EEN WANDELING DOOR HET MANHATTAN VAN PARIJS (DEEL 1)

Toen de Tour Montparnasse in 1973 werd geopend schrokken de Parijzenaars daar zo van, dat het bouwen van wolkenkrabbers terstond werd verboden. Voortaan mochten nieuwe gebouwen niet hoger zijn dan 37 meter. Volgens peilingen is meer dan de helft, 62%, van alle Parijzenaars tegen hoogbouw. Parijs moet zich niet laten opjagen in zijn streven naar een modern en dynamisch imago, vinden de tegenstanders. Wolkenkrabbers zijn on-Parijs, bedacht in de Verenigde Staten, als symbolen van het kapitalisme.

Haussmann legde de basis voor een horizontale stad die zich moeilijk laat combineren met verticale elementen, maar kun je een wereldstad zijn zonder wolkenkrabbers? Kan Parijs zich blijven koesteren in zijn 19^e eeuwse schoonheid? “We leven niet in een museum” is het antwoord van de burgemeester Anne Hidalgo, maar de wolkenkrabbers die zijn gepland, staan aan het uiterste randje van de stad. Met lang geleden gemaakte plannen is men onlangs pas begonnen met de bouw of ze liggen stof te vangen in het gemeente archief.

De Tour Triangle (180 m.) gepland aan de rand van het 15^e arrondissement, verwachtte oplevering 2020 – de gemeenteraad gaf toestemming tot de bouw op 25 juli 2011. De Tour Duo (175 m.) van Jean Nouvel gepland in 2014, en nu pas is er begonnen met de bouw in het 13^e arrondissement. De oplevering wordt eveneens verwacht in 2020. Het nieuwe gerechtshof, het TGI (160 m.), een schepping van Renzo Piano is afgelopen jaar pas opgeleverd. Aan de Tour Phare, een schepping van de Amerikaanse architect Thom Mayne, gepland tussen 2012 en 2016 moet nog begonnen worden. Zo ook met de start van Hermitage Plaza in La Défense. De verwachte oplevering van deze 323 meter hoge torens is in 2024. En zo wordt La Défense een reservaat van wolkenkrabbers die verbannen zijn uit Parijs intra muros. Laten ze daar vooral blijven volgens de fervente tegenstanders van hoogbouw in Parijs.

La Défense

In deze extra lange blog neem ik je mee voor een wandeling door het Manhattan van Parijs met meer dan 100 wolkenkrabbers. La Défense wordt vaak het 21e arrondissement van Parijs genoemd. Echter, het is een samenstelling van de voorsteden Courbevoie, Nanterre en Puteaux. Als onderdeel van La Voie Triomphale, de 7 kilometer lange triomfweg van het Louvre tot aan de Arche de la Défense hoort deze wijk als het ware bij Parijs. En het eindpunt van deze Koninklijke as is nog niet in zicht. Nieuwe prestigieuze projecten voorzien in een verlenging van de Arc naar Nanterre.

Het was Catharina de Medici die in 1564 de aanzet gaf tot La Voie Triomphale met de bouw van het Louvre. Le Nôtre creëert in 1664 de Jardin des Tuilleries en in 1670 de avenue Champs Élysées. De architect Gabriel krijgt de opdracht voor de place de la Concorde in 1760. Napoleon geeft in 1806 de opdracht voor het bouwen van een triomfboog en Haussmann transformeert de place de l'Étoile in 1854 tot een rotonde waar 12 lanen op uitkomen. In 1958 ontstaat het idee voor een nieuw project dat voorziet in de verlenging van deze historische as; de bouw van La Défense. In 1983 krijgt de Deense Architect Johan Otto von Spreckelsen de opdracht voor de bouw van een nieuwe triomfboog; La Grande Arche. Alles in één rechte lijn naar het westen, 7 kilometer lang, van de Cour Carrée in het Louvre, tot aan De Grote Ark in La Défense. En meer dan 450 jaar later is het eindpunt van deze koninklijke, keizerlijke en presidentiële bouwactiviteiten nog niet in zicht.

La Voie Triomphale gezien vanuit de kop van La Défense

160 hectare groot, 3500 bedrijven zijn er gevestigd waarvan 1500 hoofdkantoren, waaronder 15 grootste bedrijven uit de wereld top-50. Meer dan 150.000 mensen zijn werkzaam op 3 miljoen vierkante meter aan kantoorruimte. Europa’s grootste winkelcentrum staat in la Défense. De omgeving is één openlucht museum met 60 kunstwerken van meer dan 50 kunstenaars afkomstig uit 14 landen.

La Défense evolueert voortdurend. In 2005 kondigde de EPAD, Établissement Public d'Aménagement de la Défense, de organisatie die al sinds 1958 verantwoordelijk is voor de ontwikkeling van La Défense, een ambitieus zes jarenplan aan voor de modernisering en verdere ontwikkeling van dit gebied. Vier hoofddoelstellingen werden gedefinieerd om een nieuwe dimensie te geven aan La Défense: Het transformeren van de verouderde gebouwen door spectaculaire hoogbouw, het herstellen van de balans tussen wonen en werken en het herontwikkelen van openbare ruimten, inclusief een verbeterde infrastructuur. Het voorzag onder meer in de bouw van diverse wolkenkrabbers en een theater voor 5000 zitplaatsen. Een van de belangrijkste nieuwigheden van dit project is de toestemming voor de bouw van 300 meter hoge torens en hoger, twee keer groter dan de huidige limiet. De grond wordt hier tenslotte per kubieke meter verkocht, want ook de lucht schijnt zijn prijs te hebben.

Het begin van onze wandeling bij de monumentale Fontaine Agam

Wandeling

We beginnen in het centrum van de esplanade met een totale lengte van 1200 meter (Lijn 1, metrostation La Défense Grande Arche, sortie F). In het midden een bronzen sculptuur van Louis-Ernest Barrias waar La Défense zijn naam aan heeft ontleent. Dit beeld uit 1883 staat weer op zijn oorspronkelijke plaats en symboliseert de heldhaftige verdediging van Parijs tegen het Pruisische leger in 1871. Het beeldhouwwerk is naar het westen gericht, daar waar de vijand ooit vandaan kwam.

Een stukje verder in het midden van place de la Défense de monumentale Fontaine Agam (1988) die op gezette tijden zorgt voor een schouwspel van water en verlichting, begeleidt door muziek. (wo. 13.00 uur, za & zo 16.00 uur) Het veelkleurige bassin, uitgevoerd in mozaïek met 86 kleur nuances, heeft een afmeting van 57 meter bij 26 meter en een verval van drie meter. 66 waterjets zorgen voor een adembenemend schouwspel. Tijd voor een fotomoment met op de achtergrond het wit marmeren symbool van het nieuwe Parijs; La Grande Arche.

Tour EDF een schepping van Ieoh Ming Pei

Aan de overkant (rechts) een indrukwekkende schepping van glas en staal door Ieoh Ming Pei. Deze architect was ook verantwoordelijk voor de glazen piramide, dè hoofdingang van het Grand Louvre. Deze Tour EDF (165 m.) is eveneens gebouwd in 2001 voor de Électricité de France (EDF). Het meest opvallende is het 3D-effect dat ontstaat door een kegelvormige sectie lopend vanaf de begane grond naar de 26ste verdieping en fungeert als hoofd ingang. Een ingang gebouwd onder een brede overkapping met een doorsnede van 24 meter. Een stukje verder het kunstwerk ‘Point Growth’ (1999) van de Zuid-Koreaanse kunstenaar Lim Dong-Lak.

We vervolgen onze wandeling over de esplanade de Général de Gaulle in oostelijke richting (kijkrichting de Arc de Triomphe). Schuin achter de Tour Ariane (rechts), gebouwd in 1975 en een van de eerste wolkenkrabbers in la Défense staat de Tour Majunga. Medio 2014 opende de Majunga-toren, naar een ontwerp van Jean-Paul Viguier, die meerdere gebouwen in La Défense op zijn naam heeft staan, een project van de Nederlandse projectontwikkelaar Unibail- Rodamco, Uniek is dat elke verdieping in deze toren beschikt over een buitenruimte. De loggia’s van de 195 meter hoge glazen kantoortoren beslaan steeds twee verdiepingen. Ze verspringen een beetje over de zuidgevel en zijn daarmee sterk bepalend voor het uiterlijk van het gebouw. De bovenste verdieping van de twee die op elke loggia uitkomen, heeft steeds een terugvallend balkon en biedt daardoor een prettige beschutte ruimte. En zoeken de kantoormedewerkers de loggia’s niet op, dan stroomt de frisse buitenlucht via speciale ventilatieluiken vanzelf naar hen toe. De bovenste 19 etages worden bezet door het consultancybedrijf Deloitte.

Links en rechts nog een tweetal kunstwerken: ‘La Défonce’ van Francois Morellet uit 1990. Het bestaat uit een set stalen staven die een eenvoudige rechthoekige vorm vormen, gekanteld en half begraven in de grond. Een van de tralies doorboort een nabijgelegen gebouw. Vervolgens een toren van mozaïek genaamd Les Trois Arbres - The Three Trees van Guy-Rachel Grataloup uit 1988. Voor ons het wonderlijke Bassin de Takis waar je bij heldere dagen een prachtig uitzicht hebt op de historische as. Richting Seine en de Pont de Neuilly kijk je in een rechte lijn naar de Arc de Triomphe en als je 180 graden draait zie je de 110 meter hoge La Grande Arche, geflankeerd door de immense torens van het zakencentrum van Parijs. 49 metalen knipperlichten, in het bassin, op metalen staken wiegen op het ritme van de wind. In het water de groene reflectie van het Mélia Paris la Défense hotel met bovenop het gebouw de Mélia skyline bar (rechts) en de Tour AGF Athéna (links).

Vanuit het Basin de Takis een prachtig uitzicht over de Esplanade du Général de Gaulle

Wat weinigen weten is dat er nog een wijngaard is aangeplant in la Défense. Het domein Clos de Chantecoq, geopend op 24 mei 2007, gelegen precies tegenover het Bassin de Takis. De wijngaard bestaat uit 350 wijnstokken; Pinot Noir en Chardonnay over een gebied van 10 hectare.

Schuin rechts achter het Mélia hotel de Tour First. In mei 2011 is de 225 meter hoge Tour First opgeleverd. Inclusief de verlichte naald, die dient als antenne, zelfs 231 meter. Een renovatieproject van de oude Tour Axa. De nieuwe glazen toren bestaat uit drie vleugels die uitzicht bieden naar het oosten, zuiden en noordwesten. De speciale dubbele beglazing is voorzien van een zeer innovatief hitteschild  en voldoet daardoor als eerste wolkenkrabber in Frankrijk aan de hoogste milieunorm die men kan bereiken: de HQE (Haute Qualité Environnementale). De architecten van Kohn Pedersen Fox Associates tekenden voor het ontwerp.

De Voie Triomphale gezien vanuit Pont de Neuilly met rechts de Tour First

In deel 2 wandelen we richting La Gande Arche, langs moderne architectuur, fonteinen, parkjes, patio's, mozaïeken van marmer en graniet en talloze moderne sculpturen terwijl onder ons, vrijwel ongemerkt, een immens netwerk van snelwegen, parkeergarages voor 26000 auto's, trein- en metroverbindingen loopt.
Voor deel 2 klik hier.

Onder La Défense loopt een gigantisch netwerk van snelwegen en metroverbindingen

Met metrolijn 1 reis je vanuit La Défense rechtstreeks naar de Arc de Triomphe, de Champs-Élysées, het Louvre en Bastille. La Défense telt twee metrostations. Als u voor het CNIT, de Grande Arche of het winkelcentrum komt neemt u het eindstation van lijn 1, station La Grande Arche.

Met de bus kun je vanaf de Arc de Triomphe en vanaf avenue Champs-Élysées naar La Défense reizen. Handig als je een Paris Pass of een dagkaart voor het openbaar vervoer hebt. Er is een busstation onder het CNIT. Hier stopt bijvoorbeeld bus 73 die veel haltes heeft over de volle lengte van Avenue Champs-Élysées.