36 Rue
Monsieur le Prince
Natuurlijk ga ik eerst op zoek naar Aznavours geboortehuis in het 6e arrondissement. Het Metrostation Odeon, (lijn 4 & 10) aan de boulevard Saint-Germain is mijn eindstation. Via de naastgelegen rue Dupuytren kom ik in de rue Monsieur le Prince waar het nog een stukje lopen is naar nummer 36. Een lelijk pand zonder enige Parijse charme en herkenbaar als Aznavours geboorte huis door een plaquette met de tekst: “Ici a vécu Charles Aznavour (1924 – 2018) Auteur, compositeur, interprète”. - “Hier woonde Charles Aznavour (1924 – 2018) Auteur, componist, artiest”.
Hier
ziet hij onder de naam Shahnour Varenagh Aznaourian op 22 mei 1924 het
daglicht. Beide ouders waren vluchtelingen uit Armenië, aan de zuidoostkant van
de Zwarte Zee, waar de Armeniërs die op Turks grondgebied woonden sinds 1915
bloedig door de Turken waren vervolgd en uitgeroeid. Hier waren ze in
afwachting van een visum voor de Verenigde Staten. Maar het visum wordt niet
afgegeven omdat Amerika al het maximaal aantal Armeense vluchtelingen heeft
opgenomen. Dus zoeken Micha Aznavourian, zoon van een voormalige kok van de
Russische tsaar Nicholaas II, en zijn vrouw hun toevlucht in de Franse
hoofdstad,. Charles vader zingt prachtig en verdient de kost als
restauranthouder. Charles moeder is actrice, maar moet de eindjes aan elkaar
knopen met naai- en verstelwerk. Helaas moet het restaurant sluiten in de jaren
’30 als gevolg van de economische crisis, een periode van sappelen breekt aan. Zelfs
de kleine Shahnour draagt bij aan de huishoudportemonnee. Zijn moeder had hem
op negenjarige leeftijd auditie laten doen bij een toneelgezelschap. Shahnour,
zijn naam, inmiddels verfranst tot Charles, werd aangenomen en hij speelde
sindsdien allerlei kinderrollen. Toen hij in de puberteit kwam, bereidde z'n
zus Aida, die al bij een theatergezelschap werkte, hem samen met moeder voor op
het serieuzere acteerwerk.
Hoewel
Charles een opleiding volgde aan een technische school, was hij vastbesloten
zijn toekomst te wijden aan acteren en zingen. Met dat laatste was hij begonnen
nadat hij bevriend was geraakt met de jonge pianist Pierre Roche. In het door
de Duitsers bezette Parijs trad hij met hem op in nachtclubs en na de
bevrijding in de zomer van 1944 gingen ze samen op tournee door Frankrijk en
België en kiest hij voor de podiumnaam Charles Aznavour. De dichterlijk
aangelegde Charles had inmiddels een aantal eigen liedteksten geschreven, die
door Roche of door hemzelf op muziek waren gezet. De eerste successen van hun
Partnerschap waren in Canada gedurende de periode 1948-1950.
De plaquette op het geboortehuis van Charles Aznavour
Terug
in Parijs ontmoet hij Edith Piaf die hem uitnodigt om in haar voorprogramma te
staan. Piaf moedigt hem aan om zich toe te leggen op een solo zangcarrière. Zij
helpt hem met het ontwikkelen van zijn kenmerkende stem wat leidde tot zijn
unieke geluid die zo goed bij zijn repertoire paste. Ze betaalde zelfs een
cosmetische operatie aan zijn neus. Piaf neemt hem zelfs mee op tournee door
Frankrijk en de Verenigde Staten. Daarna ging de reis naar Quebec, waar het
grote succes hem wachtte: veertig weken lang mocht hij in enkele clubs spelen,
met elf shows per week. In 1953 brak Charles, beïnvloed door Piaf, met zijn
partner Pierre Roche.
Maar
in Frankrijk is hij nog steeds niet geliefd en wordt neergesabeld door de
Franse muziekpers. De zangcarrière van Charles Aznavour zou nooit
wat kunnen worden, vonden verschillende Franse recensenten. Zijn liedjes waren
goed, daar niet van, maar de zanger straalde op het podium niets uit en erger
nog: zijn stem was ronduit onaangenaam (Als kind raakte een van zijn twee
stembanden verlamd). Maar halverwege de jaren vijftig geeft Aznavour zijn
eerste shows in het beroemde theater l’Olympia aan de boulevard du Capucines 28
in Parijs. Het bezorgt hem dè doorbraak naar het grote publiek. Heel Frankrijk
sluit hem in de armen. Zoals wel vaker gebeurt op het vlak van kunst
en amusement gaapte er echter een kloof tussen de opvattingen van de critici en
die van het publiek. Aznavour trok volle zalen, zijn platen werden gretig
gekocht en hij groeide uit tot een van de grootste Franse zangers van de
twintigste eeuw, die - mede dankzij z'n meertaligheid - wereldwijd roem
oogstte. Daarnaast was hij ook nog eens een verdienstelijk acteur die in
tientallen films speelde.
In
1998 wordt Aznavour door Time Magazine uitgeroepen tot ‘Entertainer of the
Century’, vóór Frank Sinatra, Bob Dylan en Elvis Presley. De Franse president
Chirac benoemde hem in 1997 tot officier van het Légion d’Honneur. Vlak voor
zijn tachtigste verjaardag start Aznavour zijn ‘La Dernière Tournée’, een
concerttour die ruim vijf jaar duurt en waarmee hij overal ter wereld afscheid
neemt van zijn trouwe fans. Ondertussen blijft Aznavour platen maken, waaronder
het Duets dat in 2008 wordt uitgebracht. In 2009 werd hij (al bijna 85 jaar
oud) ambassadeur van Armenië in Zwitserland. Op zijn 93ste kreeg hij
een ster op de Walk of Fame in Hollywood.
Aznavour gaf op 3 maart 2017 op 93-jarige leeftijd nog een concert in een uitverkocht AFAS Live in Amsterdam. Hij kreeg een staande ovatie, maar tijdens het concert werd wel duidelijk hoe broos de seniore maestro was. Hij trad op met een autocue van het formaat schoolbord en durfde zich op het podium niet meer buiten gezichtsafstand van zijn digitale souffleur te begeven. Vrijwel alle teksten zong hij direct van het scherm.
Hij
schaamde zich er niet voor nog op extreem hoge leeftijd op te treden. In Amsterdam
vertelde hij dat journalisten hem al zo vaak hadden afgeschreven. ,”ik zou het
optreden niet meer aankunnen, zeiden ze. Welnu: ze zijn allemaal dood. En ik
leef nog. Ik ben niet oud, ik ben op leeftijd en dat is niet hetzelfde”.
Op 1
oktober 2018 werd Aznavour dood aangetroffen in een badkuip in zijn huis in
Mouriès, een gemeente in het Franse
departement Bouches-du-Rhône. Het autopsierapport concludeerde dat Aznavour
stierf aan een hartstilstand gecompliceerd door een acuut longoedeem. Op 5
oktober werd Aznavour geëerd met een staatsbegrafenis in Les Invalides in
Parijs, waarbij president Emmanuel Macron hem prees als een van de meest
belangrijke "gezichten van Frankrijk. “Door de jaren heen hebben zijn
aanwezigheid, zijn stem, zijn onmiskenbare intonatie, zich in onze levens
genesteld en heeft dat ons ongemerkt laten verenigen. Wat onze afkomst ook
mogen zijn, want in Frankrijk sterven dichters nooit”. Onder de genodigden
waren een aantal hoogwaardigheidsbekleders waaronder de voormalige Franse
presidenten Nicolas Sarkozy en François Hollande, evenals de Armeense president
Armen Sarkissian waar Aznavour zijn roots had en Franse vedetten onder wie
acteur Jean-Paul Belmondo en zanger Enrico Macias. Zijn kist werd aan het einde
van de begrafenis opgetild onder het geluid van zijn hit
"Emmenez-Moi".
Les Invalides
Emmenez-moi au bout de la terre
Emmenez-moi au pays des merveilles
Il me semble que la misère
Serait moins pénible au soleil...
Neem
me mee naar het einde van de wereld
Neem
me mee naar het wonderland
Het
lijkt me toe, dat de ellende
Minder
pijnlijk is als de zon schijnt
Op
zaterdag 6 oktober werd Aznavour bijgezet in het familiegraf op de
begraafplaats van Montfort – l’Amaury, circa 40 kilometer ten zuidwesten van
Parijs. In het graf liggen ook zijn ouders, net als zijn zoon Patrick die in
1981 op 25-jarige leeftijd overleed aan een overdosis. Patrick was het
resultaat van de buitenechtelijke relatie tussen Charles Aznavour en Arlette,
een danseres uit het cabaret ‘Chez Lulu’. De begraafplaats aan de rue
Saint-Nicolas 25, stamt uit de zestiende eeuw en staat te boek als historisch
monument.
Het familiegraf van de familie Aznavour in Montfort l'Amaury - Foto Isabelle Mols
De begraafplaats aan de rue Saint-Nicolas 25, stamt uit de zestiende eeuw en staat te boek als historisch monument
In
2021 werd op het carrefour l’Odéon in het 16e arrondissement een
buste van de zanger onthuld door de
burgemeester van Parijs, Anne Hidalgo, in het bijzijn van Nicolas Aznavour,
medeoprichter van de Fondation Aznavour. als eerbetoon door de stad Parijs. In
2024, ter ere van zijn honderdste geboortedag werd aan de Champs Elysées het
carré Ledoyen omgedoopt tot Jardin Charles Aznavour. Volgens Matthijs van
Nieuwkerk, de presentator van De wereld draait door is Aznavour ‘de beste
zanger die ooit geleefd heeft’. Zo luidde ook de titel van zijn in 2015
verschenen bundel met columns die hij schreef over de zanger in de VARAgids.
Sinds 2024 brengt deze tuin een ode aan Charles Aznavour (1924-2018), zanger, acteur en geëngageerd burger. Auteur, componist en vertolker van grote hits zoals La Bohême of Emmenez-moi, hij schreef ook voor grote artiesten waaronder Édith Piaf. Als een echte ambassadeur van het Franse lied heeft hij zijn bekendheid verbonden aan humanitaire missies, met name voor de Armeense zaak, een land waaruit zijn familie is gevlucht vanwege de genocide.Charles Aznavour.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten