PARIJS, COULEUR LOCALE

Ik ben onderweg van het vliegveld Charles de Gaulle naar mijn vaste stek in Parijs. Niet met een taxi maar met de RER-B. De RER is een regionale trein die de verre buitenwijken en voorsteden verbindt met het centrum van Parijs. Een trip van ongeveer drie kwartier brengt mij naar het 10e arrondissement waar ik moet overstappen op het Gare du Nord. Bij vertrek vult het treinstel zich nog met vliegtuigpassagiers, maar richting Parijs maak ik kennis met multicultureel Parijs. Een paar stations volstaan om een wereldreis te maken. We passeren de 'banlieues', de satellietsteden opgezet in de jaren vijftig en zestig ter vervanging van de sloppenwijken in en rond Parijs, maar vooral om de grote toestroom van immigranten en nieuwkomers richting het Ïle de France te kunnen herbergen. De meeste wijken hebben grote problemen door hoge werkeloosheid, drugproblemen en armoede, maar vooral geweld, veel geweld. 'Quartier chauds' genoemd - roerige buurten. Saint Denis, Aulnay-sous-Bois vooral bekend van de rellen in 2005 en 2007, tijdens het regime van Nicolas Sarkozy, waar duizenden auto's in brand werden gestoken. In beide gevallen vormde de dood van twee jongeren, achternagezeten door de politie, de aanleiding voor de onlusten. De wijken die ooit het paradepaardje moesten worden van de moderne sociale woningbouw, zakten af tot geïsoleerde gedegenereerde woonwijken en geleidelijk aan tot getto's en no-go-area's gevuld met 'étrangers', migranten afkomstig uit de magreb; Algerije, Tunesië Marokko. Maar ook uit Mali, Senegal en de laatste jaren veel Turken, Egyptenaren, Pakistanen en Bengalen. De laatste groep heeft de verkoop overgenomen van de parijskitch, de rozen en de nep-merktassen aangeboden in het illegale straatcircuit. In Parijs en omgeving wonen en werken zo'n 11,9 miljoen mensen waarvan 16,9% buitenlanders. Een op de zes inwoners komt dus niet uit Frankrijk, en dat de illegale immigranten niet in deze statistiek zijn opgenomen, spreekt voor zich. Toch hebben niet alle 'banlieues' te maken met rellen, geweld en drugcriminaliteit. Er zijn ook hele chique banlieue-gemeentes waaronder Saint-Cloud, Neuilly sur Seine en Versailles, gelegen aan de westkant van Parijs, daar waar de rijke Parijzenaars wonen.

Ik kom aan op het Gare du Nord. Parijs..... een smeltkroes van culturen? een heerlijk onderwerp voor mijn nieuwe blog.

Parijs een smeltkroes van culturen

Parijs binnen de périphérique is verdeeld in twintig wijken of arrondissementen, wat tot uitdrukking komt in de laatste twee cijfers. De postcode 75001: de 75 staat voor Parijs en de 01 op het eind staat voor het eerste arrondissement. Parijzenaars zijn  héél trots als er een '16' of een '7' het visitekaartje siert. Ze worden beschouwd als de meest chique en voorname wijken van Parijs. Natuurlijk ook de '8' en de '4' kunnen er mee door en het 17e staat ook zéér goed aangeschreven. Hier wonen veel diplomaten, artsen, managers en notabelen. De gevestigde kunstenaars en 'gay's' zijn te vinden in het 3e en het 4e arrondissement. Intellectuelen wonen liever in het 5e en het 6e. Het 18e kan nog net zolang je op Montmartre zelf woont. Niemand wil daarentegen wonen in de oostelijk gelegen wijken Barbès Rochechouart en la Chapelle, op een steenworp afstand van de butte Montmartre. Wie het met de '10', '12', '13', '19' of '20'moet doen laat zien dat geldnood troef is. Maar juist deze arrondissementen kennen verborgen troeven. Daar vindt je de echte 'couleur locale' van Parijs, een smeltkroes van alle gemeenschappen ter wereld. Sommigen hebben een hele wijk ingepalmd. La Goutte d'Or - de Afrikaanse wijk, Barbès - de Arabische wijk, Le Marais - de Joodse wijk (zie mijn blog joodse sporen in Parijs), Saint Michèl - de Griekse wijk, La Chapelle - de Indiase wijk en Le Trezième - de Aziatische wijk. Deze quartiers worden ook steeds populairder onder voornamelijk jonge Parijzenaars. Het zijn ontegenzeggelijk de wijken die het meest in beweging zijn.

Barbès & La Goutte d'Or

Gelegen in het 18e arrondissement, op de oostelijke helling van Montmartre, is een van de meest cosmopolitische wijken van Parijs. 50% van de bevolking is van vreemde oorsprong. 56 nationaliteiten mengen allerlei kleuren, accenten en gebaren dooreen, een Afrikaans, Caraïbisch en Europese smeltkroes. De wijk wordt afgebakend door de boulevard Barbès aan de westzijde, de boulevard de la Chapelle aan de zuidzijde, de rue Ordener aan de noordzijde, en de sporen van het Gare du Nord aan de oostzijde. Er wonen ongeveer 20.000 mensen in deze wijk. De naam, La Goutte d'Or, letterlijk de gouden druppel, is afkomstig van de kleur van de wijn van de wijngaarden die hier voorheen stonden.

Zaterdagochtend is de beste tijd om hier te komen.  De pret begint al in het metrostation van Barbès-Rochechouart, wanneer de overvolle metrotrein aankomt op het perron, de mensenmassa uitbraakt en u als het ware wordt meegesleurd met de stroom door de lange stationsgangen vol met een wirwar van kraampjes. Wanneer u het station verlaat staat u oog in oog met het grootste filiaal van het warenhuis Tati. Dit is de populairste bestemming voor toeristen uit Noord-Afrika op zoek naar goedkope spullen. Het is een roze gebouw uit 1948 van Jules Ouaki, die het de naam van zijn moeder Tita wilde geven, maar die naam bestond al en daarom heeft hij die naam omgedraaid: Tati. De eigenaar verzon het idee de prijzen aan de buitenkant van het gebouw te laten zien, zodat mensen met drempelvrees toch binnenkwamen. Ook was hij de bedenker van de zelfbediening voor kleding. Veel Parijzenaars hebben een zwak voor Tati. Regelmatig duiken er in hippe kringen Tati-producten op die gedurende enige tijd helemaal in zijn. Je kunt er terecht voor kleding, schoenen, sieraden, parfum, cosmetica en huishoudelijke artikelen, maar ook voor trouwjurken, zowel gewone als papieren versies, die soms al voor €50,- verkocht worden. Het is er chaotisch en levendig. Tati bestaat nu zo'n 65 jaar en heeft meer dan 40 winkels in Frankrijk en een tweetal in het buitenland.

Barbès prikkelt alle zintuigen

Links en rechts, onder de stalen bruggen beland je tussen honderden stalletjes. Schouder aan schouder, in een rustig tempo, passeer je tafels overladen met groentes, verse munt, zoete druiven, kleurrijke specerijen zoals harissa ras-el-hanout, sportschoenen en gekopieerde DVD's. Afdingen is niet alleen een must maar ook een sport. Vrouwen in hijabs doen hier hun dagelijkse boodschappen en na de koop hoor je hier net zo gemakkelijk 'shukran' als 'merci'. Barbès prikkelt alle zintuigen. Het lawaai van de metro en geschreeuw van de marktkooplui vermengen zich met de geur van tabak en een eindeloze hoeveelheid specerijen. Zijn we hier in Parijs of op een soek in Marrakech? de geuren, geluiden en mensenmassa's maken de verwarring compleet.

De markten in La Goutte d'Or bieden dan ook een wonderbaarlijke mix van bekende en minder bekende producten. Veel van de producten uit Senegal, Haïti, Kameroen en Ghana zijn mij volkomen onbekend. Langzaam kuieren over de markt op de rue Dejean is een zegen voor de smaakpapillen (let op; fotograferen wordt hier niet erg op prijsgesteld) of het Maison d'Afrique in de rue Doudeauville. Hier maak je kennis met de boeiende wereld van smaken uit de zuidelijke Sahara en de Caraïben.

La Chapelle

Een stukje verder ligt Little Jafna, in het gebied rond het metrostation van La Chapelle ,de overgang van het 18e naar het 10e arrondissement, met hoofdzakelijk Tamils. Er wonen naar schatting 70.000 Tamils in Frankrijk, waarvan de meesten zich in de 19de begin 20e eeuw gevestigd hebben in Parijs. De meesten, voornamelijk Hindoestanen, zijn gevlucht vanwege de burgeroorlog in Sri Lanka. Door de hoge huurprijzen in Parijs zijn ze geleidelijk verbannen naar 'banlieues', maar de winkels en restaurants zijn gebleven. Daarom is deze wijk vooral in het weekend een belangrijk trefpunt, wanneer hele Tamil-gezinnen hier hun inkopen komen doen. Ze komen speciaal voor levensmiddelen en specerijen die ze nergens anders kunnen krijgen dan in winkels en op markten in deze kleurrijke buurt. In La Chapelle zijn bijna alle winkels en restaurants Indiaas. De aromatische geur van curry hangt over de hele wijk. Prachtige sari's domineren het straatbeeld.

Ganesh Chaturthi Festival

In de rue Pajol nummer 17 (18e arrondissement) bevindt zich in een voormalig winkelpand een heel bijzondere Hindoetempel gewijd aan de God Ganesha. Ganesha of Ganesh is de god met het olifantenhoofd. Hij neemt hindernissen weg en is de beschermheilige van reizigers. Hindoes bidden tot Ganesha voor ze aan iets nieuws beginnen, zoals een nieuwe baan of wanneer ze verhuizen. Deze tempel is in 1985 gesticht door de uit Sri Lanka afkomstige Vaithilingan Sanderasekaram. U mag de tempel zelf ook bezoeken onder voorwaarde dat u uw schoenen achterlaat bij de ingang. In de tempel bevindt zich onder diverse heiligenbeelden ook de vijfkoppige Ganesha (Ganesh Panchamukha) De vijf hoofden herinneren aan de vijf Maha bhūta): water, aarde, vuur, lucht en ruimte. Drie keer per dag wordt in de tempel een dienst gehouden. De priesters, gehuld in lendendoeken, ontbloot bovenlichaam en hun lange geoliede haren in een knot, zingen luid en overgieten de Ganesha met water, melk en honing, met op de achtergrond het zachtjes luiden van een zilverkleurige klok. Er wordt fruit geofferd en de gelovigen laten zich zegenen met de vlam van een olielamp.

Bent u op maandag 5 september 2016 in de buurt dan raad ik u aan om het 21e Ganesh Chaturthi Festival mee te maken; het feest van de geboortedag van Ganesha. Duizenden Hindoes trekken dan door de wijk in een prachtig kleurrijke processie. Mannen getooid met bloemenkransen dansen op traditionele muziek en vrouwen gekleed in hun mooiste sari's dragen aarden potten met brandende kaarsen op hun hoofd met als middelpunt het enorme olifantenbeeld dat gedragen wordt door de straten. Onderweg worden talloze kokosnoten op de grond gegooid. Dit is een spectaculair feest dat u absoluut niet mag missen. 

De ingang van de passage Brady aan de rue du Faubourg-Saint-Martin

Wat u zeker niet mag missen is de Passage Brady gelegen tussen de rue du Faubourg-Saint-Martin en rue du Faubourg-Saint-Denis en gebouwd in 1828. Deze passage is uitgegroeid tot het Little India van Parijs. De hele sfeer werkt zo op je gemoed dat je zin krijgt in een smakelijke currypasta of lamsvlees met een zoetige grapefruitchutney. Het ruikt er naar kruiden, wierook en de glimlach van de Indiase uitbaters maken uw dag. Het gedeelte van de passage tussen de rue du Faubourg-Saint-Martin en de boulevard de Strassbourg, heeft een lange en grote glaskoepel en is onlangs gerestaureerd. Een passage vol met voedsel speciaalzaken, kappers, schoonheidsalons, tot de nok toe gevulde winkels met oude filmposters, Bollywoodfilms, Vishnubeelden, sari of alles wat je nodig hebt voor een Indiase bruiloft en diverse restaurants waar u heerlijk kunt genieten van traditionele gerechten tegen lage prijzen.

De Griekse wijk

In het gebied rond de rue Saint-Séverin en de rue de la Huchette in het 5e arrondissement kun je een stukje Athene of Kreta ontdekken. Saint-Michel; hier zijn bijna net zoveel toeristen te ontdekken als in het oostelijke Middellandse Zeegebied. Mocht je er terechtkomen dan beland je voor dat je het weet op een gammele terrasstoel met een even zo gammele tafel. Laat je niet verleiden door de goedkope dagmenu's maar spit eens goed door de kaart. Een paar schaaltjes dolma's in druivenbladeren, feta tomaten en olijven, verse tzatziki, hummus en gegrilde aubergines en je kunt er de hele avond tegenaan. zou ik bijna mijn favoriete nagerecht vergeten: figues flambées au Yaourt. Griekse yoghurtcrème met geflambeerde vijgen. Ik verzeker je de rekening is een lachertje. Veel Parijzenaars nemen laat op de avond de metro naar Saint-Michel om een leuke avond af te sluiten met een royaal pitabroodje gevuld met gyros en daarna genieten van de muzikanten voor de fontaine Saint-Michel.

Belleville

Het 20e arrondissement aan de oostkant van Parijs bestaat uit drie oude dorpjes: Charonne, Belleville en Ménilmontand. Het zijn kosmopolitische wijken waar veel immigranten wonen, maar de laatste tijd steeds populairder onder de voornamelijk jonge Parijzenaars. Dat is ook de reden dat dit arrondissement steeds meer opduikt in reisgidsen en trendy modebladen. Naast het oude volkse Parijs, waar eens Edith Piaf werd geboren, is het ook het thuis van een exotische gemeenschap van Arabieren, Chinezen en Vietnamezen, maar ook van kunstenaars en studenten, die de dure universiteitsbuurten zijn ontvlucht, en goedkope antiquairs. Hier kunnen we nog de ruwe kant van Parijs aanschouwen. Geef dit arrondissement nog 10 jaar de tijd en dan is het net zo in trek als de Marais.

Marché de Belleville

De beste tijd hier is de dinsdag- of vrijdagochtend bij het metrostation Ménilmontand. Hier begint de Marché de Belleville, die loopt over een afstand van drie metrostations: Ménilmontand, Couronnes en Belleville over de boulevard de Belleville. Op de kruising van vier arrondissementen ontmoet je de wereld. De markt van Belleville prikkelt alle zintuigen. Kleurig geklede Afrikaanse vrouwen en Sikhs met prachtige tulbanden. Marktkramen die doen denken aan Arabische soeks en ruiken naar heerlijke kruiden. Arabische groenteverkopers naast de in blauwwit gestoken visverkopers uit Saint Malo. Als je eenmaal tussen de stalletjes bent beland dan moet je wel met de golfbeweging mee. Geniet van het multiculturele karakter van deze markt, het is de wereld in een notendop. Neem ook zeker de tijd voor een thé à la menthe met makroud (griesmeelkoekjes gevuld met dadels) of bananes mandazi (banaanoliebollen met vanille).

Vergeet niet bij het metrostation Belleville de rue de Belleville te nemen. Neem de vijfde zijstraat aan uw rechterkant. Voelt u uw kuiten al? We gaan nu de rue Piat in, die brengt u naar een adembenemend panorama over de stad Parijs. Tevens het hoogste natuurlijke punt van Parijs: 148,45 meter. Vanaf het terras heb je ook nog de mogelijkheid om naar het park af te dalen met behoud van dit prachtige uitzicht. Maar niet voor dat u heeft genoten van een espresso op het terras van 'la Mer à boire', het café op de hoek van rue Piat en rue des Envierges. Je kunt hier ook terecht voor een smakelijke lunch. Tip: Onder aan het park gaat u rechts de rue des Couronnes in. U komt uit bij het metrostation Couronnes. De metro brengt u weer naar u volgende bestemming.

Een spectaculair uitzicht vanuit de rue de Piat, Belleville

De Aziatische wijk

Niet echt het Chinatown zoals we dat kennen van New York of San Francisco, toch doet het gedeelte van het 13e arrondissement tussen de avenue de Choisy, avenue d'Ivry en de rue de Tolbiac echt Aziatisch aan. Herkenbaar aan de vele restaurants met kleurrijke uithangborden en de ramen behangen met eindeloos geduld klaargemaakte pekingeenden. Winkeltjes en kruidenierszaken met massa uitgestalde exotische artikelen. De winkels zelf, met hun wit tl-licht, zijn niet zo sfeervol maar geven u een goed beeld van het dagelijks leven van de Chinezen en je vindt er heel wat producten. Deze grootste en oudste Chinese gemeenschap van Europa zorgt voor een intense handelsactiviteit die vooral voelbaar is rond het foeilelijke winkelcentrum van de woonwijk 'Les Olympiades', een labyrint van galerijen, boetieks en restaurants met alle kleuren en geuren uit Azië. Toegang via de trappen aan de avenue d'Ivry. Maar de wijk is niet uitsluitend Chinees; mensen uit heel Oost-Azië en hun keuken zijn hier te vinden. zoals de zeer lichte, zeer frisse keuken van Vietnam. Maar ook Cambodjaans, Thais of Birmees eten wordt hier volop aangeboden.

De eerste Chinezen die hier aankwamen waren koelies die in 1916 naar Europa afzakten om het door de oorlog ontstane gebrek aan arbeidskrachten op te vangen. De tweede golf werd veroorzaakt door de oorlogen in Indochina. Aziaten vormen dankzij hun dynamische en sociale discipline een goedgeorganiseerde gemeenschap en zorgen nauwelijks voor last, problemen of criminaliteit. De gebruiken van oude Chinezen worden nog altijd in ere gehouden. zo zul je met enige verbazing vaststellen dat er altijd veel vensters openstaan, ook al is het steenkoud buiten. De verklaring ligt in het feit dat de geesten van de voorvaderen ongehinderd naar binnen of naar buiten moeten kunnen.

Tussen de torens is er een verhoogd voetgangersplein met pagodes en achterin een donker winkelcentrum dat Oslo heet. Alles wat je ziet lijkt rechtstreek vanuit Hong Kong of Shanghai te zijn overgevlogen. Op zondag is de wijk het drukst, als de Chinese families hun overbevolkte appartementen ontvluchten om te lunchen in de talrijke restaurants. Er zijn twee boeddhistische tempels. Eentje in de ondergrondse straat, rue du Disque, ter hoogte van nummer 81 avenue d'Ivry en de ander op het niveau van de woontorens, de Amicale des Teochew. Aan dezelfde kant van het trottoir, ter hoogte van de Tang-supermarkt ga je door het koopcentrum. Rechtdoor en dan links en je komt uit op een terras. Rechts zie je een grote tempel. Vergeet niet je schoenen uit te trekken. Een kleurenpalet van goud, rood en oranje, geurende wierookstokjes, offergaven en bloemenkransen vullen de gebedsruimte.

De supermarkten van de schatrijke gebroeders Tang - Tang Frères - (die eigenlijk Rattavan heten) zijn wereldberoemd in de regio Parijs. U vindt ze aan de avenue de Choisy 168 en de avenue d'Ivry 48. Particulieren en restauranthouders komen hier hun Chinese ingrediënten kopen die nergens anders in Europa te vinden zijn.

Parijs heeft diverse interessante musea en monumenten om de cultuur van al deze gemeenschappen nog beter te begrijpen zoals:

Het Institut du Monde Arabe vertelt u alles over de kunst en cultuur van de Maghreblanden.

1 Rue des Fossés Saint-Bernard, 75005 Paris

La Grande Mosquée de Paris is de oudste moskee in Frankrijk met hamam en een Moors cafe - 2bis Place du Puits de l'Ermite, 75005 Paris

Musée du Louvre, afdeling Islamitische kunst, zie ook mijn uitgebreide blog hierover - 8e arrondissement, métro Palais-Royal.

Musée du quai Branly de autoriteit op het gebied van Afrikaanse kunst.

37 Quai Branly, 75007 Paris

Musée national de l'histoire de l'immigration vertelt en verklaart de geschiedenis van de immigranten in Frankrijk gedurende twee eeuwen - 293 Avenue Daumesnil, 75012 Paris

Musée national des Arts Asiatiques-Guimet kortweg Musée Guimet, is hèt museum voor Aziatische kunst ook wel beschouwd als het Louvre van Azië - 6 Place d'Iéna, 75116 Paris

Musée Cernuschi beroemd om zijn collectie oude Chinese voorwerpen.

7 Avenue Velasquez, 75008 Paris

La Maison de la Chine adviseert u bij Chinareizen, ook kunt u terecht voor Chinese' high-tea' en lunches - 76 Rue Bonaparte, 75006 Paris

Centre Mandapa organiseert jaarlijks zo'n honderd Indiase toneel- dans- en muziekvoorstellingen - 6 Rue Wurtz, 75013 Paris

Maison des Cultures du Monde presenteert regelmatig traditionele dans- en toneeluitvoeringen uit India, Pakistan en Bangladesh - 101 Boulevard Raspail, 75006 Paris

De Afrikaanse wijk - Metro Barbès-Rochechouart, La Chapelle, Château Rouge

De Arabische wijk - Metro Barbès-Rochechouart

De Joodse wijk - Metro Saint-Paul

De Griekse wijk - Metro Saint Michel

De Indiase wijk - Metro La Chapelle, Marx Dormoy, Château d'Eau

De Aziatische wijk - Metro Tolbiac (uitgang 4 - sla na de bank BNP de rue de Tolbiac in) , Olympiades,