ONVERGANKELIJK PARIJS

De titel van deze blog heb ik overgenomen van een zeer veelzijdig persoon, waar ik onlangs mee in contact ben gekomen, maar daarover straks meer. Ik neem u mee terug naar het twintigste arrondissement. Onterecht vaak overgeslagen in de vele boeken die er geschreven zijn over Parijs. Regelmatig besteed ik aandacht aan dit arrondissement, niet alleen vanwege de mooie mix van de nationaliteiten die er wonen, maar juist vanwege de prachtige wandelingen die je er kunt maken, met altijd weer kleine verrassingen en nieuwe ontdekkingen.

We stappen uit bij metro Père Lachaise, bij de uitgang aan de place Auguste Mérivier en gaan rechts de avenue de Gambetta in. Na ongeveer honderdvijftig meter aan de rechterkant, komt u aan bij een van de mooiste en rustigste tuinen van Parijs: Le jardin du Samuel de Champlain. Slechts 13192 m² groot. Een langgerekte strook, die loopt langs de noordwest muur van het kerkhof Pére Lachaise. Deze serene openbare tuin, aangelegd in 1889, is genoemd naar de vader van het nieuwe Frankrijk, de Fransman Samuel de Champlain; navigator, cartograaf, ontdekker, geograaf en etnoloog. Hij stichtte in 1608 de Canadese stad Quebec.

Le jardin du Samuel de Champlain.'Le mur aux victimes des Révolutions'

Bij het binnengaan van de tuin, zie je aan de rechterkant, de hoge muur van de begraafplaats. De weelderige tuin staat bekend om haar verscheidenheid aan bomen waaronder zeer verschillende soorten esdoorns.  Logisch want het blad, de 'Maple Leaf' is bekend  als het esdoornblad in de Canadese vlag. Vrijwel onmiddellijk voert een steile helling je naar boven, met als beloning, boven aan de top, een prachtig uitzicht over typische Haussmann gebouwen van de Avenue Gambetta en de noordwestzijde van Parijs. Wat opvalt is de stilte. Het geluid van de drukke avenue wordt volledig geabsorbeerd door het weelderige groen. 

 “Ce que nous demandons à l’Avenir. Ce que nous voulons de Lui. C’est la Justice. Ce n’est pas la Vengeance.”

De steile klim wordt beloond door een bijzonder monument uit 1909 gemaakt door de Franse beeldhouwer Paul Moreau-Vauthier (1871-1936); 'Le mur aux victimes des Révolutions'. Een monument ter nagedachtenis aan de slachtoffers van de Franse revoluties. Linksonder als inscriptie, een uitspraak van  Victor Hugo: “Ce que nous demandons à l’Avenir. Ce que nous voulons de Lui. C’est la Justice. Ce n’est pas la Vengeance.” (Vrij vertaald; Wat wij in de toekomst vragen, wat wij willen, is rechtvaardigheid, geen wraak) Geraakt door dit monument en de prachtige tekst, lopen we verder en passeren een oude gesloten toegangspoort, vol met graffiti, die leidde naar de grootste necropool van Parijs wetende, dat achter deze muur, ook Paul Moreau-Vauthier begraven ligt.

Père Lachaise; 1,3 miljoen mensen vonden hier hun laatste rustplaats

We verlaten de tuin en gaan rechts de rue des Rondeaux in. Tegenover de avenue de Père Lachaise ligt de oost-ingang van de begraafplaats.  Op deze romantische dodenakker aangelegd in 1803 en veertig ha groot, hebben 1,3 miljoen mensen hun laatste rustplaats gevonden. Hier liggen maarschalken, politici, schrijvers, kunstschilders, filmsterren, filosofen, componisten en zangers naast duizenden gewone Fransen in de schaduw van meer dan twaalfduizend bomen.

Versteend verdriet in de schaduw van 12.000 bomen

Elk seizoen leent zich voor een bezoek aan Père Lachaise, maar de mooiste tijd om er heen te gaan is oktober, als de duizenden bomen hun herfstkleur hebben gekregen, of op 1 november met la Toussaint, (Allerheiligen), wanneer de graven worden voorzien van witte chrysanten. Bij verschillende ingangen zijn gratis plattegronden te verkrijgen. Er is inmiddels ook een iPhone App  te krijgen met een kaart van de begraafplaats die je langs verschillende graven leidt.

De iPhone App brengt je langs de mooiste graven

Dat brengt mij op Andy Arnts. Dankzij mijn weblog heb ik Andy Arnts leren kennen. Een veelzijdig mens. Naast auteur van boeken waaronder  'Richter' en 'Van Bouillabaisse tot Bruni' is hij beeldend kunstenaar, journalist, reisverslaggever en hoofdredacteur van het Frankrijk-tijdschrift 'En Route'. Sinds 2010 maakt hij tevens filmreportages over het 'onvergankelijke Parijs'. Zo maakte hij een serie over de Parijse begraafplaatsen, met saillante verhalen over bekende en minder bekende 'bewoners'. Een daarvan gaat over Père Lachaise. Het filmpje is te vinden op YouTube, waar Arnts ons meeneemt langs beroemde graven, waaronder die van Oscar Wilde, Victor Noir, Modigliani en Frédéric Chopin.

Het romantische columbarium

Lopend door de poort aan de oostzijde komt u op de avenue des Combattants Étrangers morts, met aan de linkerzijde een gebouw dat lijkt op een Byzantijnse kerk. Dit is het crematorium dat al in 1889 in gebruik werd genomen, ondanks het feit dat cremeren nooit populair is geworden in Frankrijk. Het gebouw is uitgerust met vier ovens, waarvan twee op gas branden en de andere twee op stookolie. Rond het crematorium ligt het romantische columbarium. Vier etages hoog; twee onder de grond en twee boven de grond, goed voor 25.000 urnen. Zoals ik al zei is cremeren niet populair bij de Fransen vandaar dat er nog duizenden plaatsen leegstaan in de kelderverdieping. Ook hier grote namen, waaronder Maria Callas (gedenkplaat 16258 met de initialen M.C.) en de tragisch omgekomen ballerina Isadora Duncan. Over haar gaat het verhaal dat zij op 14 september 1927 instapt in haar splinternieuwe Bugatti. Om haar nek een lange rode sjaal. Bij het wegrijden wappert de rode sjaal tussen de wielen van de auto en de rest laat zich raden. Haar as is te vinden onder nummer 6796 naast haar kinderen, die de dood vonden in 1913, toen Duncan haar auto parkeerde aan een kade en vergat de handrem aan te trekken.

Verlaten maar niet vergeten, een anonieme groet

Als je op Père Lachaise begraven wilt worden, dan moet je op het moment van overlijden in Parijs gewoond hebben. Een graf op Père Lachaise is niet goedkoop. De prijzen variëren tussen de tienduizend euro (aan de rand van de begraafplaats) en twintigduizend euro  (midden in een divisie) per graf, afhankelijk van de ligplaats. De grond is dan wel voor altijd uw eigendom, want in Frankrijk mag een graf nooit worden opgeruimd. Graven die een eeuwigheidsduur hebben kunt u herkennen aan de letters CAP, vaak gegraveerd op de achterkant van het graf. CAP staat voor 'Concession à Perpétuité' (vergunning voor de eeuwigheid). Wilt u uw as laten bijzetten in het columbarium dan is dat belangrijk goedkoper. Zo rond de vijfduizend euro voor vijftig jaar.

Onvergankelijk

Mocht u de komende periode geen tijd hebben om deze necropool te bezoeken dan kunt u dat ook virtueel doen op de website van Père Lachaise.com

Le jardin du Samuel de Champlain, avenue Gambetta, 20e arrondissement, metro Père Lachaise.

Cimetière Père Lachaise, ingangen aan de boulevard Ménilmontant, rue de Repos, rue des Rondeaux, rue Réunion, 20e arrondissement, metro Père Lachaise, Philippe Auguste, Gambetta. Alle dagen geopend van 08.00 uur tot 18.00 uur met uitzondering van zaterdag vanaf 08.30 uur en zondag vanaf 09.00 uur.

Meer lezen over de Parijse dodenakkers en hun legendarische bewoners koop* dan het boek: "Wandelen over Père Lachaise, Montmartre & Montparnasse". Uitgeverij Elmar b.v., ISBN 90389 04142 (* Het boek is uitgegeven in 1996 en vast nog tweedehands te verkrijgen)