HÔTEL GAILLARD; EEN VAN DE MOOISTE STADSPALEIZEN VAN PARIJS

Na al die jaren, na de vele bezoeken aan de Franse hoofdstad moet ik bekennen dat de stad mij nog steeds blijft verbazen en…..er is zelfs sprake van een overtreffende trap. Het overkwam mij na een wandeling door het Parc de Monceau in het 17e arrondissement. Via de uitgang van het park aan de zijde van boulevard de Courcelles kom ik terecht aan de overzijde in de rue de Thann die loopt naar de place du Général-Catroux. Daar staat een van de mooiste stadspaleizen van Parijs; het Hôtel Gaillard. In 1878 kocht Émile Gaillard, een bankier en kunstliefhebber afkomstig uit Grenoble, twee percelen grenzend aan de vlakte van Monceau, vroeger een groot weiland en moestuin. 

 

Een van de mooiste stadspaleizen van Parijs; het Hôtel Gaillard

Op zoek naar een locatie voor zijn steeds maar uitbreidende kunstverzameling met voornamelijk stukken uit de Middeleeuwen en de Renaissance. Emile Gaillard maakt carrière bij de bank, opgericht door zijn grootvader Theodore François Gaillard. Tijdens zijn bankcarrière  financiert hij de bouw van spoorwegen, ondersteunt de ‘Graaf van Chambord’ bij het vastgoedmanagement en is ook een van de bankiers van Victor Hugo. Al snel is hij lid van de gerenommeerde 19de-eeuwse bankwereld waaronder de Rothschilds, de Pereire, de Greffuhle en Hottinguer.  Zijn artistieke gevoeligheid maakt hem bovendien tot een van de beste leerlingen van Chopin.

Hôtel Gaillard is geïnspireerd op de gevel en versieringen van de galerij van Karel van Orléans in het Loire kasteel van Blois - Foto Wikimedia

 

Zijn kunstcollectie werd te groot voor zijn woonhuis in de rue Daru en daarom gaf hij de architect Jules Février de opdracht tot de bouw van een herenhuis, geïnspireerd op de gevel en versieringen van de galerij van Karel van Orléans in het Loire kasteel van Blois. De bouw ervan nam vier jaar in beslag. Het huis wordt binnen versierd met wandtapijten uit Vlaanderen, faience van Bernard Palissy en rijkelijk versierde badkamers en slaapkamers, riante trappenhuizen en zwaar geornamenteerde deuren. Zelfs de afvoerbuizen op de gevel werden verguld en gedecoreerd. Om zijn investering in het land rendabel te maken bouwde hij nog eens twee aangrenzende herenhuizen. Een met uitzicht op de rue Georges Berger, de andere op rue de Thann. Tesamen vormen zij het Hôtel Gaillard. De service kamers bevinden zich op de begane grond. De privé appartementen op de eerste etage en de tweede etage is gereserveerd voor zijn oudste zoon Eugène.

 Zelfs de afvoerbuizen op de gevel zijn verguld en gedecoreerd

Het ‘Plaine Monceau’ wordt het centrum van de welvaart met de Camondos, Gustav Dreyfus, de Goldschmidts, die allemaal privéwoningen bouwen op deze strategische plek. Daarna volgen ‘les bourgeois’, waaronder Claude Debussy, Sarah Bernhardt en Marcel Proust. In 1885 geven de heer en mevrouw Gaillard een groot gekostumeerd bal voor meer dan 2000 gasten. Hun naam en rijkdom is zo voor altijd gevestigd. Gaillard sterft op 5 mei 1902 en de familiebank wordt verkocht aan de Crédit Lyonnais. Zijn verzameling wordt, na een veiling gehouden in juni 1904, verspreid over het gehele land. In 1919 wordt het chique woonhuis verkocht aan de Banque de France voor de som van 2 miljoen Franse francs.

 

97 Miljoen koste de verbouwing tot museum. Gelukkig zijn alle monumentale details bewaard gebleven

Sinds het einde van de 19e eeuw heeft de buurt een gigantische metamorfose meegemaakt. De aanwezigheid van de Gaillards trok grootindustrielen aan om zich in deze wijk te  vestigen: Peugeot, Breguet, Guerlain, Michelin en de Haviland wonen nu in deze wijk. De ideale plek voor de Banque de France om zich hier te vestigen voor het verkrijgen van de grootste effectenportefeuilles. De twee andere woonhuizen worden eveneens aangekocht en er volgt een vierjarige verbouwing om het Renaissance kasteel te veranderen in een bankgebouw met aanzien. Het werk wordt toevertrouwd aan de architect Alphonse Defrasse. Op de binnenplaats, gevormd door de drie gebouwen, vindt Defrasse de ruimte om een kluiskamer van gewapend beton te bouwen omringd door een slotgracht tussen de binnenmuren.

De ‘Salle des Coffres’ - de kluiskamer

De kluiskamer wordt geconfigureerd op twee niveaus met een tussenverdieping, imposante pilaren, 112 kledingkasten en 3874 kluizen in verschillende grootten. Dit alle beschermd door een zware ingesloten veiligheidsdeur en omgeven door een gracht gevuld met water. Het is uitsluitend toegankelijk via een soort van ophaal brug en een schuifvloer bewogen door een elektrisch systeem.

Bovenop de kluis komt een houten gewelf waar ramen in worden geplaatst. Het geheel is monumentaal en voor die tijd spectaculair. Met als één doel, de klanten te verleiden en vertrouwen te geven om spaargeld en hun kostbaarheden hier in bewaring te geven. In 1999 wordt het gebouw geclassificeerd als historisch monument. Helaas wordt in 2006 deze vestiging gesloten na een reorganisatie van het kantorennetwerk van de Banque de France.

 

Het interieur van de kluiskamer maar het is niet alles goud wat er blinkt

In 2009, drie jaar na de sluiting wordt een project gelanceerd om het gebouw om te bouwen tot het eerste economie museum van Europa. Het geheel wordt begroot op 47,5 miljoen euro. De initiële planning voorzag in een architectuurwedstrijd en een renovatieperiode van twee jaar. De opening van Citéco, de naam van het nieuwe museum, werd gepland voor 2014. Economisch gezien had het museum de wind niet mee. Het budget explodeerde door enorme tegenvallers tijdens de renovatie tot 97 miljoen euro, meer dan het dubbele. Er moest asbest verwijderd worden. Een bedrijf gespecialiseerd in het verwijderen van loodverven gebruikte een verkeerde techniek waardoor lood zich kon verspreiden door het gehele gebouw. Aangezien het gebouw geclassificeerd was als historisch monument moesten stenen opnieuw worden gemaakt op dezelfde grootte en in dezelfde specifieke rode kleur. Glas in loodramen voorzien van een haast onzichtbare dubbele beglazing en alle vloeren moesten worden verstevigd. Uiteindelijk moest de opening uitgesteld worden 2019.

Een juweel, de hangende mand waar de nachtwaker boven de slotgracht zijn beveiligingsrondje maakte rond de kluis

Uiteindelijk op 14 juni 2019 ging de ‘Cité de l’Economie’ of Citéco open voor het publiek. Uit meerdere onderzoeken bleek dat de Fransen weinig kennis hebben van economie. “Met dit nieuwe interactieve museum willen we economie aantrekkelijk maken en zo de kennis van de bezoekers vergroten”, aldus Nicolas Vinci. “Citéco kent in de wereld maar een gelijke. Je moet de Atlantische Oceaan oversteken om het equivalent van Citeco te vinden. Helemaal in Mexico is het MIDE; Museo Interactivo de Economia, gecreëerd door de Centrale Bank van Mexico. Dit museum bleek het inspirerend voorbeeld te zijn voor de Banque de France”. Het parcours is opgedeeld in vijf onderwerpen: Ruilhandel of valuta, de actoren (staten, bedrijven, banken), markten, instabiliteit (depressie, recessie, financiële crisis) en regelgeving. Interactief gaat de bezoeker hier in het Frans of Engels mee aan de slag. We leggen bij elk onderdeel de klassieke theorie uit, vervolgens komen verschillende invalshoeken aan bod zoals die van Keynes, het marxisme en het kapitalisme”.

 

De beroemde pers van Nicolas Thonnelier, die handmatige balanceerpersen heeft verdrongen voor het slaan van munten

Wat tijdens de rondleiding meteen opvalt is de pracht en praal van dit indrukwekkende stadspaleis. Wanneer krijg je de kans om rond te lopen in een bankgebouw dat bijna honderd jaar historie uitademt? Waar je in de ‘Salle des Coffres’ de kluis een goudstaaf kunt aanraken, de levensduur van een bankbiljet kunt ontdekken en waar te zien is hoe het geld door de tijd evolueerde. Drie grote machines getuigen van veranderende technieken om geld te drukken. Waaronder de beroemde pers van Nicolas Thonnelier, die handmatige balanceerpersen heeft verdrongen voor het slaan van munten. In de hal ontdek je nog een juweel. De hangende mand waar de nachtwaker boven de slotgracht zijn beveiligingsrondje maakte rond de kluis.

 

De majestueuze trappenhal van het museum

De grote centrale trap brengt je naar de verschillende etages. Een spectaculaire ‘son et lumière’ een grafische projectie op de arcades en kolommen geven een illustratie van de belangrijkste problemen van de economie. Je doorloopt 2400 m² aan expositieruimtes verdeeld over zes ruimtes  die vroeger de monumentale privékamers waren van de familie Gaillard. De bovenste etage is ingeruimd voor tijdelijke tentoonstellingen maar door het glas heb je een prachtig uitzicht op het leien dak met onderbroken lijnen door torentjes en dakramen. Tevens is er een terras dat gevormd wordt door een glazen dak boven de binnenplaats.

Vanaf  dakterras heb je een prachtig uitzicht op het leien dak met onderbroken lijnen door torentjes en dakramen - Foto Citéco - Charlotte Donker

Dit nieuwe plateau is bestemd voor recepties en laat je genieten van de originele architectuur van de originele daken. Soms waan je je in Hogwarts, de Hogeschool voor Hekserij en Hocus-Pocus uit de film Harry Potter. Kleine kamers met elkaar verbonden door een doolhof van gangen en monumentale trappen. In alle ruimten zijn borden en foto’s te vinden met daarop de informatie over de architectuur en geschiedenis van Hôtel Gaillard.

 

Soms waan je je in Hogwarts, de Hogeschool voor Hekserij en Hocus-Pocus uit de film Harry Potter

De uitdaging naar de toekomst is groot: Bezoekers en vooral jongeren, verwacht aantal 130.000 per jaar, vertrouwd maken met de verschillende economische theorieën om zo de belangrijkste mechanismen beter te begrijpen. Een bezoek aan dit nieuwe museum kan ik je zeker aanbevelen al was het alleen al om de schitterende architectuur van een van de mooiste stadspaleizen van Parijs. Een ding moet mij echter van het hart; waarom de algemene esthetiek van dit prachtige pand bederven met materiaal van een bedroevend design. Knalrode meubels, enorme borden die economie spelenderwijs uitleggen.

Maar waarom nou zo lelijk? Gelukkig doet de prachtig gerestaureerde buitengevel mij dat weer onmiddellijk vergeten.

Een minpuntje, de gebruikte meubels van het museum doen absoluut geen recht aan het prachtige interieur - Foto Citéco - Charlotte Donker

Foto Citéco - Charlotte Donker

Dus ga het Cité de l’Economie, Citéco bezoeken en geniet van haar vroegere pracht.

Place du Général Catroux 1, 17e arrondissement. Metro station Monceau – lijn 2, Malesherbes – lijn 3. Maandags gesloten, geopend van dinsdag t/m zondag van 14.00 uur tot 18.00 uur. Zaterdag tot 19.00 uur. Entree € 12