HET NIEUWE PARIJS: PARK MARTIN LUTHER KING

"Sneller dan het hart van een sterfelijke verandert de stad, het oude Parijs is verdwenen"; Aldus treurde Baudelaire in de 19e eeuw - en zo horen we nostalgische mensen tot op de dag van vandaag klagen. Echter in de loop der eeuwen stapelden de gebouwen zich in Parijs op als een gigantische puzzel. Elke wijk, elk bouwwerk draagt de sporen van voorbije tijden en levert een bijdrage aan de toekomst. De Franse hoofdstad is absoluut geen museumstad. De nieuwe architectuur van de stad getuigt van respect voor het verleden én van bruisende creativiteit. Prachtige voorbeelden zijn de revival en de verbouwing van het in 2005 gesloten warenhuis La Samaritaine, een project van het Japanse bureau Sanaa. De herinrichting van het Forum des Halles, de nieuwe Philharmonie de Paris van Jean Nouvel en de Fondation Louis Vuitton, een schepping van Frank Gehry, aan de rand van het Bois de Boulogne. Jawel, Parijs laat mensen nog altijd dromen!

Tussen nu en 2018 moeten verschillende torens verrijzen. La Tour Triangle ontworpen door het Zwitserse architectenduo Herzog & de Meuron komt in het hart van het Parc des Expositions (15e arrondissement) te staan.  De Tour Duo van de hand van Jean Nouvel bekent onder de projectnaam BA/3 (13e arrondissement).  En dan is er nog het 160 meter hoge Cité Judiciaire, dat onderdak gaat bieden aan een groot aantal rechtbanken in de wijk Clichy Batignolles (17e). Het verleden heeft voor goede fundamenten gezorgd en Parijs blijft groeien maar nu ook in de hoogte.

Een nieuw stukje Parijs in het 17e arrondissement; Parc Martin Luther King

Als bewijs neem ik u mee naar een nieuw stukje Parijs dat al sinds 2002 in ontwikkeling is en waar u hoogstwaarschijnlijk nog niets van heeft gehoord: Het Parc Clichy Batignolles Martin-Luther-King, vernoemd naar de Amerikaanse dominee en activist voor burgerrechten. In Parijs is dit mega project beter bekend als het Clichy-Batignolles project. Het totale project omvat een gebied van 54 hectare (de grootste bouwplaats in Parijs) met een grote centrale groene ruimte van 10 hectare. De eerste tranches zijn reeds afgerond, omgeven door 3400 woningen voor 6500 inwoners, 140.000 m² kantoren, 120.000 m² voor het nieuw Paleis van Justitie en 31.000 m² ten behoeve van cultuur en recreatie. 12.700 arbeiders werken aan dit project.

Inmiddels het grootste bouwproject van de stad Parijs

Wij begeven ons naar de noodwestkant van Parijs, het 17e arrondissement en stappen uit bij het metrostation Porte de Clichy (lijn 13) aan de drukke boulevard Berthier. Het project wordt ontwikkeld op een gedeelte van een enorm spooremplacement van de SNCF dat in directe verbinding staat met het station Saint Lazare. Dit deel vormde vroeger een onderdeel van de 'Petite Ceinture'. Zo rond 1850 werd besloten om een spoorbaan aan te leggen langs de toenmalige stadsgrenzen van Parijs. De 'Chemin de fer de Petite-Ceinture', voorloper van de metro, maar dan grotendeels bovengronds. Meer dan 160 jaar later bestaat het grootste deel van het traject nog steeds. Vroeger stond hier het station Batignolles, geopend op 2 mei 1854, als onderdeel van de Auteuil-lijn. Het vormde een directe verbinding met Versailles. Niet lang daarna werd het weer afgebroken om plaats te maken voor een houten gebouw, om later weer herbouwd te worden op de hoek van de boulevard Pereire met een brug naar de rue Cardinet. Het  station opende op 15 mei 1922 en kreeg de naam Pont Cardinet. In 1996 wordt de Auteuil-lijn opgeheven en vervangen door een busdienst. Een deel van de gebouwen op het emplacement; La Forge, werd gerehabiliteerd en opgenomen in het 10 hectare grootte park.

Het park is een creatie van landschapsarchitect Jacqueline Osty

Het nieuwe park kent verschillende ingangen:

Rue Cardinet 151 en 147, zuid

Rue Bernard Buffet 9, noordoosten

Rue Gilbert Cesbron 36 , noorden - nog ongeopend

Boulevard Berthier, noordwesten

De eerste ideeën van de hand van landschapsarchitect Jacqueline Osty, omtrent dit duurzame park, zagen het daglicht zo rond 2002. In 2004 is men begonnen met de bouw. Doelstelling: Een park dat energie neutraal is en nauwelijks uitstoot heeft van CO2. De publieke gebouwen La Forge zijn voorzien van een zonne-energiecentrale die het water verwarmt van de sanitaire voorzieningen en het complete park van licht voorziet. De eerste fase van het park, 4,3 hectare groot, werd geopend in 2007. Op 18 april 2014 werd het park uitgebreid met nog eens 2,2 hectare. De totale kosten worden geraamd op 22 miljoen euro. In 2017 moet het gehele park klaar zijn en is dan met zijn 10 hectare het achtste grootse park in Parijs.

Moderne architectuur weerspiegelt het park

Wij nemen de ingang aan de rue Bernard Buffet een zijstraat van de Avenue Clichy (de 2e zijstraat rechts nadat u onder de spoorbrug door bent gegaan). Let op, na de spoorbrug heeft u al meteen de 1e zijstraat. Eenmaal in de rue Bernard Buffet valt u onmiddellijk de bijzondere architectuur op van de omliggende gebouwen. Een stedelijke ontwikkeling bedoeld als atletendorp voor de Olympische Spelen van 2012, die uiteindelijk niet naar Frankrijk gingen, maar naar Groot Brittannië.

Rust en ruimte in het achtste grootste park van Parijs

U komt meteen in een prachtig en modern aangelegd park, met 624 bomen, 5600 struiken, planten en 47.000 bloembollen. Verdeeld in drie thema's: Water, sport en recreatie. In de lente en zomer bloeien hier de magnolia's, kersen- en appelbloesem. Kornoelje en Judasbomen zorgen voor een heerlijke geur. De eikenbomen geven de herfst kleur als een soort van 'Indian Summer'. Ook water speelt een belangrijke rol in het park. Grote waterpartijen waarvan een bassin groter dan 2900 m² voor de opvang van regenwater dat weer gebruikt wordt voor irrigatie van het gehele park. Er is genoeg ruimte voor recreatie; een grote kinderspeelplaats, skatebanen en een basketbalveld. Beschutte laantjes, overal banken en houten ligstoelen voor de zonaanbidders. Tussen de grassen een indrukwekkende glazen plaquette als herinnering aan de 11.000 Joodse kinderen, gedeporteerd uit Frankrijk tussen 1942 en 1944. Weggevoerd naar Auschwitz en nooit meer teruggekeerd. Velen van hen kwamen uit het 17e en 16e arrondissement. Stilstaan bij deze plek is nog beklemmender door het geluid op de achtergrond van alle spelende kinderen.

Een glazen plaquette ter herinnering aan de 11.000 Joodse kinderen, gedeporteerd uit Frankrijk tussen 1942 en 1944

Aan het einde van de waterpartij, majestueuze trappen die leiden naar een groot terras, van waaruit u weer een prachtig uitzicht heeft over het gehele park, de overblijfselen van de Petite Ceinture en het in aanbouw zijnde nieuwe Tribunal de Grande Instance de Paris, TGI (zie ook mijn blog van 14 augustus 2015). De vormgeving van deze nieuwe rechtbank van Parijs is toevertrouwd aan de Italiaanse architect Renzo Piano, die wij eerder kennen van het iconische ontwerp van het Centre Pompidou. Ook een omstreden gebouw. Een speelse vorm van vier in terrasvorm gestapelde glazen blokken, ieder ter hoogte van een traditioneel parijs gebouw. De terrassen moeten kleine bossen worden. Door gebruik van nieuwe technieken kunnen we licht glas gebruiken, waardoor het gebouw 'transparant' wordt. Door deze hoogbouw winnen we ruimte voor groen, voor parken en pleinen; aldus de architect.

Aan het einde van de waterpartij, majestueuze trappen die leiden naar een groot terras

Loop vooral door naar de uitgang van het park aan de noodwestzijde aan de boulevard Berthier. Rechts ziet u kleine volkstuintjes, een van de speerpunten van de huidige burgemeester van Parijs; Anne Hidalgo, om de vergroening van de stad te bevorderen. Een mooi contrast tussen de hypermoderne hoogbouw. Overal in het beton ingegoten spoorrailsen die herinneren aan de vroegere functie van het park. Vlakbij de uitgang naar de boulevard Berthier een indrukwekkend kunstwerk van de Engelse kunstenares Diane Maclean; 'Open Book'. Dit kunstwerk is een geschenk van Hare Majesteit Koningin Elizabeth II, Koningin van Groot Brittannië aan de stad Parijs als teken van vriendschap. Gemaakt van roestvrij staal met daarin rood spiegelend glas. Aan de zijkant een plaquette met de woorden "Un livre ouvert que nous ecrivons ensemble" - Een open boek door ons gezamenlijk geschreven. Het monument werd, weliswaar op een andere plek; de place Lepine op het Ile de la Cite, onthuld door de Koningin zelf op 7 juni 2014 in het bijzijn van President Hollande. Pas dit jaar heeft het een vaste plek gekregen in het parc Martin-Luther-King.

'Open Book', dit kunstwerk is een geschenk van Hare Majesteit Koningin Elizabeth II, Koningin van Groot Brittannië aan de stad Parijs

Wanneer de gehele fase is afgerond, verwachting einde 2016 begin 2017, dan krijgt dit project ook nog een aansluiting op metrolijn 14 met een nieuw metrostation Cardinet.

Architectuurliefhebbers moeten absoluut een bezoek brengen aan het Pavillon de l'Arsenal. Hier ontdekt u foto's plattegronden, kaarten, maquettes en schetsen van het vroegere, huidige en toekomstige Parijs. Deze permanente tentoonstelling is chronologisch opgezet en laat u de geschiedenis van Parijs ontdekken. Indrukwekkend is de digitale maquette 'Paris Metropole 2020'. Ze toont in 2D en 3D de grote wijken en zones aan die aan het veranderen zijn, de nieuwe transportmiddelen en de architectonische symbolen van de toekomst. De maquette wordt regelmatig aangevuld en geactualiseerd en biedt een goed beeld van de levendigheid en dynamiek van een stad als Parijs. De toegang is altijd gratis. U vindt het Pavillon de l'Arsenal in het 4e arrondissement aan de boulevard morland 21.

Artist impression met op de achtergrond het TGI naar een ontwerp van Renzo Piano

Rest mij u een fijne wandeling toe te wensen in dit nieuwe stukje Parijs.