard Raspail. Het is een van de mooiste versmarkten van Parijs voor liefhebbers van al het goede wat de Franse aarde te bieden heeft. Niet alleen voor groenten en fruit, maar ook voor de mooiste kazen, thuis gemaakt volgens eeuwenoude tradities, door herders en boerenfamilies. Grote schijven milde, romige Brie de Meaux naast de Saint Nectaire uit de Auvergne. Camembert uit Normandië, omringd door heerlijke geitenkaasjes zoals de Chabichou, Crottin, Valencay en de Lingot. Natuurlijk ontbreken de Roquefort, de Reblochon, de Comté en de Tomme de Savoie niet. Een stukje verder heerlijke Pain de Campagnes, die zaterdagnacht vers zijn gebakken in originele houtovens. Niet te missen, de charcuterie met hammen, uitgelezen selecties patés en worsten in alle soorten en maten uit de Auvergne, Elzas of de Périgord.

Alles wordt vers ter plaatse bereid: Marché Biologique des Batignolles

Overigens was de Marché Biologique des Batignolles de eerste volledig biologische markt van Parijs. Sinds 1996 en zeer populair bij de Parijzenaars. Groenten, fruit, brood, kazen en bloemen maar ook heerlijke zeepjes, olijfolie allemaal rechtstreeks van de producent. Elke zaterdag aan de boulevard des Batignolles vlakbij metrostation Rome.

Montorgueil; de wijk was eens bekend als de 'buik van Parijs' en is nu ruim 800 jaar oud. Tot 1969 was het hier een zeer levendige bedoening. Hier regeerden de markthandelaren van 'Les Halles', en in hun kielzog een bonte mengeling van straathoeren, pooiers, zakkenrollers, hoerenlopers, straatschoffies, clochards, restaurant- en caféhouders, sjouwers en straatverkopers. Allemaal met hun eigen gewoonten, rituelen en vaak grof taalgebruik. De 'mont Orgeuil', gevormd door een opeenhoping van afval, bood in de 16e eeuw een prachtig uitzicht op de stad. Maar het gebied was ook een van de meest verpauperde wijken van de stad. Daarom gaf Napoleon III de opdracht aan Victor Baltard om in de schaduw van de Saint Eustache, de kerk van Les Halles, nieuwe markthallen van ijzer te bouwen. Rondom de kerk, in de rue Montorgueil, afgeleid van de mont Orgeuil, krijg je nog een vaag idee van de drukte van het vroegere Les Halles quartier. Eeuwenlang was dit de straat waarlangs de visaanvoer plaatsvond vanuit Normandië. Hier zaten de groothandels voor vis en oesters en deze handelaren zorgden dan weer voor verdere verdeling op de markt. Nu is deze straat een gezellig voetgangersgebied met groentestalletjes, slagerijen en boetieks. Maar ook met diverse bistro's en restaurants.

Frankrijk kent meer dan 400 verschillende kaassoorten

Op nummer 38 vind je nog steeds l'Escargot Montorgueil. Een restaurant dat sinds 1832 niet meer is veranderd, ook de menukaart niet. Dit restaurant is een Parijs instituut. Niet alleen door haar interieur en exterieur maar ook door haar keuken. Zij serveren al sinds 1832  met veel trots een Franse specialiteit die zijn grenzen heeft overschreden in roem; de escargot of in het Nederlands de gekookte landslak. Op het menu staan drie smaken; de klassieke manier met peterselie knoflook en boter, Kerrie Madras of de schelp gevuld met Roquefort. Geserveerd per 6, 12 of zelfs per 36 voor de echte fans.

Onveranderd sinds 1832; restaurant l'Escargot Montorgueil

In het chique 7e arrondissement, aan de achterzijde van de École Militaire ligt de avenue de Saxe. In het gedeelte tussen de École Militaire en de place de Breteuil ligt een van de mooiste maar ook een van de duurste markten van Parijs; de Marché Saxe- Breteuil. Boeren en producenten uit heel Frankrijk verkopen hier op donderdag en zaterdag, hun verse waren, waarvan de meeste biologisch zijn. De markt is een echte aanrader voor de aankoop van heerlijke regioproducten waaronder fromage (Frankrijk kent meer dan 400 kaassoorten) en foie gras. Verder kun je er terecht voor verse vis, schaal- en schelpdieren, vlees voorzien van het keurmerk 'label rouge' en 'label régional', dè keurmerken van het Landbouwschap. Gevogelte, wist u dat in Frankrijk onder de term gevogelte zowel pluimvee als tamme konijnen worden begrepen? En natuurlijk volop verse groente, fruit en de mooiste ambachtelijk gebakken broden. Aanrader is de kraam 'Once Upon a Cake' met huisgemaakte taarten, waaronder worteltjestaart en overheerlijke koekjes.

Een van de duurste markten van Parijs; de Marché Saxe- Breteuil

TIP: Een jaar geleden (mei 2013) publiceerde Yannig Samot, acteur, gastronoom en eigenaar van drie restaurants zijn boek 'STREET FOOD'. In zijn boek, een zoektocht naar de lekkerste hapjes die er in de Parijse straten te koop zijn, verzamelde hij de mooiste adresjes van afhaalrestaurants, food trucks en kraampjes. Hoe dan ook voedsel om mee te nemen. Het bevat 33 recepten van 33 top-adressen in Parijs. Cambodjaans, Caraïbisch, Japans, Indiaas, Frans, Italiaans en amerikaans. Een culinaire wereldreis geschreven in het Frans, fraai vormgegeven en verkrijgbaar bij Amazon.fr.

Uit de Verenigde Staten is al sinds enige tijd de trend overgewaaid van foodtrucks. De eersten die door de Parijse straten reden waren die van La Camion Qui fume en Cantine California. Al het voedsel, waaronder gourmet burgers, hotdogs, taco's cupcakes en overheerlijke broodjes zijn homemade, uitsluitend bereid met biologische producten van het Franse platteland en verpakt in gerecycled papier. Nieuw zijn de trucks van Leoni's Deli. Via hun websites kun je dagelijks zien waar ze staan.

Street food de laatste nieuwe trend in Parijs met Leoni's deli

Als laatste neem ik u mee naar de 'must see' van Parijs. Het absolute paradijs voor food-lovers, het mekka voor fijnproevers en zo kan ik nog een hele tijd doorgaan: La Grande Épicerie de Paris, gevestigd in het warenhuis Le Bon Marché. Alleen het beste van het beste, meer dan 30.000 producten uit de hele wereld, verspreid over een oppervlakte van 3000m2. Vier belangrijke afdelingen; kruidenierswaren afkomstig uit alle hoeken van de wereld, verswaren; gastronomie ten top,  wijnen en champagnes van de beste chateaus, zo'n 20.000 flessen, en last but not least producten uit eigen keuken. Brood, patisserie en dagverse producten gemaakt door de beste Parijse traiteurs. Onlangs, september 2013 opende La Grande Épicerie opnieuw haar deuren na een grondige verbouwing.

De waanzinnige food afdeling van La Grande Épicerie de Paris

Adressen:

Marché des Enfants-Rouges, rue de Bretagne 39, 3e arrondissement, metro files du Calvaire, Maandag gesloten. Openingstijden dinsdag, woensdag, donderdag van 08:30 tot 13.00 uur en 16.00 uur tot 19.30 uur en vrijdag, zaterdag van 08.30 uur tot 13.00 uur en van 16.00 uur tot 20.00 uur, zondag van 08.30 uur tot 14.00 uur.

Marché Biologiquedu Boulevard Raspail, tussen rue de Rennes (metro Rennes) en rue du Cherche Midi (metro Sèvres Babylone), 6e arrondissement, elke zondag van 9.00 uur tot 13,30 uur.

Marché Biologique des Batignolles, boulevard des Batignolles, 8e arrondissement, metro Rome.

Marché Montorgueil, tusen de rue Montmartre en de rue Rambuteau, 1e arrondissement, metro Les Halles, Étienne Marcel, Geopend donderdag van 12.30 uur tot 20.00 uur en zondag van 07.00 uur tot 15.00 uur

Restaurant L'Escargot Montorgueil, rue Montorgueil 38, 1e arrondissement, metro Les Halles, Étienne Marcel.

MarchéSaxe- Breteuil, avenue de Saxe tussen nummer 19 en de place Breteuil, 7e arrondissement, metro Ségur, geopend op donderdag van 7.00 uur tot 14.30 uur en zondag van 07.00 uur tot 15.00 uur.

LaGrande Épicerie, rue de Sèvres 38, 7e arrondissement, metro rue du Bac, Geopend van maandag tot en met zaterdag van 08.30 uur tot 21.00 uur.