PARIJS VOOR GEVORDERDEN

Het grensgebied van het 18e en het 19e arrondissement is al sinds 2008 onderhevig aan grootse veranderingen. Op de breuklijn die gevormd wordt door het gigantische spoorwegemplacement van het Gare de l'Est lijkt het of heel exotisch Parijs bij elkaar komt. Hier ligt la Goutte d'Or; de plek waar het Carraïbisch gebied en Afrika elkaar ontmoeten. De Goutte d'Or, gelegen in het 18e arrondissement, op de oostelijke helling van Montmartre, is een van de meest kosmopolitische wijken van Parijs. 50% van de bevolking is van vreemde oorsprong. 56 Nationaliteiten mengen allerlei kleuren, accenten en gebaren dooreen, een Afrikaanse, Aziatische en Europese smeltkroes. De wijk wordt afgebakend door de boulevard Barbès aan de westzijde, de boulevard de la Chapelle aan de zuidzijde, de rue Ordener aan de noordzijde, en de sporen van het Gare du Nord aan de oostzijde. Er wonen ongeveer 20.000 mensen in deze wijk. De naam, letterlijk de gouden druppel, is afkomstig van de kleur van de wijn van de wijngaarden die hier voorheen stonden.

La Goutte d'Or een van de meest kosmopolitische wijken van Parijs

Een stukje verder ligt Little Jafna, de wijk van La Chapelle met hoofdzakelijk Tamils. Er wonen naar schatting 70.000 Tamils in Frankrijk, waarvan de meesten zich in de 19de begin 20e eeuw gevestigd hebben in Parijs. De meesten, voornamelijk Hindoestanen, zijn gevlucht vanwege de burgeroorlog in Sri Lanka. Door de hoge huurprijzen in Parijs zijn ze geleidelijk verbannen naar de Parijse voorsteden, maar de winkels en restaurants zijn gebleven. Daarom is deze wijk vooral in het weekend een belangrijk trefpunt wanneer hele Tamil-gezinnen hier hun inkopen komen doen. Ze komen speciaal voor levensmiddelen en specerijen die ze nergens anders kunnen krijgen dan in winkels en op markten in deze kleurrijke buurt.

La Goutte d'Or, Little Jafna, 56 nationaliteiten; een Afrikaanse, Aziatische en Europese smeltkroes

Voor de gevorderde Parijsbezoeker heeft deze wijk heel veel te bieden. De eerste grote verandering in deze buurt was de bouw van 'Le Centquatre' ofwel 104. Een van de meest indrukwekkende en dure cultuurprojecten van de stad Parijs in de afgelopen jaren. Tot 2007 huisvestte dit indrukkwekkende gebouw, gebouwd in 1873, alleen doodskisten, lijkwagens en dragers. Het deed namelijk dienst als mortuarium van de stad Parijs. Veel Parijzenaars kennen het Centquatre ook alleen onder de naam Pompes Funèbres Municipales. Handig om te weten als je de weg vraagt naar dit centrum van kunst, cultuur en creativiteit.

Le Centquatre

Het project; de 'fabriek van de rouw' is het geesteskind van de twee directeuren, Robert Cantarella en Frederic Fisbach. Beide mannen zijn ervaren theaterregisseurs. In 104 verschillende ruimtes en studio's kunnen kunstenaars werken aan verschillende kunstprojecten. Het draait hier vooral om kruisbestuiving tussen creatieve disciplines. In de ruimtes, met een totaal oppervlak van 39.000 m², kunnen ruim tweehonderd internationale kunstenaars tegelijkertijd, gratis drie tot tien maanden verblijven, om aan een van de dertig artistieke projecten te werken die jaarlijks worden uitgevoerd. Tweehonderd kunstenaars die schilderen, tekenen, dansen, spelen, filmen, zingen en beeldhouwen met maar één missie; de vervaging van de grenzen tussen publiek en kunst. Le Centquatre nodigt iedereen uit om te integreren met hun kunstenaars. U kunt zelfs deelnemen aan gratis Qigong klassen, een meer dan vierduizend jaar oude meditatietechniek. Momenteel herbergt het bijzondere pand verschillende kunstevenementen, waaronder tentoonstellingen van jong talent, kunstforums, presentaties, modeshows, concerten, showrooms en werkplaatsen. Le Centquatre heeft ook een restaurant, een café, diverse boetieks en een enorme boekhandel.

Le Centquatre: U kunt zelfs deelnemen aan gratis Qigong klassen, een meer dan vierduizend jaar oude meditatietechniek

Le Centquatre gelegen aan de rue d'Aubervilliers 104 moet Parijs weer terugbrengen op de wereldkaart van de kunstscene. Ruim 100 miljoen euro koste de transformatie van gemeentelijk uitvaartcentrum naar een prachtig open gebouw van staal en glas. Een grote revisie onder leiding van de architect Jacques Pajot van Atelier Novembre. Een week voor de opening in oktober 2008, hield de Britse ontwerper Alexander McQueen in het hangarachtige gebouw zijn lente/zomer catwalk show. Op de openingsdag zelf trok le Centquatre meer dan zestigduizend nieuwsgierige Parijzenaars. Le Centquatre, is elke dag open van 11.00 uur tot 20.00 uur. Overigens is het wel grappig dat de Franse kunstscene moet herrijzen vanuit de gerenoveerde overblijfselen van een Parijs lijkenhuis.

We steken de rue d'Aubervilliers over. Aan de rue de Riquet vinden we de ingang naar de 'Cour du Maroc'. Dit park was de eerste aanzet, in 2006, tot verbetering van de wijk. Het park werd ontworpen door Michel en Claire Corajoud, twee Franse tuinarchitecten, in samenwerking met architecten, sociologen en ingenieurs. Het is een lange smalle tuin langs het spoorwegemplacement van de Gare de l'Est, ingedeeld in verschillende ruimtes om te wandelen, te recreëren, picknicken en verder met veel ruimtes voor sport en spel. Een grote wandelbrug vormt een open verbinding tussen de rue de Riquet en de 'stad'. Vanuit deze wandelpromenade heeft u zicht op de binnenkomende treinen met bestemming Gare de l'Est, een van de zeven grote kopstations in Parijs Het station verwerkt jaarlijks 34 miljoen reizigers komende vanuit Luxemburg, Saarland, Duitsland en Centraal-Europa. Op 4 oktober 1883 vertrok hier de eerste Oriënt-Express met bestemming Constantinopel.

Uitzicht vanuit Cour du Maroc op de Halle Pajol met op de achtergrond de Sacré Cœur

Verder biedt de brug een bijzonder uitzicht op de Sacré Cœur en de nieuwe Halle Pajol. Indrukwekkend zijn de diverse street-art kunstwerken die dienen als verfraaiing van het park. De muren bij de sportvelden in dit nieuwe park, zijn door diverse jonge kunstenaars voorzien van bijzondere straatkunst, geheel gericht op jongeren. Graffiti wordt in het algemeen gezien als belangrijk onderdeel van de hiphop-cultuur.

Wij verlaten de Cour de Maroc weer aan de zijde van de rue de Riquet, steken vervolgens het spoor over om links oog in oog te komen staan met de Jardin Rosa Luxembourg en de Halle Pajol. Een verlaten pakhuis van de Franse spoorwegen, SNCF, daterend uit 1920 met meer dan 20 magazijnen. Het heeft een van de meest spectaculaire houten gevels van Parijs. Na drie jaar van verbouwing is de Halle Pajol omgebouwd in een industrieel ecologisch juweeltje. Ontworpen door architect Françoise-Helène Jourda, een van de weinige specialisten in duurzaam bouwen in Europa. 

Halle Pajol met een 2500 m² grote binnentuin

Het project onderscheidt zich door het gebruik van uiterst duurzame materialen, waaronder heel veel hout en gerecyclede materialen afkomstig van het oude Forum des Halles. 10 van de 20 schuine daken, zo'n 3523 m², zijn voorzien van zonnepanelen goed voor een productie van 396 MWh per jaar. In het gebouw zelf, dat staat in een prachtig aangelegde tuin van 8000 m², zijn ondergebracht een overdekte tuin van 2500 m² met grote waterpartijen, de Vaclav Havel Bibliotheek met een videospeelzaal en een eco jeugdherberg; het Hostel Yves Robert. Het hostel Yves Robert is de grootste in Parijs: 103 kamers en 330 bedden. De kamers hebben door middel van een groot balkon uitzicht op de tuin. Verder zijn er kantoren, een auditorium, een theater, een bar-restaurant met een groot terras en diverse winkels in gevestigd. Aan de voorzijde een gezellige esplanade; het plein Nathalie Sarraute. Langs het spoor worden volkstuinen geïmplementeerd (2 percelen van 100m2), die ter beschikking worden gesteld aan buurtverenigingen. Omwonenden zullen zo in staat zijn om zelf bloemen of groenten te verbouwen om in eigen behoeften te kunnen voorzien. De tuinen worden geïrrigeerd door opgevangen regenwater afkomstig van de schuine daken. De Tuin is een eerbetoon aan Rosa Luxembourg (1871-1919), geboren in Polen, en een Duits marxistisch politica, filosofe en revolutionaire.

De prachtige Hindoetempel gewijd aan de Olifantengod Ganesha

Een stukje verder aan de rue de Pajol nummer 17 bevindt zich in een voormalig winkelpand een heel bijzondere Hindoetempel gewijd aan de god Ganesha. Ganesha of Ganesh is de god met het olifantenhoofd. Hij neemt hindernissen weg en is de beschermheilige van reizigers. Hindoes bidden tot Ganesha voor ze aan iets nieuws beginnen, zoals een nieuwe baan of wanneer ze verhuizen. Deze tempel is in 1985 gesticht door de uit Sri Lanka afkomstige Vaithilingan Sanderasekaram. U mag de tempel zelf ook bezoeken onder voorwaarde dat u uw schoenen achterlaat bij de ingang. In de tempel bevindt zich onder diverse heiligenbeelden ook de vijfkoppige Ganesha (Ganesh Panchamukha) De vijf hoofden herinneren aan de vijf Maha bhūta): water, aarde, vuur, lucht en ruimte. Drie keer per dag wordt in de tempel een dienst gehouden. De priesters, gehuld in lendendoeken, ontbloot bovenlichaam en hun lange geoliede haren in een knot, zingen luid en overgieten de Ganesha met water, melk en honing, met op de achtergrond het zachtjes luiden van een zilverkleurige klok. Er wordt fruit geofferd en de gelovigen laten zich zegenen met de vlam van een olielamp.

Bent u op 31 augustus 2014 in de buurt dan raad ik u aan om het 19e Ganesh Chaturthi festival mee te maken; het feest van de geboortedag van Ganesha. Duizenden Hindoes trekken dan door de wijk in een prachtig kleurrijke processie. Mannen getooid met bloemenkransen dansen op traditionele muziek en vrouwen gekleed in hun mooiste sari's dragen aarden potten met brandende kaarsen op hun hoofd met als middelpunt het enorme olifantenbeeld dat gedragen wordt door de straten. Onderweg worden talloze kokosnoten op de grond gegooid. Dit is een spectaculair feest dat u absoluut niet mag missen.

Een' must see' het Ganesh Charturthi festival

Als laatste nog een anekdote over de toenmalige burgemeester van Parijs Jacques Chirac. In het begin van de jaren negentig bracht hij een bezoek aan deze multiculturele wijk. Later op een vergadering met zijn partijleden vertelde hij over zijn bezoek aan gezinnen met twee of drie vrouwen en twintig snotneuzen die allemaal lawaai maken, meuren en leven van de sociale dienst. Een opmerking die hem niet in dank werd afgenomen.

Dit exotische deel van Parijs is een must voor de gevorderde Parijsganger.