CHANEL - COCO & KARL

De rue Cambon, in het eerste arrondissement, gelegen tussen de rue des Capucines en de rue de Rivoli, een niet echt mooie straat in Parijs. Een straat met een schaduwzijde maar ook een stukje geweldige Parijse historie. De schaduwzijde is die van 31 augustus 1997 toen een zwarte Mercedes stond te wachten bij een achteruitgang (sortie discrètez) van het Ritz hotel. Het illustere gezelschap dat zou instappen bestond uit Lady Di en Dodi Al-Fayed. De rit, wat het begin moest worden van een romantische avond, eindigde met dodelijke afloop in de tunnel van de Pont de l'Alma. Parijs was in choque en de wereld in rouw.

Op loopafstand van de 'sortie discrètez van het Hôtel Ritz, op nummer 21, opende Gabriëlle Chanel in 1910; Chanel Modes.

Gabriëlle Chanel werd in 1883 geboren in het stadje Saumur in het Loiregebied. Kind van arme ouders; Jeanne Dévolles en Albert Chanel, straatventer. Ze was een van vijf en in 1895 eiste de vele zwangerschappen en tuberculose zijn tol, Jeanne stierf. Albert dumpte zijn twee zonen bij een boer en de drie dochters werden afgezet bij een weeshuis in het dorpje Aubazine. In het weeshuis kwam Chanel onder de hoede van de streng Rooms-Katholieke nonnen van de orde Saint Cœur de Marie. Een van de huishoudelijke taken die ze werd geacht te doen was het omzomen van bedlinnen. Zo werd Aubazine een plek waar niet alleen haar koppige karakter en sterke wil tot bloei kwamen, maar ook haar bovengemiddelde talent voor naaien. Op haar elfde kon zij naald en draad als de beste hanteren. Veel later krijgt ze voor overdag een baantje als naaister bij een lokale kleermaker in Moulins en 's avonds kluste ze bij als zangeres en danseres in La Rotonde voor de soldaten die haar de koosnaam Coco gaven. De naam die voorkwam in twee van haar succesnummers 'Ko Ko Ri Ko' en 'Qui qu'a vu Coco dans le Trocadéro'.

In 1907 ontmoet ze een welgestelde textielerfgenaam en fokker van racepaarden Étienne Balsan. Onder zijn hoede beweegt Coco Chanel zich in gegoede Franse kringen en begint ze te experimenteren met stoffen en kleding. Ze leert de kunst van het paardrijden en groeit uit tot een getalenteerde amazone. Zo bemerkt zij dat het veel gemakkelijker is om paard te rijden in een broek dan in een rok. Ze maakt het haar missie om kleding te ontwerpen van de zachtste en meest luxe stoffen waarin dames vrij kunnen bewegen. Zo wordt zij de rebel van de modewereld. Vergeet niet, we staan aan het begin van de 20e eeuw. Vrouwen zijn veroordeeld tot enkellange rokken en strakke, ongemakkelijke korsetten. "In hun harnas waar de boezem uitpuilt en hun achterste ook, aangesnoerd in de taille tot ze bijna zijn gehalveerd" zegt ze minachtend. De veel te brede hoeden van die tijd inspireren haar tot het maken van hoeden. Door haar opvallende verschijning maakt ze kennis met een rijke Britse zakenman Arthur 'Boy' Capel. Het is liefde op het eerste gezicht.

Parijs is inmiddels het financiële centrum van de wereld en het episch centrum van de kunstwereld. Er wonen meer kunstenaars per vierkante meter dan in welke wereldstad dan ook. Chanel transformeert rieten hoedjes, die ze voor een paar Franse francs inkoopt bij Galeries La Fayette, volgens haar eigen stijl, in een klein atelier op de begane grond van een elegant pand aan de boulevard Malesherbes 160. Met Capel's financiële steun opent ze in 1910 Chanel Modes op nummer 21 van de rue Cambon en in 1913 een boetiek in de mondaine badplaats Deauville. Op haar eigen unieke manier werkt ze zich op tot een weergaloze modevrouw. Haar feilloze visie levert haar al snel een reputatie op als stijlkenner. Chanel heeft zoveel succes dat ze in 1915 haar eigen couturehuis opent in het chique Biarritz. In 1916, de eerste wereldoorlog is inmiddels in volle gang, koopt Chanel een grote partij Jersey op die niemand wilde hebben. Dankzij haar groots ontwerptalent, oreert Vogue, dat Jersey onder haar handen een status heeft bereikt die vergelijkbaar is met klassieke stoffen als fluweel en tweed. Parijs ligt inmiddels aan haar voeten en Coco besluit na de eerste wereldoorlog terug te verhuizen naar haar favoriete stad Parijs. Haar business groeit en telt inmiddels driehonderd medewerkers en drie boetieks. Ze bezit een eigen Rolls Royce met chauffeur en een eigen butler. Rue Cambon 31 is het eerste van de acht panden die ze aankoopt gedurende de jaren twintig. Nummer 31 is altijd het belangrijkste pand gebleven. Daar bevinden zich haar decadent ingerichte appartement, couturesalon, ontwerpatelier en de stijlvolle spiegeltrap.

De stijlvolle spiegeltrap in haar appartement - Photo Robert Doisneau

Coco's oude atelier op de derde verdieping aan de rue Cambon is nog steeds de plek waar de couturewerkplaats van Chanel is gevestigd, waar zo'n 100 naaisters werkzaam zijn.

Door de dood van Boy Capel op 22 december 1919, die omkomt bij een tragisch auto-ongeval, zoekt zij troost bij een Russische banneling; Dmitri Pavlovich. Het is Pavlovich die haar in contact brengt met de parfumeur Ernest Beaux die het brein wordt achter haar meest lucratieve parfum: Chanel N°5. Chanel droomde al sinds 1913 van haar eigen parfum. Het verhaal gaat dat Beaux haar 10 geur samples presenteerde in twee genummerde series. Haar keuze viel op nummer 5. Beau adviseerde haar om de duurste ingrediënten te nemen om namaak te voorkomen. "Doe maar", zei Chanel en betaalde hem met een miljoen dollar uit de erfenis van haar geliefde Boy Capel. Chanel had iets met het getal 5. Haar coutureshows presenteerde zij altijd op de vijfde dag van de maand. Haar sterrenbeeld was bovendien het vijfde teken van de dierenriem; de Leeuw. Chanels N°5 is tot op de dag van vandaag de bestverkopende geur ooit. Vloeibaar goud, want elke 30 seconden gaat er een flesje over de toonbank. Het ontwerp van de tijdloze, stoere, transparante, vierkante flacon is een ontwerp van Maurice Dépinoix de eigenaar van Dépinoix Glassworks. 

Coco Chanel begreep als geen ander de kracht van een signature style. Zo ontdekte ze in de in de ruiten van de kloosterramen in Aubazine de geometrische patronen die vaag leken op de dubbele C, nog altijd het huidige logo van Chanel. Zij zag dat rode lipstick het gezicht een oppepper gaf en propageerde vervolgens rode lippen als onderdeel van haar signatuur. Tweekleurige schoenen, beige om het been langer te maken en zwart om de voet visueel te verkleinen. Terwijl de vrouwen in de jaren twintig een enkele parelsnoer droegen, droeg Chanel strengen vol. In 1925 draagt heel Parijs Chanels nepparels. Kunstig gemaakt door Gripoix volgens een geheim recept. Nog steeds legendarisch is haar 'Little Black Dress', een ontwerp uit 1926 of de iconische 2.55 tas die nog steeds onveranderd met de hand wordt gemaakt. Ook is Coco een quote machine waardoor ze steeds in het nieuws kwam. Over Chanel N°5: "Parfum is onzichtbaar en onvergetelijk. Het ultieme modeaccessoire. Het kondigt je aankomst aan en verlengt je vertrek".  "Mode is architectuur, alles is een kwestie van verhoudingen". "Draag een verkeerde jurk en men herinnert zich de jurk. Draag de perfecte jurk en men herinnert zich de vrouw". Zo creëerde ze haar eigen buzz. Haar opvolger Karl Lagerfeld speelt het spel op dezelfde wijze. Ook hij wordt vaak geciteerd.

Vanaf het uitbreken van de Tweede Wereld Oorlog tot aan haar dood in 1971 woont Chanel in een driekamer suite op de bovenste verdieping van het Ritz hotel. De hoge ramen in het dak kijken uit op de place Vendôme. Op zondag 10 januari 1971, een maand voor de presentatie van haar voorjaarscollectie keert ze vermoeid terug vanuit de rue de Cambon naar haar suite. "Ik voel me niet zo goed", zegt ze tegen haar kamermeisje. Even later vinden ze haar in een mantelpakje op bed, overleden in stijl. Haar laatste woorden tegen een van haar assistenten: "Geen onzin als ik dood ben, want ik zal er nog steeds zijn in een andere dimensie".

Die andere dimensie is zeer waarschijnlijk Karl Lagerfeld sinds 1983 hoofdontwerper bij Chanel. Geboren als Karl Otto Lagerfeld te Hamburg. Lagerfeld is onmiskenbaar een van de meest invloedrijke modeontwerpers van dit moment. In 1955 begon hij bij Pierre Balmain, om in 1958 over te stappen naar Jean Patou. Een jaar later neemt hij weer ontslag om vervolgens freelance te gaan werken voor o.a. Valentino. Daarna volgen Fendi, Chloé, waar hij bleef tot in 1997 Stella McCartney het roer van hem overnam. Gedurende die tijd ontwerpt hij ook voor Chanel waar hij seizoen na seizoen sterke collecties neerzet, Coco's erfenis dicht bij zich dragend. Vanaf de jaren '80 lanceert hij tussentijds ook nog eens zijn eigen modelijn en label. Lagerfeld is niet alleen een topontwerper maar ook fotograaf (sinds 1987 fotografeert hij zijn eigen reclamecampagnes), filmer, schrijver en uitgever. Hij is een groot liefhebber van boeken; zijn woningen in Parijs, Rome, Monaco en New York bevatten meer dan 300.000 boeken, waaronder een immense verzameling kunst- en fotografieboeken. In Parijs heeft hij een eigen fotoboekenwinkel, onder de naam 7L. Lagerfeld spreekt diverse talen, waaronder Duits, Frans, Engels en Italiaans.

Altijd gekleed in een zwart kostuum, een wit, hooggesloten overhemd en een donkere zonnebril. Lagerfeld verzet geen stap buiten de deur zonder zijn entourage van knappe jongemannen die moeten voorkomen dat hij, zoals hij zelf zegt, depressief wordt. De jongens hebben geen seks met de (naar verluidt) 81-jarige ontwerper maar moeten hem afleiden van al het lelijks in de wereld. "Ik haat lelijke mensen", zei hij eens in een interview met de New York Times. "Die zijn heel deprimerend."

Karl Lagerfeld heeft het begrepen. Al jaren bepaalt hij het modebeeld en zijn kat Choupette, het internet. Choupette heeft zelfs haar eigen Facebookpagina met 33.686 likes, meer dan 49.500 volgers op Twitter en haar eigen fashion website. Een echte online celebrity met sterrenstatus. Ze wordt twee keer per dag geborsteld door haar 'nanny's', eet alleen van porseleinen Goyard-bordjes, heeft blauwe ogen. "It's like having Greta Garbo in the House", aldus Karl.

Op dit moment is Chanel een wereldwijd bedrijf met veel invloed op de modewereld. Het hoofdkantoor is nog steeds gevestigd in de rue Cambon in een labyrint van suites en kamers verdeeld over vijf etages in twee gebouwen. Dankzij Lagerfelds ontwerpen is Chanel een van de meest winstgevende modemerken met geschatte revenuen van meer dan 4 miljard dollar per jaar. (Chanel is een familiebedrijf en publiceert geen cijfers) Een groot deel van de winst komt nog steeds uit het parfum Chanel N°5 en de sieraden.

Het Grand Palais, omgebouwd tot Brasserie Gabriella voor de Paris Fashion Week

Door zijn creaties, stijl en de manier van presenteren is Chanel hèt toonaangevende modehuis, waar exclusiviteit en design een symbool zijn voor diegenen die zich iets van Chanel kunnen veroorloven. "Met 'Chanel' koop je nu eenmaal een statussymbool. Een kledingstuk wat invloed heeft op je omgeving".

Hoogtepunt van de afgelopen Paris Fashion Week was natuurlijk weer de show van Chanel. In het Grand Palais koos Lagerfeld er ditmaal voor zijn nieuwste collectie te tonen in de ambiance van een Franse brasserie, brasserie Gabrielle, compleet met koffie schenkende obers, croissantjes en verse eitjes. Dat zijn muze Cara Delevingne hét topmodel van dit moment is, moge ook duidelijk zijn. Cara mocht het afgelopen jaar ruim 3 miljoen euro op haar rekening bijschrijven. Dat betekent dat ze zo'n 830 euro per uur rekent en dat tikt lekker aan!

Boulevard Chanel als decor in het Grand Palais speciaal voor de zomercollectie 2015

Vier keer per jaar laat Lagerfeld het Grand Palais compleet verbouwen, tweemaal voor de 'ready to wear'collectie (zomer en winter) en tweemaal voor de 'haute couture' collectie. Voor de zomercollectie heeft hij zelfs de gehele rue Cambon laten nabouwen. Op de uitnodiging stond welkom op boulevard Chanel. Wat volgde was een wervelende show met 80 demonstrerende modellen.

"I like to do things quickly because I'm easily bored"; Coco Chanel en Karl Lagerfeld lijken zeven levens te hebben.

Google Earth: Rue Cambon linksachter de Place Vendôme