ATELIER DES LUMIÈRES, EEN DROOMFABRIEK IN PARIJS

Tussen Bastille en Nation in het 11^e arrondissement ligt de rue Saint-Maur. Op nummer 38, verscholen achter een eenvoudige gevel gaat een stukje geschiedenis schuil uit de 19^e eeuw. Eens, sinds 1835, was in dit pand de metaalgieterij gevestigd van de familie Plichon. Nu 183 jaar later en 9 miljoen euro aan ontwikkelingskosten verder, heeft Parijs zijn eerste digitale kunstcentrum, klaar voor tentoonstellingen van de 21^e eeuw.  Een initiatief van ‘Culturespaces’ tevens eigenaars van het Musée Jacquemart-André, het Musée Maillol en de lichtshows – ‘son et lumière’ – in de steengroeven van Beaux-de -Provence in de Bouches-du-Rhône.

Op nummer 38, verscholen achter een eenvoudige gevel gaat een stukje geschiedenis schuil uit de 19^e eeuw

Vier jaar lang is er gewerkt aan de transformatie van de vroegere ijzersmelterij in een centrum van digitale kunst. Na het installeren van geluidsisolatie, airconditioning en brandveiligheid is de vervallen hal van 10 meter hoog met een oppervlakte van 2000 m², voorzien van 140 videoprojectoren en een ruimtelijk geluidssysteem van 50 Nexo luidsprekers op de muren en bas-subwoofers op de grond. Door de juiste hoeken te kiezen, zorgen die voor een optimale spreiding van het geluid, waardoor elke luisteraar de beste geluidskwaliteit ervaart. “Het publiek zal, dankzij de grootste vaste video-installatie ter wereld letterlijk worden ondergedompeld in beeld, beweging en geluid, om zo alle emoties te versterken. Unieke multimedia apparatuur maken het mogelijk om projecties te visualiseren op een oppervlakte van 3300 m². Bijna alle oppervlakten worden gebruikt, van vloer tot plafond en muren oplopend tot 10 meter hoog. De projecties volgen de bewaard gebleven architectonische elementen van de oude gieterij; metalen constructies, een grote schoorsteen, de droogtoren en een koelreservoir gevuld met water. De beelden scrollen en spelen met de lay-out van de ruimtes begeleid door op maat gemaakte muzikale composities”, aldus Bruno McCoy, voorzitter van Culturespaces.

Vier jaar lang is er gewerkt aan de transformatie van de vroegere ijzersmelterij in een centrum van digitale kunst

De eerste tentoonstelling, die opende op 13 april 2018, is geheel gewijd aan de Weense schilderkunst van Gustav Klimt, Egon Schiele en Friedensreich Hundertwasser. Geregisseerd door artistiek directeur Gianfranco Lannuzzi, Renato Gatto en Massimiliano Siccardo. De muzikale begeleiding is van Luca Longobardi. Om de beurt volgen portretten, landschappen, naakten in kleur en in goud - zo typerend voor de Weense schilderkunst aan het einde van de negentiende eeuw - elkaar op, op het ritme van Wagner, Beethoven, Chopin en Rachmaninov.

De beelden scrollen en spelen met de lay-out van de ruimtes begeleid door op maat gemaakte muzikale composities 

Klimt, een Oostenrijkse symbolistische schilder, muralist en tekenaar geldt als het meest prominente lid van de Wiener Secession (een vereniging van beeldende kunstenaars), waarvan hij ook enige tijd voorzitter was. Kenmerkend voor zijn werken, waarmee hij het meest bekend werd, is het decoratieve ornamentalisme (waarbij hij vaak werkte met bladgoud) en de suggestief-erotische symboliek. Hij maakte vooral naam met zijn vrouwportretten en allegorische werken, maar schilderde ook een groot aantal landschappen. Klimts kunst ontstond tijdens een artistieke bloeiperiode in het Wenen van het belle époque en wordt vaak geassocieerd met de jugendstilbeweging en de art-nouveau.

De projecties volgen de bewaard gebleven architectonische elementen van de oude gieterij

De werken van Egon Schiele zijn expressionistisch en behoren eveneens tot de schilderstijl van de Weense Secession. De tekeningen en schilderijen van Schiele zijn voornamelijk afbeeldingen van mensen en in beperkte mate stadsgezichten en landschappen. Door het sterke gebruik van lijnen kan Schiele eerder als een tekenaar dan als een schilder gezien worden. Hoewel Schiele sterk beïnvloed is door het werk van Gustav Klimt, zijn de lijnen die hij gebruikt toch geheel anders van aard. Terwijl Klimt vooral ronde zachte vormen afbeeldt, waarmee hij de menselijke vorm idealiseert, gebruikt Schiele krachtige hoekige lijnen.

Friedensreich Hundertwasser, geboren als Friedrich Stowasser, was een Oostenrijks kunstenaar en architect. De schilderijen van Hundertwasser kenmerken zich door het uitbundig gebruik van kleur, het gebruik van kleine omkaderde vlakken en parallelle (maar niet rechte) lijnen, een fascinatie voor de spiraal en het ontbreken van rechte lijnen. Naast abstracte schilderijen maakte Hundertwasser gestileerd figuratieve schilderijen.

Het nieuwe museum doet sterk denken aan het ‘Sensorium - Theater der Sinne’ een kermisvoorstelling uit 1992 van de voormalige Duitse kermisexploitanten Karl Häsler & Michael Wolf. Hier werd de bezoeker in een show van 10 minuten op verschillende zintuigen aangesproken. Sensorium, Latijns voor waarneming van alle zintuigen. De attractie bestond uit een tent van frames met 600 m² grondoppervlak en kon per voorstelling 500 personen bergen. Terwijl men keek naar een lasershow, die een verhaal vertelde over Kaj en Kim, werden allerlei special effects aangewend om het gevoel te versterken.

Atelier des Lumières duikt in het universum van de Weense Secession-beweging gekoppeld aan die van art nouveau

Atelier des Lumières duikt in het universum van de Weense Secession-beweging gekoppeld aan die van art nouveau. Met in de hoofdrol de mooiste werken van Gustav Klimt uit de gouden periode, een hoogtepunt uit de geschiedenis van Klimt. De tentoonstelling van 1908: de ‘Kunstschau’ genaamd. Ze vond plaats in een nieuw gebouwencomplex, waarvoor de architect Jozef Hoffmann het architectonisch kader leverde. De expositie in 54 zalen was de grootste ooit in Wenen gehouden en bevestigde als geheel de oorspronkelijke Secession-doelstelling van het Gesamtkunstwerk, een communicatief totaalconcept dat in staat was het dagelijks leven te veranderen.

De Klimt-expositie in zaal 22 trok verreweg de meeste aandacht en werd in de recensies zelfs de kathedraal van de moderne kunst genoemd. Hij exposeerde er zestien doeken, waaronder Die drei Lebensalter der Frau, Danaë, de portretten Adele Bloch-Bauer en Fritza Riedler, enkele landschappen, twee versies van Wasserschlangen en Der Kuss. Het zijn hoogtepunten uit wat later zijn ‘Gouden periode’ zou worden genoemd: werken uitgevoerd in een grafische perfectie met een overdaad aan ornamentiek, in het bijzonder veel bladgoud, die doen denken aan Byzantijnse iconen. Met name in zijn vrouwportretten versterkt dit imperiale goud de koninklijke waardigheid van de modellen en geeft het een bijna sacrale glans aan bepaalde objecten. De afgebeelde vrouwen laten het contrast zien van koele, afstandelijke aristocratische vrouwen, waardoorheen een sterke erotische gloed schemert, versterkt door overdadige decoratieve symbolen.

In totaal wordt de kijker in het Atelier des Lumières ondergedompeld in meer dan 200 werken

In totaal wordt de kijker in het Atelier des Lumières ondergedompeld in meer dan 200 werken. Een bezoek eindigt in een ruimte van 160 m² in een workshop van licht, gecreëerd door het Turkse kunstenaarscollectief ‘Ouchhh’ en een klein restaurant. Het nieuwe Atelier biedt een ongekende ontdekking, een volledig nieuwe benadering van pictorale kunst. Het eerste Digital Art Centre van Parijs.

Meerdere tentoonstellingen zullen volgen want Culturespaces heeft eerder tentoonstellingen gemaakt rond Michelangelo, Leonardo da Vinci, Picasso, Chagall, Gauguin en Vincent van Gogh. De werkplaats van licht zal ons nog vele jaren kunnen blijven fascineren.

L’Atelier des Lumières, rue Saint-Maur 38, 11^e arrondissement, metro rue Saint-Maur – lijn 3, Père Lachaise – lijn 2 en 3. Geopend alle dagen van de week van 10.00 uur tot 18.00 uur, Vrijdag en zaterdag tot 22,00 uur. Ook geopend tijdens feestdagen. Entree € 14,50

De expositie over Gustav Klimt loopt tot en met 11 november 2018.

Meer ontdekken over het onbekende Parijs? Vanaf 9 juni 2018 is mijn reisgids ‘Ongewoon Parijs’ te verkrijgen bij de boekhandel of online bij Edicola Publishers, Bruna, Libris, Bol, Blz, Managementboek,  Hebban, Veltman uitgevers, boekhandelSmit, Amazon Frankrijk, Amazon UK.

Ongewoon Parijs, 160 pagina's, 300 foto's, paperback, ISBN: 978-94-92500-81-6, Prijs € 19,95