PARIJS, DE MAGIE VAN DE FILM: LE GRAND REX

Hoewel je zou denken dat de eerste film in Hollywood is gemaakt is dat niet zo. De eerste film is namelijk in Frankrijk gemaakt. Het bewegende beeld is zelfs in Parijs geboren. De gebroeders Auguste en Louis Lumière hielden de eerste voorstelling voor betalende toeschouwers op 28 december 1895 in de Salon Indien du Grand Café aan de boulevard des Capucines. Het was een kamer in de kelder van het Grand Café, tweehonderd kijkers kwamen af op dit wonderlijke evenement. Toen het tweetal hun film l’Arrivée du Train – het binnenrijden van de trein – vertoonden, renden de toeschouwers van schrik naar buiten bang als ze waren om door de dampende stoomtrein te worden overreden.

Sindsdien heeft Frankrijk filmgeschiedenis geschreven. Charles Pathé, sinds 1902 eigenaar van de patenten van Lumière en Leon Gaumont, die de grootste studio van Europa in handen hadden, domineerden samen met enkele Amerikaanse en Italiaanse filmbonzen de ‘zevende kunst’ zoals het film maken werd genoemd. In de jaren twintig zagen de surrealisten wel iets in de camera en in de jaren vijftig waaide er een frisse wind door de Franse filmindustrie dankzij de Nouvelle Vague. Een vernieuwende filmstijl die rond 1959 ontstond. Francois Truffaut, Jean-Luc Godard, Claude Chabrol en vele andere regisseurs konden hun artistieke ei in Frankrijk kwijt. Sinds die allereerste voorstelling geldt Parijs als een van de wereldhoofdkwartieren van de filmkunst met als kloppend hart La Cinémathèque Française ontworpen door de Amerikaanse architect Frank Géhry.

Parijs is een filmstad. Elke dag wordt er wel aan een film gewerkt. Elke week zijn er zo’n vijfhonderd films te zien. De cinema is overal en voor je het weet ben jezelf figurant. Per jaar zijn er meer dan 800 filmopnames in de stad en op meer dan 5000 locaties in Parijs is al gefilmd. Befaamde regisseurs vonden er  de perfecte filmdecors. In deze blog neem ik je op ontdekkingsreis in hèt heiligdom gewijd aan cinema in Parijs.

Een icoon in het Parijse straatbeeld; Le Grand Rex aan de boulevard Poisonnière

Le Grand Rex

Eerste Kerstdag in Parijs. Ik bevind mij op de Grands Boulevards. Tussen place de la Bastille en de Madeleine liggen de Grands boulevards. Waar vroeger de stadswallen van Karel de V stonden liet Lodewijk XIV, toen de wallen geen dienst meer deden, in de vrijgekomen ruimte brede lanen aan leggen met aan weerszijde bomen en dure huizen. In de 19^de eeuw kwamen over de gehele lengte van de boulevards danstenten en theaters. Zo ook aan de boulevard Poisonnière. Op nummer 1 bouwde filmproducent Jacques Haïk een haast mytisch en extravagant theater. We schrijven het begin van de jaren 30 van de 20^e eeuw. Deze filmproducent gaf architect Auguste Bluysen de opdracht tot de bouw van een enorme art déco- bioscoop. Haik, in Tunesië geboren, was een van de pioniers van de Franse cinema, waarvan bekend is dat hij Charlie Chaplin bij het Franse filmpubliek heeft geïntroduceerd. Hij was al eigenaar van de muziekzaal Olympia en had iets groters in gedachten: een bioscoop met duizenden zitplaatsen in een ruimte van 2.000 vierkante meter. Met de hulp van Auguste Bluysen en ingenieur John Eberson, beroemd om zijn Noord-Amerikaanse "atmosferische theaters", opende The Grand Rex zich op 8 december 1932 voor het publiek.

Radio City Music Hall; het 49.000 m² grote complex in Manhattan, dat bekendstaat als het Rockefeller Center

De Radio City Music Hall in New York diende als voorbeeld. Met de bouw werd in 1931 begonnen en het was bij de opening niet alleen de grootste bioscoop van Frankrijk met een indrukwekkende filmzaal die toen plaats bood aan 3300 personen (nu 2702), maar ook de meest extravagante en mooiste bioscoop. Haïk kwam uit het zuiden van Frankrijk en wilde dat zijn bioscoop een mediterraan gevoel had. Vandaar de prachtige art deco-architectuur en een middernachtblauw gewelfd plafond met fonkelende sterren. Van elk exemplaar wordt gezegd dat het een ster uit de filmwereld vertegenwoordigt. De bioscoopmuren geflankeerd door kleurrijke muur reliëfs van art deco-villa’s. De grote bioscoopzaal heeft drie niveaus; het orkest, de mezzanine en het balkon dat uitzicht biedt op het extra grote scherm. Onder de plaats waar het scherm hangt bevindt zich een groot podium. Over het podium heen schijnt wanneer de zaal niet in het donker is, een grote boog van rood licht. Sinds 1954 vindt hier aan het eind van elk jaar het spektakel ‘La Féerie des eaux’ plaats. Een magische licht- geluid- en watershow met behulp van 26 projectoren en 1.200 sprinklers.

Een ontdekkingstocht langs de magie van de cinema

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de Grand Rex opgeëist door het Duitse leger, dat het gebouw veranderde in een ‘Soldatenkino’, een bioscoop uitsluitend toegankelijk voor soldaten van de Duitse Wehrmacht, die alleen propagandafilms vertoonde. Tegen het einde van de oorlog werd de Grand Rex, net als Hotel Lutetia, een ‘Centre d'Accueil’ voor gerepatrieerde krijgsgevangenen, een plaats waar veel betraande reünies tussen gezinnen plaatsvonden.

In 1957 huldigden de Amerikaanse filmacteur Gary Cooper en de Franse actrice Mylène Demongeot de luxueuze roltrap van Le Grand Rex in, de eerste die in een Europese bioscoop werd geïnstalleerd.

In 1981 werd Le Grand Rex aangewezen als historisch monument en werd zo verzekerd van een plek in het culturele en historisch erfgoed van Frankrijk.

In 1988 werd het grootste filmscherm van Frankrijk geïnstalleerd. ‘Le Grand Large’ is maar liefst 24 meter lang en 11 meter hoog. The Big Blue van Luc Besson was de eerste film die werd vertoond op het mega-scherm van 264 vierkante meter.

Vandaag de dag kun je de bioscoop nog steeds in zijn oorspronkelijke staat zien. Er zijn 7 bioscoopzalen, je kunt bij ‘Rex Studios’ een interactieve rondleiding doen en er is een nachtclub, dé smeltkroes van de Franse technoscene. De grote zaal wordt ook regelmatig gebruikt voor grote film premières, theater evenementen en concerten. Van dinsdag 18 februari tot en met zondag 8 maart 2020 treedt hier Madonna op met haar wereldtournee van ‘Madame X’. Hopelijk wel een stuk zuiverder dan haar tumultueuze optreden tijdens het Song Festival 2019. Le Grand Rex is het laatst overgebleven filmpaleis. Een klein stukje Times Square op de Grands Boulevards, het hart van de filmindustrie in Parijs, van de jaren dertig en veertig.

Rex Studios

In 1998 breidde de eigenaar Philippe Hellmann het aanbod van niet-bioscoopactiviteiten uit en opende ‘Les Etoiles du Rex’, een heel bijzonder bioscoopmuseum gebaseerd op reconstructies van deze legendarische bioscoop. Een ontdekkingstocht langs de magie van de cinema. Een  exclusief kijkje achter de schermen van de grootste bioscoop van Europa en een unieke kans om als een VIP backstage te gaan bij dit gebouw dat doordrenkt is van de magie van film.

'Let the show begin'

Via de podiumdeur neem je backstage de trap naar beneden om aan de interactieve tour te beginnen. De rondleidingen starten elke vijf minuten naar keuze in het Frans, Engels, Italiaans, Duits, Spaans en zelfs in het Russisch. Geen koptelefoons maar groepen in de verschillende talen.

Voordat de tour begint, stoppen bezoekers in het interieur van de Rex Tower, die op de begane grond is nagemaakt. Eenmaal in de toren worden beelden geprojecteerd met belangrijke momenten van het verleden van de cinema, waaronder de bouw in de jaren dertig, toen het beroemde sterren plafond voor het eerst aan het publiek werd onthuld.

Voordat de tour begint, stoppen bezoekers in het interieur van de Rex Tower - The Rex Studios photo’s © Thomas Laconis

Dan volgt een van de hoogtepunten van Rex Studios. Bezoekers worden uitgenodigd om in te stappen in een transparante lift met een panoramisch uitzicht achter het grote scherm van de bioscoopzaal om zo te beginnen aan een adembenemende beklimming. De opwaartse reis doet enigszins denken aan een beroemd tafereel van Orson Welles uit de film 'Citizen Kane’ (1941). De lift brengt je naar het kantoor van de directeur. Hier ontdekken de bezoekers de geschiedenis van de Rex aan de hand van een schat aan foto's, trofeeën, Oscars en onderscheidingen. Een groot aantal filmsterren doen hun opwachting waaronder Liz Taylor als  Cleopatra.

De panorama lift bied je een unieke kijk vanachter het scherm in de grote bioscoopzaal

 The Rex Studios photo’s © Thomas Laconis

Het kantoor van de directeur - The Rex Studios photo’s © Thomas Laconis

De coulissen voeren je naar een van de oude  projectieruimtes. De projectie kamer is een van de meest geheime en mysterieuze plaatsen in de bioscoop en voor één keer ook echt te bezoeken. Normaal is hier de toegang ten strengste verboden. Het is hier dat je kennis maakt met ‘Manissa’, de geanimeerde ster van Rex Studios. Zij leidt je naar de tunnel van de sterren. In deze one-of-a-kind tunnel kunnen bezoekers luisteren naar gesprekken tussen de grote namen in de film waaronder George Clooney, Marilyn Monroe, Isabelle Adjani, Coluche, Gérard Depardieu, Kevin Costner en nog veel meer! Een unieke en onvergetelijke ervaring.  

De projectie kamer is een van de meest geheime en mysterieuze plaatsen in de bioscoop - The Rex Studios photo’s © Thomas Laconis

De tunnel van de (film) sterren - The Rex Studios photo’s © Thomas Laconis

Vervolgens naar de ‘Special Effects kamer’. Fascinerend, mysterieus en essentieel voor film ontwerp, speciale effecten en andere industrie geheimen die hier worden belicht en uitgelegd. in deze kamer neem je als bezoeker deel aan een film shoot en wordt je op een bijzondere manier op de proef gesteld... Meer vertel ik niet.

De 'Special Effects kamer' - The Rex Studios photo’s © Thomas Laconis

Maar het houdt nog niet op. Je brengt ook nog eens een bezoek aan een echte filmset. Een kijkje achter de schermen op de set van een rampenfilm. Als beginnende acteurs wordt je meteen in het diepe gegooid en kom je oog in oog komt te staan met een angstaanjagend realistische King Kong die het gemunt heeft op de Grand Rex.

Na de filmset is de volgende halte de opnamestudio. Hier worden bezoekers uitgenodigd om achter een microfoon plaats te nemen en hulp te bieden bij de nasynchronisatie voordat ze teruggaan naar de projectie ruimte, om hun plaats tussen het publiek in te nemen. Echter…. Er wacht je nog een laatste verrassing!

Hoe vaak krijg je de kans om een echte filmset te bezoeken?

The Rex Studios photo’s © Thomas Laconis

De Rex Studio kun jij ook bezoeken van woensdag tot en met zondag van 10.00 uur tot 18.00 uur. Start van de 50 minuten durende tour, iedere vijf minuten. Helaas niet toegankelijk voor mindervaliden en kinderen onder de vijf jaar. Toegang per persoon € 11 – Online boeken is aan te bevelen.

Mede dankzij Paris FvdV wéér een unieke ervaring rijker