"De
wereld laat zich waarschijnlijk gemakkelijker veroveren via de smaak dan met
wapens", merkte Baltasar Gracián y Morales al op. Parijs heeft deze les
ter harte genomen, smaak en harmonie zijn overal terug te vinden en dan vooral
op de rechteroever, waar parken, wijken, monumenten en vergezichten een
harmonieus geheel vormen. Neem bijvoorbeeld het place de la Concorde. Deze zee van licht en lucht is zo niet het
mooiste, dan wel een van de mooiste pleinen van alle wereldsteden. De tijd
springt er van het oude Egypte naar de 19de eeuw. Het achthoekige plein markeert
het snijpunt van twee grote stadsassen. In noord-zuidrichting vormen het
parlementsgebouw en de Madeleinekerk een verbinding in een rechte lijn, van het
westen naar het oosten corresponderen de beide triomfbogen, Arc de Triomphe en
de Arc de triomphe du Carrousel, met elkaar. Met een oppervlakte van 84.000m²,
is de place de la Concorde een van de ruimst opgezette pleinen binnen een
Europese stad.
In
1748 besloot de stad Parijs dit plein aan te leggen ter ere van Koning Lodewijk
XV - 'le bien aimé'. Voor de bebouwing van het plein werd een prijsvraag
uitgeschreven. Als winnaar kwam uit de bus de architect Jacques-Ange Gabriel,
de hoofdarchitect van de koning en directeur van de Architectuuracademie. De
werkzaamheden duurden twintig jaar van 1755 tot 1775. Het plein werd toen
omringd door een gracht met een balustrade erachter en op elk van de acht
hoeken een standbeeld, dat één van de grote steden van Frankrijk representeert:
Rijsel, Straatsburg, Lyon, Marseille, Bordeaux, Nantes, Brest en Rouen. Twee
identieke gebouwen met fraaie zuilengalerijen flankeerden de rue Royale. In
1792, midden tijdens de revolutie, werd het standbeeld van de koning weggehaald
en omgesmolten en de place Louis XV werd omgedoopt tot de place de la
Révolution. Op zondag 21 januari 1793 werd de guillotine opgesteld aan de
noord-westzijde, bij het beeld dat de stad Brest voorstelt voor de
terechtstelling van Lodewijk XVI. Andere
belangrijke personen die sneuvelden onder het nationale scheermes' waren: Marie
Antoinette, Madame Dubarry, Danton en Robespierre. De guillotine was een
draagbare machine en werd dan ook regelmatig verplaatst, als een soort reizend
circus, van de place du Carrousel, naar de place de Grève (het huidige place
Hôtel de Ville), naar de place du Trône (het huidige place de la Nation), om vervolgens
weer terug te keren naar de place de la Révolution.
Na
de revolutie werd de guillotine weggehaald en kreeg het met bloed doordrenkte
plein de naam place de la Concorde (behalve tussen 1823 en 1830 toen het even place
Louis XVI heette). Onder Lodewijk Filips mocht de Duits-Franse bouwmeester;
Jacob Ignaz Hittorf de uiteindelijke inrichting van het plein voltooien. In het
midden plaatste hij een meer dan drieduizend jaar oude obelisk, afkomstig uit
de tempel van Luxor en aan Frankrijk geschonken door de onderkoning van Egypte;
Mehemet Ali. Vele denken dat het hier gaat om de 'naald van Cleopatra' ,maar
die werd cadeau gedaan aan Engeland. De roze granieten obelisk is drieëntwintig
meter hoog en weegt 220 ton. De hiërogliefen vertellen het verhaal van de grote
daden van Ramses II. Verder plaatste hij twee fonteinen, die duidelijk werden
beïnvloed door die op het Sint Pietersplein te Rome. De noordelijke fontein
symboliseert de binnenvaart, de meest zuidelijke de zeevaart. Aan de kant van
de Seine was een ingang naar de riolen van Parijs, maar die is inmiddels verplaatst
naar de Pont de l'Alma.
Het
mooiste uitzicht heeft u vanaf het midden van het plein bij de obelisk.
Oversteken blijft een riskante zaak gezien de duizenden auto's die per uur over
het plein razen. Ik neem u mee langs een 360 graden panorama en we beginnen aan
de noordkant en draaien steeds met de klok mee. Voor u ziet u de rue Royale met op het einde de Madeleinekerk. Het gebouw rechts met de
Korintische zuilen is het Hôtel de la
Marine waarin tegenwoordig de generale staf van de marine is ondergebracht.
Het
gebouw dat de Tuilerie tuinen flankeert is het Jeu de Paume, de vroegere Koninklijke kaatsbaan en museum voor
impressionistische kunst. Deze collectie is nu ondergebracht in het Musée
d'Orsay. Sinds 2004 zit hier een museum gewijd aan fotografie van vroeger tot
nu. Aan de oostkant de hoofdingang naar de Tuilerieën.
'De nobelste tuin van Parijs' Dit prachtige park strekt zich uit over een
kilometer, tussen de place de la Concorde en de place du Carrousel en het
Louvre. Iets meer naar rechts het Musée de l'Orangerie dat sinds 1927 de
beroemde reeks waterlelies van Claude Monet herbergt.
Aan
de zuidkant de Pont de la Concorde
waarin stenen zijn hergebruikt, afkomstig van de Bastille. Samen met andere
monumenten maakt dit deel van de Seine deel uit van het Werelderfgoed van de
Unesco. Aan de zuidkant het uit 1722 daterende Palais Bourbon, vroeger eigendom van de dochter van Lodewijk XIV;
de hertogin van Bourbon. Tegenwoordig herbergt het de Assemblée Nationale, het
Franse equivalent van de Tweede Kamer.
Boeiend en monumentaal
Aan
de westkant wordt de twee kilometer lange Champs
Élysées links en rechts geflankeerd door de Jardins des Champs Élysées. Engelse tuinen met mooie lanen vol met
kastanjebomen. en enkele paviljoenen waaronder de vroegere herberg van Lodewijk
XVI en nu het drie-sterren restaurant Ledoyen
en Espace Pierre Cardin, het
voormalige Théatre des Ambassadeurs. De toegang van de Champs Élysées wordt
bewaakt door schitterende steigerende paarden; Les Cheveax de Marly. Het zijn kopieën van de achtiende-eeuwse
beelden die Guillaume Coustou liet vervaardigen voor het Château de Marly, een
van de paleizen van Lodewijk XIV. De originele marmeren paarden zijn nu te zien
in het Louvre.
We
zijn weer terug bij de noordkant en bijna rond. Links in de hoek het gebouw van
de Amerikaanse Ambassade en
daarnaast opgetrokken in dezelfde stijl als het Hôtel de la Marine het
vijfsterren hotel Crillon, vroeger
echt het hôtel van de hertog van
Crillon. In 1778 werd hier het vriendschapsverdrag getekend waarmee Frankrijk
de onafhankelijkheid van de toen dertien Verenigde Staten van Amerika erkende.
Voor de Fransen tekende Lodewijk XVI en voor de Amerikanen Benjamin Franklin. Dit
is waarschijnlijk ook de reden dat de Amerikaanse Ambassade is gevestigd naast
het Hôtel Crillon. In het zelfde gebouw als Crillon is ook de Automobile Club
de France gevestigd.
Het
heeft jaren van bloed, zweet, strijd en tranen gekost om van dit monumentale
plein te maken tot wat het nu is; place de la Concorde of het plein van de
eendracht. Of om deze blog te beëindigen met de woorden van André Maurois: "Er
is op deze planeet geen mooier architecturaal geheel dan dat welk van de Arc de
Triomphe naar het Louvre leidt en van de Madeleine naar het Palais
Bourbon".
Geen opmerkingen:
Een reactie posten