Een ietwat vreemde
titel voor een blog over Parijs, maar ik heb het over een markante nieuwbouw die
al heel vroeg de bijnaam kreeg: 'Kremlin-sur-Seine'.
Het project werd geboren
in het najaar van 2007, tijdens een bezoek van Alexis II, de patriarch van
Moskou en van de Russisch-orthodoxe Kerk. Het plan kreeg onmiddellijk steun van
de toenmalige Franse President Nicolas Sarkozy, die zo de banden tussen Rusland
en Frankrijk wilde versterken. Vladimir Poetin zegde zijn steun toe in de vorm
van een budget van ruim 100 miljoen euro's. En zo werden er plannen gemaakt
voor de bouw van een Russisch-orthodoxe kathedraal in het centrum van Parijs.
De plek moest alleen nog gevonden worden.
Al snel kwam vanuit het
Hôtel de Ville, het gemeentehuis van Parijs, het voorstel de plek van het
Franse meteorologisch Instituut, ooit gebouwd in 1948, aan te wijzen voor de
bouw van dit Russische monument. Moeilijkheid was dat de plek, tegenover de
pont de l'Alma en ingeklemd tussen de quai Branly, avenue Rapp en de rue de
l'Université te boek stond als Unesco historisch erfgoed. Tevens moest de bouw
passen in de omgeving van het Museum Branly, Palais l'Alma en de Eiffeltoren, allen
op loopafstand.
CSCOR - Cathédrale de la Sainte-Trinité de Paris, Centre Spirituel et Culturel Orthodoxe Russe
Het eerste ontwerp van
de architecten SADE-Arch groep van Manuel Nunez Yanowsky en Miriam Teitelbaum
viel bij iedereen in de smaak, behalve bij de toenmalige burgemeester van
Parijs; Bertrand Delanoë. Hij vond het uiterlijk vertoon van dit protserige
architectonische gebouw met vijf gouden koepels niet passend in de omgeving.
Juridische geschillen stapelden zich op en inmiddels was ook de Franse geheime dienst
wakker geworden. De koepels konden afluisterantennes bevatten en bovendien zou
het gebouw in de buurt van vele overheidsgebouwen komen te liggen, zoals het
ministerie van Buitenlandse Zaken en diverse ambassades. Een politieke rel was
geboren en de media repte zelfs van het nieuwe 'Kremlin aan de Seine', omdat
het project geleid zou worden door Vladimir Kozhin een voormalige KGB-agent. De
Franse veiligheidsdienst merkte ook op dat, sinds Sarkozy in 2007 de
verkiezingen had gewonnen, de Russische spionnen veel actiever waren geworden. Vergelijkbaar
met de situatie in het midden van de jaren 80. De Russische ambassadeur,
Alexander Orlov, zorgde er persoonlijk voor dat de Fransen werden 'gerustgesteld'
door niemand anders dan Poetin zelf, opdat er niets verborgen zou worden in de
koepels van deze kerk. En zo werd er nieuwe geschiedenis geschreven aan de voet
van de Eiffeltoren.
Het eerste ontwerp van de architecten SADE-Arch groep van Manuel Nunez Yanowsky en Miriam Teitelbaum
De diplomatieke druk op
de burgemeester van Parijs werd opgevoerd toen ook nog eens bleek dat het
grondgebied aan de Seine was toegezegd aan Saoedi-Arabië voor de bouw van een
moskee. Parijs zou en moest een Russisch monument krijgen en de financiering
werd, zoals later zou blijken, door de Russische Federatie opgeschroefd naar
170 miljoen euro. Uiteindelijk werd een nieuw, soberder en minimalistisch
ontwerp van de Parijse architect Jean-Michel Wilmotte goedgekeurd door het
Stadhuis. Op het grondgebied van 4655 m² zou plaats worden gemaakt voor een orthodoxe
Kathedraal, een administratie-gebouw, een educatief- en een cultureelcentrum,
compleet met een bibliotheek, boekwinkel, twee expositieruimtes en een
horecagelegenheid. Tevens moest in het ontwerp rekening worden gehouden dat de
hoogste koepel niet hoger mocht zijn dan 36,20 meter, omdat het gebied is
aangemerkt als UNESCO-erfgoed. Om het gebouw een minimalistische uitvoering te
geven koos de architect voor een lichte kalkzand hardsteen uit de
Bourgognestreek. In plaats van vijf glanzende koepels werd gekozen voor koepels
met een matte bladgouden finish voorzien van een orthodox kruis. Er werd
aangevangen met de bouw in het eerste kwartaal van 2014 en de bouwtijd werd
gepland op twee jaar.
Zaterdag 19 maart 2016 de plaatsing van de vijf gouden koepels - deze koepel weegt 8 ton en is 12 meter hoog
Zaterdag 19 maart 2016,
in het bijzijn van diverse hoogwaardigheidbekleders, waaronder de Russische Prins
Dimitri Romanov omringd door zijn familie, Staatssecretaris Buitenlandse Zaken;
Jean-Marie Le Guen, de Russische Ambassadeur Alexander Orlov, de Russische Vice-Premier
Sergej Prikhodko, en diverse orthodoxe geestelijken,
behaalde de bouw zijn hoogste punt door de plaatsing van de vijf gouden koepels
op het dak van de Kathedraal, die met behulp van een enorme kraan naar boven
werden getakeld. De hoofdkoepel heeft een gewicht van 8 ton, is 12 meter hoog
en heeft een diameter van 8 meter. Deze imposante koepel wordt omringd door
vier kleinere koepels, elk voorstellend een van de vier evangelisten: Johannes,
Mattheüs, Lucas en Marcus. "Dit is het belangrijkste element van de
architectuur van het gebouw", aldus Jean-Michel Wilmotte, de architect.
Hij spreekt van een stedelijk vlaggenschip in het Parijse landschap. De koepels,
geheel samengesteld uit composiet, een materiaal vele malen lichter dan staal, zijn
gebouwd door het bedrijf Multiplast, uit Vannes en met een speciaal transport
vervoerd door Parijs. Elke koepel is samengesteld uit twintig componenten die
als het ware als gouden bloembladeren een
geheel vormen, met daarop vijf Russische achtarmige kruisen. Bekijk ook zeker het filmpje
Parijs is weer een markant gebouw rijker
Al sinds de plannen
voor deze Russisch-orthodoxe Kathedraal werden geopenbaard, bleek dat dit
gebouw niet echt onder een gunstig gesternte was geboren. Buiten de moeizame
voorhistorie van het gebouw maakte de Russische Ambassadeur in Frankrijk,
zonder medeweten van het Elysée, bekend dat Premier Vladimir Poetin en
President François Hollande het gebouw zouden openen. Echter een week voor de
opening liet Hollande weten 'Poetins' Kathedraal niet te willen openen, gezien
de Russische bemoeienissen in Syrië. Dagen van diplomatiek ongemak volgden,
maar nadat Rusland de resolutie, die opriep tot stopzetting van de
bombardementen in Aleppo, met een veto van tafel blies, was het voor het Elysée
uitgesloten dat Hollande zich bij de kathedraal naast Poetin zou vertonen. De
bombardementen zijn „oorlogsmisdaden”, riep Ayrault, de Franse Minister van
Buitenlandse Zaken. Hij kondigde aan dat Frankrijk bij het Internationaal
Strafhof zou proberen „de Syriërs, maar ook de Russen” vervolgd te krijgen. In
een Interview op TV werd Hollande gevraagd of hij Poetin nog zou ontvangen.
"Is het nuttig of nodig?" was zijn antwoord waarop het Kremlin liet
weten het bezoek van Vladimir Poetin aan Parijs af te blazen. De nieuwszender
'Russia Today' noemde Hollande vervolgens een 'lakei van de Amerikaanse
politiek'
De Kathedraal gezien vanuit de Avenue Rapp
Daarop volgde, onder
zware politiebescherming, op woensdag 19
oktober 2016 een sobere inhuldigingsceremonie die werd gekenmerkt door de
afwezigheid van de hoofden van de Russische- en Franse staat. Aanwezig diverse
andere 'mindere' hoogwaardigheidsbekleders waaronder de Russische Minister van
Cultuur; Vladimir Medinsky, die in zijn speech aanhaalde dat dit gebouw symbool
staat als getuigenis van de solide Frans-Russische bilaterale betrekkingen.
Onder toeziend oog van de Parijse burgemeester Anne Hidalgo dankte de Bisschop
van Bogrod, als vertegenwoordiger van de Patriarch Kirill van de Russische
Orthodoxe kerk, Poetin voor zijn uitzonderlijke inzet voor dit gebouw. Zonder
hem en zijn sponsoring (lees 170 miljoen) zou er niets mogelijk zijn geweest. Het
Elysée en Matignon stuurden hun beide Staatssecretarissen. Opvallende gast was
de Franse zangeres Mireille Mathieu die in 2008 op persoonlijke uitnodiging en
in aanwezigheid van Premier Poetin een concert gaf in Moskou.
De nieuwe skyline van Parijs gezien vanuit de quai Branly
Zondag 4 december 2016
volgde de officiële inwijdingsceremonie van de Cathédrale de la Sainte-Trinité de Paris, de Kathedraal van de
Heilige Drie-eenhied, door de Patriarch van Moskou; Kiryll. Parijs is weer een
markant gebouw en monument rijker. Prachtig gelegen tegenover de Seine in het
7e arrondissement. Met een wat vreemde skyline die wordt gedomineerd door de
vijf zacht glooiende matgouden koepels, de vijf Russische kruisen met op de
achtergrond de 324 meter hoge Eiffeltoren. De binnenzijde is nog uiterst
minimalistisch omdat de iconostase (het bedekken van de binnenwanden met iconen
en pictogrammen) pas zal plaatsvinden in de loop van 2017.
Parijs heeft
verschillende orthodoxe plaatsen, zoals de Kathedraal Saint-Alexander-Nevsky in
de rue Daru 12 (8e), de kleine kerk, la petite église des Trois-Saints-Docteurs
in de rue Pétel 5 (15e)l en de begraafplaats bij de 'petite eglise Notre
Dame-de l'Assomption' in het voorstadje Sainte-Geneviève-des-Bois. hier liggen
sinds 1927 meer dan 10.000 Russen begraven.
De binnenzijde is nog uiterst minimalistisch
Zo'n vijf jaar geleden
was ik zoals gewoonlijk met Kerst in Parijs en schreef ik deze blog:
De eerste kerstdag was
een zonovergoten dag in Parijs. Vanuit de Place Charles de Gaulle (Etoile) was
ik op weg naar het Parc Monceau in het 8e arrondissement. Lopend over de avenue
Hoche, een van de 12 avenues die uitkomen op de Arc de Triomphe, ontwaarde ik
boven de fraaie Mansarde huizen, schitterend in de zon, een prachtige gouden
koepel, priemend in de helblauwe hemel. Achter deze avenue in de rue Daru op nummer
8 staat een Byzantijns - Russische kathedraal uit 1861. Een juweeltje met vijf
gouden koepels die voorzien zijn van een
zogenaamde 'Chafior', torenspits.
Dit jaar, om exact te zijn op 15 september 2011, bestond de Cathédrale
d'Alexandre-Nevsky, 150 jaar. In de afgelopen anderhalve eeuw, is de kathedraal
dè belangrijkste Russische attractie in de stad. Het is in 1983 uitgeroepen tot
een beschermd architectonisch monument.
De oprichting van de
kerk is een initiatief van pater Joseph Vasiliev, die uiteindelijk na 14 jaar
lang touwtrekken persoonlijk toestemming kreeg van Napoleon III tot de bouw van
deze kerk, die pas in 1922 een kathedraal werd. De bouw werd gefinancierd door
giften. Bijdragen kwamen niet alleen van Russen, maar ook van de Serviërs,
Bulgaren, Grieken en zelfs van de Fransen. Een van de eerste donoren was tsaar
Alexander II, die bijna in de handen van terroristen stierf tijdens een bezoek
aan Parijs in 1867. De kathedraal is toegankelijk voor bezoekers op dinsdag,
vrijdag en zondag van 15.00 uur tot 17.00 uur. De kerk staat vol met prachtige
iconen die glanzen in de gloed van de vele kaarsen. Muurschilderingen zijn er
te zien van Albert Alexandrovitch Benois. Onder de koepels weerklinken
prachtige liturgische gezangen. De emotie is voelbaar en de wierook doet de
rest. Pablo Picasso trouwde hier met
zijn geliefde, de Russische danseres Olga Khokhlova. Beroemde begrafenissen
vonden hier plaats, waaronder die van de Russische schrijver Ivan Toergenjev in 1883; de Russisch Franse
kunstschilder Wassily Kandinsky in 1944 en de schrijver en dichter Ivan Bunin
in 1953.
Een ander orthodox pareltje in het 8e arrondissement: de Kathedraal Saint-Alexander-Nevsky
Het is helaas verboden
om binnen te fotograferen. Vergeet niet dat je hier in een kerk bent en dus het
nodige respect moet tonen. Tevens is het goed om te weten dat je noch je armen
noch je benen mag kruisen. Alle bezoekers moeten de armen bedekken en mannen
betreden de kerk blootshoofds. Op YouTube
vond ik een filmpje waar je alvast een kijkje kunt nemen in dit verborgen
Russisch juweeltje.
Elke dag weer een boeiend samenspel met het daglicht dankzij het ontwerp van de Franse architect Jean-Michel Wilmotte
CSCOR: Cathédrale de la Sainte-Trinité de
Paris, Centre Spirituel et Culturel Orthodoxe Russe: Avenue
Rapp 2, Quai Branly 1-5 en rue de
l’Université 192, 7e arrondissement
Cathédrale d'Alexandre-Nevsky, rue
Daru 8, 8e arrondissement, metro Charles de Gaulle Etoile, Courcelles, Ternes. Gratis toegankelijk op dinsdag,
vrijdag en zondag van 15.00 uur tot 17.00 uur (behalve als er een privédienst
is)
Fotografie in
samenwerking met W&A Wilmotte & Associés Architectes
Geen opmerkingen:
Een reactie posten