PARIJS - LA GRANDE GALERIE DE L'ÉVOLUTION - JARDIN DES PLANTES

Het vijfde arrondissement heeft een lange geschiedenis. Je vindt er thermen en een arena uit de Gallo-Romeinse periode. Op de hellingen van de Montagne Sainte-Geneviève werd vloeiend Latijn gesproken en het was in de 12e eeuw al het centrum van onderwijs. De belangrijkste getuigen van deze wijk zijn de faculteiten, de geleerde professoren en hun kritische studenten. Aan de oostzijde langs de Seine ligt een van de mooiste groene ruimtes van Parijs. Een oase van bosjes, gazons, een rosarium met meer dan 300 soorten rozen en slingerende paden langs eeuwenoude bomen waaronder een honingboom (Sophora Japonica) uit 1747, ooit gepland Graaf de Buffon. Vandaag de dag strekt het Jardin des Plantes zich uit over een oppervlakte van in totaal 28 hectare, ingeklemd tussen de linkeroever van de Seine, quai Saint-Bernard, rue Buffon, rue Geoffroy Saint-Hilaire en de rue Cuvier.

Jardin des Plantes - Photo courtesy of MNHN

De Jardin des Plantes werd bijna 400 jaar geleden in 1626 aangelegd. De oorspronkelijke bedoeling van het park was om de studenten farmacie en geneeskunde de gelegenheid te geven de kruiden- en plantenleer in de praktijk te kunnen bestuderen, een idee van de lijfartsen van Lodewijk XIII. In de 17e en 18e eeuw werden botanisten voortdurend naar de meest ver gelegen landen gestuurd om de collectie van de 'Jardin royal des herbes médicinales' te verrijken met de meest exotische planten. Tot die reizigers behoorden onder andere de drie broers Jussieu, naar wie het quartier rond deze botanische tuin werd vernoemd.

In 1707 werd de toen 32 jarige Georges Louis Leclerc, Comte de Buffon, beheerder van de Jardin des Plantes. Buffon liet de tuin reorganiseren en door zijn toedoen kreeg de 'Jardin' een belangrijke functie in de wetenschappelijke wereld. Na de revolutie kreeg de tuin een nieuwe bestemming als Musée d'Histoire Naturelle en werd uitgebreid met een dierentuin (een van de oudste ter wereld) waar de dieren uit de Koninklijke menagerie in Versailles werden samengevoegd met de beesten uit de inmiddels verboden rondtrekkende dierenshows van kermisklanten. We praten hier over het jaar 1793 en dan te bedenken dat onlangs een verbod is aangenomen voor het werken met wilde dieren in circussen. De dierentuin was zo populair dat de komst van de giraffe, de eerste op Franse bodem, een groot spektakel werd dat 600.000 Parijzenaars trok.

Les Grandes Serres gebouwd in 1830

Het dier was een geschenk van de Pascha van Egypte aan Karel X.  De giraffe kwam per boot aan in Marseille en liep aan de hand van zijn Egyptische oppas Atir, op zachte pootjes heel Frankrijk door naar Parijs. Atir gaf hem te eten, borstelde hem, gaf hem te eten, borstelde hem opnieuw en opnieuw.....om toch iets om handen te hebben. Vandaar dat de Franse uitdrukking; 'peigner la giraffe', de giraf kammen zoiets betekent als geen klap uitvoeren. De giraffe leefde, mede dankzij de goede verzorging van Atir, nog 18 jaar en staat nu opgezet in het cabinet d'Histoire Naturelle.

In 1830 werden de prachtige kassen gebouwd onder leiding van Hector Horeau. Deze statige art-deco serres zijn in 2010 geheel gerenoveerd en vormen een van de hoogtepunten van de Jardin des Plantes en worden beschouwd als vroege en toonaangevende voorbeelden van ijzer- en glasconstructie.  Les Grande Serres tonen de flora van het regenwoud, een woestijn en een verbazende diversiteit Nieuw- Caledonische flora.

Galerie de Paléontologie et d'Anatomie comparée - Photo courtesy of MNHM

Drie majestueuze met bomen omzoomde lanen leiden elegant de weg naar het Musée d'Histoire Naturelle, bestaande uit drie gebouwen: Het eerste gebouw is de onlangs gerestaureerde Galerie de Minéralogie et de Géologie (mineralengalerie). Vervolgens de Galerie de Paléontologieet d'Anatomie comparée (paleontologie en vergelijkbare anatomie), een grote gewelfde hal met duizenden dierenskeletten.

Maar loop met mij even mee naar zuidwestelijke ingang van de Jardin des Plantes, aan de rue Geoffroy Saint-Hilaire 36. Daar bevindt zich de hoofdingang van het musée National d'Histoire Naturelle met daar in het hoogtepunt van dit museum: De Grande Galerie de l'Évolution. In 1965 werd deze bouwvallige galerij gesloten en leidde een kwijnend bestaan. In 1994 werd het gebouw geheel gerenoveerd onder leiding van de architecten die ook verantwoordelijk waren voor de bouw van het ministerie van Financiën te Bercy (aan de overkant van de Seine). Het resultaat is spectaculair en dat maakt dat dit deel van het museum nu een must is voor iedereen. De bezoekers komen binnen in de fraai verlichte Grande Galerie, een soort ark van Noah met opgezette dieren. Deze lange kudde dieren stelt de verschillende klimaten te land voor, van de warmste (met zebra's giraffen, buffels en antilopen) tot de aller koudste (ijsberen). De apen en vogels vertegenwoordigen het tropisch regenwoud. De Aziatische olifant die de rij dieren voorafgaat, komt oorspronkelijk uit de Parijse dierentuin. Siam, de naam van de olifant werkte eerst in Circus Knie in Zwitserland, speelde in diverse films en eindigde in de dierentuin van Vincennes. Hij woonde1964 tot 1997. 

De Grande Galerie de l'Évolution

Niet te missen is het 16,5 meter lange skelet van een walvis op de benedenverdieping, daar begint de onderzeese wereld. Het oudste opgezette dier is een Indische neushoorn die in 1170 werd geschonken aan Lodewijk XV. Het dier werd opgesloten in de dierentuin van Versailles maar stierf uiteindelijk drie jaar later. Dieropzetters gingen aan de slag met middelen die zij toen hadden: vier tafelpoten voor de poten en twee bodems van een vat voor het lijf. Hierover werd de huid van het dier getrokken en met olieverf bijgewerkt. Het is nog steeds de eerste opgezette neushoorn ter wereld.

De Aziatische olifant die de rij dieren voorafgaat, komt oorspronkelijk uit de Parijse dierentuin

Gelukkig is tijdens de renovatie de indrukwekkende oude metalen constructie van het gebouw behouden gebleven en schitterend in het nieuwe ontwerp vervlochten. In de hoge ruimtes van het museum met zijn rondlopende galerijen wordt de bezoeker geïnformeerd over de veelzijdigheid van het leven op aarde gebruikmakend van computergestuurde interactieve media. Suggestieve klankinstallaties simuleren verschillende weersomstandig-heden zoals regen, onweer en storm. Het geeft de bezoeker een beetje het gevoel van de natuur terug. Glazen liften brengen je naar de hoogste galerijen waar je een prachtig uizicht hebt op de dieren, die als het ware zo uit de Ark van Noah komen. Hier wordt wetenschap op een bijzondere levendige manier verpakt en dat maakt dit museum interessant voor jong en oud.

In 1994 werd het gebouw geheel gerenoveerd en is nu een van mijn juweeltjes in Parijs

Musée National d'Histoire Naturelle - Grande Galerie de l'Évolution, rue Geoffroy Saint-Hilaire 36, 57, 5e arrondissement, métro Gare Austerlitz, Jussieu, Censier-Daubenton. Gesloten op dinsdag.

Geopend overige dagen van 10.00 uur tot 17.00 uur. Entree € 9

De Ménagerie Jardin des Plantes (oudste dierentuin van Frankrijk), rue Cuvier 57, 5e arrondissement, métro Gare Austerlitz, Jussieu, Censier-Daubenton. Dagelijks geopend van 27 oktober 2014 to 8 februari 2015 van 09:00 uur tot 17.00 uur. van 9 februari - 8 maart 2015 van 09:00 uur tot 17.30 uur en van 09-22 maart 2015 van 09:00 - 18.oo uur. Vanaf 23 maart 2015 : door de week van 09:00 - 18.oo uur en op zon- en feestdagenvan 9.00 uur - 18.30 uur. Entree €13

Niet alleen de hoorns van de levende neushoorn zijn gewild

Grandes Serres, rue Cuvier 57, 5e arrondissement, métro Gare Austerlitz, Jussieu, Censier-Daubenton. Gesloten op dinsdag.

Geopend overige dagen van 10.00 uur tot 18.00 uur. Entree € 6

Galerie de Paléontologie et d'Anatomie comparée, hoofdingang Rue Bufon 2, 5e arrondissement, métro Gare Austerlitz, Jussieu, Censier-Daubenton. Gesloten op dinsdag.

Geopend overige dagen van 10.00 uur tot 17.00 uur. Entree € 7

Entrée interdit: Monumentale trappen en ingangen vind je als je deuren opent waar je eigenlijk niet mag komen